Chương 1 ÔNG TÔI

Ông tôi đứng sững ở giữa nhà, đưa bàn tay to bè lên vuốt mũi. Đó là dấu hiệu ông tôi sắp nổi giận. Tôi đã quen với điều ấy từ mười ba năm nay như quen cây giâu gia trước nhà, lá trùm rợp hàng hiên. Thế nào ông tôi cũng "e hèm", "e hèm" vài tiếng. Rồi sau đó, có trời mà biết, ông tôi sẽ quát lên điều gì. Tiếng ông rất to. Nghe bố tôi kể, thì ông vốn là một thợ gò hàn vào loại giỏi. Chính mắt tôi đã trông thấy ông chui vào trong nồi hơi xe lửa, tán đinh đồng. Cái nồi hơi tròn to, phơi bỏng rát dưới nắng tháng bảy, như cái lò bánh mì, nóng đến khủng khiếp. Trước mặt ông, cái quạt máy cao lênh khênh, quạt tới cấp bảy, gió thổi như bão, vậy mà tóc ông cứ bết chặt vào trán. Ông tôi nện búa vào đầu đinh đồng mới dồn dập làm sao. Tay búa hoa lên, nhát đậm, nhát mờ, nhát nghiêng, nhát thẳng, chính xác và nhanh đến mức, tôi chỉ mơ hồ cảm thấy trước mặt ông, phất phơ bay những sợi tơ mỏng. Còn tiếng búa thì oang oang, đinh tai, nhức óc, đi xa hàng mấy trăm mét cũng nghe thấy. Có lẽ vì sống trong những âm thanh luôn luôn náo động chát chúa như thế, nên ông quen nói to. Còn đã quát thì khỏi phải nói. Tôi đã quen với tiếng quát ấy, từ mười ba năm nay, như quen tiếng mìn nổ trên công trường.

- E hèm...

Tôi lướt nhanh trong đầu một bản tự kiểm điểm. Từ sáng qua, đến lúc này, tôi không làm điều gì sai trái. Tôi đi học đến nơi, về học đến chốn. Các môn học của tôi đều đạt điểm trên trung bình. Câu hỏi vật lý thầy ra "hóc búa" là thế, vậy mà tôi trả lời cứ trôi veo veo. Bạn tôi là thằng Cường, đã chả nói với bạn bè rằng, nó phục tôi sát tà vẹt là gì.

- E hèm...

Tôi gánh đầy thùng phuy nước. Trồng được một cây chuối. Có thể, khi lấy cuốc đánh cây non, tôi vô ý làm đứt nhiều rễ quá. Lại lẹm cả vào củ. Tại thằng Cường lúc ấy đến chơi, cứ luôn mồm nói về chim. Nó là tay rất sành về chim, nhất là chim sẻ...

- E hèm... - Tiếng ông bỗng to lên - Mày vừa quét nhà, rồi quét luôn mất của tao một tờ giấy, phải không?

- Cháu không biết giấy nào?

- Giấy nào? Giấy ở trên bàn bố mày, chứ còn giấy nào?

- Cháu nhớ hình như không có tờ giấy nào trên bàn bố cháu cả.

- Sao lại hình như? Ăn nói lập lờ như vậy là không được. Tao đã bảo bao nhiêu lần rồi.

- Cháu không thấy có tờ giấy nào trên bàn bố cháu cả! - Tôi nhấn mạnh với vẻ bực dọc.

- Lạ nhỉ? Sao lại như thế được?

Câu cuối ấy, giọng ông đã dịu đi. Chắc ông bắt đầu ngờ vực mình.

- Ông dặn lại, muốn vứt đi một cái gì, phải xem xét cho kỹ. Ví như tờ giấy ấy. Nó ở trên bàn là có cái lý của nó. Không hiểu thì đừng có mà làm liều.

Ông vào buồng xép. Sau đó, tôi nghe lục cục trong hòm gỗ thông, tiếng ê-cu, lắc-lê va nhau. Cái buồng xép ấy, ông xây năm ngoái. Lý do xây thì thật đơn giản.

Một buổi sáng, thấy tôi ngáp dài, ông hỏi:

- Sao cháu lừ đừ như người mất sổ gạo thế?

- Hai ba đêm nay, cháu không ngủ được.

- Cháu đừng đọc truyện khuya quá. Ngay cả thuốc bổ, uống quá cũng còn có hại.

Tôi nói thực:

- Không phải cháu mất ngủ vì đọc truyện khuya đâu. Mà vì ông đấy.

Ông tôi động đậy cặp lông mày rậm, đốm bạc:

- Sao lại vì ông?

- Dạo này cháu thấy ông ngáy to quá. Có lúc cháu cứ tưởng như có tàu hỏa chạy qua.

Ông tôi cười, nụ cười hơi heo héo:

- Thế à? Ông già mất rồi. Ông mày già thật mất rồi, cháu ạ. Cái khoang miệng người già nó rộng nên nó mới kêu...

Thế là ông tôi xây luôn cái buồng xép ấy. Những lúc nhà đông khách, tôi thường vào buồng ông để học bài, làm bài. Còn không thì đấy cũng là buồng ngủ ca ba của anh Tĩnh tôi. Anh tôi học hết lớp mười thì đi học nghề lái xe mỏ. Anh lái xe bò tót trên công trường của bố tôi.

Tay xách cái túi vải bạt nặng trịch, lem nhem vết dầu mỡ, ông tôi lừng lững đi ra, chẳng nói chẳng rằng.

Tôi gọi với:

- Ông ơi, trưa nay cháu có phải mang cơm cho ông không?

- Khô-ông!

- Ông báo cơm ở bếp bà Tư Máy Xúc ấy. Bà ấy vẫn bảo...

Ông đã đi khuất rồi.