Chương 16 ĐO LƯỜNG CÁC CHUYỂN ĐỘNG

Nương gió phất cờ.

Đ ồ thị nến cung cấp cho ta bản chụp X quang về tình hình cung/cầu nên nó rất hữu ích trong việc báo sóm tín hiệu đảo chiều. Giả sử ta vào vị thế với tín hiệu nến (tốt hơn hết có sự xác nhận của mẫu hình nến khác hoặc tín hiệu phương Tây), thách thức là xác định thời điểm thoát vị thế.

Công ty tôi sử dụng nhiều chiến lược thoát vị thế khác nhau tùy theo phong cách giao dịch của khách hàng. Một cách chúng tôi dùng là dự đoán giá mục tiêu từ mẫu hình phương Tây cổ điển. Còn một lý do khác tại sao lại sử dụng các mục tiêu giá được đo lường. Đó là bất kể mẫu hình nến lý tưởng ra sao, hay bao nhiêu tín hiệu đảo chiều hội tụ ở một khu vực, nó không dự đoán mức độ đảo chiều. Đây là lúc ta chuyển qua kỹ thuật phương Tây để có giá mục tiêu.

Các kỹ thuật đo lường trong chương này sẽ minh họa một vài mẫu hình này, bao gồm bứt phá ( breakout ) từ vùng hộp, mục tiêu swing, mẫu hình Cờ và Cờ đuôi nheo, Tam giác đi lên và đi xuống.

Giá mục tiêu không đồng nghĩa với hỗ trợ hoặc kháng cự. Ví dụ, nếu có mục tiêu giá tăng lên 42 đô la, điều này không có nghĩa nhịp tăng sẽ dừng lại ở 42 đô la (tất nhiên, có khi giá còn chẳng lên đến mức 42 đô la này). Theo tôi, ta không nên nhìn vào giá mục tiêu để mở vị thế mới mà để chốt vị thế đang có của mình. Trong ví dụ nêu trên, tôi sẽ dùng nhịp tăng đến vùng 42 đô la để đóng vị thế mua, nhưng không mở vị thế bán khống mới. Tất nhiên, nếu có tín hiệu nến tiêu cực hoặc hội tụ của các tín hiệu kỹ thuật khác, cho thấy 42 đô la là vùng kháng cự, ta có thể mạnh tay mở vị thế hơn.

B ỨT PHÁ KHỎI HỘP (BREAKOUT)

Đa số thời gian, thị trường không có xu hướng mà di chuyển đi ngang, người Nhật gọi đây là phạm vi hộp. Vào những lúc như thế, thị trường ở trong tình trạng tương đối hài hòa, cả phe bán và phe mua đều không kiểm soát. Chữ bình lặng và bình tĩnh trong tiếng Nhật là chữ “Hòa” (wa). Tôi hay nghĩ thị trường đi trong một phạm vi hộp đang trong trạng thái “Hòa”.

Khi thị trường ở trong hộp, nó tương tự lò xo nén chuẩn bị bung khi áp lực xung quanh được giải phóng. Ta có thể tận dụng nguồn năng lượng tiềm năng bị dồn nén này. Khi bứt phá khỏi phạm vi hộp, thị trường khả năng cao sẽ đi theo hướng mà nó bứt phá.

Như trong Hình 16.1, nhịp tăng vượt ra ngoài hộp ngụ ý nhịp giá ít nhất sẽ bằng chiều cao thẳng đứng của hộp. Cụ thể là, khi giá đẩy lên đỉnh hộp (bứt phá tăng - bullish breakout), ta đo khoảng cách thẳng đứng từ đáy hộp (vùng hỗ trợ) lên đỉnh hộp (vùng kháng cự). Kháng cự này được thể hiện qua A - B. Ta rút ra mục tiêu bằng cách cộng khoảng A - B này vào vùng kháng cự trước đó. Ví dụ, bứt phá tăng từ phạm vi hộp 50 - 53 đô la cho mục tiêu giá là 56 đô la.

Điều ngược lại là khi giá xuyên thủng hỗ trợ của phạm vi hộp (bứt phá giảm trong Hình 16.1). Nếu ta dùng phạm vi hộp 50 - 53 đô la, bứt phá giảm khỏi hỗ trợ ở 50 đô la sẽ cho mục tiêu giá là 47 đô la.

Trong Hình 16.2, có một vùng đi ngang trong hộp với đỉnh ở 1 và 2. Đáy hộp (vùng hỗ trợ) được mô tả bằng hai đường nằm ngang giữa 3600 và 3500 (ta sẽ thảo luận về vùng A một lúc).

Đỉnh ở 1 không có mẫu hình nến đảo chiều nào. Điều này minh họa không phải đảo chiều nào cũng có tín hiệu bằng nến. Đỉnh ở 2 là một phiên bản sao Hôm lý tưởng vì cả ba thân nến trong mẫu hình không chạm nhau. Thêm vào đó, đỉnh ở 2 là nến Người treo cổ được xác nhận vào phiên hôm sau.

Hình 16. 2 : Plantinum, Đồ thị tuần (Bứt phá xuống khỏi hộp)

Khi NASDAQ thất bại ở vùng 2, ta có thể phân tích vì thất bại trong việc chinh phục đỉnh cũ ở 1, khả năng chỉ số giảm về đáy tạo giữa hai đỉnh 1 và 2. Đáy này là mẫu hình Nhấn chìm tăng tại A. Vì thế, ta có giá mục tiêu ở 3600 - 3500. Vùng này giữ suốt nửa sau Tháng 09 qua cặp nến trắng thân dài gần 3600.

Đầu Tháng 10, chỉ số phá vỡ hỗ trợ này và gây ra thiệt hại kép. Một, nến đen thân dài ngày 02 tháng 10 xuyên thủng đáy của mẫu hình Nhấn chìm tăng ở A và phá vỡ vùng hỗ trợ. Có lẽ hậu quả to lớn hơn là khi đáy vùng hộp lớn từ 4250 đến 3500 bị phá vỡ, ta có mục tiêu về 2750. Kết quả này được đo bằng cách trừ 750 điểm (từ đỉnh xuống đáy của vùng hộp) khỏi đáy hộp gần 3500. Chỉ số chạm mục tiêu vài tháng sau đó.

Chuyển động của chỉ số giảm xuống dưới mục tiêu 2750 cho ta thấy mục tiêu không nhất thiết nghĩa là vùng hỗ trợ. Đầy là điều rất quan trọng mà ta phải cân nhắc. Chỉ vì NASDAQ giảm về 2750 không có nghĩa ta nên mua vào vì chỉ số đã chạm mục tiêu.

Đồ thị này cũng nhấn mạnh lý do tại sao tôi thích giá bứt phá khỏi hộp. Khi vùng hỗ trợ bị xuyên thủng, ta có thể dùng quy tắc Đổi cực (Xem Chương 11) để định nghĩa đâu sẽ thành kháng cự. Dựa trên kỹ thuật này, hỗ trợ trước đó (trong ví dụ này là 3600 - 3500) sẽ chuyển thành kháng cự. Và tình hình ở đây đúng là thế. Nếu chỉ số đóng cửa trên 3600, nó sẽ vô hiệu hóa mục tiêu giảm về 2750 của tôi.

Hình 16.3 cho ta thấy một vùng giao dịch đi ngang rất rõ ràng từ 66.25 đô la đến 67.75 đô la. Nến ở A phá đường hỗ trợ nhưng không đóng cửa dưới mức đó, tức hỗ trợ vẫn được giữ vững, ở B thị trường đóng của dưới vùng hộp. Đây là tín hiệu tiêu cực. Ta có các tín hiệu sớm cho thấy cổ phiếu đang gặp vấn đề trước khi giá thất bại ở B qua đường kháng cự dốc xuống thể hiện trên đồ thị. Điều này nâng cao khả năng mức hỗ trợ ở 66.25 đò la rốt cuộc cũng sẽ thất bại.

Hình 16.3: JDS Uniphase, Đồ thị 5 phút (Bứt phá xuống khỏi hộp)

Khi hỗ trợ bị thất bại với nến B, chúng ta biết (từ quy tắc Đổi cực) rằng hỗ trợ cũ, 66.25 đô la, sẽ trở thành kháng cự. Vậy giờ ta đã có vùng kháng cự, nhưng khả nàng giá sẽ xuống đến đâu? Để tính toán, ta dùng khoảng cách thẳng đứng của vùng hộp 66.25 - 67.75 đô la rồi trừ 1.50 đô la khỏi đáy vùng giao dịch, cho ta mục tiêu ỏ 64.75 đô la.

Trong Hình 16.4, S&P đang ở trong vùng giao dịch giữa vùng 1090 (B) và 1140 (A). Phe mua đẩy chỉ số vượt kháng cự 1140 vào ngày 24 tháng 06. Cộng khoảng giá A - B (50 điểm) vào 1140, ta có dự phóng giá 1190. Cổ phiếu vượt mục tiêu một chút khi tăng theo đường kháng cự dốc lên (xem Chương 11). Có một số nến Cao tần gần 1200 (nến Cao tần có bóng trên, bóng dưới dài và thân nhỏ. Nó hên quan đến Doji chân dài, trừ việc Doji chân dài là Doji thay vì nến thân nhỏ, như mô tả trong Chương 8). Các nến Cao tần này thể hiện thị trường đang mất phương hướng (trước đó xu hướng là lên).

Hình 16.4: S&P, Đồ thị ngày (Bứt phá lên khỏi hộp)

Hình 16.5: Texas Instruments, Đồ thị ngày (Bứt phá lên khỏi hộp)

Hình 16.5 cho thấy Texas Instruments bị khóa trong hộp 130 - 145 đô la. Khi giá tiệm cận đỉnh vùng giao dịch vào ngày 17 và 18 tháng 02, giá hình thành mẫu hình Nhấn chìm giảm. Mẫu hình này trở thành kháng cự. Tuy nhiên, phiên kế tiếp (ngày 22 tháng 02) vượt trên kháng cự này. Đây là một sự bứt phá tích cực, đẩy giá lên trên kháng cự ỏ mẫu hình Nhấn chìm giảm, đồng thời xuyên thủng đỉnh hộp. Điều này ngụ ý mục tiêu giá ở 160 đô la (dựa trên biên độ 15 đô la trước đó).

Điều gì sẽ báo hiệu ta định mục tiêu sai? Khi thị trường vượt trên 145 đô la như vào ngày 22 tháng 02, nếu giá đóng cửa dưới 145 đô la, tình hình ấy sẽ phú nhận mục tiêu trên. Nói cách khác, một khi thị trường tạo đỉnh mới, việc phe mua cho thấy họ đang kiểm soát bằng cách duy trì các đỉnh giá mới là điều hết sức quan trọng.

MỤC TIÊU SWING, C Ờ V À CỜ ĐUÔI NHEO

Mục tiêu swing, lá cò và cồ đuôi nheo bao gồm ba thành tố:

Ta sẽ nghiên cứu Mục tiêu Swing trước, sau đó sẽ tìm hiểu Cờ và Cờ đuôi nheo.

Căn cứ của Mục tiêu Swing (xem Hình 16.6) là nếu thị trường tăng hoặc giảm mạnh, sau đó ghi nhận sự thoái lui, đợt chuyển động tiếp theo ít nhất sẽ bằng với chuyển động của kênh giá trước.

Điều này được thể hiện trong Hình 16.6, chiều cao của đợt giá đầu là nhịp tăng từ A đến B. Sau đó giá điều chỉnh về C. Khi thị trường tăng từ C, ta sẽ gióng độ cao của kênh ban đầu từ A đến B tính lên đáy điều chỉnh ở C.

Mục tiêu Swing cũng tương tự như khái niệm Cờ và Cờ đuôi nheo. Điểm khác biệt lớn nhất là nhịp điều chỉnh của Mục tiêu Swing thưởng lớn hơn mẫu hình Cờ và Cờ đuôi nheo. Như trong Hình 16.7, Cờ là nhịp giá đi ngang hoặc ngược xu hướng sau một đợt tăng hoặc giảm mạnh, rõ ràng. Dải giá hẹp này có tác dụng giảm bớt tình trạng quá mua (trong đợt tăng) hoặc quá bán (trong đợt giảm). Nếu sau đợt điều chỉnh ngắn hạn này, thị trường quay lại xu hướng cũ, ta có mẫu hình Cờ hoặc Cờ đuôi nheo.

Hình 16.6: Mục tiêu Swing

Hình 16.7: Mẫu hình Cờ và Cờ đuôi nheo tăng

Hình 16.8: Mẫu hình Cờ và Cờ đuôi nheo giảm

Điểm khác biệt giữa Cờ và Cờ đuôi nheo là trong mẫu hình Cờ, phần “Lá cờ” là một vùng hộp đi ngang. Trong mẫu hình Cờ đuôi nheo, phần “Lá cờ” (tức dải giá hẹp) nhìn giống như cờ đuôi nheo vì giá tạo các đỉnh sau thấp hơn đỉnh trước và đáy sau thấp hơn đáy trước.

Hình 16.7 và 16.8 mô tả cách đo lường mẫu hình Cờ và Cờ đuôi nheo tăng hoặc giảm. Cách đo cũng được xây dựng từ quy luật tương tự mục tiêu Swing. Với mẫu hình Cò hoặc Cờ đuôi nheo, ta dùng chiều cao của đợt tăng hoặc giảm ban đầu, hay còn gọi là “cột cờ”.

Trong Hình 16.7, ta có giá mục tiêu của mẫu hình Cà và Cờ đuôi nheo tăng tính bằng cách cộng chiều cao của đợt tăng giá ban đầu (cột cờ) từ A đến B lên đáy của dải giá hẹp (mang hình dạng cờ hoặc cờ đuôi nheo). Cách tính truyền thống hơn là cộng chiều cao cột cò lên đỉnh của cô hoặc cờ đuôi nheo. Tôi thà sai khi đóng vị thế sớm còn hơn là bỏ lỡ vài đơn vị cuối cùng. Vì vậy, cách tính của tôi bắt đầu từ đáy cờ hoặc cờ đuôi nheo chứ không phải đỉnh.

Như trong Hình 16.8, mục tiêu của mẫu hình Cờ hoặc Cờ đuôi nheo giảm được dự phóng bằng cách trừ cột cờ (A - B) khỏi đỉnh vùng giá hẹp (xin nhắc lại đây là mục tiêu thận trọng mang tính chủ quan của cá nhân tôi, người khác có thể dùng cách đo lường cổ điển hơn, đó là tính từ đáy của dài giá hẹp).

Trong Hình 16.9, có một nhịp tăng gần như thảng đứng từ 1 đến 2, đưa cổ phiếu từ 22.50 đô la lên 27.50 đô la. Nhịp giảm từ 2 về A gần như đúng mức điều chỉnh Fibonacci 61.8% của nhịp tăng (xem Chương 12 bàn về thoái lui), cổ phiếu bắt đầu nhịp tăng từ A.

Dùng nhịp 1 đến 2 và điều chỉnh về A, ta có mục tiêu Swing bằng cách lấy 5 đô la của nhịp giá từ 1 đến 2 và cộng vào đáy điều chỉnh ở A tại 24.50 đô la. Nó cho ta mục tiêu tiềm năng là 29.50 đô la.

Dù các nhịp giá đo lường thông thường không trở thành kháng cự hoặc hỗ trợ, ở ví dụ này, ta thấy mẫu hình Nhấn chìm giảm (tại B) vào ngày 01 và 02 tháng 02 xuất hiện ở mục tiêu giá 29.50 đô la dự phóng.

Hình 16.9: Cisco Systems, Đồ thị ngày (Mục tiêu Swing)

Trong Hình 16.10, ta thấy sau đợt tăng từ A lên B, cổ phiếu nghỉ lấy hơi tầm một tuần. Trong thời gian này, thị trường dao động đi ngang giữa 36.50 đô la và 37.75 đô la. Một Cửa sổ tăng mở ra vào ngày 11 tháng 07 (sau nến C) và đẩy giá cổ phiếu lên trên vùng giao dịch đi ngang nói trên.

Nhìn từ góc độ nến, Cửa sổ tăng đã làm hai điều: Một, nó chuyển xu hướng sang tăng, và hai, nó trở thành hỗ trợ tiềm năng. Dù Cửa sổ cho ta cái nhìn tích cực, nó lại không cung cấp giá mục tiêu. Vì thế, ta chuyển qua kỹ thuật phương Tây. Nhìn vào nhịp tăng từ A lên B và điều chỉnh về C, ta có mẫu hình Cờ tăng. Ta có thể thu được mục tiêu bằng cách cộng phần “cột cờ” (A đến B) vào đáy "lá cờ” (ở C). Đợt tăng từ A đến B khoảng 5.50 đô la. Cộng phần này vào đáy ở C cho ta mục tiêu tăng lên 42 đô la (như đã nói ở trên, hầu hết các sách phân tích kỹ thuật phương Tây sẽ cộng phần 5.50 đô la này vào đỉnh phần lá cờ - gần 38 đô la, nhưng tôi dùng cách đo lường thận trọng hơn, tức phần đáy lá cờ ở 36.50 đô la).

Khi cổ phiếu tiệm cận mục tiêu thận trọng của chúng ta ở 42 đô la, một nến Sao Băng xuất hiện bên trên, biến mục tiêu này thành vùng kháng cự. Nến đen sau nến Sao Băng hoàn thành cây nến thứ ba cần để tạo mẫu hình Sao Hôm. Nhịp giảm từ đó tìm thấy hỗ trợ cuối tháng 07 gần 37.75 đô la. Đây là vùng hỗ trợ tạo bởi Cửa sổ tăng vào ngày 14 tháng 07 với nến Búa ngược. Đợt tăng bắt đầu vào tuần ngày 28 tháng 07 lưỡng lự tại đỉnh của mẫu hình sao Hôm nói trên ở quanh 42 đô la. Như đã bàn với mẫu hình Sao Hôm (và nhiều mẫu hình khác), tôi thường xem xét kháng cự dựa trên giá đóng cửa. Vì vậy, khi cổ phiếu vượt kháng cự của Sao Hôm trong ngày nhưng không đóng cửa ở trên mức này, kháng cự vẫn được giữ vững.

Hình 16.10: Transocean Sedco Forex, Đồ thị ngày (Cờ tăng)

Hình 16.11: Internet Index, Đồ thị ngày (Cờ đuôi nheo giảm)

Hình 16.11 có điểm nhấn ở hai Sao Băng tại A. Nó cho thấy sự lưỡng lự gần vùng 925 - 950. Đợt giảm giá rất gấp từ A về B và lưỡng lự với Doji chân dài ở B. Từ đó, chỉ số tăng nhẹ. Điều này giúp giảm bớt phần nào tình trạng quá bán. Bằng cách xem đợt giảm từ A đến B là cột cờ và vùng tam giác ở B và C là cờ đuôi nheo, ta có mẫu hình Cờ đuôi nheo giảm.

Khi đáy của Cờ đuôi nheo bị phá vỡ, ta có thể suy ra mục tiêu bằng cách trừ đợt giảm từ A về B khỏi đỉnh nhịp điều chỉnh nhỏ ở C gần 775. Điều này cho ta mục tiêu giảm về 525, và chỉ số đã vượt vùng này.

Một biến thể của mẫu hình Xuyên thấu xuất hiện gần 500 ở p. Nó là biến thể vì nến trắng không đóng cửa sâu hơn một nửa thân nến đen. Tuy nhiên, vì đây là nến trắng đầu tiên và giá đóng cửa cao hơn toàn bộ nhịp giảm từ C, tôi vẫn đánh giá nó có giá trị tương đương mẫu hình Xuyên thấu cổ điển. Kỳ vọng này được xác định vào tuần kế tiếp, khi chỉ số bảo vệ thành công hỗ trợ mẫu hình Xuyên thấu.

Có rất nhiều loại mẫu hình tam giác trong phân tích kỹ thuật phương Tầy: Tam giác cân, Cái nêm, v.v... Như trong Hình 16.12, ta có Tam giác hướng lên và Tam giác hướng xuống.

Hình 16.12: Tam giác hướng lên và Tam giác hướng xuống

Tam giác hướng lên có vùng kháng cự nằm ngang được kiểm định rất nhiều lần. Các nhịp giảm từ kháng cự này tạo đáy cao dần. Điều này cho thấy dù có cung ở đường kháng cự, cầu mạnh lên mỗi lần thị trường kéo ngược về vùng kháng cự này. Nếu phe mua có thể đẩy thị trường lên trên kháng cự nằm ngang, ta có Tam giác hướng lên. Mục tiêu giá được tính bằng chiều cao từ vùng kháng cự nằm ngang (A) đến phần rộng nhất của tam giác (B) cộng với vùng kháng cự vừa bị phá vỡ.

Tam giác hướng xuống là mẫu hình trong đó vùng hỗ trợ nằm ngang được bảo vệ thành công, nhưng mỗi nhịp tăng từ đó lại tạo các đỉnh sau thấp dần. Các đỉnh này thể hiện phe bán đang kiềm chế phe mua. Khi hỗ trợ bị xuyên thủng, ta lấy phần rộng nhất của Tam giác hướng xuống rồi cộng phần này vào đường hỗ trợ trước đó.

Hình 16.13 trình bày một Tam giác hướng xuống kiểu mẫu. Đường nằm ngang ở 137 cho thấy hỗ trợ này rất rõ ràng và đã được kiểm định nhiều lần. Đây là phần đáy của một Tam giác hướng xuống. Phần trên của tam giác này là đường kháng cự dốc xuống.

Hình 16.13: S&P Depository Receipts, Đồ thị 5 phút (Tam giác hướng xuống)

Khi phe bán có đủ sức kéo thị trường xuống dưới vùng hỗ trợ 137 (ở mũi tên), ta có thể dự phóng mục tiêu Tam giác hướng xuống. Điểm cao nhất của tam giác bắt đầu ở 138.25. Đáy của tam giác là 137. Nó cho ta mục tiêu về 135.75.

Một trong những khía cạnh thu hút của Tam giác hướng xuống là ta có thể dùng hỗ trợ trước đó làm kháng cự mới (quy tắc Đổi cực). Vì thế, khi phe bán kéo giá xuống dưới 137 (ở mũi tên), ta biết 137 sẽ trở thành kháng cự nếu thị trường thật sự yếu.

Tín hiệu khác cho thấy có vấn đề với việc giá rơi xuống 137 là phiên hôm sau ghi nhận Cửa sổ giảm. Do vậy, ta có sự Hội tụ cho kháng cự gần 137: hỗ trợ trước đó và Cửa sổ giảm.