Phần 3 San Jose - Mùa thu 2011 - Chương 20 Rác, rác, rác

Nhưng trong chín tháng sau đó ở San Jose, con ma không trở lại. Trong vòng chín tháng ấy, tôi đã tìm một công việc khác. Đầu tháng Mười một, tôi phỏng vấn vòng một với các trường. Từ đó đến đầu năm mới, tôi phỏng vấn vòng hai tại năm trường - một ở South Carolina, một ở Los Angeles, một ở Wisconsin, một ở Berkeley, và một ở Missouri. Cuối tháng Một, tôi có lời mời làm việc đầu tiên. Đến đầu tháng Ba, tôi có ba lời mời làm việc và đã quyết định sẽ đi South Carolina.

Thực sự, quyết định đi South Carolina này không hề dễ bởi vì tôi nghĩ đến AJ. Online dating hóa ra cũng có tác dụng. AJ và tôi đã gặp nhau hồi tôi mới mở tài khoản, nhưng sau đó quyết định chỉ là bạn. Khi tôi từ Việt Nam trở lại, tôi và AJ gặp nhau nhiều hơn và từ lúc nào thì tình bạn chuyển thành một thứ tình cảm khác.

AJ người Mỹ gốc Ấn Độ, có bằng tiến sĩ về cơ khí hóa, hiện đang làm việc cho một tập đoàn lớn ở Silicon Valley. AJ thực sự không giống bất cứ người đàn ông nào tôi từng biết. Không giống ở chỗ AJ rất bình thường và làm mọi thứ trở nên bình thường đến mức những ai đã quen làm cho cuộc sống chộn rộn sẽ ngẩn ngơ “lẽ nào cuộc sống chỉ có thế?” AJ bình thường theo nghĩa anh tốt đến mức hiển nhiên - khiến cho lòng tốt trở thành một điều bình thường chứ không phải một phẩm chất đặc biệt đáng ca ngợi. Anh không nói hay làm điều gì vì sĩ diện; thực sự ở AJ không hề có sĩ diện - đến mức không có sĩ diện trở thành một điều hiển nhiên chứ không phải một cố gắng đạo đức. Anh không bao giờ nổi nóng vô cớ. Không nói câu nào để tâng bốc, đãi bôi người khác; nếu không thể nói điều gì tử tế thì anh không nói và tuyên bố rõ: “Tôi không thể nói gì vào lúc này”. Thế nhưng, nếu bạn hỏi ý kiến thì dù là bất cứ vấn đề gì - nền dân chủ Mỹ, chiến tranh Trung Đông, tiểu thuyết đương đại Ấn Độ, cổ phiếu Apple, nên mua nhà hay thuê nhà, phim truyền hình Hàn Quốc, Aishwarya Rai và Amitabh Bachan, cách giảm béo, Tính Không, Vô Ngã, bệnh táo bón - anh cũng sẽ nói cho bạn biết các dữ liệu khoa học về vấn đề đó, cộng với ý kiến trung thực của anh.

“I am a constitutional man (14) ” - AJ tuyên bố.

Có lẽ vì anh bình thường hóa tất cả mọi thứ trong cuộc sống và tước đi tất cả sự rườm rà, tô vẽ nên AJ vẫn độc thân cho đến nay, khi đã ngoài 40. Trong một đám đông nam giới, anh sẽ không phải người mà các cô gái để ý tới vì anh không có gì hào nhoáng và cũng không có bất kỳ nỗ lực tỏ ra “nam tính” hay “đàn ông” nào. Lúc trẻ hơn, có lẽ tôi sẽ không thể hiểu được sự “hiếm có khó tìm” này. AJ có tiền triệu nhưng cuộc sống của AJ đơn giản đến khó tin - và thường trở thành một chủ đề để tôi trêu chọc. Suốt 14 năm nay, anh sống một mình trong một căn hộ hai phòng ngủ trong đó một phòng được dùng làm phòng tập Yoga hằng ngày. Căn hộ hầu như trống không; vài món đồ anh có (một cái ghế bành, ti vi, vài giá sách) đều có tuổi đời ít nhất là mười năm. AJ không cho phép ai tặng quà vào sinh nhật hoặc bất cứ dịp nào; cũng không cho ai mang thêm gì vào căn hộ vì anh không muốn tích trữ đồ đạc, của cải. Mỗi khi tôi hỏi anh có muốn tôi mang quà gì về từ Việt Nam, anh luôn nói: “Mang cái gì mà chính em thích ăn ấy, đừng mang cái gì để trang trí nhà.”

“Junk, junk, junk” - AJ nói - “Rác rác rác.”

Mấy chục năm nay, AJ tổ chức ngày của anh thành một lịch bất di bất dịch để anh cứ tự động làm, không phải mất năng lượng suy nghĩ. Sáng đúng 6 giờ dậy; pha trà sữa, uống trà và đọc tin tức; sau đó thực hiện 3S (shit, shower, shave), tập Yoga, mặc quần áo đi làm. Trưa anh ăn cơm ở công ty. Buổi chiều, AJ về nhà lúc 6 giờ. Vào đến nhà, việc đầu tiên là pha trà sữa, uống trà và đọc tin tức. Buổi tối anh đọc sách, xem tin tức, làm việc hoặc ra ngoài với bạn nếu cần, rồi đi ngủ; sáng hôm sau lại dậy đúng 6 giờ. Một ngày, AJ chỉ ăn một bữa trưa, không ăn sáng, không ăn tối, không ăn linh tinh. Anh có thể uống một cốc bia, một, hai ly rượu khi đi với bạn bè nhưng về cơ bản không uống rượu. AJ hút thuốc, chỉ để cho vui và mỗi lần về Ấn Độ thăm mẹ thì anh có thể hoàn toàn bỏ thuốc cả tháng, không vấn đề. Thứ Bảy, anh vẫn dậy lúc 6 giờ sáng. Có điều ngày thứ Bảy, sau 3S thì anh sẽ xem ca nhạc tạp kỹ Ấn Độ trên kênh truyền hình cho người Ấn ở hải ngoại, sau đó cân đối bảng biểu tài chính cá nhân mà anh tự viết phần mềm quản lý. Ngày Chủ nhật sẽ có thêm mục giặt đồ và gọi điện cho mẹ vào buổi tối. Đều đặn hơn 20 năm nay, từ khi AJ rời Bombay sang Mỹ du học rồi ở lại làm việc, AJ luôn gọi điện cho mẹ vào các tối Chủ nhật, không bỏ tuần nào. Mỗi lần gọi điện có khi cả tiếng. Anh rất nhẫn nại nghe mẹ nói chuyện, ca cẩm về sức khỏe, bà con, hàng xóm.

“Yes, Mom” - anh gật gù - “Con hiểu.”

AJ ngăn nắp đến mức tủ quần áo của anh cũng có trật tự và quy trình mà AJ gọi là “vòng tròn khép kín”. AJ có khoảng 10 cái áo sơ mi, 10 áo lót, 10 đôi tất, 10 quần lót, 5 quần bò - tất cả đều đã được mua từ cách đây nhiều năm. Mỗi ngày, AJ thay áo sơ mi cũ, mặc áo sơ mi mới; quần lót, tất, và áo lót cũng vậy. Cuối tuần, sau khi AJ giặt đồ, anh sẽ treo áo sơ mi theo đúng trình tự - đồ vừa giặt sẽ treo ở góc xa nhất; bít tất, quần lót, áo lót và quần bò cũng được xếp như vậy - đồ mới giặt xong sẽ xếp xuống đáy. Vậy là quần áo cứ thế luân chuyển thành vòng tròn. AJ có ba đôi giày - một đôi thể thao, hai đôi giày công sở, một đen một nâu để hợp với áo. Chấm hết. Nhiều năm nay, AJ đã không mua quần áo mới.

“Junk, junk, junk - AJ nói - Rác, rác, rác.”

Đa phần của cải được AJ coi là rác nên dù có tiền, anh cũng không mua nhà, không tích trữ đồ trong nhà. Mỗi khi có người tặng đồ hoặc anh trúng thưởng các cuộc thi ở công ty - iPad, đồng hồ, Kindle, thẻ mua hàng - anh đều tìm cách cho đi thật nhanh. AJ sẽ không bao giờ làm bất cứ việc gì có tính chất vi phạm, luồn lách luật vì không muốn tốn đầu óc nghĩ mánh khóe, hoặc mất thời gian giải quyết rắc rối nếu bị bắt. Một lần, tôi nhờ AJ mang hộ một cái iPhone cho em gái tôi, AJ bảo:

“Ừ anh sẽ mang, nhưng em cần biết là nếu hải quan hỏi có phải điện thoại của anh không thì anh sẽ bảo không phải.”

AJ thực sự không thể nói dối dù anh biết mọi người đều nói dối trong thế giới này. Anh nghiễm nhiên chấp nhận hậu quả của sự trung thực mà không thấy đó là một điều cao cả hay đáng bức xúc. Tôi chưa thấy người Việt Nam, Mỹ, hay bất cứ người bạn nào ở bất cứ nước nào đơn giản hóa cuộc sống đến vậy. Tôi từng nghĩ có lẽ AJ ngăn nắp như vậy vì công việc của anh là xây dựng các mô hình tối ưu trong sản xuất chip máy tính nên AJ có bệnh nghề nghiệp phải mô hình hóa và tối ưu hóa cả cuộc sống của mình. Nhưng không phải. Anh muốn giảm thiểu tất cả những yếu tố dư thừa trong cuộc sống - vì chúng làm tốn thời gian và năng lượng suy tính. Buổi sáng, AJ không bao giờ cần nghĩ hôm nay mặc gì mà chỉ đơn giản vào tủ, lấy cái áo lót trên cùng của chồng áo lót và cái áo sơ mi ngoài cùng của dây áo sơ mi - vậy thôi. Ngoài quần áo, AJ có một cái túi da cũ trong đó anh đựng hộ chiếu, giấy tờ tùy thân và vài túi ni lông nhỏ, mỗi túi để một ít ngoại tệ - euro châu Âu, yên Nhật, peso của Mexico và hơn ngàn đô la Mỹ. Anh bảo đấy là “tiền khẩn cấp” để nếu có động đất, mất điện, ngân hàng không hoạt động, thì lúc đó còn có tiền mặt mà tiêu. Đó là tất cả hành trang của AJ. Anh có thể đi bất cứ đâu, vào bất cứ lúc nào một cách nhẹ nhàng.

Về cơ bản, AJ nhẹ. Cuộc sống của anh nhẹ. Sự sống của anh nhẹ. AJ thậm chí có cả một bộ quy tắc 9 điều (gọi đùa là Chín lời răn của tiến sĩ AJ ) để làm nhẹ cuộc sống của mình:

Quy tắc “Số 3 thần thánh”: mọi thứ đều có thể quy về 3; nếu có quá nhiều, hãy chọn 3 cái quan trọng nhất.

Quy tắc “Sợ và Tham”: mọi cảm giác, lời nói, hành xử đều có thể quy về gốc là Sợ và Tham; nếu có rắc rối, hãy truy ra gốc Sợ và Tham để loại bỏ.

Quy tắc “Sợ chỉ là ảo tưởng”: đừng sợ, nỗi sợ chỉ là ảo tưởng.

Quy tắc “Quay vòng”: hãy sắp xếp mọi thứ thành một vòng tròn khép kín.

Quy tắc “Mọc sừng”: khi làm việc gì, hãy “mọc sừng” cho việc đó (tức là tập trung (15) ).

Quy tắc “Để ý đến tiền”: muốn có tiền, phải để ý đến tiền, dù không tham tiền.

Quy tắc “Danh sách”: muốn làm việc hiệu quả, hãy lên danh sách việc cần làm, rồi làm từng việc.

Quy tắc “Rác”: không tích rác trong nhà.

Quy tắc “Đừng tạo việc”: đừng tạo thêm việc cho tiến sĩ AJ (đừng cho, tặng, biếu, rủ rê mưu mô, tính toán cái gì).

Chính vì bộ quy tắc 9 điều và nguyên tắc “vòng tròn khép kín” này mà nhiều khi chúng tôi có những tình huống buồn cười. Ví dụ như một hôm, AJ phàn nàn:

“Anh nhận thấy là em cứ rửa cốc và đĩa bẩn anh để trong bồn. Lần sau em đừng rửa.”

“Tiện tay thì em rửa luôn.”

“Nhưng mà như thế là em phá vỡ vòng tròn của anh. Anh đang chờ để có đủ bát đĩa cho vào máy rửa. Nếu em cứ rửa thì anh không có đủ để rửa máy.”

“Thì cứ rửa những cái anh đang có trong máy rồi.”

“Như thế lãng phí năng lượng. Cho nên đừng rửa nữa. Chỉ cần tráng rồi bỏ vào máy là được.”

Vậy là lần sau, khi ăn xong, tôi nói với AJ:

“Thấy chưa, sướng nhá, em không hề rửa bát.”

Với tiền bạc, AJ đặc biệt nhẹ. Thỉnh thoảng anh mua sổ xố và bao giờ cũng mua 10 tấm để nếu trúng, anh sẽ chia tiền cho 10 người thân nhất - 4 người trong gia đình, 6 là bạn bè và người yêu cũ. Di chúc mà AJ soạn chia đều tất cả tài sản, tiền bạc của anh cho mẹ, anh trai, cháu trai, một số bạn thân, và người yêu cũ. Anh lập cả quỹ tín thác cho con của người yêu cũ để lũ trẻ có tiền vào đại học. Ngoài 40, đã có tiền triệu, AJ không quan trọng chuyện việc làm nữa - thực tế là anh chưa bao giờ quan trọng chuyện thăng tiến. Anh có thể nghỉ hưu bất cứ lúc nào và muốn dành thời gian làm việc cho người khác. Từ hồi biết AJ, anh dạy tôi cách mở tài khoản hưu, cách đầu tư chứng khoán, rồi cứ thế để tiền tự quản lý mà không phải lo lắng.

“Chúng ta đều không phải hạng người muốn giàu có đâu” - AJ nói - “Đừng mất thời gian làm giàu quá mức làm gì; chỉ cần có vừa đủ.”

Hai chúng tôi có thể nói chuyện về bất cứ thứ gì, thực sự là bất cứ thứ gì, và tôi có thể thoải mái tranh luận với AJ mà biết chắc anh không bao giờ nổi nóng vô cớ rồi chặn họng tôi. Chúng tôi hay đùa nhau bằng cách chơi chữ tiếng Anh mà tôi không có cách gì chuyển tải lại trong tiếng Việt. Tôi hay bắt chước cách AJ nói chữ “w” thành “v” theo kiểu của người Ấn Độ. Ví dụ “What” thành “Vat”, “Where” thành “Ve” or “We” thành “Vi”. Còn AJ thấy tôi viết văn thì bảo:

“Em là thoughtist, không em là writist, à không em là penist... Nhưng nhớ đánh vần chữ “t” để người ta khỏi nhầm (16) .”

Quyết định đi South Carolina quả thật không dễ dàng. Tôi đã đắn đo nhiều lần. Đi thì tôi và AJ sẽ thế nào? Thực sự, nếu tôi muốn kết hôn lại thì không ai hợp với tôi hơn AJ và chúng tôi có thể kết hôn bất cứ khi nào tôi muốn. Nhưng đây chính là điều tôi không còn chắc chắn nữa: tôi không biết tôi có muốn kết hôn không. Tôi chỉ biết tôi chưa sẵn sàng nhảy trở lại vòng xoáy vợ vợ chồng chồng đó.

Khi tôi cân nhắc chuyện đi South Carolina, AJ nói:

“Quyết định là ở em. Em phải ra quyết định nào tốt nhất cho em, đừng nghĩ đến anh hay ai cả. Em có ba lựa chọn. Một là em ở lại, tiếp tục làm ở trường này. Hai là em ở lại nhưng không làm ở trường nữa, ở nhà viết văn chuyên nghiệp và anh sẽ nuôi em. Chúng ta có thể cưới nhau lúc nào em muốn. Ba là em có thể chuyển đi South Carolina. Em phải ra quyết định mà em thấy tốt nhất cho em và đừng nghĩ đến anh khi ra quyết định.”

“Dĩ nhiên em phải nghĩ đến anh chứ.”

“Ừ, nhưng đừng ra quyết định theo kiểu vì anh mà ra quyết định hoặc nghĩ thay cho anh mà ra quyết định. Em phải ra quyết định về cuộc đời em, trong đó anh là một nhân tố mà em cân nhắc. Nhưng đừng ra quyết định bằng cách nghĩ hộ anh xem anh sẽ cảm thấy thế nào, cuộc đời anh sẽ ảnh hưởng thế nào bởi quyết định của em. Phần đấy là phần của anh.”

Tôi nói với AJ rằng xin lỗi anh nhưng tôi phải đi South Carolina. Tôi muốn tự đứng đàng hoàng trên hai chân mình. Tôi nhất định phải có thể tôn trọng bản thân thì cuộc sống của chính tôi cũng như quan hệ của tôi với AJ mới có cơ hội.

“Anh biết em sẽ quyết định thế. Được rồi, chúng ta sẽ tìm các phương án. Anh sẽ bay xuống đó, em sẽ bay về đây, mình thử một thời gian rồi tính tiếp.”

Từ đó đến tháng Sáu là bận rộn kết thúc các dự án ở trường và chuẩn bị chuyển đi South Carolia. Lại đóng đồ, tìm và thuê công ty chuyển nhà, làm giấy tờ chấm dứt công việc với trường cũ. Một lần nữa, tôi lại băng ngang nước Mỹ nhưng lần này là từ bờ Tây trở lại bờ Đông. Lần này cũng là lần đầu tiên tôi xuống sống ở miền Nam nước Mỹ.

Từ Việt Nam trở lại, nỗi sợ với con ma của tôi chỉ giảm đi chứ chưa hề dứt. Buổi tối vẫn làm tôi phấp phỏng; tôi vẫn phải để một bóng điện nhỏ khi đi ngủ, vẫn tránh tắm buổi tối, vẫn không thể đọc, xem, nghe bất cứ cái gì khơi gợi cảm giác sợ hãi, tối tăm. Trước đây, tôi thích những nơi vắng người, các khu rừng, cảnh thiên nhiên râm mát tĩnh mịch, thì nay tôi thích ở nơi nào có nhiều năng lượng dương, có người, sáng sủa. Tôi không hề kể cho AJ chuyện ma vì trực giác mách bảo tôi rằng đây là chuyện tôi phải tự đối phó một mình. Đây là con ma “của tôi”.

Cũng từ lúc trở lại Mỹ, tôi hay có những giấc mơ lạ lùng. Trước đây, tôi cũng hay mơ thấy những cảnh thần tiên hoặc rất thường xuyên mơ bay nhưng rồi tôi sẽ quên đi nhanh chóng với ý nghĩ chúng chỉ là những đoạn “lỗi” của trí nhớ, khi các mong muốn vô thức của tôi (“vô thức” theo nghĩa của Sigmund Freud) bị trộn với các cảnh phim từng xem. Nhưng từ lúc ở chùa về, tôi có nhiều hơn những giấc mơ bay và những giấc mơ thần tiên mà khi tỉnh dậy, chúng còn hiển hiện trong đầu như thể không phải tôi đã mơ mà thần thức của tôi đã thực sự làm những việc đó.

Có đêm tôi mơ thấy chùa, thấy tôi và thầy đứng bên cổng chùa nhìn lên. Cổng chùa thấp, tường thấp, có hai con rồng màu hồng bằng ngói đỏ, chạy dài, chầu vào cổng. Bên dưới hai con rồng là hoa văn đơn giản... trông cổng rất đẹp, thanh thoát, kiểu kiến trúc đời nhà Lý.

Có đêm, tôi thấy mình trong một căn nhà, đang ngồi bên một cái bàn nước đối diện với một người bạn, xung quanh còn có nhiều người khác. Người bạn đó cầm tay tôi, nói một số lời. Được một lúc, tôi chợt nhận ra không hề có người bạn nào cầm tay tôi mà chính là tay trái của tôi cầm tay phải của tôi và cả người bạn lẫn những người xung quanh đều là giả, là từ tâm tôi tưởng tượng và phóng ra như người ta tưởng ra trong mộng và thấy nó rất thật. Và lúc đó tôi trong mơ khởi lên câu này với sự thấu hiểu rõ ràng: “nhất tâm chân như pháp giới duyên khởi”. Từ một tâm chân như mà khởi ra tất cả. Khi tôi mở mắt ra, niệm và cái hiểu đó vẫn còn nguyên. Tôi lúc tỉnh thực sự chỉ là một sự nối dài của tôi trong mơ, không hề có khác biệt. Cái hiện hữu này thực sự chỉ là một giấc mộng.

Có đêm tôi mơ mình sống ở một ngôi chùa trên núi. Một nhà sư trong chùa dạy võ công và pháp cho tôi và những người khác. Trong lúc nhà sư đang dạy, tôi trong mơ đọc được rõ từng người đang nghĩ gì, như đọc sách vậy. Tôi lại còn có thể nhắm mắt mà vẫn nhìn thấy, đồng thời hiểu ra rất nhiều điều mà lúc thức tôi đã nghiền ngẫm. Khi tôi mở mắt tỉnh lúc 3 giờ sáng để ghi lại thì chúng lại biến mất vì dòng suy nghĩ lý tính lại ập vào, xóa mất.

Rất nhiều đêm, tôi mơ thấy mình ở một ngôi chùa trên núi. Trong mơ, tôi cứ đi tìm một người không thấy mặt.

Những buổi sáng, khi vừa tỉnh dậy, tôi ngày càng thường xuyên bắt được khoảnh khắc chuyển từ ngủ sang “thức nhưng chưa suy nghĩ” và rồi sang trạng thái “thức và bắt đầu suy nghĩ”. Khi đã thức nhưng còn chưa suy nghĩ, tôi không hề có ý niệm bây giờ là mấy giờ, mình đang nằm ở đâu, mình là ai. Tôi chỉ là một sự hiện hữu và có thể tiếp nhận mọi thứ, nhất là âm thanh, nhưng không thực sự có cảm giác gì về chúng, bực mình hay thích thú. Lúc ấy thời gian và không gian không hề có ý nghĩa, chỉ có một sự nhận biết sạch sẽ, không tồn tại ý niệm về tuổi, về già, về đau ốm, bệnh tật hay bất cứ điều gì của thân hay tâm. Nhưng chỉ cần từ đâu đó khởi lên một suy nghĩ “Mấy giờ rồi nhỉ?” thì lập tức tôi tỉnh. Suy nghĩ bắt đầu ập vào. Tôi sẽ nhận rõ mình nằm trên giường trong nhà, nằm thẳng hay nằm nghiêng, có đắp chăn hay không. Cảm giác nóng hay lạnh, ngạt mũi hay không, đau ở lưng hay sườn cũng sẽ ập tới. Liền sau đó là sự trở lại ào ạt của những suy nghĩ đang ám ảnh tôi gần đây. Có thể là chuyện tìm việc. Có thể là chuyện với AJ. Có thể là chuyện cuốn sách đang viết dở. Đồng nghiệp ở trường. Chuyện thẻ xanh. Chuyến du lịch sắp tới. Vân vân...

Nhiều buổi sáng, khi suy nghĩ vừa trỗi lên, chúng ào ạt và xóa sạch sẽ sự trong sạch của khoảnh khắc trước khiến tôi ngỡ ngàng. Trong cái ngỡ ngàng ấy, tôi nằm quan sát dòng suy nghĩ ào ạt không ngừng đó. Trời ơi, chúng mới tạp nham làm sao. Luôn luôn là những tính toán để thỏa mãn cái tôi: sẽ làm cái này, sẽ làm cái kia, làm sao cho cái tôi này được đẹp đẽ, hạnh phúc, sung sướng, quan trọng, không đau, không bị chê bôi, v.v... thật là tít mù. Muốn cái nọ, muốn cái kia, làm cái nọ cái kia. Tự tranh luận trong đầu với người nọ, người kia; bình luận người nọ người kia để bao biện cho chính mình. Rồi có khi, đang suy nghĩ, một câu hát đột nhiên chen vào. “Mười năm cách biệt tưởng tình đã cũ”. Hoặc “Sáng nay em đi học sớm qua đồng lúa xanh xanh...”

Dòng chảy ào ạt của suy nghĩ và ký ức này không hề có quy luật và dường như không thể dừng.

Tôi bắt đầu lờ mờ nhận ra rằng rất nhiều kinh nghiệm của các giác quan - nhìn, nghe, nếm, ngửi, sờ - hình như không phải trực nghiệm. Thỉnh thoảng có khi đang ngồi viết hoặc đọc sách, tôi thấy một mùi hương thoảng qua rất thơm và nhẹ mà không biết mùi hương ở đâu ra, chắc chắn không phải từ trong phòng hay từ nhà bên mà như từ trong trí nhớ. Kinh nghiệm có một vị lạ, rất dễ chịu trong miệng dù không ăn gì cũng có. Lại có khi nhắm mắt mà vẫn “nhìn thấy” các hình ảnh.

Càng ngày tôi càng cảm thấy rằng cái gọi là suy nghĩ, cảm xúc, và các kinh nghiệm giác quan là một thứ gì đó không đáng tin, vận động theo quy luật của nó. Khi tôi ngủ chúng vẫn chạy, khi tôi tỉnh, chúng nổi lên ngự trị. Lâu nay, tôi đã luôn mặc định “TÔI” chính là tổng hợp của các suy nghĩ và cảm xúc, cộng với thân vật lý này; nhưng hình như không phải. Suy nghĩ, cảm xúc như một dòng sông mà ở mỗi khúc lại có củi khô, cây mục, túi bóng, xác gà, xác chó thỉnh thoảng nổi lên mặt. Lâu nay, vì mặc định mình chính là dòng sông này nên tôi cứ theo dòng chảy trôi và loay hoay ngụp lặn vớt những củi khô, cây mục, túi bóng, xác gà, xác chó đó. Bây giờ, tôi bắt đầu thấy hình như mình thực ra là một người ngồi trên bờ nhìn dòng sông. Mà có thể, tôi cũng chẳng phải người ngồi trên bờ.