ĐỌC “VUA MÈO”

Vua Mèo lấy không gian là một thành phố biển, trong đó mỗi nhân vật của anh sống với một số phận riêng nhưng lại có mối liên hệ với nhau thật kỳ lạ.

Lọ Lem – nhân vật nữ chính – là một cô gái, ngây thơ, sống hồn nhiên với một tâm hồn thánh thiện. Cô không biết tình yêu là gì, không muốn yêu ai, sẵn sàng khoả thân tắm biển mà không hề vướng vất một sự hổ thẹn vật dục nào.

Vua Mèo là một nhà thơ, sống như một gã hành khất. Anh yêu tất cả mọi cô gái trên đời nhưng chẳng hề yêu ai kể cả cô em nhỏ của núi rừng Châu Phi nọ. Phía sau tấm áo vá víu trăm mảnh là trái tim của một nhà thơ đã từng kinh qua những đau khổ của cuộc đời. Thơ của anh bảy phần điên, ba phần tỉnh, có câu đơn giản chân phương, có câu thâm trầm hư ảo. Anh đánh bạn với người sống vỉa hè, người xì ke, người bán thân xác và cũng biết giao du với tầng lớp trên, thậm chí đã từng yêu nữ tu. Thế nhưng anh vẫn đau xót vì cô đơn và luôn luôn khát vọng một tình yêu hoàn thiện, một cuộc sống tiêu dao, bay bổng.

Bị tai nạn xe hơi, anh quen với Lọ Lem. Anh trốn bệnh viện ra đi, Lọ Lem đưa anh đến một ngôi nhà nhỏ trong rừng để sống. Anh nuôi rắn, tự câu cá, tự trồng trọt… tìm những tháng ngày ung dung, tự tại.

Lọ Lem đứng bán hàng trong một cửa hiệu tư nhân ở thành phố, hàng tuần tìm về thăm anh, sống với anh như một người bạn hồn nhiên. Và cuối cùng, tình yêu, hạnh phúc đã đến với họ giữa một khung cảnh thiên nhiên hoang dã nhưng độ lượng.

Hai nhân vật chính của Ðào Hiếu có thể là hai con người không thực lại cũng có thể là hai con người có thực mà bạn đã một lần được gặp. Khát vọng cao nhất của họ là muốn tìm được hạnh phúc, tình yêu đúng nghĩa.

Vua Mèo vẫn thường lặp đi lặp lại “Bên này sông là Tagore, bên kia sông là Tô Ðông Pha, còn ta, ta đứng ở giữa.” Rõ là Ðào Hiếu đứng giữa cái lãng mạn cổ điển của Trung Quốc và cái lãng mạn cận đại của Ấn Ðộ. Anh muốn thể hiện chất lãng mạn Việt Nam ngay trong văn chương của mình.

Văn phong Ðào Hiếu đơn giản, trong sáng, nghiêm túc. Văn xuôi của anh giàu chất thơ, trữ tình một cách nhuần nhị, lối miêu tả tràn đầy tính nghệ thuật đến nổi khi anh tả một cô gái khoả thân, người đọc khó tính nhất cũng không tìm thấy được một ý niệm vật chất dung tục nào. Thỉnh thoảng anh trích dẫn một vài đoạn thơ, đặc biệt có hai lần trích thơ Bùi Giáng, một lần trích thơ dịch của Emily Dickinson.

Vua Mèo của Ðào Hiếu là một tiểu thuyết đáng đọc và nên đọc. Phía sau Vua Mèo chắc chắn mỗi chúng ta sẽ tìm một lối sống khoáng đạt, hồn nhiên và vươn tới khát vọng về tình yêu chân chính.

VŨ ÐỨC SAO BIỂN

THẨM MỸ CÁI BẢN NHIÊN

Ðào Hiếu với Vua Mèo đã chọn vùng tư tưởng sâu sắc làm đối tượng thẩm mỹ, anh cũng đã có năng lượng chuyển hóa nó thành cảm hứng sáng tạo văn chương. Và như thế là, trước hết, Ðào Hiếu đã sử dụng quyền tự do đề tài một cách đúng đắn.

Cái bản nhiên tuyệt mỹ hiển nhiên chưa là hiện thực; nó chỉ mới là cái hướng, cái khát vọng, nên đó cũng sẽ là cái nửa thật, nửa hư. Ta hiểu vì sao Ðào Hiếu đã dựng lên một hiện thực trực tiếp của tác phẩm hư-hư-thực-thực. Những tính cách bản nhiên Vua Mèo, Lọ Lem có những năng lực siêu nhiên, kỳ bí. Họ sống với rắn, thân thuộc rắn, điều khiển rắn bằng những tín hiệu của loài rắn. Họ nuôi rắn như ta nuôi gia cầm, gia súc, họ lấy nọc rắn… Thế giới nơi họ sống là cả một khu rừng đầy rắn.

Phảng phất nơi đây cái không khí của thần rắn (tổ tiên Niêk) trong những thánh thi Ấn Ðộ cổ đại, Phù Nam…và vua Mèo, Lọ Lem là những bậc thấu thị những Rishis thuở xa xưa ấy…Nhưng chỉ cần lật giở trang tiếp thì ta lại về với đời sống hiện đại. Ở đó có cơ quan đang làm việc, có những cuộc hội nghị, có cán bộ đang học chính trị, có những con người thật, những dục vọng…

Ðào Hiếu đã cho cái hiện tại ít nhiều tuế toái này đan xen với cái bản nhiên, để làm nổi lên cái tuyệt mỹ, để tạo cảm hứng và gọi ta về với cái thẩm mỹ bản nhiên ấy.

Lọ Lem là cô tiên trên trời bị đầy xuống trần gian như lời một nhân vật trong truyện. Lọ Lem hiền lành như một sinh vật bé nhỏ và xinh đẹp của biển cả… ta lại nghe tiếp lời chàng trai say mê nàng: Cô ấy chẳng hề nghĩ tới triết lý cao siêu. Cô sống hồn nhiên như cỏ cây, như mây, như gió, như sóng biển, muốn dữ dội thì dữ dội, muốn hiền hoà thì hiền hoà, khi vui thì cười, khi buồn thì khóc… Bằng cái thẩm mỹ tự nhiên ấy. Lọ Lem “sống” trong đời thật.

Vua Mèo đi xa hơn, ông đã vượt qua những cản ngăn để về với cái chất bản-nhiên-người. Vua Mèo không biết đến lòng hận thù.

Thắng và Lọ Lem đã làm xe ô tô đụng phải Vua Mèo, ông mê man nhiều ngày trong bệnh viện. Trước những ân hận của họ, Vua Mèo chẳng hề một chút để ý. Vua Mèo đi qua bao mối tình, mỗi nơi một vẻ khác nhau, nhưng nơi nào cũng đều một chất bản nhiên của ông. Vua Mèo từ chối giàu sang, cũng từ chối cõi tôn giáo hão huyền. Ðó là cách thế của cái bản nhiên.

Vua Mèo là một tính cách cô đơn? Như vậy sự cô đơn làm ông thích thú? Không, nhưng nó giúp chúng ta hiểu cuộc sống…

Vậy là, với Vua Mèo, cô đơn là một phương thức để thấu thị cuộc đời, chứ không là bản chất… Hai con người bản nhiên ấy chưa được cuộc đời hôm nay dung nạp hết, ta hiểu vì sao họ sẽ về với nhau nơi hòn đảo xa hơn…

G.S HOÀNG THIỆU KHANG