Chương 15:
Biểu hiện Cháu chỉ là một đứa trẻ dễ thương, tò mò độc quyền của Dan luôn mang lại kết quả cho nó. “Tụi cháu có thể xem tài liệu Churchill đó không?” nó hỏi bà Thembeka, với một sự ngây thơ đạt giải Oscar. “Nó sẽ là, giống như, rất tuyệt vời để chạm vào thứ gì đó mà chính Churchill đã viết.”
Nó quay sang Amy để được ủng hộ, nhưng con bé chỉ lơ mơ chú ý. Mũi của con bé đang chúi trong một cuốn sách tiểu sử của Churchill mà nó đã tìm được.
Điện thoại của bà Thembeka bắt đầu kêu bíp bíp, và bà xoay sang cầm nó lên. “Ta rất tiếc, cháu yêu, nhưng những tài sản cá nhân bị giới hạn truy cập. Xin lỗi.”
“Có cố gắng,” Nellie lẩm bẩm.
Đôi mắt Dan lang thang đến những tủ tài liệu trong văn phòng thư viện ngay phía sau bà Thembeka. Giấy tờ hẳn phải trong đó. Nó điên cuồng nhìn quanh tìm bất cứ thứ gì nó có thể dùng để giúp đỡ làm phân tâm người thủ thư. Nhưng đôi mắt nó nhìn chằm chằm vào một thẻ đồng treo ngay trên tủ tài liệu:
Thư viện Đồi Hiến pháp
Trân trọng Cảm ơn vì sự Giúp đỡ
Của Những Nhà tài trợ Hào phóng với
Chiến dịch Xóa mù chữ
***
Ruth Aluwani
Oliver Bheka
Piet Broeksma
Grace Cahill
“Amy, nhìn này!” Dan thốt ra. “Grace! Bà ấy ở khắp nơi trong chỗ này.”
Bà Thembeka liếc nhìn lên Dan. Bà lẩm bẩm điều gì đó vào điện thoại, đột ngột treo điện thoại, và bước ra khỏi phía sau bàn của mình. “Cháu biết Grace Cahill à?” bà nói. Khi bà nhìn từ Dan đến Amy đến Nellie và quay lại, đôi mắt bà mờ đi. “Ôi, trời ơi, ta phải biết chứ. Cháu trông giống bà ấy.”
“Cháu ư?” Dan nói. Nó yêu mến bà ngoại nó, nhưng bà có mái tóc bạc và những nếp nhăn.
“Đôi mắt giống nhau. Và cháu…” bà Thembeka nắm tay Amy. “Cháu hẳn là đứa cháu gái thân yêu mà bà ấy thường xuyên nói đến. Mời ngồi.” Bà chỉ về một chiếc ghế và một chiếc sofa nhỏ và đi đóng cửa văn phòng. “Ta rất tiếc khi nghe về sự ra đi của bà các cháu. Cháu biết đấy, chúng ta đã là những người bạn tốt. Làm sao cháu tìm được chỗ này? Là Robert à?”
Dan nhìn Amy. “Ừm, bọn cháu không biết Robert nào cả.”
Bà Thembeka với tay vào bên trong bàn của bà, lôi ra một chồng hình cũ, và đưa một tấm cho chúng. “Cháu thấy chứ? Cái này là, ồ, mười năm trước.”
Trong tấm hình, bà Thembeka và Grace đứng sát nhau dưới một mái cửa vào rạp hát, trên đó chỉ có thể thấy những chữ bởi Athol Fugard. Da của Grace khá rám nắng. Thực tế, màu da của bà gần như giống hệt của bà Thembeka. “Hai người trông như chị em,” Amy nói.
Bà Thembeka cười. “Có lẽ chúng ta đã từng. Trong tâm hồn chúng ta rất giống nhau.”
Dan búng nhẹ tấm hình và thấy một câu viết mờ:
Lemur vào ban ngày… Aloes vào ban đêm…
Những chuyến phiêu lưu tuyệt vời, những người bạn thân yêu!
Thằng bé đưa nó về phía Amy, nó trông như thể sắp khóc. “Lemur…” nó nói. “Đó hẳn là The Flying Lemur, máy bay riêng của Grace.”
“Chiều hôm đó chúng ta đã bay cả ngày - ồ, bà ấy yêu chiếc máy bay đó! Swaziland, Công viên Quốc gia Banhine ở Mozambique, đổ xăng…”
“‘Aloes’ là gì ạ?” Dan nói.
Bà Thembeka mỉm cười. “Một sự ám chỉ đến vở kịch chúng ta đã xem, A Lesson from Aloes (Một bài học từ cây lô hội). Cây lô hội phát triển mạnh dưới sự thiếu thốn tưởng như tồi tệ nhất – ánh nắng gay gắt, không có nước hàng tháng trời. Nó là một biểu tượng của những người Nam Phi, sống sót mặc dù chế độ apartheid. Một vài giống lô hội có thuộc tính chữa thương đáng chú ý. Grace yêu vở kịch này.”
“Sao bà biết bà ấy ạ?” Amy nói.
“Bà ấy ở trong ủy ban hội đồng thư viện phỏng vấn ta,” bà Thembeka nhẹ nhàng nói. “Họ muốn thuê một người quản lý theo mùa hơn, nhưng Grace đã khăng khăng chọn ai đó nhiệt huyết về nhân quyền. Ta đã có liên quan đến cuộc đấu tranh bởi vì trải nghiệm… của em họ ta Vuyo. Nó đã là một sinh viên ở Soweto…”
Đã.
Giọng bà Thembeka nhỏ dần, và Dan hồi tưởng lại điều Nellie đã nói về cuộc nổi loạn Soweto. Trẻ con bị cảnh sát giết. Nó phải xoay đi.
“Cháu có thể xem qua những cái này không?” Amy hỏi, nhìn chằm chằm vào đống hình.
“Dĩ nhiên, cháu yêu.” Khi Amy hăm hở cầm những tấm hình lên, bà Thembeka mở một hộc tủ khác. “Vài tháng trước, Grace đã để cho ta một tin nhắn điện thoại. Bà ấy nghe có vẻ yếu, nhưng ta không biết bà ấy đang chết dần. Bà ấy đã cảnh báo ta về tài liệu Churchill. Bà đã bảo ta cho nó vào danh sách bảng mục lục chỉ giới hạn nghiêm ngặt nó cho các học giả và con cháu trực tiếp của bà. Bằng sự nhận dạng xác thực.” Bà Thembeka nhún vai, trông hơi xấu hổ. “Đó là một lời thỉnh cầu ngớ ngẩn, điều gì mà chúng ta chưa từng làm – thành thật, ta không tưởng tượng ra bất cứ thư viện nào sẽ như vậy. Nhưng bà ấy đã khăng khăng. Bởi vì bà đã làm quá nhiều điều cho chúng ta, hội đồng chấp thuận. Vì vậy, mặc dù ta ghét phải hỏi, ta sẽ cần thấy bằng chứng…”
“Cháu nghĩ cháu có thẻ học sinh.” Dan lần mò trong túi của nó. Nó lôi ra một vỏ Mars Bar nhàu nát, sợi dây lòng thòng nào đó, một viên kẹo Starburst vị anh đào, vài mẩu nhựa trống không thể nhận dạng, và hộ chiếu Úc của cha nó. Nó hoảng loạn một lúc, đến khi nó nhận ra một khóc của thẻ học sinh của nó lòi ra từ đó.
Nó mở hộ chiếu và đặt phẳng nó. Thẻ học sinh của nó dính vào một trang bên trong. Thằng bé tách nó ra để lộ tấm hình hộ chiếu của cha nó và một cái tên giả, Roger Nudelman. “Của bà đây!” Dan nói, giơ tấm thẻ ra.
Nhưng bà Thembeka bị thu hút vào tấm hình, đôi mắt bà mở to. “Nudelman…?” bà nói. “Cháu đang làm cái quái gì với hộ chiếu của Nudelman?”
“Ồ,” Dan nói. “Đó thực sự không –”
Amy đạp mạnh vào chân nó dưới bàn. Dan sắp sửa đập manh lên đầu con bé, nhưng nó bắt được cái liếc của con bé và ngay lập tức đọc được điều gì phía sau đôi mắt nó. Bà ấy rõ ràng không biết cha, và hẳn là có một lý do tốt cho việc đó, chúng đang nói.
“Ông ấy là người… người tìm kiếm trong tháng của cháu,” Dan ứng khẩu. “Cuốn hộ chiếu đã nằm trên sàn ở sân bay.”
Dan nghĩ nó có thể thấy bà Thembeka rùng mình. “Vậy thì ta sẽ tiêu hủy nó,” bà nói. “Và nếu cháu đã tìm thấy của vợ ông ta, tiêu hủy nó luôn. Mặc dù nó có lẽ sẽ không giúp gì. Những cuốn hộ chiếu giả mạo chẳng là gì với những kẻ giết người và trộm cắp.”