Hai

Minamoto no Hiromasa no Ason (11) đến thăm dinh thự của Abe no Seimei vào một buổi sáng sớm đầu tháng sáu Âm Lịch. Nếu tính theo lịch hiện đại thì là vào khoảng ngày mười mấy tháng bảy. Lúc này trời vẫn còn chưa dứt mưa phùn (12). Hôm đó, là một ngày trời quang mây tạnh hiếm hoi sau một thời gian tầm tã kéo dài. Bầu trời sớm mai không gợn một tia nắng, một màn mây trắng mỏng như một tấm giấy giăng ngang một góc trời. Cỏ cây mơn mởn trong làn sương sớm. Không khí vẫn còn cái lạnh khiến khách phải rùng mình.

Minamoto no Hiromasa vừa đi vừa nhìn bức tường đất của dinh thự Seimei phía bên tay phải mình. Đó là một bức tường kiểu Tàu bọc chung quanh gian nhà chính và khu vườn bên ngoài. ở chỗ tường cao từ ngực đến đầu người có chạm trổ trang trí tinh vi, trên có lợp ngói xanh và khiến người ta liên tưởng đến một ngôi cổ tự hay một ngôi miếu. Hiromasa mình mặc áo phông Suikan (13), chân đi giày da nai. Trong không khí lúc này giăng vô số những sợi nước mảnh hơn cả làn sương. Chiếc áo Suikan của khách bước đi trong sương hấp thu những sợi nước này, càng lúc càng nặng hơn.

Minamoto no Hiromasa no Ason giữ một chức võ sĩ trong triều, hông trái mang kiếm, trông chừng trên tuổi ba mươi. Từ dáng đi cho đến mọi cử chỉ hành vi đều lộ rõ vẻ võ biền trượng phu nhưng khuôn mặt lại không có vẻ nghiêm nghị như thường thấy. Khuôn mặt chỉnh trang lộ rõ một vẻ đăm chiêu suy tư. Hình như trong lòng khách đang ẩn chứa điều gì khúc mắc thì phải.

Hiromasa dừng lại trước cánh cổng lớn mở toang. Nhìn vào bên trong thì thấy một khu vườn. Ở một góc vườn cỏ dại mơn mởn đua nhau mọc sau trận mưa đêm qua. Hiromasa nhăn mặt như muốn nói cảnh tượng này chẳng khác gì một ngôi chùa bị bỏ hoang. Tuy chẳng đến mức gọi là đồng cỏ hoang nhưng hình như khu vườn này từ lâu rồi chẳng có ai ngó ngàng gì đến thì phải.

Đang thẫn thờ thì bỗng đâu một làn hương hoa thoảng đến khoang mũi của khách bên vườn. Một chùm hoa nở vương trên một thân cây Fuji (14) già trong đám cỏ.

- Hắn đã trở về rồi ư?

Hiromasa thì thầm.

Cỏ cây trong vườn cho thấy rằng chủ nhân của chúng là người thích để cây cối mọc um tùm tự nhiên nhưng như thế này thật quá lắm. Hiromasa vừa thở dài thì đã thấy một bóng phụ nữ xuất hiện từ gian nhà chính. Tuy là nữ nhân nhưng người này lại mặc y phục Kariginu (15) và Hakama sashinuki (16) như nam giới.

Nữ nhân bước đến trước Hiromasa, cúi đầu chào:

- Tiểu nữ chờ ngài đã lâu.

Đó là một cô gái tầm hai mươi tuổi, diện mạo thanh tú xinh đẹp.

- Nàng chờ ta?

- Vì chủ nhân có dạy rằng chẳng bao lâu nữa Hiromasa sama sẽ quá bộ đên nên truyền cho tiểu nữ tiếp đón cẩn thận.

Hiromasa vừa theo sau nữ nhân vào nhà trong, vừa thắc mắc tại sao gia chủ lại biết mình đến. Trong gian phòng lót ván, trên có trải thảm, Seimei đang ngồi xếp bằng, mắt đăm đăm nhing Hiromasa.

- Đến rồi ư?

Seimei cất tiếng.

- làm sao biết ta đến nhỉ?

Hiromasa vừa nói vừa đặt hông lên tấm thảm Seimei đang ngồi.

- Có kẻ hầu mà ta sai đi mua rượu cho hay rằng Hiromasa đang đến đây.

- Mua rượu?

-À, vì ta đi vắng ít lâu nên tự dưng lại thèm rượu ở đất kinh đô này. Nhưng tại sao Hiromasa lại biết rằng ta đã về?

- Vì có kẻ cho ta hay đêm qua trông thấy ánh đèn trong dinh thự của Seimei.

- Ồ, hóa ra là vậy!

- Thế quan bác đã đi đâu cả tháng vừa rồi?

- Đến núi Kouya (17).

- Núi Kouya?

- Ừm!

- Tại sao lại đột ngột như thế?

- Vì ta có chuyện không hiểu.

- Có chuyện không hiểu ư?

- Nhưng thật ra là ta đến nói chuyện với nhà sư núi Kouya về những điều mới nghĩ ra.

- Là chuyện gì thế?

Hiromasa hỏi.

- Nhưng mà…

Seimei vò đầu, mắt nhìn Hiromasa.

Hai người này trông tuổi chăng chênh lệch nhau là mấy nhưng nhìn bề ngoài thì Seimei có phần trẻ hơn. Không những trẻ mà khuôn mặt còn mang nét chỉnh trang nữa. Seimei múi thẳng, môi đỏ như tô son.

- Nhưng là chuyện gì?

- Quan bác là người khá đấy, nhưng chắc về phương diện này thì không có hứng thú đâu.

- Nhưng mà là về phương diện gì mới được chứ?

- Là chú thuật đấy!

Seimei nói.

- Chú sao?!

- Ừ, ta bàn luận với nhà sư về bùa chú.

- Thế đã nói những chuyện gì?

- Đại khái như bản chất của bùa chú là gì?

- Thì bùa chú chẳng phải là bùa chú sao?

- Ừ thì đúng là như thế thật nhưng ta vừa chợt nghĩ ra mấy điều về nó.

- Thế đã nghĩ ra điều gì?

Hiromasa hỏi.

- Ừ, đại loại như bùa chú chính là tên gọi.

- Là tên gọi sao?

- Đừng có vội thế chứ Hiromasa. Lâu lắm, không gặp, ta làm một chén đi.

Seimei tủm tỉm cười, đáp.

- Ta không phải đến đây để được mời rượu, nhưng nếu thế cũng chẳng từ chối đâu.

- Thế thì hay lắm!

Seimei vỗ tay bôm bốp. Ngoài hành lang có tiếng y phục kéo lê trên sàn gỗ sột soạt. Một nữ nhân tay mang mâm rượu xuất hiện. Đầu tiên nữ nhân đặt một mâm rượu trước mặt Hiromasa rồi lui ra. Chặp sau lại mang thêm mâm khác đến trước Seimei. Trong khi nữ nhân rót rượu, Hiromasa nhìn khuôn mặt người lạ chằm chằm. Tuy cũng là bộ y phục Kariginu và Hakama Sashinuki như lúc nãy nhưng rõ ràng đây chẳng phải là người đã gặp ngoài vườn. Nữ nhân cũng trạc tuổi đôi mươi, đôi môi đỏ thắm mềm mại, quanh cái cổ trắng ngần toát ra một sác khí như mùi hương ngây ngất.

- Làm sao thế?

Seimei quay sang hỏi Hiromasa đang chăm chăm nhìn cô gái.

- Không phải là người lúc nãy!

Hiromasa vừa đáp thì nữ nhân tủm tỉm cười, cúi đầu rồi rót rượu cho Seimei.

- Là con người ư?

Hiromasa hỏi, hàm ý rằng người này có phải là Shikigami mà Seimei sai khiến hay không.

- Thử không?

Seimei hỏi.

- Thử cái gì?

- Thử cho nó đột nhập vào nhà Hiromasa đêm nay xem sao.

- Đừng có đùa như thế, vớ vẩn thật!

Hiromasa đáp.

- Thế thì..

- Ừ!

Hai người vừa nói xong liền uống cạn ly rượu. Nữ nhân lại chế rượu vào cái chén rỗng. Hiromasa vừa nhìn nữ nhân vừa thì thầm.

- Chẳng biết đến đây từ bao giờ nhỉ?

Hiromasa thở dài.

- Không biết chuyện gì?

- Ta đang nghĩ là không biết trong nhà này có bao nhiêu kẻ là con người nhỉ? Lúc nào cũng thấy toàn những người mới.

- Thế chẳng phải là chuyện hay sao?

Vừa đáp, Seimei vừa nhón đũa lên món cá nướng trên đĩa.

- Cá hương à?

- Ừ, vừa sáng nay có kẻ mang đến bán. Cá hương ở sông Kamogawa đấy!

Seimei nhón đũa gắp lấy miếng thịt trên mình con cá lớn bằng bắp tay. Từ chỗ rạch trên mình con cá khí nóng bốc lên. Cánh cửa lùa trong phòng mở toang, từ đó nhìn ra ngoài thấy được khu vườn lúc nãy.

***

Nữ nhân vừa lui ra ngoài, Hiromasa lại quay lại câu chuyện.

- Ta tiếp nào! Thế nào gọi là bùa chú?

- Thế này…

Seimei vừa nuốt ngụm rượu vừa cất tiếng.

- Đừng cao kỳ như thế chứ!

- Thế quan bác có biết câu chú ngắn nhất trên đời này là gì không?

- Câu chú ngắn nhất ư?

Hiromasa suy nghĩ một chặp rồi đáp.

- Đúng là ta phải suy nghĩ. Seimei, hãy nói đi.

- Ừ, câu chú ngắn nhất trên đời chính là tên gọi.

- Tên gọi ư?

- Đúng thế. Ví như ta đọc câu chú gọi lửa, lửa xuất hiện. Ta gọi tên kẻ hầu, kẻ hầu xuất hiện. Ngoài đường, ta họi tên quan bác, quan bác quay lại. Hiệu quả chẳng khác nào đọc chú cả!

Seimei gật gù giảng giải.

- Chẳng hạn như tên quan bác là Seimei, tên ta là Hiromasa ư?

- Đúng thế! Những cái tên như núi non sông biển, cây cối, côn trùng đều là một loại bùa chú cả.

- Ta không hiểu.

- Nói tóm lại là thế này, chú thuật tức là thứ trói buộc vạn vật.

- …..

- Và tên gọi chính là cái trói buộc cái cốt lõi cơ bản nhất của vạn vật vạn sự trên đời.

- …..

- Giả sử trên đời này có cái chẳng có tên gì cả thì tức là nó chẳng là gì cả, mà cũng có thể nói là nó chẳng hề tồn tại.

- Quan bác nói điều khó hiểu quá!

- Chẳng hạn như tên quan bác là Hiromasa. Cả quan bác và ta đều là người nhưng quan bác là người bị trói buộc với câu chú Hiromasa còn ta bị trói buộc bởi câu chú là Seimei.

Nhưng Hiromasa vẫn ngây mặt tỏ vẻ không hiểu.

- Có phải là nếu ta không có tên thì trên đời này không có kẻ là ta không?

- Không, quan bác vẫn tồn tại đấy thôi. Chỉ có điều cái tên Hiromasa kia thì không.

- Hiromasa tức là ta, thế nên chẳng phải là nếu không có Hiromasa tức là chằng có ta ư?

Seimei khẽ lắc đầu, chẳng phủ nhận mà cũng không thừa nhận.

- Trên đời có những thứ mắt trần chẳng thấy được và ta cũng có thể trói buộc chúng bằng câu thần chú gọi là tên.

- Ồ.

- Có người đàn ông cảm thấy nhớ nhung một người đàn bà và người đàn bà cũng thương nhớ người đàn ông đó. Nếu đặt tên để nắm bắt được cảm giác đó thì ta gọi là tình yêu.

- Hahahaaaa

Hiromasa gật đầu nhưng cũng tỏ vẻ chưa lấy gì làm hiểu lắm.

- Nhưng cho dù không gọi tên là tình yêu thì đàn ông vẫn cứ thương nhớ đàn bà, đàn bà cũng vẫn thương nhớ đàn ông chứ!

Hiromasa lại nói.

- Thì hẳn nhiên rồi.

Seimei vừa đáp vừa nhấm nháp chút rượu.

- Nhưng ta lại càng không hiểu.

- Thế thì ta đổi cách nói đi.

- Ừm.

- Hãy nhìn ra vườn kìa.

Seimei đưa tay chỉ ra mảnh vườn bên cạnh, nơi có dây Fuji nở hoa lúc nãy.

- Có thấy cây Fuji ngoài kia không?

- Có thấy!

- Ta gọi tên nó là Mitsumushi đấy.

- Gọi tên như thế ư?

- Tức là đã niệm chú lên nó rồi đấy.

- Thế thì làm sao nào?

- Hoa vẫn còn đang nở đấy.

- Quan bác chỉ toàn nói điều khó hiểu.

Hiromasa nói.

- Vậy là ta phải giải thích bằng chuyện nam nữ thì quan bác mới hiểu.

Seimei nói rồi đưa mắt nhìn Hiromasa.

- Hãy giải thích đi.

Hiromasa nói.

- Chẳng hạn như quan bác đang say mê một cô nương nào đó, quan bác cũng có thể dùng chú mà làm bất cứ điều gì cho cô nương ấy, chẳng hạn như hái vầng trăng trên trời kia xuống tặng!

- Hãy tiếp đi.

- Thì quan bác chỉ cần đưa tay chỉ mặt trăng mà nói rằng: hỡi người con gái ta yêu quý, ta tặng nàng vầng trăng kia. Thế là được rồi!

- Sao?!

- Nếu cô nương ấy đáp lời thì vầng trăng kia thuộc về cô ấy rồi đó.

- Đó là chú sao?

- Là thứ gần với chú nhất.

- Ta chẳng hiểu gì cả!

- Không hiểu cũng chẳng sao! Như có nhà sư ở núi Kouya kia định dùng chỉ một câu chân ngôn mà trói buộc, chú nguyện lên hết thảy vạn vật vạn sự trên đời này.

Trên khuôn mặt Hiromasa đã lộ vẻ chán nản.

- Này Seimei, quan bác lên núi Kouya gần một tháng là chỉ để bàn luận những chuyện này với nhà sư thôi sao?

- Ừ thì thế! Thực ra khoảng hai mươi ngày gì đấy.

- Ta chẳng hiểu gì về chú thuật cả.

Hiromasa đưa một ngụm rượu vào cổ họng.

- Này, trong lúc ta không có ở đây thì đã xảy ra điều gì hay ho thế?

Seimei hỏi.

- Chẳng phải là điều gì hay ho đâu, Tadami đã mất cách đây mười ngày rồi.

- Có phải là Mibu Tadami "tiếng đồn vang xa" không?

- Ừ, đúng! Chết đói đấy.

- Không ăn gì mà chết sao?

- Thì gần như thế.

Hiromasa đáp.

- Chuyện này xảy ra vào tháng ba năm nay.

- Ừm.

Chuyện mà hai người nói chính là hội thơ ca được tổ chức vào tháng ba năm nay tại cung điện Seiryo (18). Trong hội, thi nhân chia làm hai bên tả hữu mà ngồi rồi chọn đề, ngâm thơ phối hợp hai bên với nhau mà tranh cao thấp.

"Tiếng đồn vang xa" mà Seimei nhắc đến chính là khúc dạo đầu của bài ca mà Mibu Tadami ngâm ca rằng

Ôi mối tình ta

Tiếng đồn vang xa

Mà đã phai mờ

Ta thương người nhớ

Từ thuở còn thơ

(A)

Lúc đó có thi nhân tên là Taira no Kanemori làm một bài đáp lại rằng

Ta giữ riêng mình

Mối tình ngày nào

Mà sao thiên hạ

Bàn ra tán vào

Tiếng lòng lao xao

(B)

Cả hai bài đều cân sức cân tài khiến quan chấm giải là Fujiwara no Saneyori bối rồi không biết làm sao. Lúc này Thiên Hoàng Murakami đang ngồi xem bỗng thì thầm " mối tình ngày nào" trong miệng. Thế là Fujiwara no Saneyori tuyên bố phần thắng thuộc về Kanemori. Vừa dứt lời thì Tadami bỗng ồ lên một tiếng rồi mặt thất sắc, xanh như tàu lá. Ít lâu sau, chuyện này trở thành đề tài đàm tiếu trong cung.

Kể từ đó, Tadami chẳng buồn ăn uống rồi cứ nằm lỳ trên giường, chẳng buồn ra khỏi dinh thự.

- Vậy là hình như cuối cùng đã cắn lưỡi mà chết thì phải.

- Không ngờ bề ngoài là kẻ hào hoa phong nhã thế mà bên trong tâm hồn lại đáng sợ thế kia.

Seimei thì thầm.

-Thật chẳng thể nào tin được lẹ có kẻ chỉ vì thua cuộc thi ca mà chẳng màn ăn uống gì sao?

Hiromasa uống từng ngụm rượu, nói một cách thăng trầm. Chặp sau lại tự tay mình rót thêm rượu vào cái chén đã cạn rồi nhìn Seimei, nói:

- Hình như bây giờ đã xuất hiện rồi.

- Xuất hiện?

- Vong linh của Tadami xuất hiện ở điện Seiryo.

- Ồ!

Seimei buột miệng.

- Bọn người hầu trong cung có mấy kẻ đều thấy. Chúng nói rằng trong đêm mưa phùn, Tadami khuôn mặt xanh ngắt, vừa đi vật vờ từ điện Seiryo sang điện Shishin, vừa lẩm bẩm " Ôi mối tình ta, tiếng đồn vang xa".

- Hay nhỉ?

-Hay gì mà hay?! Chuyện này đã mười ngày rồi.nếu chẳng may lọt đến tai Thiên Hoàng thì ngài lại sợ mà cho rời cung nữa thì khổ.

Nhìn khuôn mặt nghiêm nghị bất chợt của Hiromasa, Seimei chỉ gật gù mà vậy sao, vậy sao.

- Thế thì là chuyện gì nào, Hiromasa?

Seimei chợt cất tiếng,

- Chuyện gì là sao?

- Thì hãy nói đi. Chẳng phải là quan bác có chuyện gì muốn nói với ta sao?

- Sao quan bác lại biết?

- Thì trên mặt quan bác đã nói rõ thế rồi còn gì? Vì quan bác là người thành thật mà lại!

Câu nói hàm ý bông đùa của Seimei khiến Hiromasa nghiêm mặt.

- Thực ra là thế này.

Hiromasa gằn giọng.

- Năm đêm trước đã xảy ra chuyện hệ trọng với Thiên Hoàng. Cây đàn Huyện Tượng (19) đã bị trộm mất rồi.

- Ồ.

Seimei tay giữ nguyên ly rượu, nhoài người ra vẻ hứng thú.

Huyền Tượng chính là tên cây đàn Tỳ Bà nổi tiếng thời xưa. Nó nổi tiếng đến độ cái tên huyền Tượng được dùng để chỉ các loại nhạc khí danh tiếng. Cây đàn này vốn được truyền từ bên Tàu sang và là bảo vật trong kho cấm của Thiên Hoàng Daigo. Trong sách "Hồ Cầm giáo lục" quyển hạ có chép rằng thân đàn làm từ gỗ cây chỉ đàn, bụng đàn làm từ một loại cây quý, rắn chắc và bóng loáng.

- Mà cũng không biết là kẻ nào đã trộm nó như thế nào và từ bao giờ.

- Thế thì gay thật.

Khuôn mặt Seimei lộ một chút bối rối.

- Nhưng đêm hôm kia rõ ràng là ta có nghe thấy tiếng cây đàn Huyền Tượng ấy.

Chú thích:

(9) Hiei zan: núi Tỷ Duệ ở Kyoto, một trong những ngọn núi phát tích của Phật giáo Nhật Bản, nơi có ngôi chùa Enryakuji thuộc phái Thiên Thai.

(10) Nagaoka: Kinh đô nước Nhật trong 10 năm sau khi dời đô từ Heijou sang từ năm 784. Đến năm 794 thì bỏ kinh đô Nagaoka dời sang kinh đô Heian.

(11) Ason là chức quan trong triều. Người Nhật xưa thường sử dụng chức danh như một phần của tên họ.

(12) Nguyên văn là baiu, tsuyu, một hiện tượng thời tiết đặc trưng của khu vực từ lưu vực sông Dương Tử ở Trung Quốc lên đến phía nam Đại Hàn và toàn bộ Nhật Bản trừ khu vực Hokkaido. Đợt mưa kéo dài vào khoảng tháng sáu.

(13) Suikan: trang phục của giới công hầu và võ sĩ cao cấp thời Heian.

(14) Fuji: một loại dây leo.

(15) Kariginu: một loại thường phục của giới quý tộc và võ sĩ.

(16) Hakama: bộ phận tương ứng với quần dài trong trang phục truyền thống kiểu Nhật.

(17) Núi Kouya: ngọn núi phát tích của phái Phật giáo Chân ngôn tại Nhật nằm ở tỉnh Wakayama ngày nay.