- 2 - Mối Già thông thái

MỐI GIÀ LÀ MỘT MỐI ĐỘC THÂN ông ta nổi tiếng là một nhà thông thái trong dân tộc tí hon. Hằng ngày vì sống độc thân, tự lập nên ông không phải lo lắng gì cho bày, cho gia đình. Cuộc sống giản dị, ông chỉ gặm gỗ mục và tính toán sự đời. Ông lại có nhiều thời giờ nhàn rỗi để đi chu du nơi này nơi nọ, thăm các bày này, tổ khác nên hiểu tất cả những phong tục tập quán của các dân tộc. Cứ nhìn cái đầu của ông cũng biết, đó là một cái đầu thật to và đôi ngàm cũng thật to, trong cái đầu to ấy đã chứa đựng bao nhiêu khôn ngoan, bao nhiêu tư tưởng vĩ đại cùng với đôi ngàm ngoài kích thước bình thường ấy, chứng tỏ tuổi tác và kinh nghiệm đầy mình của ông.

Nhà thông thái Mối Già sống biệt lập trong một gò mối đã bỏ hoang, dưới gốc cây cổ thụ đã già cả một thế kỷ. Tính tình nhà thông thái hiền lành, ưa giúp đỡ. Dạy học là thú vui cùa ông nên mỗi khi có một ai tới nhờ ông dạy bảo đám trẻ con của mình, ông sẵn sàng ngay. Vì mộng ước muôn thuở của ông vẫn là mong sao cho các dân tộc tí hon nói chung, biết kết hợp lại với nhau, nhường nhịn nhau, sống sao cho có tổ chức để dòng giống tí hon khỏi bị tiêu diệt bởi các dân tộc, muông thú khác cùng loài người. Để nuôi mộng ước ấy, ông ước ao cho bọn trẻ con, càng nhiều càng tốt, hấp thụ những bài học quí giá về kinh nghiệm của ông. Nhờ bọn trẻ con được giáo dục, khi lớn lên, chúng sẽ là những công dân tốt trong xã hội!

Buổi sáng hôm sau Kiến Bố đi kiếm nhà thông thái Mối Già từ sớm. Tới dinh thự yên tĩnh của Mối Già dưới gốc cổ thụ to lớn, khi Mối Già còn đang ngủ, Kiến Bố phải đứng đợi ở cửa cho tới khi nắng lên cao mới dám ngỏ lời và được nhà thông thái tiếp đón niềm nở.

- Bác tìm tới tôi chắc có điều gì hệ trọng?

- Thưa thày, Kiến Bố trịnh trọng, trước hết tôi đến chúc thày trường thọ, sau đó để thưa với thày một chuyện.

Mối Già cười xuề xòa:

- Bác là dân tí hon sống tự lập phải không?

- Thưa thày phải.

Mối Già lúc lắc cái râu ra vẻ đắc chí:

- Tôi vốn ưa dân tí hon sống tự lập. Những kẻ sống tự lập mới là những kẻ có nhiều ý chí và có thể làm được nhiều chuyện lớn lao.

Kiến Bố được khen tặng nhưng không tỏ ra hãnh diện lắm. Ông trình bày trường hợp của mình:

- Vợ chồng chúng tôi thực ra ở vào trường hợp bắt buộc phải sống tự lập. Năm trước chúng tôi sống trong một bày ở phía Bắc, thưa thày, thày biết bày Siêng Năng do Chúa Kiến Vàng lãnh đạo chứ ạ?

Mối Già gật gù:

- Tôi biết, bày Siêng Năng là một bày rất đông đảo, đó là một quốc gia giàu có và hùng mạnh vào hạng nhất.

- Vâng, đúng thế. Nhờ tài lãnh đạo của Kiến Chúa mà dân trong bày mỗi ngày một đông gấp bội với một kho lương thực khổng lồ có thể nuôi sống cả bày hàng chục năm.

- Cuối cùng câu chuyện xảy ra như thế nào?

- Thưa thày, rồi chiến tranh xảy ra.

Kể đến đây Kiến Bố bùi ngùi thương tiếc thuở thanh bình, ông ta làm nhà thông thái Mối Già cảm động.

- Chiến tranh thường xảy đến với một quốc gia giàu có và hùng mạnh bác ạ. Tôi ngẫm nghĩ từ bao năm nay cũng một vấn đề đó.

Kiến Bố trình bày:

- Trường hợp quốc gia chúng tôi tan rã bởi một chuyện hết sức tầm thường. Đầu mối sự thảm thương này bắt đầu bằng một đám trẻ vô giáo dục, bỏ tổ rủ nhau đi gây lộn với bọn Kiến Đen. Như thày biết, xưa nay giữa dòng giống Kiến Vàng và Kiến Đen không ưa gì nhau, vì cả đôi bên cùng kỳ thị màu da. Sự kỳ thị mạnh mẽ đến nỗi, hễ có một công dân nào đi lạc sang đất kiếm ăn của nước khác là bị tiêu diệt tức khắc.

Mối Già thông thái thở dài:

- Cũng tại đám trẻ không được giáo dục kỹ lưỡng. Có phải rồi đám trẻ Kiến Vàng đi gây sự và bị dân Kiến Đen tiêu diệt phải không?

- Phải, rồi sau đó dân chúng Kiến Vàng chúng tôi căm phẫn kéo nhau ùn ùn hết đợt này sang đợt khác tấn công sang lãnh thổ Kiến Đen.

Mối Già nhắm tịt mắt kêu lên:

- Ôi chiến tranh, ta kinh hãi quá. Nó tiêu diệt biết bao nhiêu sinh mạng!

Bỗng Mối Già sực nhớ hỏi:

- Nhưng mà Vương quốc Kiến Vàng hùng hậu lắm sao lại bị giặc Kiến Đen tiêu diệt được?

Kiến Bố buồn bã:

- Trong muôn loài chúng ta có loài nào hùng mạnh, tinh khôn bằng loài người vĩ đại. Hai quốc gia Kiến Đen và Kiến Vàng chúng tôi mới chỉ kéo nhau lên mặt đất dàn trận thôi thì cả đôi bên đã bị loài người tiêu diệt gần hết. Thật là khủng khiếp khi loài người nổi giận. Họ giết, họ đốt dân tộc tí hon và đổ nước làm ngập lụt lênh láng cả một vùng. Phần đông dân chúng tôi chết vì bị đốt, phần còn lại ở trong tổ chết vì bị ngộp nước. Bao nhiêu lương thực dự trữ đều trong chớp mắt cuốn trôi hết cả. Thảm thương nhất là hình ảnh Chúa của chúng tôi chết trên đám trứng ngổn ngang sắp tới mùa sinh nở.

Mối Già chán nản:

- Thế là bày Siêng Năng tan rã...

Kiến Bố cọ hai râu xuống đất như cử chỉ vừa thoát khỏi cảnh sợ hãi:

- Cũng may cho vợ chồng chúng tôi thoát chết. Cùng với một số đồng bào may mắn khác, chúng tôi chia nhau đám trứng sắp tới mùa sinh nở rồi mỗi kẻ một phương di cư tìm đất lành lập nghiệp.

Không khí chiến tranh đã qua đi. Mối Già hỏi:

- Hiện giờ bác ở đâu?

- Thưa thày, chúng tôi đang nương náu dưới chân bác Cổ Thụ.

- Đủ ăn không?

- Thưa thày nhờ vợ tôi rất siêng năng nên gia đình cũng đủ sống.

- Đủ sống là quý hóa rồi. Thế còn bày con cái?

Kiến Bố trở lại đầu câu chuyện:

- Thưa thày, cũng vì chúng mà hôm nay tôi đến đây quấy rầy thày. Sau chuyến di cư đi lập nghiệp, chúng tôi có mang theo được hai bọc trứng nay nở thành hai đứa trẻ đã tới tuổi lớn khôn.

Nhà thông thái Mối Già gật gù cái đầu to lớn của ông ra vẻ một nhà mô phạm:

- Trẻ con tới tuổi lớn khôn phải được học hành tới nơi tới chốn, không rồi chúng lại trở thành đám dân vô giáo dục. Hỏng, hư hỏng hết. Bác xem, một quốc gia giàu có hùng mạnh như bày Siêng Năng mà bác chứng kiến đấy, cũng đâu có đủ lý do để tồn tại. Tôi quan niệm rằng phải giáo dục cho bọn trẻ ngay từ lúc còn có thể dạy bảo được. Tương lai của dân tộc mai này là ở bọn chúng.

Nhà thông thái Mối Già say sưa với triết lý... còm của ông. Bao nhiêu năm nay ông vừa dạy học vừa dày công nghiên cứu về một vấn đề vĩ đại của sự sống muôn loài: “Nền hòa bình vĩnh cửu”. Số học trò của ông đông đảo ở khắp bốn phương, Cái tên “Nhà Thông Thái Mối Già” là một tiếng nhắc nhở êm ái đối với các bậc cha mẹ, nhất là những gia đình dân tộc tí hon sống tự lập, khi có con cái lớn khôn muốn được gửi gắm cho thày Mối Già răn dạy.

Tăm tiếng của Mối Già vang đi trong khắp các dân tộc tí hon, ai ai cũng bái phục ông là nhà Thông Thái số một của muôn vật. Riêng Mối Già, ông ta vẫn có cái hãnh diện được “làm thày thiên hạ” ấy, với một đặc điểm của ông đã làm hãnh diện dân tộc Mối là, nhờ dày công tu luyện, Mối Già Thông Thái có cặp mắt nhìn được ánh sáng như các dân tộc tí hon khác.

Vì vốn dĩ trời sinh ra loài Mối có cặp mắt không nhìn được ánh sáng, nên ban ngày Mối chỉ ở trong tổ, đợi ban đêm mới đi kiếm ăn. Mối Già Thông Thái nhờ tu luyện được cặp mắt đặc biệt nên mới gần gũi được các dân tộc tí hon khác. Ông trở thành hình ảnh phi thường mỗi khi cha mẹ nhắc nhở cho đám con cái noi gương.

Kiến Bố mất cả buổi sáng chuyện trò mới tỏ rõ được ý muốn cua mình:

- Thưa thày, nếu các cháu tôi được thày dạy dỗ thì phúc đức cho chúng biết bao.

Mối Già vuốt râu tự mãn:

- Chuyện đó có gì khó khăn đâu, mai bác cứ dắt chúng đến tôi. Hiện nay tôi cũng có cả chục học trò đủ mọi dòng giống đang theo học.

Kiến Bố lòng mừng rỡ, ông ta cám ơn nhà Thông Thái Mối Già rối rít rồi vội vã ra về báo tin cho vợ con biết.