Chương IV
Tuần lễ sau, gia đình ông giáo lên đường đi Nunsthel. Bà Octavia đã chỉ cho họ một cái cửa nhỏ trong công viên trông thẳng xuống con đường xuyên qua rừng, dẫn đến nhà ông giám thủ. Một lúc sau, chiếc xe đẩy của Alexy đi vào con đường đó do cha cậu và Marysia đẩy; bởi vì con đường hơi lên dốc như lão Heintz đã nói.
Cặp mắt của ba bố con sung sướng nhìn vào trong chiều sâu của những kẽ tối và sáng, trong đó những cây cổ thụ in rõ bóng của chúng và hỗn hợp các cành đầy lá xuân tươi tốt. Phổi họ hít thở không khí trong lành của rừng núi chứa đầy mùi nhựa cây và biết bao hương vị của rừng.
Từ bụi cây hiện ra một con chó đen to lớn rồi có tiếng gọi giọng run run:
- Lại đây, Saladin!
Con chó đứng dừng lại. Mấy bố con ông giáo cũng dừng lại. Họ trông thấy từ lùm cây đi ra một ông già nhỏ bé gày còm, mặc bộ quần áo cầu kỳ lối cổ. Bộ mặt cạo nhẵn biểu lộ sự tốt bụng và vui vẻ. Ông già vội bỏ mũ chào mấy bố con.
- Xin các người tha lỗi cho con chó hung hăng này. Nó cứ tưởng trong rừng là nhà của nó... Nó có làm con sợ hãi không con?
Ông già hỏi Alexy, cậu mỉm cười trả lời:
- Thưa bác, chỉ ít thôi ạ!
- Tốt lắm! Suýt nữa thì tôi phải ân hận!... Xin cho tôi được nhân danh láng giềng tự giới thiệu... Vì tôi tin chắc ông là giáo sư Lienkwicz.
Thấy ông giáo nghiêng mình tỏ dấu hiệu đồng ý, ông già liền nói:
- Tôi là bác sĩ Berdeck.
- Bác sĩ Berdeck? Một thầy thuốc thông thái đã đào tạo được rất nhiều học trò giỏi?
- Vâng, - ông già mỉm cười nói. - Đã mười năm nay tôi về hưu trí ở đây, trong khu rừng quê hương mà tôi có một ngôi nhà rất gần với công viên Runsdorf.
Hai người thân ái bắt tay nhau. Ông giáo lấy làm sung sướng được làm quen với một ông thầy thuốc danh tiếng mà ở Vienne ông đã được nghe.
- Tôi cũng sung sướng được có một ông láng giềng đến vừa đúng dịp! - Bác sĩ kêu lên vui vẻ. - Thưa giáo sư, tôi đã nghe nói về ông, tôi đã đọc và rất thích những tác phẩm của ông. Tôi có thể hy vọng chúng ta sẽ lại gặp nhau luôn không?
- Xin rất vui lòng!
- Khi nào tôi đến thăm bá tước Lendau, tôi sẽ tận dụng cơ hội để bắt tay giáo sư.
- Bá tước có bệnh à?
- Không đâu! Ông ấy muốn cho tôi vinh dự được có một người bạn và một người học trò là chính ông ấy.
- Ông ấy nghiên cứu ngành y à?
- Vâng, nhưng chỉ nghiệp dư thôi, tất nhiên. Thật là một người thông minh và say sưa nghề nghiệp. Ông ấy là thầy thuốc trong tâm hồn, và nếu ông ấy không phải là bá tước Lendau, ông ấy sẽ trở nên một nhà thông thái, một trong những thầy thuốc danh tiếng nhất trong thời đại chúng ta.
Marysia hỏi:
- Thưa bác, vì sao tầng lớp ông ấy lại ngăn cản không để ông ấy theo đuổi cái nghề cao đẹp và hữu ích ấy?
Ông già bé nhỏ tỏ vẻ ngạc nhiên gần như bất bình về câu hỏi đó:
- Vì sao à? Thưa cô, không một bá tước Lendau nào lại quên mất truyền thống của gia đình! Thầy thuốc, kẻ đem hiểu biết của mình ra buôn bán như tôi, Berdeck kẻ thường dân! Những tổ tiên quý tộc của ông ta sẽ chui ra khỏi nấm mồ để nguyền rủa ông ta.
- Cháu không thấy có gì là thất thế đối với kẻ cương quyết cắt đứt truyền thống hủ bại và ích kỷ một cách tệ hại ấy. Một công việc có danh dự và hữu ích đối với kẻ khác chỉ có thể làm tăng giá trị của một người... và trong trường hợp ấy, công việc sẽ đem lại cho bá tước Lendau một ưu việt thật sự, hơn hẳn nguồn gốc gia đình.
Ông bác sĩ nhíu cặp lông mày bạc trắng:
- Ôi, cô có những ý kiến thật dân chủ! Tôi xin khuyên cô... chớ có tuyên bố như vậy trước các vị lãnh chúa ở Runsdorf... nhưng xin lỗi tôi đã làm chậm cuộc đi chơi của ông và cô!
- Chúng tôi còn chán thì giờ vì hình như từ đây đến Nunsthel không còn xa nữa?
- Đi bộ chỉ mười phút thôi. Ông giáo sư đến thăm ông giám thủ phải không? Một người tuyệt diệu! Tôi chữa bệnh cho con bé gái Gisele rất xinh của ông ấy. Xin chào và hy vọng sớm gặp lại.
Ông bác sĩ chào một cách duyên dáng, gọi chó và đi bước đi nhanh nhẹn. Một lúc sau mấy bố con tới lối vào một khoảng rừng thưa rất rộng. Trên một bãi bằng có ngôi nhà của ông giám thủ và các căn nhà phụ cận, nơi đó thuộc lãnh địa của đại công tước Joseph. Ngôi nhà cổ rất rộng, nom vừa ấm cúng vừa uy nghi, có những cửa sổ khung chạm trổ, mái nhà lợp ngói cổ màu đỏ, các bức tường màu xám, từng chỗ bị những dãy lá dài che lấp. Một khu vườn được chăm sóc khá chu đáo và đầy hoa bao quanh ngôi nhà. Phía bên kia là bức tường xanh của rừng cây.
Ông giáo đẩy cánh cửa cổng bằng gỗ đánh vecni. Một tiếng chuông kêu lanh lảnh. Một thanh niên to lớn khỏe mạnh xuất hiện trên ngưỡng cửa. Trông thấy khách, anh tiến ra rất nhanh.
- Bác đây rồi! Cháu đã biết tin bác và gia đình đến Runsdorf, và hàng ngày cả nhà cháu mong đợi bác. Xin mời vào, ba cháu có nhà... Thưa cô, xin phép cô được thay thế...
Anh ta liền chiếm ngay lấy xe đẩy và Marysia theo bố vào trong nhà. Một người đàn ông cao lớn xuất hiện và đột nhiên reo lên một tiếng và lao đến ôm chặt lấy ông giáo.
- Bạn Adrian thân mến, bạn cho chúng tôi một bất ngờ sung sướng quá! Ai dám nghĩ rằng bạn sẽ đến thăm tôi trong xó rừng này?... Nhưng tôi có nhiều điều muốn trách bạn. Tại sao lại đi tìm chỗ ở và làm việc tại nhà những người lạ mà không hỏi tôi?
- Bạn ạ, tôi không dám thóc mách...
- Thôi đi! Bạn thì bao giờ mà chả kín đáo, chả tế nhị! Và cháu Marysia đây rồi, cháu đã viết thư tán dương bác quá nhiều!
Conrad Duntz chào cô thiếu nữ rất lịch sự. Ông cùng tuổi với giáo sư nhưng vẫn còn giữ được vẻ mềm mại, thanh nhã, tráng kiện và vẻ đẹp của tuổi trẻ. Mắt ông xanh, sâu, phản ánh lòng tốt, tính cao cả của tâm hồn và cương nghị đáng mến mà giáo sư đánh giá cao trong người bạn thân nhất của ông.
Khách được mời vào phòng tiếp tân là nơi mà gia đình thường sum họp, một căn phòng rộng sáng sủa bày biện một cách thanh bạch và có nhiều hoa.
Conrad Duntz bảo Marysia lúc ấy đang ngắm một lẵng hoa bày biện rất khéo:
- Bác chơi hoa chỉ ở trình độ tài tử thôi. Con gái lớn của bác đã để bác tùy ý bày biện trong căn phòng này... nhưng Laura và Gisele đâu, Heinrich?
Chàng thanh niên nhấc Alexy ra khỏi xe đẩy và để cậu ngồi cẩn thận trong một chiếc ghế bành. Anh quay mặt về phía ông giám thủ với một nụ cười trên bộ mặt rạng rỡ rất dễ mến.
- Laura có lẽ đã thấy các vị khách của chúng ta và đang làm dáng cho bé Gisele.
Cả Conrad Duntz cũng nở một nụ cười xúc động.
- Chúng ta cũng làm hư con bé ấy vì tình trạng sức khỏe của nó. Nhưng may mắn thay bản chất của nó rất tốt... à, đây rồi.
Laura Duntz là một cô gái tóc hung, tươi tắn và duyên dáng, rất giống anh. Gisele được thừa hưởng sắc đẹp của cha trừ sức khỏe mà Conrad Duntz lúc nào cũng có. Khi đã chào khách lạ xong, cô bé đến ngồi cạnh cha. Ông đặt một bàn tay lên vuốt ve bộ tóc hung con gái út. Ông nói nửa đùa nửa nghiêm túc.
- Xin giới thiệu với mọi người em bé ngu dốt của tôi. Cho đến bây giờ nó hoàn toàn ương ngạnh trong học tập mặc dù chúng tôi đã cố gắng.
Alexy ngạc nhiên nhìn cô bé:
- Ồ, cháu thấy học là rất thú vị! Cháu có thể học cả ngày được.
Gisele lúc lắc mớ tóc đẹp:
- Em thích đi chơi trong rừng, và đùa nghịch với những con dê hơn!
- Phải, bởi vì cô chạy được, - Alexy lẩm bẩm vẻ cay đắng.
Một chút ráng đỏ hiện lên má Gisele, và cặp mắt đẹp của cô bé lộ vẻ ân hận. Cô nghiêng người về phía Alexy và nắm lấy bàn tay cậu:
- Nhưng rồi một ngày nào đó anh cũng sẽ chạy được chẳng khác gì em. Không khí của rừng sẽ làm anh khỏi. Có phải thế không ba?
- Ba cũng rất mong như thế! Cháu ạ, cháu sẽ không ân hận đã làm quen với quê hương của bác... Thế nào, đối với gia đình Lendau có ổn không?
Conrad hỏi ông giáo, ông đáp:
- Tốt thôi. Chúng tôi ở lì trong nhà và tiếp tục như thế sau giờ lên lớp. Hôm qua đã bắt đầu rồi và Marysia bắn phát súng đầu tiên.
- Bác có hài lòng về các học trò không? - Heinrich hỏi.
- Bây giờ thì chưa thể nói gì được. Cô gái lớn tên là Hélene có vẻ rất thông minh. Valeria kém hơn, còn Gultram rất có khả năng về khoa học. Nhưng bọn chúng học chậm quá, thêm nữa chúng rất lễ độ...
- Và tất nhiên là đầy kiêu ngạo như tất cả những người Lendau có phải không? Chúng ta đang ở nửa sau của thế kỷ XIX, thế mà gia đình ấy vẫn còn duy trì mãi những tập quán phong kiến, đến nỗi bá tước Lendau tưởng mình vi phạm luật pháp lúc ông ngồi trên ghế trường đại học, hoặc đích thân ông tham gia vào việc làm tăng giá trị đất đai của mình!
- À, chúng tôi vừa gặp bác sĩ Berdeck, - ông giáo nói. - Chúng tôi đã làm quen và hứa gặp lại nhau. Ông già ấy có vẻ rất ân cần và dễ giao thiệp.
- Đúng thế! Ông ta buồn trong ngôi nhà cổ và hay đi lang thang khắp miền, dừng lại nhà người này hoặc nhà người kia, đâu đâu cũng được đón tiếp niềm nở vì ông là một người tốt nhất trần đời. Ông có một trí tuệ sắc sảo, một lương tri tuyệt vời, tuy nhiên, phải trừ vấn đề lợi ích quý tộc của nhà Lendau. Tổ tiên ông ta là những chư hầu của các lãnh chúa ở Runsdorf, và đối với gia đình ấy ông có một sự sùng bái không thể tưởng được. Đặc biệt bá tước Waither là đối tượng sùng bái của ông ta. Vậy bác nên thận trọng không nên chê trách bá tước về bất cứ việc gì trước mặt bác sĩ Berdeck.
- Vâng, như vậy là cháu bị xét xử và kết tội, - Marysia cười nói. - Bởi vì cháu đã mắc một lỗi lớn là phê phán bá tước chỉ vì kiêu ngạo giai cấp đã không dám theo khuynh hướng của ông ta về nghề thầy thuốc.
Conrad Duntz mỉm cười đáp lại:
- Đúng ra cháu phải chiếm được một chỗ rất nhỏ bé trong sự tín nhiệm của ông bác sĩ đấy, cháu ạ! Bác đây cũng đã bị ông ta giận mấy tháng vì đã đề cập đến vấn đề này. Phải, nếu quả thật người thanh niên bá tước ấy có được những tài năng mà bác sĩ Berdeck đã truyền đạt cho, thật đáng thương hại cho anh ta cứ phải sống một cuộc sống vô dụng chỉ vì mình có vinh dự - hay bất hạnh - được mang tên là bá tước Lendau.
- Ba lại nói là bất hạnh à? - Laura khẽ rùng mình kêu lên. - Gia đình ấy đã gặp biết bao biến cố và bất hạnh rồi. Con thích chỉ có tên là Laura Duntz ngắn gọn thế thôi.
Một tia sáng lóe lên trong cặp mắt Conrad, ông đáp:
- Con nói có lý, con gái ba ạ! Như vậy hơn nhiều. Thực sự là con sung sướng hơn các nữ bá tước Lendau thời trước, bây giờ, và sau này.
- Nữ bá tước Paola chẳng hạn, cô Marysia có biết chuyện ấy không?
- Có ạ, bà hầu phòng già có kể cho em nghe và dặn em phải coi chừng con ma ghê gớm.
Một nét sợ hãi bất ngờ xuất hiện trong cặp mắt trong sáng của Laura.
- Ôi, chị tưởng đùa đấy à? Hình như là thật đấy! Và người ta còn trông thấy cả bá tước Eberhard nữa.
- Đấy là một con ma tốt, xin cô cứ yên tâm! - Heinrich đáp. - Thực tế hình như ông ta còn sống.
- Sao, còn sống à?
- Phải, bởi vì ông ta đã biến mất một cách bí mật và người ta không còn nghe đến ông ta nữa. Tôi xin kể cho cô nghe câu chuyện đó trong khi Laura đi pha cà phê.
"Hồi đầu thế kỷ, ở Runsdorf có ba anh em: Carl, Eberhard và Arnulf. Người anh cả, theo phong tục, được thừa hưởng tất cả đất đai và các đặc quyền khác nữa. Eberhard bản tính độc lập và cương nghị, ông mau chóng chán cuộc sống kiêu kỳ và vô dụng do phong tục buộc ông phải theo. Đem cầm phần gia tài được thừa kế của mẹ, ông tiến hành những cuộc du ngoạn xa xôi. Rồi một hôm anh em ông được tin ông điều khiển ở đảo Java một cơ sở nông nghiệp quan trọng. Từ đó họ cắt đứt mọi liên hệ với kẻ đã phủ nhận những nguyên tắc của dòng họ.
"Và Carl bị chết không kẻ nối dõi. Eberhard trở thành người thừa kế những tài sản của cha. Ông đã xây dựng được một gia sản rất lớn ở nước ngoài và trở về Áo. Goá vợ và không con. Vợ ông là người Ba Lan mà ông đã lấy trong các chuyến hành trình. Ông đem về một đứa cháu vợ mười tuổi làm con nuôi và nó sẽ là người thừa kế những tài sản của ông ở nước ngoài.
"Em trai ông là Arnulf và em gái là Luba, mặc dù nổi tiếng kiêu ngạo, cũng đón tiếp ông không thù địch. Nhượng bộ trước hoà khí của ông Eberhard muốn quên quá khứ, các em ông thường đến Runsdorf để xem những cải cách lớn của ông trên lãnh địa.
"Thế rồi một buổi sáng, người hầu phòng của Eberhard không tìm thấy ông trong nhà, tìm khắp lâu đài và công viên cũng uổng công, anh ta liền đi báo với nữ bá tước Luba cũng đang có mặt ở Runsdorf đã mấy ngày. Nữ bá tước ra lệnh bắt đầu tìm lại, rồi cử một liên lạc đi báo với ông anh lúc đó đang ở Vienne. Ông Arnulf trở về, ông cho sục tìm trong hồ và những nơi bí ẩn không để ý đến... Nhưng bá tước Eberhard vẫn biệt vô âm tín và món tiền của ông cũng vậy. Bởi vì cái hòm mà ông đựng tài sản, khi mở ra, thấy hoàn toàn trống rỗng.
- Thế còn đứa con nuôi? - Marysia hỏi.
- Em Boleslas từ đó trở nên nghèo khổ, tất nhiên vì em không có quyền lợi gì ở tài sản của ông bố nuôi, tài sản đó trở về với bá tước Arnulf. Bá tước giữ em lại ở với mình và có ý định dạy dỗ em đến nơi đến chốn. Nhưng mấy tháng sau khi bố nuôi chết, em Boleslas cũng mất tích nốt.
- Vậy là tất cả đều trở nên hoàn toàn bí mật! - Ông giáo nói. - Thế rồi có tìm thấy em ấy không?
- Không ạ. Ông bá tước đã mở rất nhiều cuộc lùng kiếm, không những ở trong nước Áo này mà còn ra cả nước ngoài nữa. Tất cả đều vô ích và điều bí mật tiếp tục bao quanh hai vụ mất tích ấy. Người ta đưa ra ý kiến là bá tước Eberhard đã lên cơn thần kinh và chạy trốn mang theo cả gia tài để rồi nhảy xuống một cái hang sâu vực thẳm nào đó. Nhưng đó chỉ là những giả thiết không thể nào chấp nhận được, bởi vì ai cũng biết bá tước Eberhard Lendau có một tinh thần rất trong sáng và ngoan đạo.
- Có lẽ ông ấy ở trong hồ chăng? - Marysia nói.
- Biết đâu đấy? - Conrad Duntz lẩm bẩm.
Trong khi con trai kể chuyện, ông hoàn toàn im lặng với một nếp giễu cợt trên môi, còn tay ông vẫn cứ vuốt ve bộ tóc của Gisèle ngồi bên cạnh.
Laura mời cà phê và câu chuyện chuyển sang hướng khác. Người ta nói về Vienne, về cuộc sống thanh nhàn và giản dị của ông giáo. Ông giám thủ cũng nói về chuyện mình, cũng rất thanh nhàn. Bằng giọng xúc động, ông kể lại cái chết của vợ ông, chết lúc sanh Gisele, và bức chân dung của bà đang chiếm vị trí danh dự trong phòng khách.
- Bà Marie quý mến của tôi ra đi để lại sự trống rỗng cho bố con tôi. Bà là nàng tiên nhân từ trong nhà này và tất cả, cho đến người tiều phu cuối cùng đều yêu mến và tôn thờ bà.
Quả thực bộ mặt của bức chân dung hiền hậu và hấp dẫn, hơi buồn trong khung bằng gỗ sên viền chỉ vàng. Heinrich và Laura trông giống mẹ. Bà Marie Duntz không gọi là đẹp, nhưng bà có một nét duyên dáng trên cả sự nhân hậu, yêu kiều và tận tâm.
Ông Conrad dẫn khách ra thăm vườn và sân chăn nuôi gia cầm. Tại đó, Laura đã phác hoạ rất nhiều cải cách cũng như ở trại, dưới thấp hơn, trên bờ thung lũng.
Ông giám thủ nói:
- Tôi khuyến khích cháu nhiều lắm. Đối với phụ nữ, không gì bằng loại công việc ấy. Chính như thế trí tuệ mới nảy nở, có được thói quen suy nghĩ và ý thức trách nhiệm.
- Ôi, cháu hiểu Laura và rất thích cuộc sống như vậy, - Marysia nói. - Cháu sắp sửa trở thành một nữ nông trang viên thành thạo.
- Nếu vậy cháu sẽ hợp tác với Laura. Thôi để một ngày khác ta bàn đến. Trong khi chờ đợi, chúng ta hãy đến đây, tôi sẽ cho xem cái này.
Ông Conrad đưa khách đến một khoảng đất cao có đá xám viền những cây trường xuân. Ở một khoảng rừng hiện ra một thung lũng với những ruộng cỏ xanh rờn, những cánh đồng, con sông ngoằn ngoèo, hai bên bờ mọc những cây bạch dương, những căn trại ẩn mình trong màu xanh lá cây. Phía bên trái, đằng trước công viên, lâu đài Runsdorf xuất hiện, đồ sộ, nặng nề và oai vệ, bên trên phấp phới lá cờ lãnh chúa trắng và đỏ. Bên phải, mái nhà thanh nhã của một biệt thự lớn xây dựng giữa rừng thông. Phía bên kia thung lũng, khu rừng ảm đạm và nhấp nhô bắt đầu phủ lên sườn núi.
- Cảnh tượng tuyệt diệu làm sao! - Marysia nói và tựa người lên bao lơn phủ đầy rêu. Thung lũng tuy đẹp tràn ngập ánh nắng và cả Runsdorf cổ kính nom cũng bớt vẻ dữ tợn. - Mọi người có biết rằng trong lâu đài ấy rất dễ lạc không? Sáng hôm nay tôi khó khăn lắm mới tìm được lớp học. Tôi thích ở đây hơn...
Cô chỉ biệt thự mà mọi người trông thấy một phía phủ đầy hoa.
- Em cũng thấy thế. Ngôi nhà ấy tuyệt đẹp! - Laura nói. - Và bên trong bày biện rất sang trọng. Bà quận chúa Olgoff biết đấy.
- Là bà cô của các bá tước Lendau trẻ, là em gái bá tước Arnulf. Sau khi bá tước Arnulf tự tử, bà rời bỏ Runsdorf và ít lâu sau lấy một ông chồng người Nga giàu có vô cùng và hơn tuổi bà rất nhiều. Ít lâu sau bà goá chồng và được thừa hưởng toàn bộ gia tài. Trong thời gian dài bà vẫn ở lại Moscow, sau đó bà về đây ở trong một biệt thự hồng mua lại của cháu là bá tước Otto. Từ đó bà không đi đâu nữa ngoài việc dạo chơi trong rừng. Bây giờ bà là một bà rất già nhưng vẫn còn giữ được tất cả mọi năng lực cũng như đặc tính kỳ dị còn phát triển do tuổi tác. Do đó bà vẫn cứ mặc bộ đồ màu sáng, nhất là màu trắng. Tất nhiên bà ta vẫn giữ tính kiêu kỳ truyền thống, có khi còn sâu sắc hơn.
- Cũng như cháu gái bà, - Heinrich nói thêm, - tức nữ tu sĩ Franziska Lendau. Người ta nói bà kiêu kỳ lắm! Cô còn chưa biết nữ tu sĩ Franziska xinh đẹp, có phải không cô Marysia?
- Chưa. Bà ta có ở Runsdorf không?
- Bất thường thôi. Bà xuất hiện đột ngột rồi biến đi cũng vậy. Thông thường bà ở trong hội tu sĩ mà bà là hội viên, chả cần phải nói hội là của những người đại quý tộc, bởi vì từ năm sáu thế kỷ nay người ta vào đấy chỉ để chứng tỏ mình là quý tộc.
- Bà phải đứng tuổi rồi chứ?
- Chừng bốn mươi... có phải không ba?
Conrad Duntz đã quay đi như chăm chú quan sát những ngọn cây thông bao quanh biệt thự. Bàn tay ông hất ra đằng sau bộ tóc hung làm Marysia nhận thấy bên cạnh thái dương một cái sẹo to. Ông uể oải trả lời:
- Hình như thế thì phải.
- Bà ta là con người vợ kế của bá tước Arnulf Lendau, do đó có một sự chênh lệch rất lớn về tuổi giữa bà và anh ruột là cố bá tước Otto. Tôi chỉ trông thấy bà có một lần trong cỗ xe đưa bà từ Runsdorf ra ga. Bà vẫn còn đẹp. Nhưng người ta đánh giá là ở bà lòng tự hào đạt tới độ cực đoan.
- Và cái bà ấy không lấy chồng? - Ông giáo hỏi.
- Không, bà đã từ chối mọi cuộc cầu hôn, có lẽ vì thấy không ai xứng đáng với bà.
Bỗng nhiên Conrad Duntz hỏi con trai:
- Heinrich này, có phải người đang đi kia là Wolster không?
- Đúng đấy, ba ạ!
- Đến bảo hắn sáng mai lại đây gặp ba nói chuyện.
Anh thanh niên đi ra và ông Conrad Duntz mời các khách ngồi và hỏi chuyện về nơi ở mới của họ.
Sau khi đã tả cảnh nơi ở, Marysia nhận xét:
- Thật kỳ lạ, các ông chủ Runsdorf bỏ không một phần lâu đài và công viên. Cánh đối diện với nơi ở của gia đình cháu có thể nói là bị đổ nát, và một số nơi trong công viên đã trở nên hoàn toàn hoang dã.
- Công việc bảo dưỡng một khu vực như thế, mặc dù có tiết kiệm so với ngày xưa, cũng khá tốn kém, - Conrad Duntz giải thích.
- Nhưng gia đình Lendau rất giàu kia mà?
Ông giám thủ nở một nụ cười chua chát:
- Có thật thế không?
Marysia nhìn ông ngạc nhiên:
- Sao! Bác cho là họ đã bị phá sản à? Cháu thấy họ vẫn phong lưu lắm, họ tổ chức tiệc tùng, nhà cửa sang trọng...
Ông Conrad nở một nụ cười châm biếm:
- Xin cô biết cho rằng một người nhà Lendau thà bị chết đói trong hào nhoáng hơn là phải thú nhận mình không có một xu. Không, tôi cho là họ chưa đến nỗi như thế, nhưng sau những vụ hoang phí điên rồ, đầu tiên do Arnulf Lendau và tiếp tục bởi người con là Otto, tôi thấy hình như di sản của tổ tiên bị giảm đi rất nhiều... Nhưng vấn đề đó có liên can gì đến ta, - ông giám thủ nói thêm, - tôi chỉ phàn nàn cho những con người tội nghiệp ấy. Họ là nạn nhân của một quan niệm sai lầm về cuộc sống do tổ tiên truyền lại và được khắc sâu vào mỗi một nhánh của thân cây già cỗi và tiêu diệt ở họ tất cả những gì gọi là tốt đẹp trong con người: trái tim và lý trí.
Một giờ sau, ông giáo và hai con rút lui sau khi đã bắt Heinrich và Laura phải hứa là đến thăm họ luôn. Nhưng họ không thuyết phục được ông Conrad phải bắt chước các con. Ông tuyên bố, giọng cương nghị làm tắt ngấm mọi năn nỉ:
- Tôi không thích đến Runsdorf. Bạn Adrian thân mến, xin đừng vì thế mà buồn lòng! Hãy đến thăm tôi luôn luôn nhé! Tôi xin báo để bạn biết trước là khi nào chúng tôi nhớ đến bạn, cháu Heinrich sẽ đánh xe đến mời bạn và các cháu... Hãy coi chừng, ngày nào cũng vậy đó, - ông mỉm cười nói thêm.
Ông tiễn đưa khách về đến tận nửa đường rồi mới trở về cùng với con gái, còn Heinrich đẩy chiếc xe của Alexy. Về đến công viên, họ gặp bá tước Lendau cùng với tiểu thư mà ba bố con đã thấy hôm mới đến lâu đài tại phòng quần áo. Mọi người trao đổi với nhau những câu chào lịch sự nhưng lạnh lẽo. Alexy lại gặp cặp mắt đầy thiện ý mà bá tước Walther đã nhìn cậu hôm mới đến.
Marysia bèn hỏi Heinrich:
- Đấy là em gái bá tước Lendau phải không?
- Vâng, nữ bá tước Bianca. Cô ấy có vẻ mặt dễ thương mặc dù hơi kiêu kỳ một chút, nhưng lại u buồn và mệt mỏi.
Sau khi đã đặt Alexy lên một chiếc ghế dài, Heinrich mới từ giã Runsdorf. Ba bố con ông giáo phấn khởi vì sự đón tiếp nồng hậu ở Nunsthel, bây giờ lại phát hiện thấy một nguồn vui mới cho thời gian ở lại xứ sở này. Mối quan hệ đó sẽ thú vị, bởi vì Heinrich là một thanh niên tuyệt diệu. Laura chắc chắn là một cô gái dễ thương và hấp dẫn. Ông Conrad Duntz vẫn còn giữ trái tim và lý trí xưa kia đã làm người bạn Adrian phải say mê.
- Bác Conrad có tư cách một đại chúa công! - cậu Alexy nồng nhiệt nói. - Nhưng tại sao lại có cái sẹo to tướng mà người ta trông thấy mỗi khi bác vén tóc lên?
- Sẹo nào? Ông giáo hỏi vì cận thị nên không nhìn thấy.
- Trên trán, phía trái.
- A phải, ba nhớ rồi! Bác ấy đã có cái sẹo khi đến thăm ba cùng với người vợ trẻ. Bác đã bảo là vì cứu một người trong đám cháy. Nhưng bác ấy không kể chi tiết và ba cũng không nài vì thấy bác trở nên nghiêm nghị và không muốn nói thêm.
Một tiếng gõ cửa nhẹ, ông giáo ngừng nói. Marysia ra mở và dẫn ông mục sư của Runsdorf đến để làm lễ. Cha Malhen là một ông già hơi gù, hơi tàn tật nhưng vẫn giữ được tinh thần minh mẫn và vẻ vui tươi. Tuổi ông đã hơn chín mươi, theo Octavia cho biết. Là con trai một tá điền của các bá tước Lendau, ông được đi học trường dòng do trợ cấp của bà vợ đầu của bá tước Arnulf. Ngay sau khi nhận chức mục sư, ông trở về Runsdorf.
Sau khi đã ngồi vững chãi trong một chiếc ghế bên cạnh Alexy mà ông quan tâm đặc biệt, ông già hỏi cảm tưởng của bố con ông giáo đối với miền rừng núi và tỏ vẻ hân hoan trước lòng nhiệt tình của họ.
- Phải, đây là tuyệt tác của Đấng Sáng Tạo, một kỳ quan cho loài người bội bạc! Tôi là một kẻ sùng bái quê hương tôi, khu rừng mà khốn thay, bây giờ tôi không thể nào đi bộ dạo qua được nữa. Nhưng hai cha con ông Duntz đã đem xe đến tìm tôi ở hàng rào Runsdorf và cho tôi thú vui được đi chơi trong rừng cây thân yêu của tôi.
- Thế mà ông Duntz từ chối không chịu đến đây thăm chúng tôi, - Marysia hỏi. - Sợ một điều sỉ nhục gì chăng?
Nét mặt mục sư bỗng trở nên tối sầm:
- Sỉ nhục? Không đâu! Nhưng vì ông quá tự hào để đến trình diện mà không được mời đến ngôi nhà những người đã coi bản chất ông ta là kém họ.
Marysia phác một nụ cười châm biếm:
- Ông ấy mà kém à? Một người có bề ngoài tuyệt diệu như thế và được Trời phú cho một trí thông minh tuyệt vời!
- Vâng, nhưng vì ông ấy xuất thân từ một gia đình bình dân không quý tộc như những người Lendau.
- Cha có tán thành như thế không, như trường hợp bác sĩ Berdeck?
Ông mục sư lắc đầu, mỉm cười độ lượng:
- Ông Berdeck nhân hậu ấy không thể nhìn thấy một thiếu sót nào ở một người Lendau. Còn tôi, tôi quấn quýt với gia đình ấy như dây trường xuân với thân cây. Tôi sẽ hiến cả đời tôi cho tất cả nếu như vì thế mà đem lại hạnh phúc cho họ. Nhưng trong sự gần gũi mật thiết hàng ngày với Chúa kính cẩn và hiền từ xuất hiện trên trái đất, tất cả những khoe khoang trên thế gian này đều phơi bày ra ánh sáng, những tấm màn đều mở ra để người ta trông thấy mặt trái trong tính chất cao thượng của loài người. Ôi, khổ cực của chúng ta!
Ông khoanh hai tay run rẩy để trên đầu gối và cúi xuống như bị đè xuống dưới một trọng lượng quá nặng.
"... Đó là những người nhân hậu và dễ thương... chẳng hạn như bá tước Walther. Một con người ưu việt, suốt đời không dám hoạt động, nuốt hận làm gánh nặng cho bản thân, vô ích cho những kẻ khác, bởi vì một bá tước Lendau không thể làm một nghề nghiệp tự do. Còn những người khác... người ta tiến hành bất kỳ một cuộc hôn nhân nào miễn là những thế hệ quý tộc được tiếp tục, hoặc họ sẽ không bao giờ kết hôn và già đời trong cô đơn, ẩn dật trong tính kiêu ngạo của họ. Nhưng tất cả đều đau khổ bởi vì họ có trái tim... Và trái tim đó, trong gia đình, người ta bóp vỡ nó, người ta nghiền nát nó dưới sự kiêu căng... Ôi, lạy Chúa! Xin đừng trừng phạt nó vì lối sống của kẻ khác!
Ông già kết thúc trong tiếng nức nở.