Chương XIV

Tôi trở về phòng, gieo mình xuống ghế và nghĩ ngợi. Lòng tôi thổn thức. Tôi đọc đi đọc lại không biết bao nhiêu lần lá thư của Axya - tôi nhìn đồng hồ: còn lại chưa đầy hai mươi phút nữa thôi là đến giờ hẹn rồi.

Cửa ra vào bật mở, Gaghin bước vào.

Mặt mày anh ủ rũ, anh nắm lấy tay tôi và siết chặt. Anh tỏ ra rất bối rối.

- Anh làm sao thế? - Tôi hỏi anh.

Gaghin kéo ghế và ngồi đối diện với tôi.

- Cách đây bốn hôm, - anh bắt đầu nói, giọng nghẹn ngào, ấp úng, và trên môi anh nở một nụ cười gượng gạo, - tôi đã làm anh ngạc nhiên vì câu chuyện của tôi. Hôm nay tôi lại làm anh còn kinh ngạc hơn… Với người khác, chắc hẳn tôi không dám nói thẳng như thế này… Nhưng anh là một người cao thượng, anh lại là bạn của tôi có đúng không nào? Vậy thì anh hãy nghe nhé: em gái tôi, Axya, yêu anh.

Tôi giật bắn người lên và nhổm dậy…

- Em gái anh, anh bảo là…

- Vâng, đúng thế. - Gaghin ngắt lời tôi. - Tôi nói với anh là cô bé nó đã phát rồ và nó cũng đã làm tôi phát điên. Nhưng may thay, nó không biết nói dối, và tin tôi. Hừ, tâm hồn cô bé ấy mới kỳ lạ làm sao chứ… nhưng nó tự giết chết nó mất thôi, nhất định là thế.

- Nhưng anh lầm đấy. - Tôi nói.

- Không, tôi không lầm đâu. Hôm qua, anh biết không, nó nằm suốt ngày, không ăn uống gì hết, tuy vậy, nó không hề than thở gì cả, nó chưa hề biết than thở là gì. Tôi cũng chẳng lấy thế làm bận tâm, mặc dù đến chiều nó có hơi sốt. Sáng sớm nay, vào lúc hai giờ đêm bà chủ nhà đã gọi tôi dậy: ông hãy vào ngay, - bà ta nói, - xem tiểu thư thế nào, tiểu thư làm sao mà nghe nguy kịch lắm. Tôi chạy vào phòng Axya và thấy nó vẫn mặc nguyên cả áo xống, người nóng hừng hực, nước mắt đầm đìa; đầu nóng như lò than, hai hàm răng đập vào nhau kêu lập cập. “Em làm sao thế? - Tôi hỏi. - Em bị ốm hay sao thế?” - Nó đã ôm chầm lấy cổ tôi và van xin hãy đưa nó đi khỏi nơi này ngay, càng sớm càng tốt, nếu còn muốn cho nó sống… Tôi không hiểu gì hết, ra sức dỗ dành nó… nó khóc mỗi lúc một to và bỗng nhiên qua tiếng nức nở của nó tôi nghe thấy… Hừ, vắn tắt là qua tiếng khóc của nó tôi đã nhận thấy một cách rõ ràng là nó yêu anh. Tôi cầm chắc với anh rằng, cả anh lẫn tôi, những con người chín chắn, chúng ta không thể hình dung được tình cảm của nó sâu sắc đến mức nào, và những tình cảm ấy của nó bừng lên với sức mạnh ghê gớm biết chừng nào, tình cảm đó ập đến với nó cũng bất ngờ và không gì ngăn cản nổi như một cơn giông vậy. Anh là một người rất dễ cảm, - Gaghin nói tiếp, - nhưng tại sao nó lại yêu anh đến thế, điều đó thú thực là tôi không hiểu. Nó có nói với tôi rằng là nó thấy quý mến anh ngay từ phút ban đầu. Chính vì thế mà cách đây mấy hôm nó vừa khóc lóc vừa đoán chắc với tôi rằng ngoài tôi ra nó không muốn yêu ai nữa, nó cứ đinh ninh rằng anh khinh nó, có lẽ anh đã biết rõ nó là ai. Có lần nó đã hỏi xem tôi có nói gì về tiểu sử của nó không, dĩ nhiên là tôi bảo không, nhưng tính nhạy cảm của nó mới thật đáng sợ. Nó chỉ mong có một điều: đi, đi ngay tức khắc. Tôi đã ngồi lại với nó cho đến sáng, nó bắt tôi hứa rằng ngày mai chúng tôi sẽ lên đường, không nấn ná ở đây thêm một ngày nào nữa và lúc bấy giờ nó mới ngủ được. Tôi đã suy nghĩ kỹ, và quyết định là sẽ nói với anh. Theo tôi, Axya có lý, tốt nhất là cả hai chúng tôi đều phải đi khỏi nơi này. Và lẽ ra hôm nay tôi đã phải đưa nó đi rồi nếu trong óc tôi không chợt nảy ra ý định làm tôi nán lại. Có thể… Biết đâu đấy? Lỡ anh cũng thích em gái tôi thì sao? Nếu vậy thì vì lẽ gì tôi lại phải đưa nó đi. Và thế là tôi quyết định… sau khi đã gác chuyện sĩ diện sang một bên… Hơn nữa, chính tôi cũng nhận ra đôi chút… Tôi quyết định… hỏi thẳng anh… - Gaghin tội nghiệp tỏ ra vô cùng bối rối. - Mong anh thứ lỗi, - anh nói thêm, - tôi chưa hề vấp phải một tình huống nan giải như thế này bao giờ.

Tôi cầm lấy tay anh.

- Anh muốn biết, - tôi nói, giọng rắn rỏi, - là tôi có thích em gái anh không chứ gì? Có, tôi có thích cô ấy…

Gaghin ngước mắt nhìn tôi.

- Nhưng, - anh nói, giọng ngập ngừng, bối rối, - như vậy tức là anh không lấy nó?

- Sao anh lại muốn tôi trả lời anh ngay câu hỏi ấy? Anh hãy tự xét xem, lúc này liệu tôi có thể…

- Tôi biết, tôi biết, - Gaghin ngắt lời tôi, - tôi không có quyền đòi hỏi anh trả lời, và câu hỏi của tôi quả là quá khiếm nhã… Nhưng anh bảo biết làm thế nào khác? Không nên đùa với lửa. Anh chưa biết rõ Axya đấy thôi, nó đang ốm, vậy mà bỏ đi, hẹn gặp anh… Giá là cô gái khác, nó đã biết che giấu và chờ đợi, nhưng nếu như vậy đã không phải là nó. Với nó đây là lần đầu, tai họa chính là ở chỗ đó! Nếu như anh được chứng kiến sáng hôm nay nó đã khóc nức nở dưới chân tôi như thế nào thì chắc anh đã hiểu được cái mối họa của tôi.

Tôi nghĩ ngợi. Những lời nói của Gaghin “hẹn gặp anh” cứ như những mũi dao đâm nhói vào lòng tôi. Tôi cảm thấy xấu hổ nếu không thẳng thắn đáp lại tấm lòng cởi mở trung thực của anh.

- Vâng, - cuối cùng tôi đã nói, - anh nói đúng. Cách đây một giờ tôi có nhận được của em gái anh một lá thư nhỏ. Đây, lá thư của cô ấy đây.

Gaghin cầm lấy lá thư, anh đọc lướt qua và để hai tay rơi thõng xuống đầu gối. Vẻ kinh ngạc lộ rõ trên mặt anh nom thật tức cười, nhưng tôi đâu có nghĩ đến chuyên cười.

- Anh, tôi xin nhắc lại, anh là một người cao thượng, - Gaghin nói, - nhưng biết làm thế nào bây giờ? Làm thế nào hả? Nó muốn ra đi, nhưng lại viết thư cho anh và tự trách mình là khinh suất… Nó đã kịp viết lá thư này nào lúc nào nhỉ? Nó muốn gì ở anh?

Tôi an ủi anh, và chúng tôi bắt đầu bàn bạc xem nên làm thế nào với một thái độ rất mực lạnh lùng.

Và cuối cùng chúng tôi đã thỏa thuận với nhau là để tránh rủi ro, tôi thẳng thắn nói rõ với Axya, Gaghin phải ngồi nhà và không được để lộ cho nàng biết là anh đã đọc lá thư của nàng, chúng tôi ước hẹn là đến chiều thì sẽ gặp lại nhau.

- Tôi hoàn toàn hy vọng ở anh, - Gaghin nói và siết chặt tay tôi, - anh sẽ cứu vớt cả nó lẫn tôi. Nhưng dẫu sao thì ngày mai chúng tôi vẫn cứ ra đi, - anh nói thêm và đứng dậy, - bởi vì anh sẽ không lấy nó đâu.

- Anh hãy cho tôi nghĩ thêm đến chiều, - tôi nói.

- Anh cứ việc nghĩ, nhưng anh sẽ không lấy nó đâu.

Anh ra về, còn tôi thì gieo mình xuống đi văng và nhắm mắt lại. Đầu óc tôi quay cuồng, quá nhiều ấn tượng cùng ập đến một lúc làm cho ý nghĩ của tôi cứ rối lên như tơ vò. Tôi bất bình với thái độ cởi mở của Gaghin, tôi tức giận Axya, tình yêu của nàng vừa làm cho tôi sung sướng, lại vừa làm cho tôi bối rối. Tôi không hiểu cái gì đã buộc nàng phải bộc lộ hết với anh trai; việc cần phải quyết định trong chốc lát gần như chỉ trong khoảnh khắc làm cho tâm can tôi cứ rối lên bời bời…

“Liệu có thể cưới một thiếu nữ mười bảy tuổi với tính tình như nàng được chăng?” - Tôi vừa nói vừa đứng dậy.