Chương 18 CHA VÀO NAM

Chiếc xe ôm chở cha và mẹ vào tận nhà đúng địa chỉ trên miếng giấy.

Cha vẫn vậy, áo sơ mi trắng, quần tây đà bỏ áo trong quần, sandal da từ thời trước còn lại, thói quen ấy từ khi Dũng lớn đã thấy như thế. May quá, bà xã Dũng vừa đi chợ về rất đúng lúc, nếu không có lẽ cũng rất khó cho ông bà.

- Chào cha mẹ, vào nhà đi. Vợ Dũng lên tiếng

- Ông bà Giáo bước vào.

Đám trẻ nhỏ và một vài người hàng xóm hiếu kỳ đã đến trước sân, vài người võ đoán:

- Bác trai giống chị lịch sự quá, chắc trước đây cũng ngon lành đàng hoàng lắm

Sen Vợ Dũng cũng vui lây. Trả lời:

- Không phải đâu, cha mẹ anh Dũng.

- Dòm kỷ giống chú Dũng nè.

Và rồi mọi người hỏi thăm đôi câu xả giao cũng ra về, nhường chỗ lại cho gia đình, cha mẹ ngồi ghế, chị rót 2 ly nước sâm nhà nấu mời nước. Cha ôn tồn nói:

- Mừng cho các con có chỗ chui vào ra trong thành phố này, dù là căn nhà như thế này. Bây giờ nó tuyềnh toàng vậy, nhưng từ từ nó sẽ đầy ra các thiết bị trong nhà. Cha mẹ nhận thư các con, cảm ơn các con đã yêu thương và nghĩ đến cha, cha mấy lúc nay trong người mệt quá, chẳng biết cơ thể thế nào, mẹ giục cha nên vào sớm trong này, may ra “phước chủ may thầy” có đỡ gì không, chứ ngoài ấy vô vàn khó khăn.

Sinh tử là mệnh không thể biết trước con à. Dũng đi làm hả con?

- Dạ, anh đi làm thường chiều mới về, cha mẹ rửa tay uống nước, nghỉ ngơi chơi với mấy nhỏ con. Vừa nói chị vừa dẫn 2 đứa con, chào ông bà nội đi con:

- Con chào ông bà nội. Hai cháu còn lạ lùng bỡ ngỡ, có vẻ ngần ngại.

Buổi cơm trưa rất đầm ấm giữa con cháu, ông bà vui lắm. 2 cháu quấn quít ông bà, sợi dây thiêng liêng dòng tộc bao giờ cũng nhanh chóng làm gần gủi nhau.

Chiều hôm đó, Dũng đi làm về sớm. Pha bình trà bắc cùng cha mẹ ăn mạch nha với bánh tráng, chút quà quê của ông bà mới đem vào. Vốn cả ông và Dũng hảo ngọt, hơn nữa vừa ăn uống trò chuyện cũng thú vị, nhất là được nói chuyện với cha, rất lâu chưa được ngồi cùng cha.

Mẹ cùng ngồi trên với vợ Dũng, cha và Dũng ngồi dưới bàn.

- Con đi làm có gần đây, công việc có nhẹ nhàng thoải mái không?

- Dạ cũng gần và thoải mái cha à,

- Các con sống ở đây thấy thế nào so với quê mình?

- Người Sài Gòn vốn có truyền thống hào phóng và rộng rãi, ý tưởng phóng khoáng, không để ý đến ai, người nhập cư vào đây, chẳng chóng thì chầy cũng hòa nhập cách sống của họ con nghĩ ai cũng muốn nhưng vì hoàn cảnh và điều kiện ngoài Trung Bắc khắc nghiệt quá từ đời nào đến giờ nên dè xẻn tiết kiệm, lần lần ý nghĩ ấy ăn tận máu nên ky bo, chứ phóng khoáng ai chẳng thích, rất dễ chịu. Việc mình mình lo, không quan tâm người chung quanh lắm, không như ngoài mình để ý đến người khác. Ấy là cái hay. Còn ngoài quê mình người ta để ý mọi thứ, từ bộ độ cho đến chiếc xe, khá hơn thì ghen, nghèo hơn thì khinh, trạng thái tâm lý ấy khó mà quảng đạt, khó mà độ lượng.

Từ khi các con về ở đây, ai cũng quý mến, nể nang.

- Vậy là tốt rồi, cha nghe mà vui.

- Có điều họ chơn chất, mời mọc thì hoan hỉ đến với nhau, đừng câu nệ chung quanh đây ai cũng vui vẻ với các con cả. Họ thích mời rượu, cũng cố gắng hết mình với họ. Họ thích nhậu, chiều về rủng rĩnh mấy đồng là xúm xít ngồi lại, có khi vì phải không cũng phải chìu họ cho vui, từ đó mình cũng vui lây.

- Xã giao thì được nhưng cũng chừng mực con nhé. Cái gì cũng vậy không nên thái quá, sẽ mất cân bằng, nhất là rượu bia. Cha cả đời không uống rượu bia, cũng có sao đâu, thời trước cha đi làm nhiều cuộc sum vầy, tiệc tùng vui vẻ lắm, nhưng cha vẫn từ chối hết mực, có ai ép đâu nào.

- Thực ra cha không uống từ đầu, con nghĩ cũng cái gì cũng có hay, tuy nhiên phải biết khi nào dừng, đó là vấn đề cha à. Trong quyền lực cũng vậy, nhiều người tham quyền, không lường trước được khả năng mình, sức cùng lực kiệt vẫn cố vị. Lẽ ra họ nên nghỉ, nhường lại cho người khác, vừa được người sau nể trọng, vừa được nghỉ ngơi thanh nhàn, lợi lạc cả hai, khổ thay, không chịu, cái ấy gọi là tham địa vị, địa vị càng cao lòng tham càng lớn. Sai lầm lớn của đời người là vậy. Trong bàn rượu nhiều cái cũng hay lắm, người Nga có ngạn ngữ “Trong rượu có sự thật” khi người say nói, mình mới hiểu nỗi niềm của họ, lúc tỉnh không khi nào thổ lộ, theo con là vậy.

- Thời trước, Quan là phụ mẫu chi dân, nghĩa là quan như cha mẹ, cha mẹ bao giờ cũng hy sinh cho con cái – nghĩa là hy sinh cho dân, điều ấy là đúng, chuẩn mực.

Các con có con cái, cha ví dụ rất đơn giản để con hiểu, nhà nghèo không đủ cơm, cha mẹ phải nhịn cho con cái dù rát ruột cũng phải chịu, như thế mới xứng đáng.

Bây giờ con thấy quan nào hy sinh cho dân, thậm chí còn bắt chẹt khi người dân yếu thế, đây thực là một tệ hại cho xã hội. Dân có no ấm họ mới kính quý quan, bằng không sẽ ngược lại. Một điều đơn giản vậy nhưng họ đâu đoái hoài nghĩ tới, vô lý lắm. Sự tồn tại vô lý nhưng có thật.

- Bây giờ cũng có, nhưng hãn hữu. Chỉ những khẩu hiệu đơn điệu và nhàm chán đến kinh hoàng. Tại sao như thế, cha.

- Dễ hiểu thôi con, người ta không có khái niệm dân là trọng tâm của tổng thể xã hội. Một sai lầm lớn của sự kiêu mạn và bạo lực. Chẳng qua là thiếu vắng tình yêu, tình yêu là nhân tố tiên quyết, chỉ có tình yêu bao dung và cao cả mới chấn hưng được lòng người. Cho đến bây giờ, cha nghĩ chỉ thống nhất về địa lý chưa thể thống nhất lòng người, đừng nói chi đến lòng dân tộc, tình dân tộc, tự tình dân tộc. Tình dân tộc và nghĩa đồng bào nó như một hệ luận của đất nước dẫn đến sự đoàn kết, sức mạnh và phú cường cho tổ quốc. Đây là một triết luận chuẩn mực mà bất cứ chính khách, người lãnh đạo có tri thức cũng phải học, phải biết và phải hiểu nữa.

- Lẽ ra đã hơn mười năm bộ đầu phải đào tạo bài bản lãnh đạo từ phường xã trở lên để thay thế số lãnh đạo một thời vì thiếu nhân sự nên tạm thời.

- Đúng vậy con à, ngày mới thống nhất, không đủ cán bộ để đảm trách, có thể dùng tạm những người kém hiểu biết bởi phải bảo vệ thành quả cách mạng còn non yếu. Còn bây giờ, tại sao cán bộ thiếu, yếu về sở học, đây là vấn đề của xã hội. Thế hệ các con đã xong tú tài, những gia đình đủ sự tin cẩn cho chính thể, tuyển chọn vào các học viện hành chánh, mười năm sau, mười thế hệ ra đời làm sao không đủ quản trị đất nước được. Đó là sự quản trị yếu kém của xã hội.

- Cha à, phải chi người ta đừng kiêu mạn, giữ những người tài giỏi về chuyên môn tiếp tục cho làm việc thì hay quá.

- Đúng vậy con à, nhiều người miền Nam rất giỏi học hành ở các quốc gia văn minh những đại học lừng danh của Pháp, Anh, Đức, Ý… tuyệt vời lắm, không ưu đãi thậm chí bị ngược đãi, nên lần lượt người tài ra đi hết, thậm chí đánh đổi cả số phận.

Tái thiết đất nước rất cần những cái đầu giỏi như thế. Một người tính bằng cả trăm, nghìn người làm.

Anh à, để cha tắm rửa còn nghỉ nữa, đi cả vài ngày đường rồi, say sưa quá, dọn dẹp bàn đi. Cha đi tắm rửa còn dùng cơm chiều cha à. Vợ Dũng lên tiếng mới chấm dứt.

Mẹ Dũng – Bà Giáo Vân muốn về cùng gia đình ngoài quê, bà rất xuýt xoa và phân vân, ở trong này cũng chẳng xong, ra về ở luôn ngoài ấy cũng chưa ổn, chẳng lẽ bà phân thân.

Người mẹ nào không yêu thương con, trong khi các con còn nhiều thiếu thốn.

Cuối cùng bà mạnh dạn trình bày, sau khi gặp tất cả các con trong thành phố này.

Buổi tối, trước khi trở về, Bà Giáo nói:

- Mẹ phải về thôi các con à, ruộng vườn nhà cửa, cả mồ mả ông bà ai quán xuyến được nếu không phải là mẹ. Bây giờ đứa nào cũng đã có gia đình, như vậy mẹ cũng an lòng. Mẹ đã nói với cha rồi, trong này các con còn phải làm việc và sống, đã một tuần nay mẹ ở cùng các con, mẹ hiểu ý từng đứa. Mỗi đứa có cái khổ riêng, không cần các con phải nói mẹ đã nhìn thấy hết cả hoàn cảnh lẫn điều kiện của các con. Những nhọc nhằn cùng những nổ lực ấy rất quý, ráng lên các con à, mẹ để lại cha các con cố gắng chăm sóc bửa ăn và thuốc men, như vậy cũng quá sức các con rồi. Lòng tốt và hiếu kính của các con mẹ đã cảm nhận. Lòng tốt bao giờ cũng được đáp đền, mẹ nghĩ vậy.

Ông Giáo nói:

- Mình à, như vậy đi. Mấy hôm nay tôi vào đây có thuốc men uống nghe đỡ hơn. Bác sĩ nói suy nhược, tổn thương cả lục phủ ngũ tạng, cần bồi bổ sức khỏe, sức khỏe có mạnh khỏe đề kháng cao may ra mới chống bệnh được. Ở đây, tôi giúp các con coi nhà, cũng nhẹ nhàng thong thả thôi mình, nhiều thời gian nghĩ dưỡng

Bà xã Dũng nói với mẹ cho an lòng:

Tuy vợ chồng con bận rộn kiếm sống nhưng cơm nước cũng dễ dàng. Đợi cha bình phục hẳn rồi về cũng được mẹ à, chẳng qua thêm chén đủa thôi, không đến nổi nào. Đến đâu hay đến đó các con sẽ cố gắng.

- Mình à, khéo ăn thì no, khéo co thì ấm. Sen khéo léo và tươm tất, nên mình khỏi lo. Nó ý chỉ, còn Dũng tuy hời hợt nhưng chân thành, biết nghe lời phải. Biết tính ý cũng dễ.

Dũng nghe cha nói cũng vui, ưng bụng, ông nhận xét rất đúng không thiên vị ai và nhân cơ hội này cũng muốn lắng nghe đôi điều của cha.

Và ông nói tiếp:

- Ở đây, đất khách quê người, mẹ cha, anh chị em chẳng ai gần gủi, các con cố gắng đỡ đần nhau, chân thành với nhau thì mọi sự sẽ qua đi, sự nóng giận nào cũng chẳng đúng, bởi lẽ khi nóng giận sẽ mất hết bình tĩnh để phán xét. Mọi điều hết sức giữ bình tĩnh, nếu xét thấy thái quá hoặc bỏ đi nơi khác hoặc tìm việc gì làm để khỏi tiếp tục cải nhau. Đã là vợ chồng là phải nhẫn nhịn, đôi nhẫn cưới đã nói lên ý nghĩa ấy, giữ được chữ nhẫn đã có hàm ý của yêu thương.

Có đôi lúc sự vu vơ nào đó, nếu cải nhau thiếu sự bình tĩnh có thể xảy ra tổn thương không đáng có, nếu biết bình tĩnh và nhẫn nhịn. Chữ nhẫn gồm chữ Đao ở trên, phía dưới chữ Tâm, con dao đâm vào tim còn phải chịu đựng được nữa là. Cái sai lớn thường bắt đầu sự việc nhỏ. Lỗ nhỏ làm đắm thuyền, tục ngữ Việt súc tích lắm các con à.

Các con có khi nào thấy cha mẹ cải nhau chưa? tất nhiên cha mẹ đâu phải thánh, cũng có những xào xáo hay hiểu lầm, nhưng biết nhún nhường mọi sự được bình an. Ai cũng có những sai lầm, nhưng khi hiểu ra nên giải bày, hay xin lỗi, cha nghĩ như vậy sẽ dài lâu, bền vững.

- Dạ, con hiểu.

Tối ấy, mẹ vẫn trò chuyện với Sen rất khuya, phụ nữ với nhau dễ cảm thông, hình như bà cố dặn dò cô con dâu những tính ý rất riêng để hiểu thêm cha mà bà rất rõ từ cách ăn uống cho đến mọi sinh hoạt của ông.

Ngày mai bà sẽ về nhà ngoài ấy, sẽ xa ông chưa biết bao lâu nhưng cũng suy đoán là không hề ngắn. Sợ rằng sẽ phiền muộn bực bội nên bà cố nói những điều cần nói, có khi là điều đã nói rồi. Dù sao bà Giáo vẫn hài lòng với chính bà cùng những trao đổi ngọt ngào và thân tình với cô dâu của bà.