Chương 28 CUỐN SỔ NHÀ TÙ

Ngày hôm sau, trên đường đi Beaucaire, người ta thấy một người đàn ông trạc ngoài ba mươi tuổi, mặc chiếc áo đuôi tôm màu lơ, một chiếc quần bằng lụa Trung Quốc, một áo gilê trắng, giọng nói lơ lớ tiếng Anh, đến ra mắt viên thị trưởng thành phố Marseilles.

- Thưa ngài thị trưởng, tôi là người đại diện của hãng Thomson & French ở Rome. Từ mười năm nay hãng chúng tôi giao dịch với công ty Morrel ở Marseilles. Vừa qua chúng tôi nghe tin công ty này sắp bị phá sản. Điều đó làm chúng tôi rất lo lắng. Vậy xin ngài cho chúng tôi được biết tình hình công ty Morrel hiện nay bởi công ty còn giữ của chúng tôi mười vạn francs.

- Vâng, tôi biết rõ là trong vòng năm năm nay ông Morrel đã gặp rủi ro dồn dập. Ông ta bị đắm luôn năm chiếc tàu và ba bốn lần suýt bị phá sản. Về đạo đức của ông ta, với danh nghĩa thị trưởng, tôi có thể cam đoan với ông, ông ta là một người thật thà, đứng đắn và đáng tin cậy. Còn về tiền nong thì phải hỏi ông De Boville, thanh tra các nhà tù. Nghe đâu ông ấy có mua nhiều cổ phần của công ty Morrel nên nhất định biết rõ công việc làm ăn của công ty đó.

Người Anh ngỏ lời cám ơn, chào viên thị trưởng và gặp ông Boville, thanh tra nhà tù, theo lời giới thiệu của ông thị trưởng. Viên thanh tra đang ngồi ở bàn giấy. Lúc nom thấy ông ta, người Anh có vẻ giật mình như không phải lần đầu tiên gặp ông. Song với vẻ thản nhiên thường có theo bản tính, người Anh đặt vấn đề với ông Boville như đã làm với ông thị trưởng. Ông Boville nói:

- Chao ôi! Những lo âu của ngài không phải là vô căn cứ. Bản thân tôi cũng đang thất vọng. Tôi mua hai trăm nghìn francs cổ phiếu của công ty Morrel, một nửa đến ngày 15 tháng này thì được hoàn lại, còn một nửa sang tháng sau. Nhưng vừa đây ông Morrel báo cho tôi biết nếu ngày 15 này tàuPharaonkhông trở về Marseilles thì ông ta không thể thanh toán với tôi được. Như thế có nghĩa là ông ta phá sản, còn tôi thì sẽ mất sạch gia tài.

༺༒༻

Người Anh có vẻ suy nghĩ một lát rồi nói:

- Ngài lo sợ ư?

- Tôi thì coi như đã mất rồi.

- Nếu vậy tôi sẽ mua lại.

- Ngài mua lại! Chắc với điều kiện là với giá hạ?

- Không đâu - Người Anh mỉm cười đáp - Công ty chúng tôi không làm việc ấy. Hai trăm nghìn là hai trăm nghìn.

- Ngài trả tiền nào?

- Bằng tiền mặt ngay lập tức.

Nói xong, người Anh rút trong túi ra một tập giấy bạc có thể là nhiều gấp đôi số tiền cần cho ông Boville. Bộ mặt của viên thanh tra rạng rỡ hẳn lên, nhưng ông ta cố trấn tĩnh lại và nói:

- Thưa ngài, nhưng tôi cần phải báo trước để ngài biết rằng chỉ có năm phần trăm may rủi là thu lại được số tiền đó.

- Điều đó không can gì đến tôi. Tôi chỉ cần biết rằng hãng Thomson & French chúng tôi được cái lợi là làm phá sản được một hãng đối địch. Còn tôi, tôi muốn xin ngài một cái lợi khác: món hoa hồng.

- Vâng thưa ngài, như vậy là hợp lý quá rồi! Thông thường là 1,5 phần trăm nhưng ngài yêu cầu hai hay ba? Hay hơn nữa xin ngài cứ nói.

- Thưa ông - Người Anh mỉm cười nói - Tôi cũng như hãng của chúng tôi không làm cái việc đó. Khoản hoa hồng của tôi tính bằng cách khác.

- Xin ngài cứ nói, tôi sẵn sàng nghe.

- Ngài là thanh tra các nhà tù có phải không?

- Từ mười bốn năm nay.

- Ngài giữ các sổ giam tù nhân?

- Vâng, và cả những hồ sơ của từng tù nhân nữa.

- Ngày trước, lúc ở Rome tôi có một ông thầy học là linh mục bỗng nhiên bị mất tích. Sau này tôi được biết ông ta đã bị bắt và bị giam ở lâu đài If, tôi muốn biết một số chi tiết về ông ấy.

- Ông ấy tên là gì?

- Linh mục Faria.

- À, tôi biết rõ lắm, ông ấy bị điên.

- Người ta nói thế! - Người Anh thản nhiên nói.

- Ờ. Chắc chắn là thế mà! - ông Boville kêu lên.

- Cũng có thể. Nhưng điên như thế nào?

- Ông ta quả quyết là ông ta biết chỗ chôn cất một kho tàng rất lớn và hứa tặng cho chính phủ những món tiền điên rồ nếu thả ông ấy ra.

- Tội nghiệp ông ấy! Ông ấy chết rồi phải không?

- Vâng, cách đây khoảng năm sáu tháng, vào tháng Hai năm vừa qua.

- Ông có trí nhớ tốt quá nhỉ?

- Tôi nhớ được vụ đó bởi vì cái chết của ông ấy có kèm theo một sự kiện kỳ lạ.

- Tôi có thể biết được không? - Người Anh hỏi với vẻ tò mò.

- Được chứ! Cái hầm giam linh mục cách một cái hầm khác chừng vài ba chục bước, trong hầm này giam một tên thân Bonapar rất nguy hiểm.

- Thật vậy ư? - Người Anh hỏi.

- Vâng - ông Boville đáp - Tôi đã có dịp gặp con người đó vào năm 1816 hoặc 1817. Con người này để lại cho tôi một cảm tưởng sâu sắc, không bao giờ tôi quên được bộ mặt anh ta - Người Anh mỉm cười kín đáo, ông Boville nói tiếp - Hai cái hầm giam hai người ở cách nhau chừng ba chục bước như tôi đã nói, tên anh ta là Edmond Dantès thì phải...

- Con người nguy hiểm đó tênlà...

- Edmond Dantès... Vâng, thưa ông. Hình như tên Edmond Dantès ấy đã tạo ra những dụng cụ, vì người ta khám phá ra một con đường ngầm mà hai tù nhân đã dùng để đi lại với nhau.

- Con đường ngầm đó dùng vào mục đích vượt ngục?

- Đúng thế, nhưng không may cho cả hai là linh mục Faria bị lên cơn bại liệt rồi chết.

- Tôi hiểu rồi, điều đó làm kế hoạch vượt ngục bị phá sản.

- Đối với người chết thì đúng - ông Boville đáp - Nhưng không đúng với người sống. Ngược lại, tên Dantès đã tìm thấy ở đó một biện pháp để tiến hành vượt ngục nhanh hơn. Có lẽ hắn đã nghĩ rằng những người chết ở lâu đài If được chôn ở nghĩa địa như bình thường. Hắn đem xác chết sang hầm của hắn, rồi chui vào bao thay thế xác chết, khâu lại cẩn thận và đợi lúc chôn.

- Đấy là một biện pháp mạo hiểm - Người Anh nói, - chứng tỏ một sự can đảm phi thường

- Ồ, thì tôi chẳng nói với ông rằng hắn là một con người nguy hiểm mà! Nhưng may thay cho nhà cầm quyền, hắn đã tự giết mình.

- Thế nào kia?

- Ông không hiểu à? Lâu đài If không có nghĩa địa. Người ta quẳng xác hắn tù trên mỏm đá cao xuống biển, chân lại buộc một viên đạn đại bác. Nếu không bị đập đầu vào đá thì hắn cũng bị nhấn chìm xuống đáy biển rồi.

- Vậy là - Người Anh cố trấn tĩnh nói - kẻ vượt ngục đã bị chết đuối?

- Việc đó đã quá rõ ràng?

- Thế là ông giám thị nhà tù cùng một lúc thoát nợ được một tên điên và một tên tù nguy hiểm!

- Đúng thế. Người ta có thể cấp giấy chứng nhận bất kỳ vào lúc nào là hai tên ấy đều không còn ở trên trần thế này nữa.

- Thôi - Người Anh nói - Ta quay về với quyển sổ tù.

- À vâng, xin ông vào phòng giấy của tôi, tôi sẽ đưa ông xem.

༺༒༻

Tất cả đều rất ngăn nắp, trật tự. Mỗi cuốn sổ đều có số của nó. Mỗi hồ sơ đều có ngăn riêng. Viên thanh tra mời người Anh ngồi vào ghế bành và đặt trước mặt ông ta cuốn sổ và hồ sơ có liên quan đến lâu đài If. Để khách có thể tự do tra cứu, ông ngồi vào cái ghế ở góc buồng và đọc báo.

Người Anh tìm được một cách dễ dàng hồ sơ về linh mục Faria. Nhưng rồi ông ta chỉ giở lướt qua để tìm đến tập của Edmond Dantès. Mọi thứ vẫn còn nguyên vẹn thư tố cáo, khẩu cung can thiệp của ông Morrel, chú thích của Villefort. Ông gập bức thư tố cáo lại và nhét vào túi áo của mình. Ông đọc những bức thư của ông Morrel kêu nài lên Hoàng đế Napoleon thời kỳ Hoàng đế mới trở về cầm quyền. Ông hiểu ra rằng tất cả những bức thư này Villefort không gửi đi mà giữ lại và chúng đã trở thành một thứ vũ khí lợi hại của hắn khi vua Louis trở lại ngai vàng.

༺༒༻

Ông đọc chú thích của Villefort: "Edmond Dantès, kẻ theo phái Bonapar cuồng nhiệt, đã tích cực tham gia vào vụ Napoleon từ đảo Elba quay về. Phải giam giữ hết sức bí mật và canh phòng nghiêm ngặt".

Dưới đó là một dòng chữ khác: "Không thể làm gì khác được", Đó là lời ghi của viên thanh tra hồi đến thăm Dantès.

- Xin cảm ơn ngài, tôi thỏa mãn rồi!

Nói xong ông cúi chào và lặng lẽ bước ra.