Chương 105 NGHĨA ĐỊA PÈRE LACHAISE

Trời u ám đầy mây, một cơn gió lạnh làm những chiếc lá vàng rụng xuống quay lông lốc trên đường phố. Đoàn xe tang lặng lẽ đi qua những đại lộ đông đúc nhất của Paris tiến đến nghĩa địa Père Lachaise. Ngoài những cỗ xe tang còn có hàng trăm cỗ xe của các giới quý tộc và công chức cao cấp trong chính quyền. Ngoài ra, hai bên lề đường còn có mấy trăm người đi bộ theo đám tang. Phần đông khách là những chàng trai thủ đô mà cái chết của Valentine làm họ phải sửng sốt và tiếc thương.

Lúc đám tang vượt khỏi cửa ô Paris, người ta thấy một cỗ xe bốn ngựa từ xa phóng đến và dừng lại. Bá tước Monte Cristo từ trên xe bước xuống và nhập vào đoàn người đi đưa đám. Château-Renaud và Beauchamp trông thấy liền chạy đến chào hỏi.

- Các bạn có trông thấy Morrel ở đâu không?

- Chính tôi cũng vừa hỏi Beauchamp về cậu ta, chả ai trông thấy đâu cả!

Đám tang đã tới nghĩa địa và tiến vào khu phần mộ dành riêng cho gia đình Villefort. Những người đi đưa đám tang đứng thành những nhóm nhỏ trên các con đường rải sỏi. Tiếng gió thổi hiu hắt qua những cành phi lao, hòa vào tiếng khóc thút thít của các bà, các cô, giữa tiếng hát u buồn của những giáo sĩ làm lễ.

Bằng cặp mắt rất sắc, bá tước Monte Cristo nhận thấy một bóng người lướt rất nhanh qua những hàng cây tùng rồi đứng nấp sau hầm mộ. Bá tước nhận ngay ra là Morrel và không rời mắt theo dõi từng hành động của chàng thanh niên.

Sau mấy bài điếu văn, buổi lễ chấm dứt và mọi người lục tục kéo nhau ra về. Monte Cristo đứng nấp sau một bụi cây nhìn Morrel. Morrel với đôi mắt ngơ ngác, bước vào hầm mộ, quỳ trước cái bệ đá có đặt cỗ quan tài của Valentine, cúi đầu sát đất hai tay bíu lấy hàng song sắt miệng lẩm bẩm: "Ôi! Valentine của anh!"

Xúc động trước nỗi đau khổ của chàng thanh niên, bá tước lẳng lặng đến sau lưng vỗ nhẹ vào vai anh:

- Anh bạn trẻ, tôi đang tìm anh!

Bá tước tưởng chừng sẽ gặp những lời trách móc gắt gao, nhưng ngược lại, Morrel bình tĩnh nói:

- Tôi đang cầu nguyện.

- Anh có muốn tôi đưa anh về Paris không?

Anh thanh niên lắc đầu. Bá tước giả bộ quay ra xe, nhưng thật ra ông vẫn nấp một chỗ để xem anh ta làm gì. Một lát sau, Morrel đứng lên, lặng lẽ ra xe trở về nhà ở phố Meslay. Năm phút sau bá tước đã đến ngôi nhà đó. Julie đang chăm sóc vườn tược cùng với lão Peneton. Thấy bá tước vào, thiếu nữ vui vẻ reo lên:

- A! Bá tước Monte Cristo

- Ông Maximilien vừa về có phải không cô Julie?

- Vâng! Hình như thế thì phải, đề nghị ngài gọi Emmanuel.

- Xin lỗi, tôi phải lên chỗ ông Max ngay mới được, có việc rất cần.

Bá tước đi rất nhanh lên hai cầu thang gác, dừng lại trước cửa phòng Morrel, áp tai nghe bên trong nhưng không nghe thấy tiếng động. Ông ghé mắt nhìn qua tấm kính cánh cửa thì lại không trông thấy gì vì bị rèm cửa che mất. Bá tước lo lắng, một trạng thái xúc động hiếm thấy ở con người lạnh lùng ấy. Bá tước nghĩ thầm: "Làm thế nào bây giờ? Gõ cửa ư? Ồ! Không! Nhiều khi tiếng gõ cửa có nghĩa là khách đến, sẽ thúc đẩy ý định chẳng lành của một người đang trong tình trạng như Morrel".

Monte Cristo rùng mình, nghĩ rất nhanh rồi bá tước liền dùng khuỷu tay đập vỡ một miếng kính, rồi ông thò tay vào mở chốt bên trong đẩy cửa mở ra. Morrel đang ngồi bên bàn giật mình đứng lên vì tiếng động.

- Không sao đâu. - Bá tước nói. - Xin lỗi ông bạn thân mến! Tôi chỉ bị trượt chân ngã huých khuỷu tay vào tấm kính. Và vì nó đã vỡ rồi nên nhân cơ hội đó tôi mở cửa. Xin ông bạn đừng bận tâm!

Morrel có vẻ khó chịu, tiến đến trước mặt Monte Cristo, không phải để đón mà là để chặn đường. Anh hỏi, giọng lạnh lùng:

- Ngài có bị thương không?

- Không sao cả! Nhưng ông đang làm gì đấy, viết thư?

- Vâng. - Morrel đáp. - Tôi viết thư. Một quân nhân như tôi thường viết như vậy.

Monte Cristo tiến lên mấy bước đến cái bàn, mặc dù bị Morrel cố tình cản lại.

- Ông viết thư à? Thế sao lại có hai khẩu súng ngắn để bên cạnh lọ mực?

- Tôi đang chuẩn bị một chuyến du hành xa.

- Ông bạn trẻ thân mến. - Monte Cristo nói giọng hiền hậu. - Tôi van ông chớ nên có hành động thái quá!

- Tôi mà lại có những hành động thái quá à? - Morrel nhún vai. - Một chuyến du hành mà lại là một hành động thái quá sao?

- Maximilien! - Monte Cristo nghiêm khắc. - Mỗi chúng ta hãy bỏ mặt nạ xuống! Chắc ông cũng biết là những sự việc tôi vừa làm: Đập vỡ kính, xâm phạm vào buồng riêng của một người bạn. Ông cũng hiểu là tôi làm việc như vậy do một nguyên nhân chính đáng, hay nói cho đúng hơn, tôi tin là sẽ xảy ra một điều ghê gớm: ông Morrel, ông muốn tự sát!

- Ngài lấy chứng cớ đâu, thưa ngài bá tước?

- Tôi nói rằng ông muốn tự sát! Đây là chứng cớ.

Bá tước tiến lại gần cái bàn, nhấc một tờ giấy trắng ra mà Morrel đã dùng để đậy một bức thư đang viết dở. Morrel lao đến định giằng lấy, nhưng bá tước đã đề phòng trước, lấy tay chặn đứng anh lại như một thanh thép, ép chặt xuống một cái lò xo.

- Ông đã thấy rõ ràng là ông muốn tự sát rồi chứ? Ông viết trong thư đây này!

- Nếu như vậy tôi xin nói để ngài biết. - Morrel kêu lên và từ thái độ bình tĩnh chuyển sang cáu kỉnh. - Nếu vậy, khi mà tôi có ý định chĩa mũi súng vào tôi, ai dám ngăn cản? Ai có can đảm để ngăn cản tôi khi tôi nói: Tất cả những niềm hy vọng của tôi đều đổ vỡ tan tành. Xung quanh tôi chỉ còn tang tóc và chán nản. Trái đất này đã trở thành tro bụi, tất cả mọi tiếng nói của loài người đều xé nát tâm can tôi. Khi tôi nói rằng: Nếu thương tôi, hãy để cho tôi chết! Nếu không tôi sẽ mất trí, sẽ trở thành điên dại! Thế nào? Thưa ngài! Ngài hãy trả lời đi, sau khi đã nghe thấy tôi nói như vậy, khi người ta thấy tôi nói như vậy với nỗi khủng khiếp và với nước mắt của trái tim tôi, người ta có nỡ trả lời tôi rằng: tôi lầm không? Có ai nỡ ngăn cản tôi tránh một nỗi thống khổ lớn nhất không? Thưa ngài! Ngài hãy nói đi, ngài có can đảm ấy không?

Monte Cristo bình thản đáp:

- Có chứ, ông Morrel! Tôi có cái can đảm ấy.

- Ngài ấy à! - Morrel kêu lên, vẻ giận dữ và trách móc. - Ngài đã đánh lừa tôi bằng một hy vọng ngu đần. Ngài đã giữ tôi lại để ru ngủ tôi bằng những lời hứa hẹn hão huyền, trong khi bằng một bất ngờ nào đó tôi có thể cứu được nàng, hoặc ít nhất nàng cũng được chết trong cánh tay tôi. Ngài đã giả vờ đóng vai phái viên của Thượng đế có một sức mạnh thần kỳ nào đó, thế mà tôi chẳng có lấy một liều thuốc trị độc khi nàng bị trúng độc. Sự thực là ngài đã làm cho tôi phải thương hại ngài nếu không muốn nói là ghê tởm.

- Ông Morrel!..

- Phải! Ngài đã bảo chúng ta bỏ mặt nạ xuống, được, ngài sẽ hài lòng: Khi ngài theo tôi đến nghĩa địa, tôi còn trả lời ngài vì điều tốt đẹp vẫn còn lại trong tâm hồn tôi. Khi ngài vào đây, tôi đã để ngài vào đến tận đây... Nhưng vì ngài đã lạm dụng, ngài đã dám ngăn cản tôi tận trong cái buồng này mà tôi đã lui vào như lui vào một nấm mồ, vì ngài đã đem lại cho tôi những cực hình mới. Ngài Monte Cristo, người mà tôi đã tưởng là ân nhân của mình. Bá tước Monte Cristo, người cứu nhân độ thế, ngài sẽ được hài lòng, ngài sẽ được nhìn thấy tôi chết.

Và Morrel với tiếng cười như điên dại, một lần nữa lao về phía hai khẩu súng ngắn. Monte Cristo mặt tuy tái xanh nhưng cặp mắt lại sáng ngời, dang hai cánh tay thép ra ngăn lại:

- Tôi, tôi xin nhắc lại là ông Morrel không được tự sát!

- Ngài cứ thử ngăn cản tôi xem nào!

Nói xong, Morrel lại dùng hết sức lực lao lên, lại vấp vào cánh tay thép của Monte Cristo.

- Tôi sẽ ngăn cản! - Bá tước cương quyết.

- Nhưng ông là ai mà lại dám dùng sức mạnh để ngăn cản tôi?

- Tôi là ai ấy à? - Monte Cristo nhắc lại. - Ông hãy nghe đây: Tôi là người độc nhất trên đời này có quyền nói với ông rằng: Morrel, tôi không muốn người con trai của ông Morrel chết hôm nay!

Monte Cristo đàng hoàng bước lên một bước, hai tay khoanh trước ngực, đến trước mặt Morrel thổn thức và chưa chịu khuất phục. Morrel lúng túng nói:

- Tại sao ngài dám nhắc đến tên bố tôi? Tại sao ngài lại định đem những kỷ niệm về bố tôi ra nói trong việc này?

- Vì rằng tôi là người đã cứu sinh mệnh bố ông vào một ngày mà bố ông cũng định tự sát như ông hôm nay. Vì rằng tôi là người đã gửi cho em gái ông cái túi tiền và cho bố ông chiếc tàu "Pharaon". Vì rằng tôi là Edmond Dantès, người đã để cho ông hồi còn bé ngồi nghịch trên đầu gối tôi.

Morrel lùi lại vài bước, lảo đảo, hổn hển rồi kêu lên một tiếng và quỳ xuống ôm lấy chân Monte Cristo. Rồi bỗng nhiên anh đứng phắt lên, lao ra ngoài buồng, ra cầu thang và kêu thật to:

- Julie! Julie! Emmanuel! Emmanuel!

Monte Cristo cũng định lao ra nhưng không kịp nữa.

Nghe tiếng gọi, Julie, Emmanuel, Peneton sợ hãi chạy lên. Morrel nắm lấy tay họ kéo họ vào buồng và nói bằng một giọng nghẹn ngào, thổn thức:

- Các em hãy quỳ xuống, quỳ xuống! Đây là ân nhân của chúng ta! Đây là vị cứu tinh của chúng ta! Đây là...

Anh định nói "Edmond Dantès!" nhưng bá tước đã nắm lấy tay anh và ngăn lại. Julie xông đến ôm lấy bàn tay bá tước. Emmanuel ôm hôn ông như hôn một vị thần linh. Morrel lại một lần nữa quỳ xuống dưới chân ông, dập trán xuống sàn.

Thế là con người mình đồng da thép ấy cũng cảm thấy tim mình thổn thức, cổ họng nghẹn ngào. Ông cúi đầu xuống khóc! Thế là căn buồng đó trong một lúc lâu diễn ra cuộc hội ngộ trong tiếng nấc và nước mắt.

Sau tiếng khóc, Julie là người đầu tiên thấy mình phải làm gì. Chạy ra khỏi buồng, xuống dưới nhà, chạy đến phòng khách như một đứa trẻ, cô mở quả cầu thủy tinh và lấy cái túi lưới ra.

Trong khi đó, Emmanuel nức nở nói với bá tước:

- Ôi! Thưa ngài bá tước! Ngài vẫn thường thấy chúng tôi luôn nhắc đến vị ân nhân bí mật của chúng tôi, luôn nhắc đến những kỷ niệm của biết bao ơn nghĩa và quý mến! Sao mà ngài để đến tận bây giờ mới ra mắt chúng tôi! Ôi! Chúng tôi xin mạn phép ngài mà nói rằng ngài làm như thế là độc ác đấy!

- Anh bạn trẻ, hãy nghe tôi nói đây, điều bí mật ấy đã bị một sự kiện lớn lao phát hiện ra. Chúa Trời chứng giám cho tôi là tôi định chôn vùi nó trong tận đáy lòng tôi và mang theo nó xuống mồ, nhưng Maximilien đã lôi bật nó ra bằng bạo lực và điều này sẽ làm cho anh ấy phải hối hận.

Rồi nhìn thấy Morrel chân vẫn quỳ còn người thì ngả vào chiếc ghế bành, bá tước khẽ bóp tay Emmanuel một cách có ý nghĩa rồi thì thầm với anh:

- Anh phải trông nom chu đáo anh ấy!

- Tại sao thế ạ? - Emmanuel ngạc nhiên hỏi.

- Tôi chưa tiện nói, nhưng phải chú ý đấy nhé!

Emmanuel đưa mắt nhìn quanh phòng và trông thấy hai khẩu súng ngắn của Morrel để trên bàn, anh hốt hoảng chỉ tay vào và bá tước gật đầu. Emmanuel định đến lấy hai khẩu súng đó nhưng bá tước bảo:

- Anh cứ để đấy!

Julie đi lên, tay cầm cái túi lưới lụa và hai giọt nước mắt long lanh chảy dài trên má, cô nói:

- Đây là vật thánh tích, nó vẫn còn rất thiêng đối với tôi, mặc dù ân nhân của chúng tôi đã phát hiện được.

- Julie thân mến! - Bá tước đỏ mặt, ngượng ngập. - Cô cho phép tôi xin lại cái túi này vì cả nhà đã biết mặt tôi rồi. Tôi muốn rằng những kỷ niệm về tôi sẽ là tình nghĩa chứ không còn là vật chất nữa.

- Ôi! Không! Không, tôi van ngài! - Julie nói và ghì cái túi vào ngực. - Vì có thể là một ngày kia ngài sẽ xa chúng tôi!

- Cô đoán đúng. - Monte Cristo cười như đồng tình. - Trong tám ngày nữa tôi sẽ từ biệt đất nước này, nơi mà biết bao kẻ đáng phải bị trừng trị thì lại sống sung sướng, còn cha tôi bị chết vì đói và đau thương!

Khi nói đến câu "tôi sẽ từ biệt đất nước này" bá tước nhìn Morrel và nhận thấy cũng không lôi anh ta ra khỏi được cơn hôn mê. Ông hiểu là cần phải đấu tranh nữa với sự đau khổ của Morrel, bá tước liền cầm lấy bàn tay Julie và Emmanuel rồi ân cần:

- Các bạn tốt của tôi, tôi muốn được một mình với Maximilien.

Đó là một cơ hội tốt để Julie mang cái túi quý báu đi, khỏi phải trả lại. Còn lại một mình với Morrel, Monte Cristo để tay lên vai anh, nói:

- Thế nào, anh trở lại bình thường rồi chứ?

- Vâng! Vì tôi đã lại bắt đầu thấy đau khổ.

- Maximilien! - Bá tước nhíu cặp lông mày lại. - Những ý nghĩ ấy không phải là của một người dũng cảm đâu!

- Ôi! Xin ngài cứ an tâm, tôi sẽ không đi tìm cái chết đâu!

- Vậy là không được dùng súng và không được thất vọng nữa nhé!

- Không đâu ạ. Tôi có một biện pháp thoát khỏi sự thống khổ này hiệu nghiệm hơn là nòng súng: đó là chính sự đau thương sẽ giết chết tôi.

- Anh bạn ạ! - Monte Cristo buồn rầu. - Anh hãy nghe tôi kể câu chuyện này. Có một lần tôi cũng đã tuyệt vọng như anh và cũng muốn tự sát. Có một hôm cha anh cũng tuyệt vọng như tôi và cũng muốn tự sát. Nếu trong lúc cha anh định gí mũi súng vào thái dương; trong lúc tôi định ném khẩu phần bánh mì trong ngục tối, có một người nào đó bảo chúng tôi rằng hãy bám lấy cuộc sống để rồi một ngày kia sẽ có hạnh phúc, có lẽ chúng tôi đã hoài nghi lời nói đó. Thế mà đã bao lần trước khi nhắm mắt, cha anh đã ca ngợi cuộc sống. Ngày nay, nếu tôi nói rằng: Morrel, anh phải sống, tôi tin rằng một ngày kia anh sẽ cám ơn tôi vì tôi đã bảo vệ cuộc sống cho anh.

- Trời ơi! - Morrel kêu lên. - Ngài nói gì vậy? Ngài nên thận trọng vì có thể là ngài chưa biết yêu là gì đâu?

- Anh trẻ con quá!

- Tôi muốn nói đến tình yêu đấy! Tôi là một người lính. Khi tôi lớn lên, mãi đến năm hai mươi tuổi tôi còn chưa yêu là gì, nghĩa là tôi chưa cảm thấy một tình cảm nào đáng gọi là tình yêu cả. Thế rồi năm hai mươi chín tuổi tôi gặp được Valentine, gần hai năm nay tôi yêu nàng, gần hai năm nay tôi đã đọc được những đức hạnh cao quý nhất của người phụ nữ trong trái tim nàng, nó mở ra trước mắt tôi như những trang sách. Thưa bá tước! Valentine đối với tôi là một niềm hạnh phúc bao la, vô biên, vĩ đại, hoàn hảo, thiêng liêng nhất trên đời này. Trên đời này mà thiếu Valentine, đối với tôi chỉ còn lại là tuyệt vọng và đau thương thôi.

- Morrel! Tôi đã nói với anh rằng hãy hy vọng kia mà!

- Ngài hãy thận trọng đấy, tôi cũng xin nhắc lại như vậy! Vì nếu ngài tìm cách thuyết phục tôi, ngài sẽ làm cho tôi đến quẫn trí, vì ngài làm cho tôi tin tưởng tôi sẽ được gặp lại Valentine đấy!

Bá tước Monte Cristo mỉm cười. Morrel nói tiếp:

- Thưa ngài! Tôi coi ngài như một người bạn lớn, như một người cha của tôi. Xin ngài hãy cẩn thận, tôi xin nhắc lại lần thứ ba. Xin ngài hãy cẩn thận về những lời nói của ngài vì rằng mắt tôi sáng lại đây, tim tôi trỗi dậy đây và lại hoạt động. Ngài hãy cẩn thận vì ngài làm cho tôi phải tin vào những câu chuyện thần kỳ. Tôi sẽ tuân theo ngài, dù ngài có bắt tôi phải nậy hòn đá đậy nấm mồ nàng, tôi sẽ cưỡi lên sóng nếu ngài ra lệnh. Xin ngài hãy thận trọng khi nói với tôi, tôi xin tuân lệnh.

- Từ giờ phút này anh sẽ sống cạnh tôi. Anh không được xa tôi, và trong tám ngày nữa chúng ta sẽ từ biệt đất Pháp.

- Và ngài vẫn bảo tôi là cứ hy vọng?

- Tôi nói với anh là cứ hy vọng, vì tôi có cách làm anh thực hiện được hy vọng

- Thưa bá tước! Như vậy ngài chỉ càng làm kéo dài cuộc sống hấp hối của tôi mà thôi!

- Vậy là anh không còn can đảm hứa với tôi, trong một ít ngày để tôi thử thách sao? Anh có biết bá tước Monte Cristo có khả năng gì không? Anh có biết bá tước chỉ huy nhiều thế lực trên trái đất này không? Anh có biết rằng bá tước có đủ lòng tin vào Chúa để có thể nhấc nổi cả một trái núi lên không? Vậy thì sự việc thần kỳ đó, tôi hy vọng nó sẽ đến, anh hãy đợi chờ nó, nếu không...

- Nếu không...? - Morrel nhắc lại.

- Nếu không... Morrel, anh phải cẩn thận đấy, tôi sẽ gọi anh là kẻ bội bạc!

- Thưa bá tước! Xin hãy thương tôi!

- Tôi thương anh nhiều rồi! Nhiều đến nỗi trong một tháng nữa tôi sẽ chữa khỏi cho anh. Anh nghe rõ rồi chứ? Từng ngày, từng giờ, anh hãy nhớ kỹ lời tôi. Chính tôi sẽ đặt trước mặt anh hai khẩu súng kia nạp đạn sẵn và một cốc nước có chứa thuốc độc, một thứ thuốc độc có hiệu quả ngay tức khắc như thứ đã hãm hại Valentine.

- Ngài hứa với tôi như vậy chứ? - Morrel như mê đi, hỏi.

- Tôi không hứa, mà tôi thề với anh như vậy đấy!

- Trong một tháng nữa, nếu không gì an ủi được tôi, ngài hứa với tôi là tôi được tự do về số phận của tôi, và mặc dù tôi làm gì ngài cũng không gọi tôi là kẻ bội nghĩa chứ?

- Trong một tháng nữa, từng ngày, từng giờ Morrel ạ! Thời hạn rất thiêng liêng. Tôi không hiểu anh có chú ý đến không. Hôm nay là ngày mồng 5 tháng Chín. Đúng cách đây mười năm tôi đã cứu sống cha anh. Vậy là anh hứa với tôi, anh sẽ đợi và sống cho đến một tháng nữa chứ?

Morrel cầm lấy tay bá tước nâng lên hôn rồi đáp:

- Đến lượt tôi, tôi xin thề với ngài như vậy!

Bá tước kéo Morrel lại ôm vào ngực một lúc lâu rồi nói:

- Và bây giờ bắt đầu từ ngày hôm nay anh đến nhà tôi và sẽ ở căn phòng của Haydée.

- Haydée à! Cô ta ra sao?

- Đêm nay cô ấy sẽ ra đi!

- Vĩnh biệt ngài à?

- Không! Để đợi ta...

Morrel cúi đầu vâng theo như một đứa trẻ.