Chương 24
Giữa Sir[14] Perceval McDowall và Adam có tình bạn lâu đến hai mươi năm rồi. Tình bạn không chút gì câu thúc: có khi bẵng đi hằng hai năm hoặc lâu hơn nữa, họ không gặp nhau, cũng không trao đổi tin tức. Nhưng mỗi lần gặp nhau trong một thành phố, điều thỉnh thoảng xảy ra, tình bạn tự khắc nối lại ngay không cần ai gắng gượng, tựa hồ nó chưa lúc nào bị gác sang bên.
Có lẽ sự khác biệt giữa hai người đã gắn họ với nhau. Adam tuy có óc tưởng tượng mạnh, trước hết là một nhà tổ chức ngoại hạng, một nhà thực dụng không bao giờ bỏ dở công việc. Sir Perceval cũng là người có óc tưởng tượng mạnh, danh tiếng khoa học ngày càng nổi. Nhưng đây là con người mơ mộng, bao giờ cũng thích ứng rất chật vật với những thực tế vụn vặt hàng ngày, - loại người có thế sáng chế ra chiếc khóa kéo, nhưng lại quên không kéo khóa quần trước khi đi ra đường.
Nguồn gốc của họ cũng khác nhau. Sir Perceval là người đại diện cuối cùng một dòng họ quí phái nông thôn nước Anh. Bố đã chết, phẩm tước của anh ta hoàn toàn xác thực. Bố Adam là thợ cơ khí ở Buffalo, bang New York.
Hai người gặp nhau ở Đại học Purdue. Cùng tuổi, học cùng khóa. Adam thi tốt nghiệp kỹ sư, Perceval (bạn bè gọi là Perce) cử nhân vật lý. Perce tiếp tục học thêm nhiều năm, vượt qua mọi kỳ thi thư thái thong dong như đứa trẻ ngắt bông hoa cúc đầu xuân.
Sau đó anh làm việc một thời gian trong hãng xe hơi cùng với Adam. Ở Ban Nghiên cứu Khoa học - “Nhà máy thông minh” - dấu ấn anh để lại là phát minh những ứng dụng mới của kính hiển vi điện tử.
Chính vào thời kì này hai người gặp nhau nhiều, đúng vào lúc Adam sắp cưới Erica. Perce vẫn sống độc thân. Họ ngày càng thích gặp nhau hơn.
Một thời gian Adam say mê thú tiêu khiển của Perce: làm giả những chiếc vĩ cầm cổ, bên trong dán nhãn, với ý trào phúng rất độc đáo đề “Strapari”. Perce còn đề nghị cùng nhau học tiếng Nga nhưng Adam từ chối. Một mình Perce thực hiện chương trình này, chỉ vì có người tặng anh một kì đặt dài hạn tờ báo Liên Xô, và chưa đầy một năm sau anh đọc tiếng Nga rất thạo.
Sir Perceval cao lêu đêu như sếu vườn, lưng hơi gù. Adam thấy bạn không khác hồi mới quen nhau: ủ ê, đây là bề ngoài thôi - và lúc nào cũng trầm tư mặc tưởng, điều này là thực chất. Tính nết dễ dãi không có gì làm nhiễu loạn nổi. Lúc nào anh bắt đầu tập trung nghiền ngẫm một đề tài khoa học, điều đó trở nên hiển nhiên cho tất cả mọi người xung quanh, kể cả bảy đứa con còn bé, nghịch như quỉ. Đàn con này bắt đầu xuất hiện ngay sau năm đầu tiên lấy vợ, sau khi rời bỏ ngành công nghiệp xe hơi. Cô vợ tính nhẹ dạ, đẹp và rất đa tình. Cái gia đình đông đúc này từ mấy năm nay dọn về ở một ngôi nhà vui nhộn của những “người điên ôn hòa” gần San Francisco.
Perce bay thẳng từ San Francisco tới Detroit, đến gặp Adam ở phòng làm việc.
Đêm trước lúc nhận điện của Perce báo tin, Adam nài anh đừng thuê khách sạn mà về nhà mình ở hồ Quarton, Erica rất mến Perce. Adam hi vọng có anh bạn nối khố đến chơi sẽ làm dịu sự căng thẳng giữa hai vợ chồng.
Perce từ chối:
“Không nên, cứ như mình thu xếp thì tốt hơn, anh bạn ạ. Nếu mình gặp Erica trong chuyến đi này, cô ấy sẽ muốn biết mình tới đây làm gì, và cậu trả lời theo ý cậu hay hơn.
- Thế cậu đến làm gì?
- Có lẽ, đi tìm việc làm.
Thực ra không phải Sir Perceval đi kiếm việc. Anh đến giao việc cho Adam.
Một công ty bên bờ phía tây, chế tạo các máy điện tử chuyên dùng radar đang cần một bộ óc hữu hiệu. Perce là một sáng lập viên, đồng thời là phó giám đốc khoa học của công ty. Anh và các người cùng cộng tác đều có chung lời đề nghị.
“Chủ tịch công ty, chúng tớ tặng cậu chiếc ghế đó. Cậu sẽ khởi đầu từ đỉnh của chiếc thang.”
Adam đối đáp:
“Henry Ford cũng nói thế với Bunkie Knudsen”[15].
Perce khẽ cau mày nhìn Adam.
“Cho mình một đặc ân trong lúc đang ở đây. Hãy coi đề nghị của mình là nghiêm chỉnh.”
- Mình vẫn coi là thế.
Adam vẫn coi sự mến phục tài năng của nhau là một điều kiện làm trụ cột cho tình bạn. Trong trường hợp của họ, sự mến phục nhau hoàn toàn có cơ sở. Adam đã đạt nhiều thành tựu vững vàng trong ngành chế tạo xe hơi. Còn Perce tuy đôi khi vẫn ở trên mây, vô tình với những điều tầm thường trong cuộc sống hàng ngày, nhưng lại biến được tất cả những cái anh đụng đến trong lĩnh vực khoa học thành những kết quả đáng kể. Trước cuộc gặp, Adam đã nghe những báo cáo về công ty trên bờ biển phía đông nơi Perce làm việc. Chỉ trong một thời gian ngắn ngủi, công ty đã có tên tuổi lẫy lừng trong nghiên cứu khoa học cơ bản và phát triển kỹ thuật điện tử.
“Chỗ mình là một xí nghiệp nhỏ, Perce nói, nhưng nó lớn lên quá nhanh. Đó là chuyện gay cấn của bọn mình.”
Anh giải thích: một số nhà khoa học, như anh, đã cùng nhau lập ra công ty. Mục tiêu là đưa các phát minh khoa học đang rất dồi dào vào những ứng dụng kỹ thuật. Những tiến bộ này sẽ cải thiện đời sống trong các đô thị và các hoạt động công nghiệp, đồng thời chúng sẽ tăng thêm nguồn thực phẩm nhờ một phương pháp tưới tiêu qui mô cực lớn và rất mạnh. Nhóm của họ đã ghi nhận nhiều thành tựu trong nhiều lĩnh vực khác nhau đâu đó theo cách diễn đạt của Perce:
“Xí nghiệp đảm bảo cho mình có bánh ăn, thêm một chút bơ và cả một ít mứt nữa”.
“Họ hy vọng còn đi xa hơn.”
“Phần lớn công cuộc tìm kiếm của bọn mình xoay quanh chất siêu dẫn. Cậu có giỏi món đó?”
- Một tí, không nhiều.
- Nếu giải quyết được mọi vấn đề - một số trong bọn mình tin vậy - chỉ trong một thế hệ chúng ta sẽ có nguồn năng lượng và đã phát triển cơ khí triệt để nhất. Chốc nữa mình sẽ nói cụ thể. Nó có thể là phát minh kì lạ nhất của chúng ta.
Perce tuyên bố công ty đang rất cần một nhà kinh doanh tầm cỡ lớn.
“Bọn tớ là những nhà bác học. Có thể nói, chỗ tớ có tất cả những thiên tài khoa học có thể tìm được trên đất nước này. Nhưng còn phải lo nhiều chuyện không dính dáng trực tiếp đến bọn mình, mà bọn mình cũng không nắm được: tổ chức, quản trị, ngân sách, đầu tư v.v… Chúng tớ chỉ muốn được ngồi trong lab, thử nghiệm và suy nghĩ”
Sau đó Perce nói rằng nhóm của anh không chấp nhận bất cứ loại nhà kinh doanh nào.
“Không khó kiếm ra các nhà kế toán, những cố vấn về quản trị. Bọn mình muốn có một người ngoại cỡ. Một người có tưởng tượng, hiểu biết và coi trọng việc nghiên cứu cơ bản, biết sử dụng công nghệ học, dám mở đường cho phát minh sáng chế, biết xác định thứ tự ưu tiên, chống chọi được ở tiền tuyến trong khi bọn mình lo chuyện hậu phương… Và hơn nữa, phải là một người thực sự là con người. Nói tóm lại, bọn mình cần có cậu.”
Không thể không vui thích. Thấy một công ty khác muốn giao trọng trách cho mình không phải là điều mới lạ đối với Adam. Chuyện ấy đã xảy ra nhiều lần, với anh nhiều hơn với đồng nghiệp. Nhưng lời đề nghị từ phía Perce rõ ràng khác hẳn.
- Các người khác nghĩ thế nào? Adam hỏi.
- Họ đã học được bài học: tin mình. Danh sách đề cử rất ngắn gọn, phải nói như thế. Rất ngắn chỉ có tên một mình cậu.
- Mình rất cảm động.
Sir Perceval tự cho phép được nở một trong những nụ cười hiếm hoi và thường đến chậm:
“Còn có nhiều cái khác làm cảm động. Ta sẽ bàn chuyện tiền lương, tiền thưởng, tiền lãi chia thêm cho người góp cổ phần, quyền lựa chọn chứng khoán… khi nào cậu muốn bàn…”
Adam gật đầu.
“Chưa vội… Thế này: mình chưa bao giờ nghĩ thật thấu đáo tới chuyện rời bỏ ngành chế tạo xe hơi. Xe hơi là cuộc đời của mình. Mãi mãi…”
Đến đây, cuộc trao đổi vẫn chỉ loanh quanh trong phạm vi biện luận. Chủ yếu do anh tôn trọng Perce, và vì tình bạn của họ rất vững chắc. Nhưng với Adam thì chuyện anh tự ý rời bỏ công nghiệp xe hơi là không thể quan niệm được.
Họ ngồi đối diện nhau. Perce đổi tư thế ngồi trên ghế. Cái cách anh ta co, duỗi thân mình trong khi ngồi làm đường nét trên khuôn mặt dài, thanh tú hằn sâu. Mỗi cử động của anh cũng báo hiệu chiều hướng mới của cuộc đối thoại.
- Mình thường tự hỏi: sau này sẽ khắc lên mộ cậu câu gì?
- Không chắc mình đã có được một nấm mồ, đến ngày đó.
Tay Perce phác một cử chỉ mơ hồ.
“Đó là một hình ảnh thôi, ông bạn. Tất cả chúng ta đều có mỗi người một cái hoặc bằng đá hoặc không bằng cái gì sất. Trên đó ghi lại điều ta làm được trong thời gian ta sống, cái ta để lại đằng sau mình. Cậu đã nghĩ đến mộ chí của cậu chưa?
- Rồi thì phải, Adam trả lời. Ai cũng làm như vậy, nhiều hoặc ít, đúng không?
Perce chụm các đầu ngón tay vào nhau, nhìn xuống đó.
“Mình có cảm tưởng có thể nói về cậu nhiều điều. Ví dụ: “Anh ta đã làm phó chủ tịch một hãng xe hơi, có lẽ chủ tịch cũng nên.” Đúng, nếu cậu gặp may và đuổi hết mọi đối thủ có cỡ. Cậu sẽ có đông bè bạn, tất nhiên, rất đông là khác. Chả là có rất nhiều chủ tịch, phó chủ tịch trong công nghiệp xe hơi mà, ông bạn thân mến. Nhiều bằng người Anh-điêng trong các khu tập trung.”
Đôi khi Adam cho rằng Perce hay thêm thắt, cường điệu bằng lối nói quá cầu kỳ, quá Ăng-lê. Tất nhiên phải cầu kỳ, vì dù là nam tước Anh hay không nam tước đi nữa, Perce đã sống ở Hoa Kỳ một phần tư thế kỷ nay, các thói quen, ý thích của anh đã hoàn toàn như Mỹ, trừ cách nói năng. Có lẽ điều đó chỉ đơn giản chứng tỏ: ai cũng có điểm yếu.
Perce cúi người nhìn Adam với vẻ nghiêm trang:
“Cậu có biết sẽ khắc lên mộ cậu điều gì không? Hắn đã làm được cái mới, khác lạ và có ích. Hắn chỉ huy những người xới lên những đường cày mới, mở tung miền đất hoang. Cái hắn để lại sau lưng có ý nghĩa quan trọng và quyết định.”
Perce tựa hẳn vào ghế, như thể cuộc nói chuyện vừa rồi, cố gắng đầy cảm xúc vừa rồi đã làm anh kiệt sức.
Trong phút lặng yên tiếp đó, Adam thấy ngao ngán nhất từ khi bắt đầu nói chuyện đến giờ. Anh nhận ra chân lý trong điều Perce vừa nói, và cũng tự hỏi: người đời sẽ nhớ tới Orion, tới Farstar bao lâu sau khi chúng mất đi? Điều lúc này khiến chúng có vẻ quan trọng, là ở chỗ chúng chi phối cuộc đời của bao nhiêu người kể cả của anh nữa. Nhưng sau này, những chiếc xe đó có còn quan trọng nữa không?
Các phòng làm việc đều yên tĩnh. Đã quá chiều; tại đây cũng như ở mọi chỗ khác trong ngôi nhà, các đòi hỏi cấp bách trong ngày bắt đầu thúc giục thư kí và các nhân viên khác sửa soạn ra về. Từ chỗ đang ngồi, Adam nhìn qua cửa sổ thấy rõ lưu lượng giao thông lớn lên dần cùng với cuộc di tản đang bắt đầu.
Anh đã chọn giờ này trong ngày vì Perce đòi phải có ít nhất một tiếng để nói chuyện thoải mái.
“Mình muốn hiểu thêm về chất siêu dẫn, Adam nói, và về phát minh kỳ lạ hồi nãy cậu nói.”
Perce điềm nhiên trả lời:
“Chúng mở ra triển vọng tạo được nguồn năng lượng mới và rất lớn. Một khả năng thực sự để làm sạch môi trường sống và làm ra của cải nhiều chưa từng có trên quả đất này.”
Đầu bàn đằng kia, điện thoại reo một hồi chuông kiên quyết.
Adam liếc nhìn, vẻ khó chịu. Trước khi Perce đến anh đã dặn cô thư ký Ursula không được quấy rầy. Perce cũng tỏ ra không hài lòng vì bị ngăn trở.
Nhưng Adam biết cô Ursula không đời nào vi phạm những chỉ thị nghiêm ngặt đến thế nếu không có lý do xác đáng. Anh xin lỗi, tới ngồi vào bàn giấy. Anh cầm máy.
“Tôi không dám gọi nếu ông Stephenson không đòi gặp ông, cô thư ký nói khẽ. Việc tối khẩn.”
- Smokey Stephensen?
- Thưa vâng.
Adam không giấu cơn bực.
“Cô ghi số máy để lát nữa gọi được ông ấy. Bảo rằng nếu thu xếp được tôi sẽ gọi. Bây giờ không nói được.”
Anh cảm thấy Ursula do dự.
“Thưa ông Trenton, tôi vừa nói đúng như vậy. Nhưng ông ấy một mực đòi bằng được: Bảo là nhất thiết ông phải biết việc này, ông sẽ không giận vì bị ông ta quấy rầy!”
- Cứt thật!
Adam quay lại xin lỗi Perce rồi hỏi Ursula:
“Ông ấy vẫn cầm máy?”
- Vâng.
- Được. Cho nói chuyện.
Che tay lên ống nói, anh hứa:
“Một phút thôi, không hơn.”
Điều phiền thường gặp với loại người như Smokey Stephensen, anh nghĩ bụng, là ở chỗ bao giờ họ cũng cho việc riêng của họ có tầm quan trọng hàng đầu.
Tiếng máy nối điện. Tiếng người đại lý:
“Anh Adam?”
- Tôi đây.
Adam không cần giấu nỗi bực dọc.
“Hình như cô thư ký đã báo là tôi bận. Dù vì chuyện gì thì cũng phải đợi.”
- Tôi có cần nói với vợ anh thế?
- Với vợ tôi? Anh nói gì vậy? Nghĩa là thế nào?
- Tôi muốn nói với ông, thưa Ngài Phụ Trách quá bận bịu đến nỗi không tiếp chuyện bạn qua điện thoại được; rằng vợ ông đã bị bắt. Không phải vi phạm luật giao thông, xin nói trước để anh miễn hỏi. Vì tội ăn cắp.
Im lặng. Tiếng Smokey tiếp tục:
“Nếu anh muốn cứu cô ấy, và cứu bản thân anh, phải lập tức bỏ hết đấy và đến ngay chỗ tôi đang đứng. Nghe kỹ đây. Tôi sẽ chỉ chỗ.”
Hoảng hồn, Adam ghi đường đi, địa chỉ.
•••
“Cần có luật sư, Adam nói. Tôi quen nhiều. Sẽ mời một người đến đấy.”
Adam ngồi trong xe Smokey đậu ở bãi của đồn cảnh sát ngoại ô. Anh chưa vào đồn. Smokey thuyết phục anh ngồi lại trên xe. Lúc nghe Smokey thuật lại sự việc, Adam càng lúc càng tỏ ra rầu rĩ, căng thẳng.
“Nhất định, nhất định rồi, Smokey nói, anh gọi điện cho luật sư. Và nhân thể, sao không gọi luôn các báo News, Free Press và Birmingham Eccentric? Có thể họ cử phóng viên nhiếp ảnh tới.
- Thì đã sao? Chắc cảnh sát nhầm to.
- Không, họ không nhầm.
- Không đời nào vợ tôi lại…
Smokey cắt ngang, cáu kỉnh.
“Cô ấy đã làm điều đó. Anh không chịu hiểu à? Không chỉ có thế. Cô ấy còn ký vào tờ khai cung.”
- Tôi không tin.
Một xe cảnh sát vào bãi. Hai nhân viên mặc đồng phục nhảy xuống. Họ kèm sát một người thứ ba. Hai cảnh sát viên liếc mắt dò hỏi nhìn xe Smokey và hai người ngồi trong. Người thứ ba quay mặt đi. Adam thấy tay gã bị còng. Bộ ba đi vào đồn, Smokey và Adam dán mắt nhìn theo.
Rõ ràng loại công việc được mang đến đây giải quyết không thú vị gì.
“Sự việc đã đến nước này rồi, Adam nói. Erica đang ở trong kia - theo như anh nói - cô ấy đang cần giúp đỡ. Tôi có thể buông trôi hoặc làm toáng lên hoặc làm việc gì đó thông minh hơn và gọi luật sư.”
- Thông minh hay không thông minh, Smokey cằn nhằn, thì anh cũng sẽ làm cả bộ máy chuyển động rồi anh không hãm lại được. Sau đó anh sẽ ân hận vì không tìm giải pháp tốt hơn.
- Giải pháp nào?
- Ví dụ: trước hết, để tôi vào đồn một mình. Đại diện cho anh. Coi như để bàn tính với cảnh sát trưởng một lần nữa xem có thể làm được cái gì.
Adam tự hỏi tại sao mình không đặt ra với Smokey câu hỏi này từ trước.
“Tại sao cảnh sát trưởng lại điện cho anh, cho chính anh?”
- Cảnh sát trưởng quen tôi, Smokey trả lời. Chúng tôi là bạn thân. Cậu ấy biết tôi quen anh.
Anh ta lờ đi không nói cho Adam biết những tin anh nắm được. Có nhiều khả năng cửa hiệu bị mất trộm chấp nhận tiền bồi thường các món hàng bị đánh cắp và không đệ đơn kiện. Hơn nữa cảnh sát trưởng Arenson biết vụ này sẽ gây thành dư luận chê trách trong thị trấn, nên có thể đạt được một cuộc dàn xếp thỏa đáng.
“Tôi bị một cái tát choáng váng, Adam nói. Nếu anh tin có thể làm được cái gì thì làm đi. Có cần tôi đi theo?”
Smokey không động đậy. Tay vẫn đặt trên vành lái, mặt không lộ vẻ gì hết.
“Thế nào? Adam lại hỏi, anh giúp gì được không?”
- Được, Smokey thừa nhận. Có thể được.
- Thế ta còn đợi gì nữa?
- Giá cả, Smokey hạ giọng. Cái gì cũng có giá của nó. Hơn mọi người khác, anh phải biết rõ điều đó.
- Nếu là đút lót…
- Đừng ám chỉ đến chuyện đút lót. Ở đây cũng thế, và trong kia cũng thế. “Smokey ra hiệu về phía đồn cảnh sát”. Và nên nhớ! Arenson là người biết điều. Nhưng nếu anh tặng cái gì đó, thanh danh vợ anh sẽ bị ảnh hưởng, cả của anh nữa.
- Tôi không định làm chuyện đó Adam tỏ ra ngạc nhiên. Không phải cái đó thì là cái gì?
- Ngu ơi là ngu! Smokey kêu lên, đôi bàn tay đặt trên vành lái bỗng trắng bệch. Anh định làm tôi sạt nghiệp, còn nhớ không? Hay vì chuyện ấy tầm thường quá nên anh quên mất rồi? Trong một tháng anh bảo thế. Chỉ một tháng nữa là bà chị anh làm tôi vỡ nợ. Một tháng nữa cuốn sổ bẩn thỉu của anh sẽ đến tay hãng làm lợi cho họ.
Adam trả lời cứng rắn:
“Chuyện ấy bàn rồi. Chẳng liên quan gì đến chuyện này.”
- Anh nói đúng. Nhưng nếu anh muốn kéo vợ anh ra khỏi vụ bẩn thỉu này mà tên tuổi hai vợ chồng không bị bêu riếu khắp Michigan, thì nên suy xét lại tất cả chuyện đó, thật nhanh!
- Anh cho tôi biết phải làm thế nào.
- Tôi đã đưa ra cho anh một bản giao kèo, Smokey trả lời. Anh lại còn đòi phải giải thích, rõ thật anh không phải là người chịu chơi như tôi lầm tưởng.
Adam cảm nhận được ý khinh bỉ thoáng hiện trong giọng Smokey.
“Có lẽ tôi đã hiểu. Xem có đúng không nhé. Anh nhận làm trung gian, lợi dụng anh bạn cảnh sát trưởng để giải thoát vợ tôi, rút đơn kiện. Bù lại, anh muốn tôi tìm cớ để chị tôi không rút tiền đã đầu tư vào cuộc kinh doanh của anh. Và tôi ngậm miệng không lộ những gì tôi biết về cung cách điều hành gian dối, bất lương của anh.”
- Anh nói về sự bất lương trơn tru gớm. Hay anh quên rằng cái đó cũng có ngay trong nhà anh?
Adam lờ đi, không đả động đến nhận xét của Smokey.
“Tôi hiểu như thế có đúng không?”
- Phút cuối cùng anh tỏ ra một tay chịu chơi. Anh hiểu rất đúng.
- Vậy hả? Tôi nói: không! Trong bất cứ trường hợp nào tôi cũng không sửa lại lời khuyên chị Teresa. Tôi không thể đặt quyền lợi riêng lên trên quyền lợi của chị tôi.
Im lặng. Ngồi trong xe chỉ nghe tiếng động cơ vu vu, tiếng thổi của máy điều hòa không khí. Mãi Smokey mới lên tiếng:
“Ít nhất anh cũng nên nhận sẽ không nói cho hãng biết. Nếu anh hứa không tố cáo tôi, thì cũng được, tôi chấp thuận. Tôi không đòi tập hồ sơ đen. Chỉ cần anh hứa không dùng đến nó, thế là đủ.
Adam chưa trả lời. Smokey nổi giận:
“Té ra đối với cái ông tốt mã này nhà máy lại quý hơn vợ! Đúng không? Thế nào, anh quyết định sao đây?”
Adam nhăn mặt, chua chát:
“Anh hẳn biết: tôi không có quyền lựa chọn.”
Adam biết Smokey vừa chăng bẫy, đòi thật nhiều để cầm chắc sẽ được một nửa. Mánh khóe cũ rích của dân hàng xén, của con buôn thảm chùi chân, của đồ khờ khạo.
Nhưng anh cũng hiểu rằng cả anh và Erica đều phải tránh được đòn nhục nhã này. Không có cách gì khác.
Trừ phi… Đến lúc này anh vẫn muốn bỏ qua sự môi giới của Smokey, một mình vào đồn, tìm hiểu thêm những điều có thể biết được về tình cảnh bất ngờ này để xem còn có cách nào khác. Nhưng có một điều bất trắc đáng ngại: Smokey quen cảnh sát trưởng Arenson, và nhất định hắn thành thạo trong loại việc này hơn anh. Mấy phút trước đây Adam thú nhận: ”Tôi bị cái tát choáng váng” là rất đúng.
Anh biết mình hành động như thế là trái hẳn với ý muốn, với lương tâm mình, dù có vì quyền lợi của Erica hay không. Anh có cảm tưởng lần này chưa phải lần cuối cùng, rồi đây ngay trong công việc chắc anh sẽ còn phải chấp nhận những thỏa hiệp ngày càng lớn hơn.
Về phía mình, Smokey khó giấu kín vẻ hài lòng. Một ngày còn chưa xa lắm, khi bi Adam dọa dẫm, rồi khi giành được thời hạn một tháng, anh ta đã tin chắc: sẽ có một cái gì xảy ra. Anh đã giữ vững niềm tin đó. Bây giờ, hình như anh có lý.
“Anh Adam, Smokey rít một hơi xì gà và cố nín cười, ta bắt đầu hành động, kéo phu nhân của ông ra khỏi chỗ kia!”
***
Mọi thủ tục, mọi nghi thức đều được thực hiện đầy đủ.
Ngay trước mặt Adam, cảnh sát trưởng Arenson khiển trách Erica rất nghiêm khắc.
“Bà Trenton, nếu có bao giờ chuyện này lại xảy ra lần nữa pháp luật sẽ được thi hành triệt để. Bà hiểu chứ?”
Erica khẽ buông một tiếng “vâng” gần như không nghe thấy: Adam và vợ ngồi hai chiếc ghế tựa đối diện cảnh sát trưởng ngồi sau bàn giấy. Tuy vẻ mặt nghiêm nghị, ông ta trông giống một chủ ngân hàng hơn là một cảnh sát. Ngồi ghế, trông lại càng bé nhỏ. Đèn trần hắt xuống, phản chiếu trên chiếc trán hói bóng lộn.
Trong phòng không có ai khác. Smokey Stephensen, người đã thu xếp cuộc gặp và cả kết cục của nó, ngồi đợi ngoài hành lang.
Lúc một nữ cảnh sát viên giải Erica đến, Adam đang ngồi một mình với Arenson.
Adam tiến đến gần Erica, giang rộng hai tay. Cô tỏ ra ngạc nhiên.
“Em không dặn họ báo tin cho anh. Em không muốn anh dính dáng vào chuyện này.”
Anh ôm cô, trả lời:
“Thế sinh ra các anh chồng để làm gì?”
Cảnh sát trưởng ra lệnh cho nữ nhân viên đi ra. Một lúc sau hai vợ chồng ngồi xuống ghế theo chỉ tay của cảnh sát trưởng.
“Thưa ông Trenton, nếu ông chưa biết rõ câu chuyện, có lẽ ông nên đọc cái này.”
Đợi Adam đọc xong, cảnh sát trưởng hỏi Erica.
“Trước mặt chồng bà là ông Trenton, bây giờ tôi đặt cho bà câu hỏi này: người ta có bắt buộc bà viết tờ khai này, hoặc gây sức ép nào đó không?”
Erica lắc đầu.
“Thế nghĩa là lời cung này do bà tự ý khai?”
- Vâng.
- Bà có điều gì khiếu nại về cách đối xử ở đây, hoặc về những cảnh sát viên bắt giữ bà?
Một lần nữa, Erica lắc đầu.
“Bà vui lòng nói to lên. Tôi muốn ông nhà nghe rõ.”
- Không, Erica nói. Tôi không có gì phải khiếu nại.
- Thưa bà Trenton, tôi xin hỏi câu khác. Bà không bắt buộc phải trả lời, nhưng bà hãy giúp tôi. Giúp cả ông nhà nữa, có lẽ thế. Tôi hứa rằng dù bà trả lời như thế nào, cũng không để lại hậu quả gì.
Erica chờ đợi.
“Thưa bà Trenton, trước kia bà đã lần nào ăn cắp chưa? Tôi muốn nói: gần đây, trong những điều kiện giống hôm nay?”.
Erica ngập ngừng. Rồi nói khẽ:
- Có.
- Bao nhiêu lần?
Adam phản đối:
“Ông nói: Chỉ hỏi một câu. Vợ tôi trả lời một câu rồi”.
Cảnh sát trưởng Arenson thở dài:
“Đồng ý. Đến đây thôi”.
Adam thấy rõ cái nhìn biết ơn của Erica trong khi anh đang tự hỏi mình can thiệp như vậy là nên hay không nên.
Có lẽ nên để toàn bộ sự thật bộc lộ thì tốt hơn, vì cảnh sát trưởng đã hứa không trừng phạt. Sau đó anh nghĩ lại: không tiết lộ ở chỗ nào khác, chỉ thầm kín trong hai vợ chồng thôi.
Nếu Erica tự thấy cần nói với anh. Điều này hình như không chắc.
Ngay trong lúc ấy, Adam chưa hình dung ra cách làm sao thoát khỏi tình thế này khi về đến nhà. Làm sao thoát khỏi khi vợ là một con ăn cắp?
Adam đã đột nhiên nổi giận (tại sao Erica gây ra chuyện đó cho anh?) khi cảnh sát trưởng đọc cho Erica nghe bản tự khai mà cô thừa nhận.
Cảnh sát trưởng hỏi tiếp:
“Trong dịp duy nhất hết sức đặc biệt này, quan tâm đến địa vị của chồng bà trong thành phố, đến hậu quả tai hại mà vụ án sẽ gây nên cho hai bên, cửa hiệu đương sự đã chấp nhận không đệ đơn kiện, và tôi quyết định miễn cứu xét.”
Lúc ấy Adam nói:
“Chúng tôi biết đó là do sáng kiến của ông cảnh sát trưởng, và rất biết ơn ông.”
Cảnh sát trưởng không trả lời. Cẩn thận, ông nghĩ thầm, đừng lộ liễu quá, dù đã kéo thêm được hai đồng minh trong thành phố. Một ngày kia, nếu ông Trenton này làm to như mọi người dự đoán, ông sẽ thành một đồng minh rất mạnh. Cảnh sát trưởng yêu thích nghề nghiệp của mình, ông có ý định sẽ làm hết sức để giữ ghế cho đến lúc nghỉ hưu, đừng bị biến thành một chỉ huy hữu danh vô thực - điều sẽ xảy ra nếu bị đặt dưới quyền tỉnh trưởng - biến thành một người chỉ biết phục tùng mệnh lệnh.
Ông khẽ gật đầu, rất nhanh, khi hai vợ chồng Trenton ra về. Làm hơn thế chẳng có nghĩa lí gì.
Smokey Stephensen đã biến khỏi hành lang, ra ngồi đợi ngoài xe. Thấy Adam và Erica hiện ra ở cửa đồn, anh ta ra khỏi xe. Đêm tối. Mưa đã tạnh.
“Vợ chồng tôi cám ơn anh, Adam nói với Smokey. Vợ tôi lúc này không được khỏe, sau này cô ấy sẽ đích thân cám ơn anh.”
Adam gắng gượng tỏ ra lễ phép vì đang rất giận Smokey đã chơi trò dọa dẫm anh. Nhưng lý trí bảo anh rằng tình thế có thể còn xấu hơn nhiều nếu không nắm được Smokey.
Lúc này Adam nhớ lại cơn tức giận Erica lúc ngồi trong đồn. Con bé ngu ngốc, đần độn đã làm anh phải chịu phép Smokey Stephensen.
Smokey làu bàu, nhả xì gà ra.
“Khỏi cần cám ơn tôi. Nếu anh giữ vững giao kèo đã thỏa thuận”.
- Sẽ giữ.
- Một điểm nữa… Có thể anh cho rằng điều này không liên quan đến tôi, nhưng tôi cứ nói: mong anh không quá khe khắt với chị ấy.
- Anh nói đúng, Adam trả lời, điều đó không liên quan đến anh.
Viên đại lý tiếp tục, không chút lúng túng:
“Con người thường hành động kỳ quặc, vì những lý do kỳ quặc. Đôi khi phải xem xét thật kỹ mới tìm ra động cơ xác thực.”
- Nếu có bao giờ cần đến một nhà tâm lý học nghiệp dư, tôi sẽ báo anh. Chào.
Smokey tư lự nhìn theo Adam đang đi xa dần.
Đã được nửa đường về hồ Quarton.
“Anh vẫn chưa nói gì, Erica thì thầm. Không có gì đáng nói à?”
Cô nhìn thẳng, và tuy giọng nói nhuốm chút mệt mỏi, vẫn có ý thách thức.
“Tất cả những điều cần nói tóm tắt trong một câu: Tại sao?”
Ngồi lái, Adam vẫn cố nén cơn phẫn nộ, cơn giận dữ trong lòng. Bây giờ tất cả đều bùng nổ, cùng một lúc: “Tại sao mới được chứ, đồ khốn kiếp, tại sao?
“Chính em cũng tự hỏi mình thế.”
- Tự hỏi nữa đi, cố tìm cho ra một câu trả lời thông minh. Riêng tôi, dù có bị treo cổ mà tìm ra câu trả lời tôi cũng chịu.
- Anh đừng hét lên thế.
- Thì cô đừng có ăn cắp.
- Anh đánh em, Erica nói, thì cũng chẳng đi đến đâu.
- Tôi chỉ muốn cô trả lời một câu hỏi đơn giản.
- Nếu anh nhất định muốn biết, Erica đáp, thì em nói: vì em thích làm thế. Để chọc tức anh.
- Thế đấy. Thật ghê tởm.
Cô tiếp tục nghĩ thành lời, như để giải thích cho chính mình:
“Tất nhiên em không muốn bị bắt, nhưng cứ tưởng tượng điều ấy có thể xảy đến là em run lên vì thích thú. Mọi cái đều trở lên rất kích thích, rất dữ dội. Giống như vừa uống quá chén. Dĩ nhiên lúc bị bắt thì thật ghê sợ. Đáng sợ hơn khi tưởng tượng nhiều.”
- Tóm lại, vẫn chuyện đó. Một bước khởi đầu.
- Nếu anh bằng lòng, xin coi đây là tất cả những điều em có thể nói tối nay. Em biết anh còn hàng đống câu hỏi, và anh có quyền hỏi. Nhưng đợi đến mai được không?
Adam quay nhìn. Thấy Erica ngửa đầu ra sau, mắt nhắm nghiền, vẻ trẻ trung, yếu ớt, mệt mỏi. Anh trả lời:
“Bằng lòng.”
Cô nói nhẹ nhàng đến nỗi anh phải gắng sức mới nghe thấy:
“Cám ơn anh đã đến. Em không nói dối đâu: em không muốn họ báo anh biết tin. Nhưng em sung sướng thấy anh đến.”
Anh giơ tay, đặt lên bàn tay cô.
“Anh vừa nói cái gì ấy, Erica nói tiếp, giọng mơ màng, xa xăm, về một sự khởi đầu gì đó. Hay là chúng mình bắt đầu lại, từ đầu?”
- Như thế nào?
- Thế nào cũng được, bằng mọi cách. “Cô thở dài”. Em biết là không thể được.
Adam trả lời theo bản năng:
“Được chứ, may ra.”
Thật kì lạ, anh nghĩ thầm, đúng vào hôm nay, Sir Perceval vừa gợi ý anh về một khả năng bắt đầu lại từ đầu.
Perce và Adam cùng ngồi ăn sáng tại khách sạn Hilton, nơi Perce trọ.
Từ khi Erica về nhà tối qua, Adam chưa nói với vợ câu nào. Mệt muốn chết được, cô đi nằm và ngủ luôn. Khi anh dậy từ rất sớm để vào thành phố, cô vẫn còn ngủ li bì. Định đánh thức cô dậy sau anh lại thôi. Đi được nửa đường anh thấy ân hận. Nếu không vì Perce sắp bay đi New York ngay sáng nay, anh đã quay về; Chính đó cũng là lý do đêm qua anh nhận gặp Perce. Đột nhiên anh thấy lời đề nghị của Perce thú vị và quan trọng hơn so với lúc mới nghe tối qua.
Đêm vừa rồi anh chú ý một điều: Erica vẫn vào ngủ trong phòng tiếp bạn như từ một tháng nay vẫn thế, nhưng đêm nay cô để ngỏ cửa phòng. Sáng sớm anh rón rén kiễng chân đi qua, thấy cửa vẫn còn ngỏ?
Anh quyết định một giờ nữa sẽ gọi điện cho cô. Nếu thấy Erica bắt chuyện, anh sẽ thay đổi chương trình làm việc buổi sáng để tạt về trong vài tiếng.
Trong lúc ngồi ăn, Perce không đả động đến nguyên nhân làm đứt quãng cuộc nói chuyện giữa hai người bữa trước, Adam cũng vậy. Perce chỉ hỏi thăm về hai đứa con riêng của Adam - Greg và Kirk - sau đó họ bàn về chất siêu dẫn, lĩnh vực mà công ty khoa học mời Adam về làm chủ tịch đang hy vọng thu được những kết quả khả dĩ tạo nên một biến chuyển cơ bản.
“Điều khác thường trong vấn đề các chất siêu dẫn là công chúng và báo chí gần như mù tịt, anh bạn ạ.”
Perce nhấm nháp món đồ uống của anh ta, pha bằng một hỗn hợp trà Ấn Độ với trà Xây lan, đựng trong hộp sắt mang theo khi đi đường.
“Chắc cậu biết rồi, siêu dẫn là một miếng hoặc một sợi dây có khả năng chuyển tải dòng điện lớn mà không làm tiêu hao chút nào.”
Adam gật đầu. Như mọi sinh viên đã học đến cử nhân vật lý, anh biết rằng điện trở của các loại dây dẫn hiện có làm dòng điện bị tiêu hao ít nhất 15%.
“Do đó, vì chất siêu dẫn có điện trở bằng không, Perce giải thích nó sẽ đảo lộn tất cả các hệ thống điện năng toàn thế giới. Trong đó, có việc loại bỏ các thiết bị truyền tải tốn kém và phức tạp, và việc cung cấp lượng điện khổng lồ với giá thành cực rẻ. Trở ngại cho việc phát triển chúng hiện nay là chất siêu dẫn chỉ hoạt động ở nhiệt độ rất thấp, khoảng dưới 200 độ C.”
- Độ lạnh kinh khủng.
- Đúng vậy. Vì thế nên những năm gần đây các nhà khoa học nghĩ tới loại siêu dẫn hoạt động ở nhiệt độ bình thường.
- Có lẽ còn khó hơn giấc mơ?
Perce trầm ngâm giây lát:
“Chúng mình biết nhau đã lâu, ông bạn thân mến. Có bao giờ ông thấy tôi bốc chưa?”
“Chưa. Adam trả lời. Ngược lại là khác. Cậu bao giờ cũng bảo thủ.”
- Hiện giờ vẫn thế.
Perce mỉm cười, uống thêm nước trà rồi nói tiếp:
“Nhóm bọn mình chưa tìm ra chất siêu dẫn ở nhiệt độ bình thường nhưng có một số hiện tượng đạt được qua thí nghiệm làm bọn mình rất phấn khởi. Có lẽ sắp gần tới đích đề ra.”
- Nếu đạt được thì sao?
- Sẽ đảo lộn triệt để. Không có lĩnh vực nào của công nghệ học hiện đại đứng ngoài sự đảo lộn đó và không được nó thúc đẩy mạnh mẽ. Mình chỉ nói hai ví dụ.
Càng nghe Adam càng thấy mê.
“Mình không bàn rộng đến các giả thiết về từ trường, chỉ nói về cái gọi là sợi dây siêu dẫn. Sợi dây này có khả năng tích một lượng điện vô cùng lớn và giữ nguyên vẹn không để mất đi tí nào. Nếu thành công trong một chương trình thứ hai, sẽ còn đi xa hơn nhiều. Ta sẽ chở điện năng đi các nơi bằng xe, tàu, máy bay, với khối lượng thật lớn. Cậu hình dung xem người ta sẽ làm được gì với số điện được thả dù từng gói xuống giữa sa mạc, giữa rừng rậm, không có máy phát điện, khi cần tiếp lại có ngay. Và cậu cũng có thể hình dung ra một chiếc xe chạy điện, dùng sợi dây đó chứ không dùng đến bình điện lúc ấy cũng lạc hậu như cây nến. ”
- Cậu hỏi thì tớ nói Adam trả lời, chứ thực ra mình khó tưởng tượng được điều ấy.
Perce nhắc Adam nhớ lại:
“Mới cách đây chưa lâu, người ta cũng thấy khó hình dung ra năng lượng hạt nhân và sự du hành trong vũ trụ.”
- Ừ. Thế còn ví dụ thứ hai?
- Nó đây. Một đặc tính rất lý thú của chất siêu dẫn, là nó có tính nghịch từ - có nghĩa là khi đặt nó trong từ trường thông thường, sẽ xuất hiện nhiều đối lực rất mạnh. Bạn có hình dung thấy hết các ứng dụng hết sức đa dạng không? Các bộ phận làm bằng nhiều kim loại khác nhau trong cỗ máy sẽ ở cạnh nhau mà không chạm nhau. Những giá đỡ không ma sát, hẳn sẽ như thế! Và ta có thể chế ra những chiếc xe hơi có các bộ phận kim loại không tiếp xúc với nhau. Không còn hiện tượng mài mòn nữa! Đấy là những khả năng mới hé nhìn thấy. Còn rất nhiều khả năng khác, vô tận…
Không thể không chia sẻ ít nhất cũng một phần niềm tin của Perce. Nếu do một người khác nói ra; chắc Adam coi đó chỉ là chuyện khoa học viễn tưởng, hoặc chỉ là những khả năng xa vời. Nhưng từ miệng Perceval thốt ra thì không thể như vậy, anh là nhà bác học có đầu óc phán đoán vững chắc, rất thiết thực, đã thể hiện bằng kết quả cụ thể.
“Rất may mắn, Perce nói tiếp, nhóm bọn mình không làm mọi người chú ý nhiều đến lĩnh vực này, và những lĩnh vực khác mà bọn mình đang nghiên cứu. Nhưng đã đến lúc phải thận trọng, rất thận trọng. Thêm một lý do để cần đến cậu.”
Adam cân nhắc thật kỹ càng. Bản thuyết trình của Perce, tất cả những điều vừa rồi đã kích động anh. Tuy nhiên anh tự hỏi sự kích động này liệu có mạnh mẽ, bền vững như nỗi kích động khi anh thử nghiệm các kiểu xe Orion, Farstar chẳng hạn. Dù có được như vậy đi nữa, anh vẫn thấy khó rời bỏ ngành chế tạo xe hơi. Có điều là tối qua, khi Perce nói về việc mở ra những con đường mới anh đã cảm thấy có cái gì đó như mùi đất mới cày. Anh dọn giọng:
“Để xác định việc này một cách thật nghiêm chỉnh, mình cần tới San Francisco bàn thêm với nhóm của cậu.”
- Thế thì còn gì vui sướng bằng, ông bạn thân mến! Mình muốn cậu thật nhanh chân lên.
Perce đan ngón tay vào nhau, như để cầu khẩn số mệnh.
“Tất nhiên, không phải tất cả những cái mình vừa mô tả đều sẽ đi đến nơi đến chốn như bọn mình mong ước. Một kỳ tích chỉ là một kỳ tích. Khi nó được thực hiện thành công. Nhưng chắc chắn sẽ có hai ba trò hay hay, rất quan trọng, rất giật gân. Bọn mình tin thế. Mình hứa với cậu như thế… Cậu còn nhớ câu thơ này không? “
Có một dòng triều dâng trong cuộc sống,
Tận cội nguồn v.v…
- Có, Adam nói, mình vẫn nhớ.
Anh đang cần một thời mới, một dòng triều mới, cho Erica và cho cả chính mình.