Chương 8 Tên Trộm Tử Tế

“Ở đây có gì mà đông vui thế?” một giọng nói vui vẻ vang lên, và chàng trai trẻ Gordon Rowe từ hành lang ung dung bước vào Phòng Saxon. Anh cười toe toét với Patience và lập tức bước đến cạnh cô, như đống sắt bị hút vào nam châm vậy.

“A, Rowe,” người quản lý bảo tàng vội vã nói. “Thật đúng lúc. Một điều hết sức kì quặc đã xảy ra!”

“Chúng ta có vẻ giỏi thu hút mấy chuyện kì dị giống như triển lãm kinh dị của ngài Barnum * ấy nhỉ.” chàng trai Rowe vừa nói vừa nháy mắt với Patience. “Ngài Lane! Thật vui mừng khi gặp ngài. Chúa ơi, đúng là một buổi đón tiếp long trọng! Và tôi thấy có vẻ như ngài đã lôi cả Tiến sĩ Sedlar vào vụ khó khăn nho nhỏ này rồi, Tiến sĩ Choate. Xin chào ngài thanh tra. Có rắc rối gì cơ, ngài tiến sĩ?”

Tiến sĩ Choate im lặng vẫy vẫy cuốn sách trong tay. Rowe lập tức tắt máy. “Không phải chứ…?” Anh nhìn quanh và thấy mọi người đều hết sức nghiêm túc. Anh cầm lấy cuốn sách từ người quản lý và từ từ mở ra. Sự ngạc nhiên mãnh liệt hiện rõ trên khuôn mặt anh. Anh bối rối nhìn xung quanh một lần nữa. “Không phải chứ? Tại sao vậy, đây là một bản in của Jaggard năm 1606!” Anh hét lên. “Tôi nghĩ rằng làm gì còn…”

“Rõ ràng là nó đang ở đây,” Lane lạnh lùng nói. “Một ấn bản hoàn mỹ, phải không, Gordon? Mọi người chắc chắn sẽ bàn tán xôn xao khi chuyện này lan ra.”

“Tôi biết,” Rowe lẩm bẩm, “nhưng…có Chúa chứng giám, cuốn sách hoàn hảo này đến từ đâu vậy? Ai đã tìm thấy nó? Ông không mang nó đến từ London đó chứ, phải không, Tiến sĩ Sedlar?”

“Không thể nào!” Sedlar dài giọng trả lời.

“Cậu sẽ không tin điều này đâu”, Tiến sĩ Choate nói với một cái nhún vai bất lực. “Nhưng chúng ta đã bị trộm. Một trong những cuốn Jaggard ở đây, Rowe, đã bị đánh cắp - bản năm 1599!”

“Ồ,” chàng trai nói. “Tôi…” Và anh ngửa đầu và cười phá lên. “Lạy Chúa, tay này giàu quá!” Anh thở hổn hển, nháy mắt. “Chúa ơi, nếu Lydia nghe được tin này, và Crabbe… ồ, chuyện này quá hay!” Anh nuốt nước bọt và nói tiếp. “Tôi xin lỗi. Điều này hiếm khi xảy ra … Em biết đó. Đây sẽ là một may mắn với bà Saxon rằng một cuốn sách hiếm bị đánh cắp và một cuốn thậm chí còn hiếm hơn đã được thế vào chỗ nó. Điên rồ, toàn bộ chuyện này là như vậy!”

“Tôi nghĩ rằng,” người quản lý bảo tàng lo lắng xoắn bộ râu của mình và nói, “cậu nên mời bà Saxon đến đây ngay, Rowe. Sau tất cả… “

“Tất nhiên.” Chàng trai nhẹ nhàng vuốt ve ấn bản năm 1606 của Jaggard, rồi trả lại cho Tiến sĩ Choate, rồi nắm lấy tay Patience, và vui vẻ rời khỏi phòng.

“Một chàng trai đầy năng lượng,” Tiến sĩ Sedlar nhận xét. “Tôi sợ rằng tôi không thể đồng tình với sự khinh suất của cậu ta. Ông biết đấy, chúng ta không thể chấp nhận điều này - đánh giá một cuốn sách qua bìa của nó, Tiến sĩ Choate. Nó cần phải được kiểm tra kỹ lưỡng hơn. Sẽ khá khó khăn để xác thực tính nguyên gốc… “

Ánh nhìn của một thợ săn lóe lên trong mắt Tiến sĩ Choate. “Đúng. Đúng vậy.” và ông xoa hai bàn tay vào nhau. Ông có vẻ hài lòng để cuốn sách bị đánh cắp trong tay tên trộm, miễn là tên trộm không trở lại và đòi lại ấn bản hiếm có mà hắn đã tráo trong vụ trộm. “Tôi đề nghị chúng ta làm việc cùng nhau. Chúng ta sẽ phải tiến hành một cách cẩn thận, Sedlar. Chúng tôi không muốn một chút thông tin nào lộ ra ngoài! Chúng ta nên gọi anh bạn Gaspari ở khu Metropolitan, bắt anh ta giữ bí mật… “

Tiến sĩ Sedlar có vẻ hơi xanh xao. Ông nhìn chằm chằm vào chiếc hộp như bị thôi miên.

“Hoặc Giáo sư Crowninshield ở Folger,” ông lẩm bẩm.

Patience thở dài. ”Chúng ta đều đã giả định rằng ấn bản Jaggard 1599 đã bị đánh cắp bởi người đàn ông đội chiếc mũ xanh da trời. Không có bằng chứng xác đáng. Tại sao tên trộm không phải là người lạ thứ hai trên xe buýt, hoặc một trong mười bảy giáo viên?”

Thanh tra Thumm vung tay lên, cau có. Toàn bộ chuyện này là quá nhiều đối với ông.

“Ta hầu như không nghĩ vậy, Patience,” Drury Lane thì thầm. “Có mười chín người trên xe buýt, tất cả bọn họ dường như đều đi vào bảo tàng. Mười tám người trong số họ trở về bến cuối sau chuyến thăm, người thứ mười tám là người bí ẩn thứ hai, như cách cháu gọi hắn. Điều đó nghĩa là, các bạn của tôi ơi, người đàn ông trong chiếc mũ màu xanh đã biến mất khỏi bảo tàng. Và Donoghue cũng vậy. Những liên kết là quá mạnh mẽ, không thể chỉ là trùng hợp ngẫu nhiên. Tôi nghĩ rằng có thể người đàn ông đội mũ xanh đã đánh cắp bản in Jaggard 1599, và để lại bản in năm 1606 này, và rằng Donoghue đã biến mất vì theo sát hắn ta.”

“Tốt, tốt rồi”, người quản lý bảo tàng nhanh nhảu nói, “tôi tin rằng mọi bí ẩn sẽ được giải quyết theo thời gian. Trong lúc này, Tiến sĩ Sedlar, nếu ngài cho phép, tôi sẽ tìm kiếm cả bảo tàng ngay lập tức.”

“Để làm gì chứ?” ngài thanh tra chua chát hỏi.

“Có một cơ may nhỏ nhoi rằng, ông biết đó, bản in Jaggard 1599 chưa được mang ra khỏi bảo tàng.”

“Ông nói đó nhé,” Thumm gầm gừ. “Lưu ý tuyệt vời đó, tiến sĩ.”

Tiến sĩ Sedlar hồ hởi, “Tôi…tôi đồng ý. Nhưng khi bà Saxon đến đây…” rõ ràng Tiến sĩ Sedlar đã nghe về khả năng của bà Saxon, và ông hiểu vấn đề khá rõ ràng.

“Mất không quá một phút đâu,” Tiến sĩ Choate vui vẻ nói. Ông cẩn thận đặt cuốn sách màu xanh vào hộp và vội vã ra khỏi phòng.

Tiến sĩ Sedlar chăm chú nhìn lại chiếc hộp lần nữa giống như một con cò mẹ đang lo lắng về cái tổ của mình. “Tệ thật”, ông lẩm bẩm. “Quá tệ. Tôi thực sự muốn nhìn thấy bản in năm 1599 đó.”

Drury Lane nhìn ông ta chằm chằm rồi tìm một cái ghế để ngồi xuống. Ông che mắt bằng bàn tay nhăn nheo.

“Ông có vẻ thất vọng khủng khiếp, Tiến sĩ Sedlar,” Patience nói.

Ông ta bắt đầu. “Vâng? Xin lỗi cô… Vâng, vâng, tôi…”

“Nhưng tại sao? Lẽ nào ông chưa nhìn thấy bản in năm 1599? Tôi nghĩ rằng những cuốn sách hiếm là tài sản chung trong cộng đồng mê sách.”

“Nên như vậy”, Sedlar trả lời với một nụ cười dữ tợn, “nhưng điều này không xảy ra. Nó thuộc về Samuel Saxon, cô biết đó. Nên khá là khó tiếp cận.”

“Tôi tin anh Rowe và Tiến sĩ Choate đã nói điều gì đó về tính cẩn thận của ông Saxon.”

Tiến sĩ Sedlar có vẻ kích động, mắt kính của ông run lên và sau đó rơi xuống, đong đưa trước ngực trên đầu dây. “Cẩn thận ấy hả!” Ông giận dữ. “Đó là một tay si sách. Ông ta đã dành nửa thời gian trong những năm cuối của mình ở Anh tham gia đấu giá và lấy đi tất cả những thứ quý giá của chúng tôi… Xin lỗi. Nhưng cũng có những món hàng mà không phải ai cũng biết. Có Chúa mới biết ông ta nhặt chúng nơi đâu. Bản bị đánh cắp in năm 1599 của Jaggard là một trong những ẩn số. Cho đến một thời gian ngắn trước đây, chỉ có hai bản của ấn bản đầu tiên này đã được biết là có tồn tại; sau đó Saxon kiếm đâu ra một bản thứ ba, nhưng ông ta không cho bất kì học giả nào liếc qua nó. Ông cất nó trong thư viện của mình giống như đang trữ lúa thừa trong vựa.”

“Nghe thật bi kịch,” ngài thanh tra nói vẻ không đồng tình.

”Ồ, vâng,” Tiến sĩ người Anh dài giọng. “Tôi đảm bảo với ông chuyện là vậy. Tôi thực sự mong muốn kiểm tra nó… Khi ông Wyeth nói với tôi về việc ngài Saxon hiến tặng hiện vật…”

“Ý ông là bản in Jaggard 1599 cũng nằm trong những hiện vật được hiến tặng?” Lane thì thầm.

“Đúng vậy đấy.” Tiến sĩ Sedlar thở dài và lại ngó xuống chiếc hộp. Ông điều chỉnh mắt kính của mình. “Thật đáng yêu, quá đáng yêu. Tôi không thể chờ đợi lâu hơn được - Cái gì đây?” Đôi môi mỏng của ông đầy sự phấn khích khi ông cầm lấy cuốn thứ ba của bộ ba tập trong hộp và nghiên cứu phần đánh dấu trang.

“Có vấn đề gì thế?” Lane hỏi nhanh, đứng dậy vội vã bước về phía chiếc hộp.

Tiến sĩ Sedlar huýt sáo một hơi dài. “Trong khoảnh khắc tôi nghĩ mình đã sai. Tôi đã kiếm tra cuốn Henry V đặc biệt này ở London cách đây vài năm, trước khi nó được Saxon mua lại. Nó được ghi năm 1608 - được đánh giá là một trong những bản in hết sức tinh xảo đã được in sớm hơn so với thông tin tìm được bởi Jaggard, người in nó cho Thomas Pavier. Có lẽ nó đã được in vào 1619. Nhưng tôi nhớ lớp da bìa có màu đỏ sậm. Rõ ràng nó đã bị mờ một chút dưới sự chăm sóc kĩ lưỡng của Saxon.”

“Tôi hiểu,” ông lão nói. “Ông khiến tôi ngạc nhiên đấy, tiến sĩ! Thế còn Sir John Oldcastle * ?”

Người quản lý đương nhiệm vuốt ve gáy cuốn sách đầu tiên một cách trìu mến. “Ồ, mọi thứ đều ổn,” ông nói một cách nghiêm túc. “Vẫn chưa thay đổi màu sắc kể từ khi tôi thấy nó tại Sotheby vào năm 1913 khi nó được bán với một mức giá khá cao tại cuộc đấu giá - vẫn là màu nâu vàng. Ngài nhớ nhé, tôi không buộc tội Saxon phá hoại, xin vui lòng hiểu rõ…”

Tiến sĩ Choate vội vã vào phòng. “Tôi sợ rằng tôi đã sai”, ông nói rõ ràng. “Không chút dấu vết nào của bản thảo Jaggard bị đánh cắp. Tất nhiên chúng tôi sẽ tiếp tục tìm kiếm.”

Bà Lydia Saxon hùng hổ xông vào phòng Saxon với sức mạnh của một con voi cái. Bà là một người to lớn - một phụ nữ khổng lồ với hông nở nang như ngọn núi, khung xương của một khinh khí cầu, ngực của một con bò biển, và di chuyển như một tàu khu trục nhỏ. Một tia sáng chói lên, hoang dã trong đôi mắt màu xanh lá cây đẫm nước rằng bà luôn thương xót cho những sinh vật không may mắn như các học giả, giám tuyển, và toàn bộ những người nhận hiến tặng khốn khổ. Theo sát bà là Gordon Rowe đang cười vui vẻ, và một lão già có vẻ yếu ớt vận chiếc áo đuôi tôm đã cũ. Bạn có thể mường tượng đến một mảnh giấy papyrus cổ khi quan sát sinh vật này: da khô ráp, những tiếng lạo xạo của xương khi đi, và những vết đồi mồi nhạt giống các quý ông người Ý, cướp biển Tây Ban Nha hay những tay buôn đồ cổ. Ông lão này, chỉ có thể là thủ thư cao quý của thư viện Saxon, Crabbe, giờ đang lờ cả đám học giả, tự mở chiếc hộp Jaggard, dùng móng vuốt tóm lấy món quà đáng tò mò của tên trộm và kiểm tra chúng bằng cặp mắt sắc sảo và tàn nhẫn.

“Tiến sĩ Choate!” bà Saxon thét lên bằng giọng nữ cao chói tai. “Chuyện về tên trộm là sao hả? Tất cả những chuyện vô nghĩa này là gì?”

“À, bà Saxon,” người quản lý bảo tàng líu ríu cười gượng gạo. “Vâng. Thật đáng tiếc. Nhưng cũng có những may mắn tuyệt vời khác…”

“Rác rưởi! Rowe đã nói với tôi về những cuốn sách khác. Tôi đảm bảo với ông chúng không gây chút ấn tượng nào với tôi. Sự thật là một trong những món đồ giá trị nhất trong di sản của chồng tôi dường như đã bị đánh cắp ngay dưới mũi ông. Tôi yêu cầu…”

“Trước khi chúng ta đi sâu vào chi tiết,” Tiến sĩ Choate vội vàng,” tôi muốn giới thiệu cô Patience Thumm, Tiến sĩ Hamnet Sedlar, là người phụ trách mới của chúng tôi, bà biết rồi và ngài Drury Lane…”

“À,” bà Saxon nói, hướng đôi mắt ướt màu xanh về phía ông lão. “Ngài Lane, dạo này ngài khỏe không? Còn đây là người quản lý mới, như ông đã nói?” Bà dò xét thân hình cứng cỏi của người đàn ông Anh quốc lạnh lùng, và khịt khịt mũi như một con mèo vện béo phị khổng lồ.

“Còn đây là thanh tra Thumm…”

“Cảnh sát à? Ngài thanh tra, tôi yêu cầu ông tìm ngay ra tên trộm!”

“Chắc chắn rồi,” thanh tra gầm gừ. “Giờ tôi phải lôi hắn ta ra từ túi áo mình chắc?”

Bà thở hổn hển, mặt đỏ tía như màu anh đào chín. “Tại sao, ý tôi không…”

Crabbe, thở dài rồi đặt cuốn sách màu xanh xuống, rồi vỗ nhẹ lên tay bà. “Cẩn thận huyết áp của bà, bà Saxon đáng kính,” lão thì thầm với một nụ cười. Rồi lão đứng thẳng dậy, dò xét kĩ lưỡng từng khuôn mặt xung quanh. “Đây là một tên trộm rất đặc biệt với tôi.” Giọng điệu đầy tính công kích cá nhân của lão khiến Tiến sĩ Choate phải đứng bật dậy. “Tôi thấy vậy…” Và Crabbe ngừng lại đột ngột như lúc lão bắt đầu. Đôi mắt nhỏ láo liên liếc qua khuôn mặt của Tiến sĩ Sedlar. Chúng đưa qua rồi bật ngược trở lại như thể lão mới nhận được một cú sốc. ”Ai đây?” lão hất hàm, trỏ ngón tay về phía Tiến sĩ Sedlar.

“Xin lỗi ông,” Tiến sĩ Sedlar lạnh lùng nói.

“Tiến sĩ Sedlar, người quản lý mới của chúng tôi,” Rowe lẩm bẩm. “Thôi nào, Crabbe, đừng thô lỗ thế chứ! Đây là ông Crabbe, người trông coi Thư viện Saxon, thưa ngài Tiến sĩ.”

“Sedlar, hả?” Crabbe càu nhàu. “Sedlar, hả? Được, được lắm.” Rồi lão nghiêng đầu, ném một nụ cười yếu ớt độc ác về phía người quản lý mới.

Tiến sĩ Sedlar nhìn lại, cảm thấy bị xúc phạm và dường như hơi bối rối. Sau đó, ông nhún vai. “Nếu tôi được phép giải thích, bà Saxon,” ông nói với một nụ cười duyên dáng, bước về phía trước. “Đây là một vấn đề…” Mọi người tránh sang bên để Tiến sĩ Sedlar nhỏ nhẹ giải thích. Còn bà Saxon thì hằm hằm như một thẩm phán đã sẵn sàng kết tội tù nhân.

Drury Lane lặng lẽ trở lại chiếc ghế nơi góc xa của căn phòng. Ông nhắm mắt lại và thả lỏng mình. Patience thở dài, quay sang Gordon Rowe, giờ đang kéo cô sang một bên để tiếp tục sôi nổi thì thầm vào tai cô.

Crabbe và Tiến sĩ Choate bị cuốn vào một cuộc thảo luận hết sức lạnh lùng nhưng nghiêm túc về bản in năm 1606 của Jaggard. Thanh tra Thumm, lang thang như một linh hồn lạc lối dưới luyện ngục, đang rên rỉ vì nhàm chán. Ông hờ hững để lọt tai vài câu giữa hai kẻ mê sách.

“Những ghi chép trên phần bìa lót…”

“Halliwell Phillips…”

“…phần kết của sonnets…”

“Nhưng đó là Quarto hay Octavo?”

“Bản sao của Bodleian”

“…rõ ràng cho thấy hai bài thơ không phải của Shakespear đã bị Jaggard lấy trộm từ cuốn Troia Britannica của Heywood xuất bản từ năm 1612…”

“Phần trình bày khá giống nhau…”

“Cho đến trước năm 1608, Jaggard chỉ đơn thuần là một nhà xuất bản, ông nhớ chưa. Mãi cho đến ngày lão mua lại tòa soạn của James Robert ở Barbican. Vậy nên thời điểm 1606…”

Viên thanh tra lại rên rỉ, và lại đi loanh quanh trong phòng, cảm thấy bực bội khó chịu.

Tiến sĩ Choate và lão Crabbe ủ rũ cùng nhìn lên, tươi cười rạng rỡ như vừa kí thỏa thuận ngừng bắn tạm thời. “Thưa quý ông, quý bà,” người quản lý vui mừng thông báo, tay vân vê bộ râu dê, “ông Crabbe và tôi đã nhất trí rằng, bản in Jaggard 1606 này là nguyên gốc!”

“Biết rồi, khổ lắm,” ngài thanh tra uể oải.

“Thật chứ?” Tiến sĩ Sedlar quay sang hỏi.

“Tôi không quan tâm!” Bà Saxon phẫn nộ. “Tôi vẫn nghĩ rằng cái cách mấy người biết ơn lòng hào hiệp của ngài Saxon…”

“Nói với em rồi mà, bà ta là một phụ nữ khó chịu,” giọng Rowe sang sảng.

“Suỵt, đừng vội thế đồ ngốc!” Patience thì thầm. “Thủy quái sẽ nghe thấy đấy!”

”Kệ bà ta,” chàng trai cười. “Bà ta là một con cá voi già độc đoán.”

“Tôi thực sự không nghĩ rằng đây là đồ giả mạo,” Drury Lane lặng lẽ cất lời từ góc phòng, khi lão gác cửa mũi to như cái bóng đèn lê bước vào phòng về phía Tiến sĩ Choate.

“Gì thế, Burch?” người quản lý lơ đãng hỏi. “Để sau cũng được, chắc không sao…”

“Được thôi,” Burch nói chắc nịch, rồi mệt nhọc quay đi.

“Xin chờ một chút,” Drury Lane nói. Ông vươn người lên và chăm chú nhìn vào gói đồ trong móng vuốt của Burch. Một tia sáng lóe lên trong ông. “Nếu tôi là ông, Tiến sĩ Choate, tôi sẽ kiểm tra gói đồ đó. Nếu chuyện này thực sự điên rồ như vậy, có một khả năng đáng kinh ngạc là… “

Tất cả đều ngây người nhìn vào tay người gác cửa.

“Ông nghĩ là…?” Tiến sĩ Choate liếm môi. “Được thôi, Burch. Xem nào. “

Như hai vệ sĩ trung thành, Tiến sĩ Sedlar một bên và Crabbe một bên nhanh chóng bước tới trước kè kè bên người quản lý.

Đó là một gói đồ phẳng phiu, gọn gàng, bọc trong loại giấy gói màu nâu phổ biến và buộc lại bằng một sợi dây màu đỏ thông thường. Một cái nhãn nhỏ dán trên giấy gói, ghi tên của Tiến sĩ Choate và địa chỉ bảo tàng bằng mực xanh.

“Ai mang thứ này đến, Burch?” Tiến sĩ Choate chậm rãi hỏi.

“Một đứa bé đưa thư,” Burch cáu kỉnh trả lời.

“Được rồi,” và Tiến sĩ Choate bắt đầu tháo dây.

“Từ từ đã, đồ ngốc!” ngài thanh tra bất ngờ gầm lên, nhảy về phía trước và vội vàng nhưng thận trọng giật lấy gói đồ. “Đã có nhiều thứ chết tiệt xảy ra quanh đây… Có thể là một quả bom!”

Đám đàn ông tái mặt còn ngực của bà Saxon rung lên như sóng biển khi bà thốt ra một tiếng thét chói tai. Lane nhìn Thumm cười buồn.

Ngài thanh tra áp vành tai súp lơ đỏ to lớn của mình vào gói giấy nâu, chăm chú lắng nghe. Rồi ông lật nó lại, tiếp tục ghé tai lắng nghe, vẫn không hài lòng, ông lắc nó nhẹ nhàng, thật nhẹ nhàng.

“Vâng, tôi đoán mọi thứ ổn cả,” ông càu nhàu, trả nó lại vào đôi tay run run của người quản lý.

“Có lẽ ông nên mở nó,” Tiến sĩ Choate nói run run.

“Tôi chắc chắn mọi thứ đều ổn, ngài tiến sĩ,” Lane cười trấn an.

Đột nhiên, những ngón tay của người quản lý ngập ngừng khi tháo dây và chậm, rất chậm, mở lớp giấy bọc. Bà Saxon lao ra phía cửa, còn Gordon Rowe kéo Patience về phía sau.

Lớp giấy bọc đã được tháo ra.

Không có chuyện gì xảy ra.

Nhưng nếu gói đồ đó chứa một quả bom, và nếu nó bất ngờ phát nổ trong tay của ông, thì Tiến sĩ Choate hẳn cũng không kinh ngạc đến vậy. Hàm của ông rớt xuống khi mắt ông chạm tới thứ bên trong, những ngón tay dò dẫm, như đang tìm kiếm thứ gì đó.

“Tại sao? Ôi, Chúa lòng lành”, ông kêu lên nghẹn ngào. “Đây là bản in Jaggard 1599 đã bị đánh cắp hôm thứ Hai!”