Chương 9 Chuyện Kể Bởi Một Học Giả

Không ai nói lời nào, trong khoảnh khắc tất cả cùng nín thở. Họ nhìn nhau, quá ngạc nhiên không nói nên lời. Tên trộm kì lạ đã trả lại chiến lợi phẩm của mình!

“Khi xem xét những tình tiết điên rồ nói chung của toàn bộ vụ việc tính đến nay,” Drury Lane lẩm bẩm, vươn người về phía trước, “tôi đã ngờ rằng một việc như thế này có thể xảy ra.” Gương mặt ông chứa đầy sự tò mò. “Chúng ta đang đối phó với một nhân vật phản diện thông minh và hài hước. Lạ, rất lạ! Ông có chắc chắn đó chính là cuốn sách bị đánh cắp không, Tiến sĩ Choate?”

“Tôi không biết nữa”, người quản lý trả lời, vẫn còn choáng váng. “Đây là bản Jaggard của Saxon? Ông kiểm tra hộ chút được không?”

Ông đặt cuốn sách màu xanh, hãy còn nằm trong lớp giấy gói, lên mặt kính của chiếc hộp; rồi Crabbe kiểm tra cuốn sách hết sức tỉ mỉ. Patience, đang nép vào chàng Rowe, chợt bất ngờ khi thoáng thấy nét mặt Tiến sĩ Sedlar khi đang quan sát Crabbe. Người đàn ông này nãy giờ toàn đeo một chiếc mặt nạ lịch sự. Bây giờ nó đã rơi xuống. Trên mặt ông ta giờ đây chỉ toàn giận dữ, một cơn thịnh nộ do thất vọng; khuôn mặt ông ta nhìn hết sức đáng sợ, càng đáng sợ hơn do chiếc mắt kính lạnh lẽo, bất động đặt trên mắt phải. Thoáng chốc, chiếc mặt nạ quay trở lại, và trông ông ta lại có vẻ quan tâm, hứng thú như thường… Patience quay sang nhìn vào mắt Gordon Rowe. Anh cũng nhận thấy những điều đó, và đang theo dõi Tiến sĩ Sedlar.

“Đây là bản Jaggard của ngài Saxon,” Crabbe nói cụt lủn.

“Khốn kiếp, tôi thật ngốc quá!” Thanh tra Thumm hét lên bất ngờ, làm tất cả ngạc nhiên; và không giải thích gì thêm, ông chạy ra khỏi căn phòng Saxon. Họ nghe thấy tiếng bàn chân to lớn của ông giậm thình thịch xuống hành lang.

“Bố của cô, cô Thumm,” Tiến sĩ Sedlar mỉm cười nhận xét, “là một quý ông hết sức vội vàng.”

“Bố tôi, Tiến sĩ Sedlar,” Patience vặn lại “là một quý ông hết sức sắc sảo. Ông nghĩ về những vấn đề thực tế, như ông thấy. Tôi không chút nghi ngờ rằng ông bỏ đi tìm người đưa tin, điều mà không ai trong chúng ta nghĩ đến.”

Bà Saxon nhìn chằm chằm vào Patience như thể lần đầu thấy một cô gái tức giận. Chàng Rowe chỉ cười khúc khích.

“Được rồi, được rồi, Patience,” Drury Lane nhẹ nhàng nói, “chúng ta không thắc mắc về sự sáng suốt của ngài thanh tra, mặc dù ta dám nói rằng lần này nỗ lực đó là vô ích. Vấn đề là, các quý ông, rằng bản in Jaggard 1599 không được trả lại nguyên trạng. Hãy kiểm tra mặt sau.”

Đôi mắt sắc sảo của ông đã quan sát thấy điều gì đó không ổn. Tiến sĩ Choate nhấc cuốn sách khỏi giấy bọc và lật mặt sau. Mọi người nhìn thấy ngay vấn đề. Là vết dao rạch vào mép dưới của phần bọc lưng sách, rạch lớp da và một lớp giấy mỏng mặt sau. Toàn bộ mép dưới của phần vải bọc bị cắt cùng kiểu này. Chìa ra từ cuốn sách là một mảnh giấy cứng.

Tiến sĩ Choate kéo nó ra một cách thận trọng. Đó là tờ một trăm đôla. Và một mảnh giấy màu nâu cùng loại giấy gói cuốn sách, trên có viết bằng mực xanh, vỏn vẹn năm chữ: CHO CHI PHÍ SỬA CHỮA.

Không có chữ ký nào.

“Tay này kì cục quá!” Bà Saxon gầm gừ. “Phá hoại các cuốn sách của tôi và…”

Thanh tra Thumm quay trở lại, lẩm bẩm và lau trán. “Quá muộn,” ông gầm gừ. “Người đưa tin đã đi mất… Đây là cái gì?” Ông kiểm tra vết rạch ở mặt sau cuốn sách và đọc tờ giấy một cách kinh ngạc. Sau đó, ông lắc đầu như muốn nói: “Chuyện này là quá tải đối với tôi,” và chuyển sự chú ý sang giấy gói và dây buộc. “Loại giấy bọc rẻ tiền,” ông nói. “Sợi dây màu đỏ thông thường. Không có đầu mối ở đó. Hừ, quỷ tha ma bắt! Tôi đã phát ngán với vụ này rồi.”

Crabbe vuốt ve tờ một trăm đôla và cười khúc khích: “Ông có một tên trộm rất tử tế đó, Choate. Đánh cắp một cuốn sách, trả lại nó cùng tiền sửa chữa, và kèm theo một món quà vô giá!” Sau đó, lão dừng lại và có vẻ đăm chiêu.

“Gọi cho các báo,” ngài thanh tra mệt mỏi nói. “Nói với họ chuyện này. Ông sẽ cho tên trộm một cái cớ để quay trở lại. “

“Sao bố lại nghĩ vậy?”

“Patty, một tay lừa đảo vẫn là một tay lừa đảo, dù hắn có bị điên. Hắn đã để lại cái đồ chết tiệt 1606 gì đó, đúng không? Hắn sẽ quay lại và lấy nó.”

“Tôi e là không đâu, ngài thanh tra,” Lane mỉm cười. “Hắn sẽ không ngây thơ như vậy đâu. Không, hắn đã tìm thấy rồi…”

Bà Saxon, người có vẻ đã hơi bình tâm lại nhờ sự xuất hiện bất ngờ của bản in 1599 của Jaggard, thốt ra một tiếng kêu hoảng hốt nghe như tiếng còi báo phà. “Ôi, Crabbe! Chuyện này thật đặc biệt. Tôi mới nhớ ra. Ông có biết không, ông Lane, chúng tôi vừa gặp chuyện như thế này cách đây không lâu? “

“Gì đây, bà Saxon?” Ông lão lập tức hỏi. “Chuyện gì?”

Bộ cằm ba ngấn run lên vì xúc động. “Ai đó đã đánh cắp một cuốn sách từ thư viện của tôi, ông Lane, và sau đó cũng gửi nó trở lại!”

Crabbe ném cho bà một cái nhìn lạ lùng. “Tôi cũng nhớ vậy,” lão nói cay nghiệt. Và lão lại vô cớ liếc xéo Tiến sĩ Sedlar. “Thật kì lạ.”

“Crabbe!” Rowe kêu lên. “Chúa ơi, tất cả chúng ta thật ngốc! Tất nhiên rồi. Giống hệt!”

Ngài Drury Lane nắm lấy cánh tay lão thủ thư Saxon, khiến lão ta nhăn mặt. “Nào, nào, hãy cho chúng tôi biết những gì đã xảy ra, ngay bây giờ! Đây có thể là phát hiện quan trọng nhất.”

Crabbe có vẻ ranh mãnh. “Do phấn khích quá nên tôi quên mất… Khoảng sáu tuần trước, một đêm tôi phải làm việc muộn trong thư viện. Tất nhiên là tại thư viện của bà Saxon. Đó là khi tôi đang phân loại lại bộ sưu tập sau khi đã xếp riêng phần hiến tặng cho Bảo tàng Britannic. Tôi nghe thấy một tiếng động lạ từ phía hành lang nên chạy ra xem. Tôi hoảng hồn khi thấy một người đàn ông đang lục lọi một trong mấy cái kệ.”

“Giờ chúng ta mới có chút manh mối đây,” ngài thanh tra nói. “Hắn ta trông như thế nào?”

Crabbe dang rộng đôi tay xương xẩu của mình, như thể đang hơ bên đống lửa. “Ai biết được? Trời tối, hắn còn đeo mặt nạ và mặc áo khoác. Tôi chỉ kịp thoáng thấy hắn. Hắn nghe thấy tôi và lao qua một trong những cửa sổ kiểu Pháp và trốn thoát.”

“Thật là khủng khiếp,” bà Saxon nói dứt khoát. “Tôi sẽ không bao giờ quên chúng tôi đã buồn bã thế nào.” Sau đó, bà cười khúc khích, “ông Crabbe đây chạy quanh như một con gà trống cụt đầu.”

“Hừm,” Crabbe chua cay không kém. “Và bà Saxon, như tôi nhớ, đi xuống trong một bộ áo ngủ đỏ rực rỡ…” Cả hai trừng mắt nhìn nhau. Patience hình dung cảnh tòa xác thịt đó lồ lộ, trong một lớp áo buông thả, khiếp hãi đến mức phải cắn chặt môi. “Dù sao, tôi đã giật chuông báo động và anh Rowe đây đã lao xuống trong… ừm… bộ B.V.D * của anh ta.”

“Không hẳn thế,” Rowe nói vội vã. “Crabbe!”

“Chuyện bình thường thôi mà. Rowe khoác vội bộ áo và đuổi theo tên trộm, nhưng hắn đã trốn thoát vừa kịp lúc.”

“Đó là một bộ đồ ngủ,” Rowe trịnh trọng nói, ”và hơn nữa tôi cũng không nhìn thấy gã đó khi đuổi theo.”

“Và cậu nói rằng hắn đã đánh cắp một cuốn sách?” Drury Lane hỏi từ từ.

Crabbe chớp mắt một cách xảo quyệt. “Ông sẽ không tin đâu.”

“Vâng?”

“Hắn đã đánh cắp một cuốn Jaggard 1599.”

Đôi mắt Tiến sĩ Sedlar dán chặt vào Crabbe; Tiến sĩ Choate có vẻ hoang mang; và ngài thanh tra thốt ra một tiếng kêu tuyệt vọng.

“Thánh Mike phù hộ,” ông kêu lên, “cuốn sách chết tiệt này có bao nhiêu bản in tất cả thế?”

“Ý ông là,” Lane nhíu mày, “tên trộm đã đánh cắp bản in năm 1599 của Jaggard - trước khi nó được gửi đến Bảo tàng Britannic và sau đó đã trả lại ông? Điều này thật vô nghĩa, ông Crabbe.”

“Không.” Crabbe mím môi cười. “Hắn đã đánh cắp một bản sao giả mạo của bản in 1599 của Jaggard.”

“Bản giả mạo ấy hả?” Tiến sĩ Sedlar lẩm bẩm. “Tôi không biết…”

“Một bản sao ông Saxon đã nhặt nhạnh khoảng hai mươi năm trước đây,” lão thủ thư giải thích với một nụ cười thâm hiểm. “Đó là một bản giả mạo. Chúng tôi giữ nó vì tò mò. Đó là thứ đã bị lấy trộm trên kệ.”

“Kì lạ thật,” Lane lẩm bẩm. “Đó là điều kì lạ nhất đã xảy ra cho đến nay. Tôi không hiểu nổi… Ông vẫn có bản gốc chính này trong thư viện chứ, ông Crabbe? Tôi nhớ ông nói rằng chúng chưa được chuyển giao cho bảo tàng vào thời điểm đó?”

“Vâng, chúng tôi vẫn có những bản Jaggard chính hãng, ông Lane. Nhưng tôi cất chúng trong hầm riêng dưới nhà,” Crabbe cười. “Có rất nhiều thứ! Hầu hết là các vật phẩm quý hiếm khác. Bản giả mạo, là vô giá trị ngoại trừ để thỏa mãn sự tò mò của các nhà sưu tập, là thứ chúng tôi không cần đến. Sau đó, như tôi đã nói, hai hôm sau nó được gửi trả lại cho chúng tôi qua đường bưu điện, không một lời giải thích.”

“À,” Lane kêu lên. “Có phải bản giả mạo cũng bị rạch ra, giống như bản sao nguyên gốc này?”

“Không. Nó còn khá nguyên vẹn.”

“Thế còn giấy bọc và dây buộc thì sao?” ngài thanh tra gầm gừ.

“Khá giống những thứ này.”

Lane nheo mắt trầm ngâm quan sát chiếc hộp Jaggard. Sau đó, ông nhặt bản Jaggard 1599 vừa được gửi trả, tỉ mỉ xem xét phần cắt và phần da bọc. Ít nhất một nửa phần trong của bìa sau - phần giấy lót bìa và phần góc trên - cong đi chút ít so với phần còn lại của trang bìa.

“Đây là một điều kì lạ,” ông lão nói tóm tắt, và giơ ra vết rạch của tên trộm. Ông nhẹ nhàng kéo phần vạt sách ra. Phía bên dưới là một lớp khắc hình chữ nhật. Rõ ràng là ai đó đã khoét bên dưới vạt sách một khoảng độ dày tương đương một lớp các tông. Chỗ lõm do đó có kích thước chừng ba in-sơ và dài hơn năm in-sơ.

“Hắn ta cũng cắt chỗ đó, hả?” Tiến sĩ Choate hỏi bằng một giọng the thé.

“Tôi nghĩ là không. Patience yêu dấu của ta, có vẻ cháu rất quan tâm về vấn đề này. Theo cháu thì mảnh bìa chữ nhật kì lạ này đã bị cắt ra khỏi lớp bìa bao lâu rồi?”

Patience ngoan ngoãn bước về phía trước. Sau một lúc, cô nói: “Đã khá lâu rồi. Phần mép vết cắt đã có dấu hiệu thời gian. Cháu thấy rõ rằng vết lõm đó có niên đại khá cao.”

“Tôi nghĩ điều đó trả lời cho câu hỏi của ông, Tiến sĩ Choate,” Lane cười. “Và tại sao, con gái, miếng bìa hình chữ nhật này lại bị cắt ra khỏi bìa sách?”

Patience thoáng cười với ông. “Rõ ràng là nơi cất giấu một thứ gì đó.”

“Một nơi giấu đồ!” người quản lý kêu lên. “Thật vô lý!”

“Ngài tiến sĩ ơi”, người diễn viên già buồn bã thì thầm, “tại sao những tay mọt sách như ngài lại thắc mắc về tính chính xác của logic học nhỉ? Cô Thumm hoàn toàn đúng. Một cái gì đó rất mỏng và nhẹ - mỏng bởi vết khoét này khá nông, nhẹ bởi nếu không thì phần trọng lượng đáng kể thêm vào sẽ được các chuyên gia nhận ra trong nhiều thế kỷ - cho đến gần đây vẫn ẩn phía sau một khoản đầu tư nho nhỏ của ngài William Jaggard vào lĩnh vực in sách lậu. Nhưng mảnh giấy đó là gì? “