- 4 - -

Cuối cùng, sự thành công đã đến với chị em Brontë và cuộc sống ở Nhà Xứ được cải thiện. Anne Brontë cho xuất bản tiểu thuyết mới với tựa đề Người thuê nhà Wildfell Hall (The Tenant of Wildfell Hall). Nội dung tác phẩm bị phản đối như tác phẩm Đồi Gió Hú. Câu chuyện này kể về Arthur Huntington, một kẻ say rượu trụy lạc đã tự hủy hoại bản thân và hầu hết những người xung quanh. Câu chuyện trong cuốn tiểu thuyết lấp lánh phần nào hình ảnh Branwell Brontë, anh trai của Anne Brontë.

Trùng hợp thay, Branwell Brontë qua đời vào ngày 24 tháng 9 năm 1848 ở tuổi 31 sau một trong những cơn say. Mục sư Patrick Brontë rất đau khổ khi mất đi người con trai duy nhất nhưng tất cả mọi người đều cảm thấy sự ra đi của Branwell là một sự giải thoát may mắn.

Lúc này, Emily bị cảm lạnh rồi chuyển sang viêm phổi, sau đó bị nhiễm lao. Cô cố gắng khống chế căn bệnh của mình trong lúc vẫn tiếp tục công việc nội trợ. Nhưng nhịp thở của cô ngày càng yếu và đến khi cô định gặp bác sĩ thì không kịp. Cô chết trên ghế sô pha trong Nhà Xứ vào ngày 19 tháng 12 năm 1848, tròn 30 tuổi.

Anne cũng mắc phải căn bệnh lao vì Anne ở chung với Emily trong một phòng ngủ nhỏ. Không giống như Emily, Anne được điều trị bởi bác sĩ nên sức khỏe có khả quan. Nhưng cô khao khát được đến Sierra ở Scarborough với hy vọng không khí biển trong lành lợi cho sức khỏe của cô. Vào tháng 5 năm 1849, sau khi được bác sĩ chấp thuận, Charlotte Bronte và Ellen Nussey đã đưa Anne đến nơi cô mong ước và Anne đã tận hưởng những giây phút an vui ở nơi khu nghỉ mát ven biển này. Nhưng sau một buổi tối cưỡi xe lừa trên bãi cát để ngắm cảnh hoàng hôn, cô đã qua đời một cách lặng lẽ vào ngày hôm sau, ngày 28 tháng 5 năm 1849.

Đối với Charlotte, cái chết bi thảm của người em trai,và hai em gái còn lại là một đòn giáng khủng khiếp. Nhất là cô không thể đưa em gái Anne về nhà ở Haworth. Anne Brontë là người duy nhất không được chôn cất trong hầm mộ của gia đình tại Nhà thờ nhỏ trên đỉnh đồi Haworth. Anne được chôn cất tại Scarborough dưới một bia mộ ghi sai tuổi của cô là 28. Thực ra, lúc ấy Anne đã 29 tuổi.

Buồn bã và cô đơn, Charlotte trở về Haworth ở cùng cha. Cô đã tiếp tục sáng tác tiểu thuyết để nguôi ngoai nỗi buồn. Tiểu thuyết Shirley A Tale đã hoàn thành vào tháng 8 năm 1849 và được công ty phát hành sách Smith Elder xuất bản vào tháng 10 năm 1849.

Mặc dù thành công trong văn học nhưng khung cảnh hoang vắng của Nhà Xứ đã làm Charlotte thường buồn bã và khóc lóc thảm thương. Để vơi buồn, cô lại tiếp tục việc viết và đã khó khăn trong một năm để hoàn thành cuốn Villette, tên của thị trấn ở Bỉ. Câu chuyện không được đánh giá cao và cho là từ tự truyện về tình cảm và cuộc sống của Charlotte tại Héger trong nhiều năm trước đó.

Dù sao, mục sư Patrick Brontë luôn tự hào về tài văn chương của con gái mình. Lòng tự hào và đánh giá cao về con gái của mình đã khiến ông tức giận khi phó mục sư Arthur Bell Nichols cầu hôn Charlotte. Sự tức giận điên cuồng của mục sư Patrick Brontë đến nỗi Charlotte phải hứa sẽ từ chối Arthur. Phó mục sư Arthur Bell Nichols phải chuyển đi nhưng sau đó cố gắng liên lạc Charlotte và tiếp tục cầu hôn cô với những lời thuyết phục đầy tính tích cực. Ông được Charlotte chấp thuận và họ đã kết hôn vào ngày 29 tháng 6 năm 1854 tại nhà thờ Haworth. Vì mục sư Patrick Brontë không tham dự đám cưới nên cô Wooler, cựu giáo viên của Charlotte tại trường Roe Head, với tư cách là bạn lâu năm, đã thế vị trí Patrick Brontë, dẫn Charlotte đi trong giáo đường để trao cho chú rể. Cuộc hôn nhân đã thành công và đôi vợ chồng rất hạnh phúc khi hưởng tuần trăng mật ở Banagher, quận Offaly, Ái Nhĩ Lan. Sau đó, đôi vợ chồng cùng về ở trong Nhà Xứ Brontë, nơi lưu giữ rất nhiều kỷ niệm của cô dâu, và người cha thân yêu của nàng. Sự bình yên và hạnh phúc không kéo dài được lâu, Charlotte gặp vấn đề khi mang thai và cô bị ốm liên tục. Do bồn nôn vì ốm nghén, hơn nữa, phổi của Charlotte yếu giống Emily và Anne, đã khiến cho Charlotte ngày càng kiệt sức và qua đời vào ngày 30 tháng 3 năm 1855 ở tuổi 38. Đây là một cú sốc tàn nhẫn đối với người chồng của Charlotte là phó mục sư Athur Bell Nichols, người đã kiên nhẫn chờ đợi để kết hôn với cô sau một thời gian dài. Ông ở lại với mục sư Patrick Brontë, thành viên cuối cùng còn sống của gia đình Brontë, người đã sống lâu hơn cả sáu người con của ông, cho đến khi mục sư Patrick Brontë qua đời vào ngày 7 tháng 6 năm 1861, ở tuổi 84. Sau đó Authur Bell Nichols trở về Ái Nhĩ Lan và qua đời vào năm 1906, ở tuổi 88.

Đến Nhà Xứ Haworth, nay là Bảo tàng Brontë Parsonage, nơi gia đình Brontë sinh sống từ năm 1820 đến năm 1861, tôi thấu hiểu phần nào những gì gia đình Brontë trải qua. Sau khi thăm hết các phòng, tôi đi dọc theo con dốc rồi ghé vào nghĩa trang gần đó dù biết nơi đây không phải là nơi chôn cất các thành viên của gia đình Brontë. Sau đó, tôi vào nhà thờ Haworth, lặng yên trong tôn kính. Một vị thiện nguyên viên đứng tuổi, ôngChris Tordoff đã chỉ cho tôi vị trí nơi chôn các thành viên trong gia đình Brontë, ngoại trừ Anne.

Rời nhà thờ Haworth, chúng tôi đã lang thang trên con dốc cổ kính chụp vài tấm hình làm kỷ niệm rồi hoà cùng những giòng người qua lại dạo qua các cửa hàng dọc đường phố chính Haworth (The Haworth Main Street). Tôi định đi bộ xuống dốc để du ngoạn những cánh đồng hoang dưới chân đồi nhưng đầu gối trái bị chấn thương của tôi không cho phép nên tôi đành đứng nhìn một lúc rồi quay lại. Tìm quán ăn trưa và thưởng thức vài thực phẩm của địa phương xong, như theo quán tính từ lúc nào không rõ, tôi lại đi vòng trở lại nghĩa trang cạnh nhà thờ Haworth thêm lần nữa.

Trong ý nghĩ của tôi, những cánh đồng hoang dã, ngôi nhà trên đỉnh đồi gió và những ngôi mộ trong khu nghĩa trang ở vùng này đã tạo nên ấn tượng hết sức sâu đậm trong việc sáng tác của ba chị em nữ tiểu thuyết gia Brontë. Đặc biệt nhất vẫn là các ngôi mộ trong khu nghĩa trang, nơi mà nữ tiểu thuyết gia Emily Brontë ảnh hưởng nhiều trong trí tưởng tượng hơn chị em mình. Emily Brontë không những là thi sĩ có tài mà còn là tiểu thuyết gia xuất chúng. Mặc dù chỉ có một cuốn tiểu thuyết duy nhất Đồi Gió Hú (Wuthering Heights) nhưng với từ vựng tượng hình và sinh động, nữ tiểu thuyết gia Emily Brontë đã thu hút người đọc qua chuyện kể của hai nhân vật phụ là ông thuê nhà Lockwood và bà quản gia Nelly, Ellen (Nelly) Dean, nhưng cả hai đã đóng vai trò không nhỏ trong việc dẫn dắt người đọc hiểu sâu câu chuyện chính. Tác giả đã cho thấy tính ác độc, đầy hận thù của nhân vật nam chính Heathcliff nhưng đồng thời cũng làm rõ tình yêu hết sức nồng nàn và sâu đậm của ông đối với người con gái mà ông yêu duy nhất trên cõi đời là Catherine. Tình yêu của ông ma mị đến nỗi dù Catherine đã chết, đã trở thành ma, ông vẫn còn yêu say đắm, vẫn tha thiết van lơn cầu khẩn nàng đến với ông. Không như cách gửi thông điệp trực tiếp đến độc giả như các tiểu thuyết gia khác, tác giả của tiểu thuyết Đồi Gió Hú (Wuthering Heights) đã khéo léo chuyển tải thông điệp đầy ẩn ý về kết quả vô vọng của sự trả thù và mãnh lực của tình yêu. Cho dù sự trả thù tàn bạo đến đâu cũng không qua nỗi tình yêu kiên quyết! Heathcliff đã thua cuộc khi ông chính mắt nhìn Cathy (con) dạy cho Hareton đọc sách. Rõ ràng ý định trả thù tình địch Edgar qua đứa con trai Hareton, của Heathcliff đã bị thất bại hoàn toàn. Khi có tình yêu của Cathy và sự kiên trì dạy học của cô, Hareton ắt sẽ vượt qua sự thất học và sẽ thay đổi. Cũng qua ẩn ý của tác giả, độc giả thấy rõ sự khác biệt giữa tình yêu của Catherine(mẹ) và Cathy(con). Các hành vi thay đổi đột ngột của Heathcliff để dẫn đến cái chết tự nguyện của ông không những cho ta thấy ông đã thua cuộc trong việc trả thù mà còn ngầm cho ta thấy tình yêu vô vọng chỉ còn mong mỏi tìm lại ở thế giới bên kia. Tôi nghiêng mình khâm phục văn phong của Emily Bronte và cảm thấy mãn nguyện khi được đến nơi đây, để được bày tỏ lòng ngưỡng mộ của mình đối với sự tài hoa của nữ tiểu thuyết gia trẻ tuổi này.

Khi đi qua những ngôi mộ trong khu nghĩa trang, tôi tưởng tượng Emily đã từng trầm ngâm khi nán lại nơi đây, từng nghe tiếng gió thổi và ngẫm nghĩ về những người đang yên nghĩ dưới nền đất lạnh. Có thể nữ tiểu thuyết gia Emily Brontë đã từng tưởng tượng những bóng ma với những tâm hồn bị dày vò vì những lý do nào đó rồi đưa vào tác phẩm của mình. Giờ đây, dù vẫn biết ba nữ sĩ Brontë không được chôn cất trong khu nghĩa trang này, tôi vẫn tin rằng linh hồn của họ vẫn còn đang vương vấn nơi đây, nhất là trong khu Nhà Xứ Brontë ở ngôi làng Haworth yêu dấu mà họ từng sinh sống và gắn bó.

Những điều tôi tưởng tượng có lẽ không đúng sự thật nhưng sự thật là tôi không hiểu vì sao khi tôi đến Anh từ ngày 23 đến 27 trời mưa dai dẳng không dứt mà hôm nay trời nắng đẹp đến không ngờ. Chính ông thiện nguyện viên Chris Tordoff trong nhà thờ cũng ngạc nhiên, đề cập vấn đề này với chúng tôi khi chúng tôi thăm hỏi về chuyện gia đình Brontë. Hình như sự linh thiêng vô hình luôn luôn là sự bí ẩn trường tồn mà người trần không thể nào hiểu được! Tôi có thể dùng lý luận để giải thích rằng “Sau những cơn mưa, trời lại sáng!”, nhưng tôi không hiểu vì sao khi tôi rời Nhà Xứ Brontë để tìm trạm xe buýt về ga Keighley, trời đang sáng lại sầm tối và đổ mưa. Và trên đường về, tôi lại thấy những cầu vòng rực sáng hiện ra trên bầu trời xám. Càng lúc các cầu vồng hiện to, rõ và đẹp tuyệt! Đẹp đến nỗi những người trong xe buýt đều phải trầm trồ kinh ngạc. Đột nhiên, tôi tưởng tượng ba nữ tiểu thuyết gia Brontë đang ở trên cao ấy chứng giám cho tấm lòng ngưỡng mộ và quý mến của chúng tôi qua chuyến đi này. Tôi cảm thấy rất vui vì tôi đã thực hiện thành công chuyến đi để bày tỏ lòng kính phục của mình đến ba chị em tiểu thuyết gia nhà Brontë và cả gia đình mục sư Patrick Brontë.

Cung Thị Lan

Ngày 28 tháng 9 năm 2024