Chương 21 BÀI THƠ THÔN DÃ

Chuông nhà thờ nhỏ Bouqueval điểm năm giờ, rét ngọt, trời trong sáng. Mặt trời chiếu chầm chậm lặn sau những dãy rừng cây trụi lá bao quanh các điểm cao vùng Écouen, nhuộm đỏ chân trời chiếu những tia sáng nhợt nhạt xiên quá lên những cánh đồng không cứng vì giá lạnh. Trên cánh đồng, mỗi mùa, mùa nào cũng luôn có những dáng vẻ quyến rũ lòng người.

Nơi này, nơi kia nghe tiếng kim khí leng keng của chuông nhỏ buộc cổ chú cừu đực đầu đàn của cả một đàn cừu lớn thả rải rác trên các sườn đồi cây xanh biếc và thảm cỏ của những con đường trũng hai bên trồng cây, trong khi đó, trong chiếc áo măng tô màu xám sọc đen, người chăn cừu ngồi dưới gốc cây vừa hát, vừa đan thúng bằng thân sậy.

Đôi khi, tiếng tù và, tiếng sủa của đàn chó vang từ xa lại, một con nai hoảng sợ đột nhiên vượt qua bìa rừng, chạy bổ ra cánh đồng, kinh hoàng trốn chạy và biến đi ở phía chân trời giữa những bãi cây nhỏ khác.

Thế rồi yên lặng lại bắt đầu, sự im lìm tột bậc của cánh đồng bao la, sự yên tĩnh của chân trời rộng lớn chỉ còn bị đứt đoạn vì tiếng hát đơn điệu của người chăn cừu.

Ẩn náu dưới các lùm cây suốt mùa hè như một cái tổ chim trong tán lá, trang trại nơi Marie ở lúc này hiện ra toàn bộ vì không còn bị lá xanh che phủ.

Trong trang trại ấy ngự trị một trật tự hiếm thấy và nghiêm ngặt, một nếp sạch sẽ tinh tươm khác thường.

Đáng lẽ phủ đầy bùn khô, rải rác chỗ này, chỗ kia và phơi ra dưới thời tiết thay đổi bốn mùa, thì cày, bừa và những dụng cụ nghề nông khác, trong đó có một vài thứ mới được sáng chế gần đây, sắp xếp thẳng hàng, sạch sẽ, khéo thiết kế, sân trại không bày ra những đống phân chuồng, những vũng nước lưu cữu hôi thối, chúng bêu xấu những cơ sở khai khẩn của xứ Beauce và xứ Brie. Khoảnh sân nuôi gà vịt có lưới mắt cáo sơn màu xanh bao quanh vườn nhốt và vỗ tất cả lũ gia cầm buổi chiều khi chúng trở về chuồng qua một cửa nhỏ mở về hướng cánh đồng.

Về mọi mặt, trang trại này có quyền được coi như là một trang trại kiểu mẫu, không những vì trật tự đã hình thành ở đó, vì trình độ ưu tú của nền công nghiệp, vì các vụ thu hoạch mà còn vì hạnh phúc và đạo đức của đông đảo những người làm đang khai khẩn đất đai.

Cửa mắt cáo của sân nuôi gà vịt không thua kém chút nào so với những nơi khác của trang trại, do nét duyên dáng thôn dã của những thanh sào cho gà đậu, những chuồng gà, và những con mương nhỏ kẹp giữa hai bờ dốc đứng đá hoa cương, lúc đó đã sạch hết những cục nước đá nhỏ nên nước chảy trong vắt.

Sân gia cầm bỗng chốc náo nhiệt hẳn lên, gà mái cục tác bỏ sào đậu, gà tây kêu cục cục, gà Nhật Bản kêu the thé, chim bồ câu rời chuồng và gù gù đáp xuống sân rải cát.

Marie đến đã gây nên cảnh vui vẻ ấy.

Greuze* và Watteau chẳng bao giờ lại mơ có được một người mẫu đẹp đến như vậy nếu gò má của Marie tội nghiệp đầy đặn và hồng hào hơn. Tuy nhiên, mặc dù còn xanh xao, khuôn mặt trái xoan còn hơi gầy, nét mặt và toàn thân cô, sự duyên dáng trong cử chỉ của cô còn có thể xứng đáng hơn nữa để những nhà đại danh họa nói trên phải cầm bút trổ nghề.

(*) Jean-Baptiste Greuze (1725-1805): Danh họa Pháp chuyên vẽ tranh chân dung, tranh phong cảnh và tranh về đề tài lịch sử. Tác phẩm của ông thường truyền đạt những giá trị của đạo đức tư sản thời bấy giờ.

Cái mũ trùm nhỏ tròn của Marie để hở. Trán và dải băng vẫn che mớ tóc hoe vàng giống như hầu hết tất cả các thôn nữ của những vùng phụ cận ngoại ô Paris; bên trên chiếc mũ đó luôn luôn thấy đáy và các tua, cô bịt một chiếc khăn mùi soa vải in hoa màu đỏ ghim chặt đường sau gáy bằng hai chiếc kim băng, hai đầu khăn phấp phới rơi thẳng xuống hai vai; kiểu đầu tóc đẹp và duyên dáng ấy khiến dân các nước Thụy Sĩ và Ý phải ghen tị với chúng ta.

Một khăn vuông vải phin lanh trắng, buộc chéo trên ngực che lấp một nửa vạt yếm cao và rộng của chiếc tạp dề vải xám nâu, một áo chẽn dạ thô màu xanh có tay vừa vặn bó chặt thân hình thanh mảnh và nổi bật trên nền của chiếc váy bằng vải tơ pha len màu xám sọc nâu; đôi bít tất trắng và đôi dép cao gót giấu trong đôi guốc đen, mũi guốc bịt một miếng da cừu, thế là hoàn thiện bộ trang phục giản dị đồng quê được vẻ xinh đẹp tự nhiên của Marie khiến cho duyên dáng bội phần.

Một tay túm lấy hai góc tạp dề, cô vốc từng nắm hạt chia cho gà vịt xúm quanh.

Một con bồ câu trắng đẹp ánh bạc, mỏ và chân màu huyết dụ, táo bạo, quen thuộc hơn các bạn, sau khi đã lượn một hồi quanh Marie, cuối cùng đỗ xuống vai cô. Cô chắc đã quen thuộc với kiểu cách sỗ sàng ấy, không ngừng tung hàng vốc hạt đầy ắp, khuôn mặt dịu dàng nghiêng nghiêng thật quyến rũ, cô hơi ngẩng lên và mỉm cười đưa đôi môi đỏ thắm cho cặp mỏ nhỏ của bạn chim yêu dấu.

Những tia nắng cuối cùng của mặt trời hoàng hôn rọi một tia sáng vàng nhạt trên cảnh hồn nhiên ấy.