CHƯƠNG 8 LẠI MỘT VỤ BẮT GIAM
Trời đất ơi! Ông Rodolphe ơi! - Rigolette hớt hơ hớt hải, mặt tái mét chạy lại. - Có một ông Cẩm và lính đang tới!
- Rõ là có Đấng tối cao quang minh chính trực phù hộ! - Ông Pipelet hoan hỉ tỏ lòng sùng kính biết ơn, thốt lên. - Họ đến bắt thằng Cabrion. Khốn thay! Chậm mất rồi!
Một ông Cẩm, dễ nhận biết qua dải băng tam tài nổi bật sau bộ áo đen đi vào buồng trực, vẻ mặt quan trọng, uy nghi nghiêm khắc.
- Thưa quan Cẩm, chậm quá mất rồi! Kẻ gian phi đã tẩu thoát, - ông Pipelet rầu rĩ nói - nhưng tôi có thể báo cho ngài biết nhận dạng của hắn. Nụ cười ghê rợn, mắt nhìn trâng tráo, cử chỉ…
- Ông định nói đứa nào thế? - Nhà chức trách hỏi lại.
- Thưa, tên Cabrion ạ, thưa với ngài… Nhưng nếu mà làm cho gấp thì vẫn còn đủ thì giờ để tầm nã được hắn. - Ông Pipelet trả lời.
Nhà chức trách sốt ruột:
- Tôi không biết Cabrion là ai. Ông Jérôme Morel, thợ mài ngọc, ở trong nhà này, phải không?
Bà Pipelet đứng nghiêm chào:
- Thưa quan Cẩm, vâng ạ!
- Dẫn ta đến nhà ông ta.
Bà ngạc nhiên đến tột cùng:
- Bác thợ ngọc Morel quả là con chiên ngoan ngoãn của Đức Chúa nhân lành, bác ấy đâu có thể…
- Jérôme Morel có ở đây không? Có hay không? Bà nói ngay!
- Bẩm, thưa quan Cẩm! Bác ấy có ở đây ạ, cùng với cả gia đình, ở trên tầng sát mái ạ!
- Thế thì dẫn ta lên đó!
Rồi nhà chức trách bảo một người tùy tùng:
- Hai người vệ binh túc trực ở dưới và không rời cổng ngõ. Cho Justin tìm một cái xe ngựa.
Người ấy đi ra thi hành mệnh lệnh.
- Bây giờ, - nhà chức trách bảo ông Pipelet - dẫn ta đến chỗ Morel ở.
- Dạ bẩm, xin quan để cho chúng tôi thay thế ông Alfred đang khó ở, do tên Cabrion đã hành ông ấy.
- Bà hoặc chồng bà cũng thế thôi, chẳng sao. Đi thôi!
Thế là bà Pipelet đi trước, nhà chức trách theo sau, bước lên cầu thang, nhưng ông dừng lại ngay vì thấy Rodolphe và Rigolette cũng đi theo.
- Các vị là ai? Muốn gì? - Nhà chức trách hỏi.
- Thưa, đấy là những người thuê trên gác bốn đấy ạ!
- Xin lỗi ông, tôi cứ tưởng không phải người trong nhà. - Ông Cẩm nói với Rodolphe.
Rodolphe coi cử chỉ lễ độ của nhà chức trách là một thuận lợi, bèn nói:
- Thưa ngài, ngài sẽ thấy một gia đình đang tuyệt vọng. Tôi không rõ có còn tai họa nào đe dọa người thợ thủ công tội nghiệp này nữa hay không. Nhưng quả là đêm vừa rồi bác ta đã phải chịu đựng nhiều nỗi đau khổ ghê gớm. Một trong những đứa con gái của bác ta, ốm liệt giường, đã chết ngay trước mắt, chết đói và chết rét.
- Làm sao có thể như thế được!
- Thưa quan Cẩm, nhà ông đang trò chuyện với quan, ông ấy thật sự là ông vua của những người đi ở thuê đấy ạ! Thưa, chính ông ấy đã ra tay cứu vớt cho bác Morel khỏi tù tội vì nợ nần, bằng không cả nhà bác ta chết đói hết.
Viên Cẩm nhìn Rodolphe chăm chú và ngạc nhiên.
- Có gì lạ đâu, thưa ngài! Một người rất từ thiện biết là bác Morel đang lâm vào một cảnh ngộ rất bi đát. Tôi xin đảm bảo với ngài rằng bác ta là một người hết sức lương thiện và trung thực, không đáng bị lỡ bước như thế. Nhà từ thiện ấy đã trao tiền cho tôi để thanh toán một hối phiếu mà nếu không trả được thì bác thợ ngọc, cột trụ của gia đình sẽ bị lính tòa giải đi tống giam theo yêu cầu của chủ nọ.
Đến đây thì nhà chức trách càng chú ý hơn đến khuôn mặt cao quý, cử chỉ đĩnh đạc của Rodolphe.
- Tôi không có điểm gì để nghi ngờ lòng trung thực của ông Morel. Tôi chỉ lấy làm tiếc là phải thực thi một nhiệm vụ nặng nề trước ngài, nhất là ngài lại đang rất quan tâm đến gia đình ông ta.
- Thưa ngài, ý ngài muốn nói gì vậy?
- Qua những việc ngài đã làm cho gia đình Morel, qua lời ăn tiếng nói, tôi nhận ra ngài là người rất nhã nhặn. Vả chăng, tôi cũng không có lý do gì để giấu ngài về công việc mà tôi phải thi hành. Xin nói thật để ngài rõ, đó là việc bắt giam Louise Morel, con gái người thợ ngọc.
Rodolphe nhớ lại cục tiền cô gái đưa cho bọn giám thủ thương mại.
- Vậy, cô gái đó bị kết tội gì thế, lạy Chúa tôi?
- Cô này phải đưa đi tạm giam vì can tội giết con.
- Cô ấy à? Cô ấy thật sao? Ôi, khổ thân cho người bố!
- Theo như điều ngài đã nói với tôi, ngài ạ, tôi cũng cho rằng sau khi phải chịu đựng bao cảnh ngộ đau lòng thì tai họa mới ập đến quả là ghê gớm đối với người này.
- Nhưng nếu chỉ là một sự tạm giam thì sao? - Rodolphe kêu lên. - Dĩ nhiên là chưa đủ chứng cứ kia mà?
- Ngay chính tôi cũng không thể biết nhiều hơn được về việc ấy. Tòa đang theo dõi vụ án, hay nói cho đúng hơn là đang cứu xét, căn cứ vào lời khai của một người đáng được coi trọng về đủ mọi phương diện: người chủ của Louise Morel.
Rodolphe không giấu được sự bất bình:
- Cái lão chưởng khế ấy à?
- Phải đấy thưa ngài! Nhưng sao ngài lại gay gắt như vậy?
- Lão Jacques Ferrand là một kẻ khốn kiếp ngài ạ!
- Tôi rất lấy làm phiền lòng vì ngài không được biết rõ về con người mà ngài nói đến. Ông Jacques Ferrand là người tử tế đứng đắn nhất, ai cũng phải công nhận ông ta là người trung thực có một không hai.
- Tôi xin nhắc lại rằng tên chưởng khế ấy là một tên khốn kiếp. Hắn đã muốn bỏ tù người bố là bác Morel vì con gái bác đã cự tuyệt những lời tán tỉnh dâm ô của hắn. Nếu cháu Louise chỉ bị kết tội do lời tố cáo của một kẻ như thế thì, thưa ngài, sự suy đoán ấy rất không đáng tin cậy.
- Thưa ông, tôi không có trách nhiệm và cũng không nên bàn cãi với ông về những lời khai của ông Ferrand. - Nhà chức trách mát mẻ nói. - Việc đã đến cửa công thì tòa án sẽ xử, còn về phần tôi, tôi được lệnh phải bắt giam Louise, thì tôi cứ thực thi nhiệm vụ.
- Thưa ngài, ngài nói đúng, tôi rất tiếc là trong lúc phẫn nộ, có thể là chính đáng, tôi đã quên rằng đây không phải lúc, cũng không phải chỗ để nhóm lên một cuộc tranh luận như thế này. Chỉ xin nói rằng: hiện nay đứa con vừa chết của bác Morel còn nằm trên tầng gác xép, tôi đã nhường phòng của mình cho gia đình bác ấy để họ khỏi phải nhìn mãi cái thi hài cháu bé, như thế, ngài sẽ gặp người thợ ngọc và có thể cả người con gái tại phòng tôi. Tôi cầu mong ngài, vì lòng nhân đạo, đừng vội đột ngột bắt ngay cháu Louise trước con người bất hạnh ấy, họ chỉ vừa thoát khỏi một số phận đáng sợ! Đêm qua, bác Morel đã bị giày vò quá nhiều, nên giờ không tài nào chịu đựng nổi nữa, khéo mà phát điên lên mất. Bác gái lại đang ốm nặng, gặp cảnh ngộ này e chẳng thể sống nổi.
- Ông ạ, xưa nay tôi vẫn thường tìm đủ mọi cách để mà gượng nhẹ trong khi thi hành nhiệm vụ. Lần này, trong hoàn cảnh này, tôi cũng sẽ làm như vậy.
- Thưa ngài, nếu ngài cho phép, tôi xin ngài một ơn huệ. Người thanh nữ đang đi theo chúng ta cùng với bà gác cổng vốn trọ ngay ở gian bên cạnh phòng tôi, chắc chắn cô ấy sẽ cho ngài sử dụng nơi đó. Trước hết, ngài hãy cho gọi Louise đến, rồi nếu cần, cả bác Morel nữa để cho cô con gái giã từ bố mình. Như vậy ít ra cũng tránh được cho người mẹ ốm đau, tàn tật một cảnh đau lòng, xé ruột.
- Nếu có thể thu xếp như vậy được thì tôi cũng sẵn sàng vui lòng.
Cuộc trao đổi mà chúng tôi vừa thuật lại được tiến hành khe khẽ trong lúc Rigolette và bà Pipelet giữ ý tứ, đứng cách viên Cẩm và Rodolphe mấy bậc cầu thang. Rodolphe đi xuống bảo với Rigolette đang run run vì sự có mặt của nhà chức trách.
- Cô láng giềng không may của tôi ơi, tôi lại phải nhờ cô một việc nữa! Tôi rất cần được hoàn toàn sử dụng gian phòng của cô trong một tiếng đồng hồ!
- Ông muốn thế nào cũng được, ông Rodolphe, có chìa khóa đây. Nhưng trời đất ơi, lại có việc gì thế?
- Tôi sẽ nói cô biết sau, mà cũng chưa hết đâu! Cô còn phải làm ơn quay lại chợ Temple để báo cho họ là chừng sau một tiếng đồng hồ nữa họ hãy chở số hàng ta đã mua về đây nhé!
- Rất vui lòng, ông Rodolphe, hay lại có tai vạ gì với bác Morel sao?
- Than ôi! Đúng thế đấy, lại có chuyện quá là buồn nữa xảy đến với họ, trước sau gì cô cũng sớm biết thôi.
- Vậy thì em quay ra chợ ngay nhé! Trời ơi, cứ tưởng nhờ ông mà những người hiền lành tử tế ấy đỡ khổ. - Cô thợ trẻ nói vậy và chạy như bay xuống cầu thang.
Đó là vì Rodolphe muốn cho Rigolette khỏi thấy cái cảnh đau lòng khi Louise bị bắt.
Bà Pipelet nói:
- Thưa quan Cẩm, giờ đã có ông vua của những người thuê nhà hướng dẫn ông rồi, thì xin quan cho tôi về chăm sóc ông lão nhà tôi được không ạ? Tôi lo quá, ông lão chỉ vừa mới qua khỏi cái bệnh do thằng Cabrion gây ra.
- Được, bà cứ đi! - Nhà chức trách bảo.
Chỉ còn có ông ta với Rodolphe, cả hai người lên đến thềm gác bốn trước gian buồng mà gia đình người thợ ngọc đang trú tạm.
Tự nhiên, cửa bỗng mở.
Louise xanh xao, khóc sướt mướt, đột nhiên bước ra.
- Tạm biệt, tạm biệt cha! Con sẽ quay lại, giờ thì con phải đi!
- Louise, con, nghe bố đã nào! - Morel đi theo và cố níu con gái lại.
Thấy Rodolphe cùng nhà chức trách, Louise và bác thợ ngọc ngây người.
- A ha, ông đây rồi! Ân nhân của tôi ơi! Ông hãy giúp tôi giữ con bé lại. Tôi không biết nó bị làm sao, nó làm tôi lo quá. Dứt khoát là nó không nên quay về với lão chủ nữa, phải không, thưa ông? Chẳng phải là ông đã bảo với tôi: “Cháu Louise sẽ không rời bác nữa đâu, đó là phúc của bác đấy.” Chao ôi, nghe những lời tốt lành ấy, nói thực là đã có lúc tôi quên cả cháu Adèle tội nghiệp, nó đã bỏ chúng tôi mà đi! À, cũng vì vậy mà bố chẳng muốn rời xa con nữa, Louise con ơi! Chẳng bao giờ! Chẳng bao giờ nữa!
Rodolphe rầu rĩ, không còn nói được nửa lời, viên Cẩm nghiêm nghị hỏi Louise:
- Tên cô là Louise Morel phải không?
Cô gái sững sờ trả lời:
- Dạ, thưa ông, vâng ạ!
Rodolphe đã mở sẵn cửa buồng nhà Rigolette. Nhà chức trách quay sang hỏi người thợ ngọc:
- Bác là Jérôme Morel, cha của cô gái này, phải không?
- Bẩm, vâng ạ… thưa ông, nhưng mà…
- Bác vào đây với tôi.
Nhà chức trách chỉ gian buồng của Rigolette, Rodolphe hiện đã ở đấy.
Yên tâm vì sự có mặt của ông, người thợ ngọc và Louise ngơ ngác và lúng túng tuân lời ông Cẩm. Nhà chức trách đóng cửa lại, và cảm động nói với bác Morel:
- Tôi vốn biết bác xưa nay là người lương thiện và bất hạnh. Nhưng tôi rất lấy làm tiếc mà báo cho bác biết là nhân danh pháp luật, tôi đến để bắt con gái bác.
- Thế là lộ hết rồi. Chết mất thôi! - Louise sợ hãi thét lên và ôm chầm lấy bố.
- Con nói gì thế? Con nói gì thế này? - Bác Morel sửng sốt. - Con điên rồi à? Sao lại chết? Bắt con? Tại sao lại bắt? Ai bắt con?
- Tôi! Nhân danh pháp luật. - Viên Cẩm chỉ vào dải băng tam tài.
- Trời đất ơi, khổ thân tôi. Khốn khổ thân tôi thế này! - Louise quỳ xuống kêu to.
- Sao thế này? Sao lại nhân danh pháp luật nhỉ? - Người thợ ngọc lẩm bẩm, đầu óc càng mụ mẫm hơn vì lại thêm một tai họa nữa. - Tại sao lại bắt giam con gái tôi nhân danh pháp luật nhỉ? Tôi đây xin đảm bảo cho Louise! Con gái tôi đấy, đứa con gái đoan trang của tôi, đúng không, Louise? Sao kia? Bắt con à? Khi mà thần cứu mạng của nhà ta vừa trả con lại cho nhà ta để an ủi ta, bù cho ta con bé Adèle vừa chết? Thôi đi nào! Không thể như thế được! Vả lại, thưa quan Cẩm, nói lỗi phép, người ta chỉ bắt giam quân khốn kiếp, phải không ạ? Và con Louise nhà tôi thì nó đâu phải là đồ khốn nạn? Con thấy không, hẳn là ngài đây đã nhầm. Tên tôi là Morel, có biết bao nhiêu người cũng có tên là Morel… Con là Louise, và có bao nhiêu người cũng có tên Louise… Đúng thế đấy, ngài xem, thưa quan Cẩm, có lẽ lầm đấy, chắc chắn là có lầm lẫn ở đây ạ!
- Khốn thay, chẳng có lầm lẫn nào cả! Louise Morel, hãy từ biệt bố cô đi!
- Ông bắt con tôi à? Ông… - Người thợ nổi xung vì quá đau đớn, hung hãn xông về phía nhà chức trách.
Rodolphe giữ tay người thợ mài ngọc:
- Hãy bình tĩnh lại và hy vọng con gái bác sẽ được về với bác. Nỗi oan này sẽ được sáng tỏ, tất nhiên là cháu không phạm tội đâu!
- Phạm tội gì nào! Nó không thể phạm một tội gì cả. Tôi khẳng định rằng…
Rồi bỗng nhớ lại cọc tiền vàng đã mang về trả nợ, Morel quát to:
- Nhưng mà số tiền đó, số tiền sáng hôm nay, Louise?
Bác ta lườm con đến khiếp!
- Con mà đi ăn trộm ăn cắp à? - Cô gái kêu lên, mặt đỏ bừng vì phẫn nộ, giọng nói và cử chỉ đủ để trấn an người bố.
- Bố biết mà! Ngài thấy không, thưa quan Cẩm. Con tôi không nhận. Cả đời nó không nói dối bao giờ. Tôi xin thề là đúng như thế, xin cứ hỏi tất cả những ai biết nó, ai cũng nói như tôi thôi. Nó mà biết nói dối! Chao ôi, nhầm to rồi! Nó không thèm làm thế! Vả chăng, ân nhân của chúng tôi đã thanh toán cái hối phiếu ấy mà! Số tiền ấy nó cũng chẳng muốn giữ làm gì. Nó sắp đem trả cho người ta, mà người này lúc đưa tiền cho nó vay thì lại cấm nó không được nói tên người ấy ra. Phải không hở Louise?
- Người ta không tố cáo con bác tội ăn trộm. - Nhà chức trách nói.
- Nhưng trời ơi, vậy thì người ta buộc tội nó những gì nào? Tôi là bố nó, tôi xin thề là dù người ta có cáo buộc nó điều gì đi nữa thì vẫn oan cho nó và ngay cả tôi nữa, cả đời tôi, tôi chưa nói dối bao giờ.
- Cần gì phải biết điều họ tố cáo. - Rodolphe cảm động trước nỗi đau khổ của Morel, nói với bác. - Nỗi oan của Louise sẽ có ngày được làm sáng tỏ, những người thiết tha quan tâm bác sẽ bênh vực cháu. Nào, can đảm lên! Lần này nữa, trời không phụ bác đâu! Hãy ôm hôn từ biệt cháu đi, bác sẽ mau chóng gặp lại cháu nó thôi.
- Bẩm, thưa quan Cẩm, - không nghe lời Rodolphe, bác Morel kêu to - không có ai bắt con gái người ta đi giam mà lại không bảo cho bố nó biết nó phạm tội gì. Tôi muốn được biết hết tất cả! Louise, con nói đi!
- Con gái bác bị cáo giác về tội giết con mình! - Nhà chức trách tuyên bố.
- Tôi… tôi… không sao hiểu nổi… tôi…
Morel rụng rời, ấp úng nói không nên lời.
- Con gái bác bị tố giác là đã giết chết con mình sinh ra, - nhà chức trách hết sức cảm động trước cảnh đó - nhưng chưa đủ bằng chứng là cháu nó đã phạm cái tội ấy!
- Ôi, không đúng đâu! Thưa ngài, không phải thế đâu!
Louise đứng dậy nói rõ to:
- Cháu xin thề là nó đã chết rồi! Nó không còn thở nữa. Nó lạnh ngắt rồi. Cháu chẳng còn biết làm thế nào. Tội của cháu là thế đấy! Nhưng giết con của cháu, ôi, chẳng bao giờ có thể như thế được!
- Con của mày à? Đồ khốn kiếp! - Bác Morel hét to và dứ dứ hai tay về phía Louise như muốn tru diệt con gái bằng cử chỉ và chửi rủa ghê gớm.
Louise van xin:
- Bố ơi, bố, bố tha tội cho con! Bố tha cho con!
Sau một lúc im lặng kinh người, bác Morel nói tiếp với giọng càng bình thản, đáng sợ hơn:
- Thưa quan Cẩm, đem cái giống ấy đi… Nó nào phải con gái tôi!
Người thợ ngọc muốn bỏ đi, Louise quỳ xuống ôm lấy chân bố, ngửa đầu ra sau, cuống cuồng năn nỉ:
- Bố ơi, bố! Bố nghe con đã nào! Bố nghe con đã!
- Thưa quan Cẩm, xin ngài lôi nó đi, tôi phó mặc nó cho ngài xử trí đấy. - Người thợ ngọc nói và cố gỡ mình ra khỏi tay Louise.
- Hãy nghe cháu xem sao! - Rodolphe giữ bác lại. - Lúc này bác không được nhẫn tâm như thế.
- Con ấy… trời ơi, - Bác Morel hai tay ôm lấy đầu - mất tiết rồi. Chao ôi, con mạt kiếp!
- Nhưng nếu nó bị ô nhục vì chỉ muốn cứu bố thì sao? - Rodolphe khẽ nói với bác.
Câu nói đó vang lên như tiếng sét đối với bác Morel. Nhìn đứa con quỳ dưới chân khóc sướt mướt với con mắt không gì tả nổi, với một giọng khản đục, qua hai hàm răng nghiến chặt, bác hỏi:
- Lão chưởng khế à?
Louise buột miệng định trả lời nhưng nghĩ sao lại thôi, chắc thế, cô chỉ cúi đầu, lặng yên không nói.
- Không phải đâu! Sáng nay hắn còn muốn bỏ tù tôi kia mà! - Morel nổi khùng. - Chứ không phải hắn à? Ôi, càng hay… càng hay… Nó chẳng có lý do gì để mà cáo tội nữa hả? Đâu phải vì tôi mà nó bị ô nhục như thế! Tôi có nguyền rủa, nó cũng chẳng ân hận gì!
- Không, không… Đừng nguyền rủa con, bố ơi! Với bố, con sẽ nói hết, chỉ nói cho một mình bố nghe thôi. Rồi bố sẽ biết, bố sẽ thấy con có đáng được bố thứ tội hay không.
- Cứ nghe cháu nói, thương lấy nó. - Rodolphe khuyên nhủ Morel.
- Nó còn cái gì để nói nữa chứ? Nỗi ô nhục của nó à? Thiên hạ sẽ biết hết! Rồi thì tôi cũng biết…
- Thưa ngài, - Louise nói với nhà chức trách - ngài thương cho, ngài cho cháu được nói vài lời với bố cháu trước khi cháu xa bố mãi mãi, có thể như thế đấy… Và trước cả ông nữa, ân nhân của nhà cháu, cháu sẽ nói hết nhưng chỉ nói trước bố cháu mà thôi.
- Ta cho phép cháu.
- Bác mà lại có thể vô tình đến thế sao? Bác còn nỡ từ chối niềm an ủi cuối cùng với con bác sao? - Rodolphe hỏi Morel. - Nếu bác ít nhiều còn muốn tỏ ra biết đến những ơn huệ mà tôi đem lại cho bác, thì bác hãy nghe lời cầu xin của cháu.
Sau một hồi yên lặng ghê rợn và tẻ ngắt, bác Morel mới bảo:
- Nào, đi!
- Nhưng, đi đâu bây giờ? Cả nhà đang ở ngay cạnh đây! - Rodolphe hỏi.
- Vậy thì đi đâu được? - Người thợ ngọc mỉa mai, cay đắng nói to. - Đi đâu mới được! Trên kia… trên kia, trong tầng sát mái, bên xác bé gái nhà ta à? Khéo chọn chỗ để mà thú tội đấy, phải không? Nào, thì đi. Ta thử xem con Louise có dám dối trá trước thi hài của em nó không. Đi!
Bác Morel hấp tấp đi ra, thẫn thờ không thèm đưa mắt nhìn Louise nữa.
- Ông ạ, - viên Cẩm khẽ khàng nói với Rodolphe - ông hãy làm ơn, vì lợi ích của người bố khốn khổ ấy mà làm cho cuộc trao đổi đừng kéo dài. Đầu óc bác ta lẫn quá rồi đấy, lúc nãy nhìn mắt bác ta cứ như người điên.
- Than ôi! Thưa ngài, tôi cũng như ngài, tôi sợ rằng một tai họa ghê gớm nữa lại xảy ra, tôi sẽ cố làm cho phút chia tay đau lòng xé ruột này kết thúc càng sớm càng tốt.
Rodolphe đi theo hai bố con người thợ ngọc.
Dù cho quyết định của Morel có kỳ lạ và thê thảm thế nào đi nữa, kể ra có thể nói, chung quy cũng chỉ tại cách thiết kế các phòng của ngôi nhà ấy. Nhà chức trách đồng ý sẽ đợi kết quả cuộc trao đổi tại phòng Rodolphe, vậy là chỉ còn có tầng sát mái mà thôi.
Và thế là Louise, bố cô và Rodolphe cùng đi lên nơi tang tóc ấy.