CHƯƠNG 18 CHARLES ROBERT
Ông “chỉ huy”, như bà Pipelet thường gọi, vào nhà lão chưởng khế tự nhiên, không khách sáo, thấy lão đang rầu rĩ, cáu kỉnh. Lão bốp chát với gã:
- Tôi dành các buổi chiều cho các thân chủ của tôi. Lúc nào anh muốn nói chuyện gì với tôi thì cứ đến vào buổi sáng.
- Ông công chứng viên thân mến của tôi ơi, vấn đề là có việc hệ trọng. Trước hết, và tôi cần phải trấn an ông về những lo sợ có thể đến với ông.
- Mối lo sợ nào kia?
- Thế ông không biết à?
- Biết cái gì?
- Trận quyết đấu của tôi.
- Trận quyết đấu của anh à?
- Với Công tước de Lucenay. Sao, ông không biết à?
- Đúng thế.
- Chà chà, thôi kệ!
- Và tại sao lại có trận quyết đấu ấy?
- Một việc cực kỳ nghiêm trọng, đòi máu chảy. Ông cứ hình dung mà xem, ngay tại Đại sứ quán đông đảo, ông de Lucenay dám tự cho phép nói vào giữa mặt tôi là tôi có bệnh chảy dãi.
- Là anh có bệnh?
- Chảy dãi, ông công chứng viên thân mến của tôi ạ! Một căn bệnh phải được coi là rất buồn cười!
- Anh đi đánh nhau vì điều đó à?
- Thế thì ông muốn vì cái quái gì mà người ta phải đánh nhau như vậy? Ông tin là người ta có thể giữ bình tĩnh mà nghe người khác cứ tự nhiên như không gán cho mình cái bệnh chảy dãi, mà lại nói trước một phụ nữ xinh đẹp nữa. Trước một nữ Hầu tước nhỏ nhắn mà… Tóm lại, đủ rồi đấy, không thể cho qua như thế được.
- Nhất định phải thế!
- Bọn quân nhân chúng tôi ấy mà, ông hiểu cho, bao giờ cũng sẵn sàng thách thức. Những người làm chứng của tôi hôm kia đã nhất trí với những người bên ông Công tước. Tôi đã đặt vấn đề rất rành mạch, hoặc là một trận quyết đấu, hoặc là công khai rút bỏ lời đã nói.
- Rút bỏ lời đã nói, mà rút bỏ cái gì mới được chứ?
- Thì cái bệnh chảy dãi ấy, dĩ nhiên! Cái bệnh chảy dãi mà ông ta tự ý ghép cho tôi.
Lão chưởng khế nhún vai.
- Về phía họ, những người làm chứng của Công tước nói là: “Chúng tôi công nhận tính cách đáng tôn kính của ông Charles Robert, nhưng ông de Lucenay không thể, không phải, càng lại không muốn rút bỏ lời đã nói.” Những người làm chứng của tôi bẻ lại: “Như thế là ông de Lucenay vẫn cứ khăng khăng một mực khẳng định rằng Charles Robert có bệnh chảy dãi sao?” - “Thưa các ngài, đúng thế. Nhưng ông ta không tin rằng nói như thế là làm tổn thương đến sự quý trọng của mọi người đối với ông Charles Robert.” - “Vậy thì mong rằng ông ta chối bỏ lời nói ấy đi.” - “Thưa với các ngài, không thể được. Ông de Lucenay công nhận ông Charles Robert là người thanh nhã, nhưng vẫn khẳng định rằng ông này mắc bệnh chảy dãi.” Ông xem, chẳng có cách gì để dàn xếp cho xong một việc nghiêm trọng như thế.
- Không có cách nào! Anh bị lăng nhục trong cái phần đáng kính nể nhất của một con người.
- Có phải không ạ? Thế là người ta đã thỏa thuận về ngày giờ, và trận quyết đấu. Và sáng hôm qua, ở Vincennes, mọi việc đã xảy ra một cách đáng tôn kính nhất trên đời. Tôi đã đưa nhẹ một nhát kiếm vào tay Công tước de Lucenay, những người làm chứng tuyên bố danh dự đã được thỏa mãn. Thế rồi ông Công tước nói to: “Tôi không bao giờ rút lại lời đã nói trước mọi việc. Sau đây thì khác. Do vậy tôi có bổn phận và danh dự để tự thấy phải công bố rằng tôi đã sai lầm mà cáo giác ông Charles Robert có bệnh chảy dãi. Thưa các ngài, không những tôi công nhận rằng người đối thủ trung thực của tôi không mắc bệnh chảy dãi đã đành mà lại còn khẳng định thêm là ông không bao giờ có khả năng mắc phải bệnh ấy cả.” Thế rồi ông Công tước thân mật đưa tay cho tôi mà nói: “Ông hài lòng chứ?” Tôi trả lời: “Từ nay, chúng ta sống chết có nhau” và tôi được nhờ ông ta về việc ấy nhiều đấy. Ông Công tước đã có cách xử sự hoàn hảo… Ông ta vẫn có thể chẳng nói gì cả, hay chỉ là cam lòng tuyên bố tôi không có bệnh chảy dãi là được. Nhưng khẳng định rằng tôi sẽ chẳng bao giờ mắc phải bệnh ấy thì đấy là cách đối xử rất tế nhị về phần ông ta.
- Tôi có thể coi đó là sự gan dạ khéo vận dụng đây. Nhưng bây giờ anh muốn gì kia?
- Tập ký lục thân mến của tôi ơi* (lại một trò đùa nữa của Charles Robert), vấn đề là có một vài điều cực kỳ quan trọng đối với tôi. Ông đã rõ là trong quy ước chung giữa hai ta, khi tôi ứng cho ông ba trăm năm mươi nghìn franc để mua chức trách, đã có quy định chỉ cần báo trước ba tháng là tôi có thể rút ra ở ông số vốn liếng mà ông vẫn trả lãi.
Charles Robert hay chơi chữ: tabellion và notaire (chưởng khế) cùng nghĩa, nhưng tabellion là cách gọi đùa - “tập ký lục” hay “cặp ghi phiếu” để đùa về nghề giữ văn khế.
- Và sao nữa?
- Thế này, - Charles Robert lúng túng - tôi… không… nhưng vốn là…
- Làm sao?
- Ông nghĩ xem, đấy là một ý thích thất thường đơn thuần thôi mà. Ý thích muốn trở thành lãnh chúa nông thôn đấy, ông công chứng thân mến ạ!
- Thì giải thích xem nào, anh làm tôi sốt cả ruột.
- Tóm lại là, có người muốn dạm bán cho tôi một khoảnh đất, và nếu điều đó không làm ông quá khó chịu, tôi cũng muốn rằng, tức là tôi có ý muốn rút vốn ra ở chỗ ông, và tôi đến để loan báo trước, theo như chúng ta đã quy ước với nhau.
- Chà chà!
- Ít ra thì điều đó không làm ông tức giận chứ?
- Tại sao điều đó lại làm tôi tức giận được.
- Vì rằng ông có thể tin là…
- Tôi có thể sẽ tin chăng?
- Rằng tôi chỉ là tiếng vang của những tin đồn.
- Những tin đồn nào?
- Không! Chẳng có gì cả, những điều bậy bạ thôi!
- Nhưng anh hãy nói xem nào…
- Đó không phải là một lý do, bởi vì có những chuyện gièm pha xuẩn ngốc lan truyền nhiều về ông.
- Những chuyện gièm pha nào?
- Không có một tí gì là thực trong những lời đồn ấy. Nhưng có những kẻ ác tâm khẳng định rằng, dù ông không muốn, ông cũng đang bị mắc mớ vào lắm vụ làm ăn đen đủi. Những lời rêu rao ác hiểm đơn thuần thôi, dĩ nhiên. Thì cũng như trước đây, thiên hạ đồn đại rằng chúng ta cùng chung lưng đầu cơ chứng khoán ấy mà! Những lời đồn đại chấm dứt rất nhanh bởi vì tôi muốn rằng, cả tôi cả ông, cả hai chúng ta đều không muốn húc nhau, nếu…*
Nguyên văn: Chúng ta đều không muốn trở thành dê cái.
- Như thế tức là anh cho rằng tiền gửi nơi tôi không còn an toàn nữa chứ gì?
- Có chứ, có chứ! Nhưng dù sao thì tiền của mình để trong túi mình vẫn cứ thích hơn!
- Đợi tôi ở đây. - Ferrand đóng ngăn kéo bàn giấy và đứng lên.
- Ông đi đâu vậy hở, “Tập-ký-lục-thân-mến” của tôi?
Ferrand nói kháy:
- Đi tìm những thứ đặng thuyết phục anh về cái sự thực trong những tin đồn về việc làm ăn của tôi đang có nhiều vướng mắc ấy mà!
Và lão mở cửa vào một cầu thang bí mật, rồi biến mất. Cầu thang này cho phép lão đến căn nhà cuối dãy mà không phải đi qua văn phòng.
Lão vừa mới đi khỏi thì người trưởng thư ký gõ cửa.
- Cứ vào! - Charles bảo.
- Ông Ferrand không có ở đây ạ?
- Không rồi, thưa luật-gia-tôn-quý của tôi.
- Có một phu nhân đeo mạng muốn nói chuyện ngay với ông chủ về một công việc rất gấp.
- Luật-gia-tôn-quý ơi! Ông chủ sắp trở lại ngay đấy, tôi sẽ loan báo lại điều đó. Này, thế phu nhân ấy có đẹp không?
- Phải tinh quái lắm mới đoán được. Bà ta đeo một mạng voan đen dày, khó thấy rõ mặt.
- Tốt thôi! Lúc tôi đi ra, tôi sẽ nhìn chằm chằm vào mặt bà ta, khắc biết. Tôi sẽ loan báo cho ông Ferrand ngay khi ông ấy vừa trở về.
Người thư ký đi ra.
- Lão công chứng đi đâu, quái nhỉ? - Charles Robert tự hỏi. - Chắc là xem tình trạng ngân quỹ cho ta. Nếu những lời đồn đại ấy là phi lý, thì cũng tốt thôi. Sau đó, thôi kệ. Đúng là có bọn độc mồm tung tin nhảm đây mà. Liêm khiết như Jacques Ferrand thì thiếu gì kẻ đố kỵ. Chẳng sao! Lấy lại được vốn cứ là tốt hơn. Ta sẽ mua cái lâu đài người ta giới thiệu, có những tháp nhỏ kiểu gô-tích thời Louis XIV, thể loại Phục hưng, cổ kính hết ý, tạo cho ta một chút dáng vẻ lãnh chúa khá tuyệt. Sẽ chẳng phải như sự dan díu của ta với ả d’Harville hay cả thẹn ấy. Hành ta mới khiếp chứ! Chúa tôi, hành ta cũng ra trò! Ồ, không, ta cũng chẳng lỗ vốn đâu… như cái con mụ gác cổng ở phố Temple với bộ tóc giả kiểu trẻ con đã nói… Trò đùa ấy làm ta phải xùy ra ít nhất một nghìn écu, nhưng các món đồ gỗ trang trí nội thất vẫn còn đấy. Và ta vẫn có cái để mà làm hại thanh danh nữ Hầu tước. À, lão chưởng khế đây rồi.
Lão Ferrand trở về, cầm trong tay một số giấy tờ đưa cho Charles Robert, nói:
- Đây là ba trăm năm mươi nghìn franc bằng trái phiếu Kho bạc Nhà nước. Trong vài ngày nữa, chúng ta sẽ tính toán tiền lãi. Viết giấy biên nhận cho tôi!
- Sao vậy? - Charles Robert sửng sốt. - Úi chà, đùa đấy, đừng có tin, nếu chí ít…
- Tôi không tin gì hết!
- Nhưng…
- Giấy biên nhận đâu?
- Hỡi Tập-ký-lục của tôi!
- Viết đi, và bảo những kẻ đã nói với ông việc làm ăn của tôi không trôi chảy ấy, là tôi đã trả lời bằng cách nào cho những điều ngờ vực chúng tung ra.
- Sự thực là ngay khi người ta biết được sự việc này thì uy tín của ông lại sẽ chỉ càng vững chắc hơn thôi. Nhưng tôi nói thật, ông hãy thu tiền về, lúc này tôi có cầm tiền cũng chẳng để làm gì. Tôi đã nói là sau ba tháng kia mà!
- Thưa với ông Charles Robert, tôi không để người ta ngờ vực tôi đến hai lần đâu.
- Ông giận sao?
- Giấy biên nhận đâu?
- Sắt đá thế! Thôi được! - Charles Robert viết giấy biên nhận xong, nói thêm. - Có một phu nhân đeo mạng kín hết ý muốn gặp ông nói chuyện ngay về một việc rất gấp gáp. Khi về qua, tôi sẽ nhìn kĩ cho khoái. Giấy biên nhận của ông đây, hợp thể thức chứ?
- Rất tốt! Bây giờ ông đi đi cho, qua cái cầu thang gác nhỏ này.
- Nhưng còn bà phu nhân ấy?
- Cốt là để ông không thấy được người ta.
Rung chuông gọi người thư ký, lão chưởng khế bảo người ấy:
- Đưa phu nhân vào! Chào tạm biệt ông Robert!
- Nào thì đi! Đành phải nhịn ngắm bà phu nhân ấy vậy. Quên mọi hằn thù đi nhé, hỡi lão công chứng viên! Hãy tin là…
- Được, được! Chào tạm biệt!
Và lão chưởng khế đóng sập cửa lại trước Charles Robert.
Sau một lát, người thư ký đưa nữ Công tước de Lucenay, ăn mặc hết sức giản dị, choàng một khăn san rộng, khuôn mặt che lấp hoàn toàn sau tấm mạng voan đăng ten đen rủ từ cái mũ cùng màu bằng nhiễu xuống.