Chương 2 CẠM BẪY

Phu nhân Clémence chợt thấy Rodolphe yên lặng nhìn mình. Nàng đỏ mặt, cụp hàng mi rồi đôi mắt lại ngước nhìn lên, bối rối, trông dễ thương đến lạ thường. Nàng nói:

– Thưa Điện hạ, chắc ngài cười sự hăng hái xốc nổi của tôi. Bởi tôi đang nóng lòng được hưởng những niềm vui êm ả sẽ làm bận rộn cuộc đời mình, một cuộc đời cho đến nay vẫn buồn tẻ và vô vị. Tôi nào có muốn một số phận như thế. Đó là một tình cảm, một hạnh phúc sâu sắc mà tôi không được phép biết đến bao giờ. Dù còn rất trẻ, tôi đã phải khước từ nó! – Clémence nói tiếp và thở dài gượng gạo. – Nhưng cuối cùng, nhờ ngài, ngài đã cứu sống tôi, luôn luôn nhờ ngài mà tôi đã tìm ra những hứng thú khác. Lòng nhân ái thay thế cho tình yêu. Những lời khuyên của ngài làm tôi xúc động khôn cùng. Thưa Điện hạ, lời nói của Điện hạ tác động đến tôi bao nhiêu! Càng suy nghĩ, càng đi sâu vào ý kiến của Điện hạ, tôi càng thấy đúng, càng thấy lớn lao, phong phú. Ngài không chỉ động lòng trắc ẩn với những nỗi đau đáng lẽ xa lạ đối với mình, ngài còn ban cho tôi những ý kiến tốt lành, hướng dẫn tôi từng bước trên con đường mới mà ngài đã mở ra cho một trái tim u sầu và mệt mỏi. Thưa Điện hạ, tâm hồn Điện hạ chứa cả một kho tàng nhân ái. Điện hạ tìm được ở đâu một nguồn từ tâm lớn đến vậy?

– Tôi đã đau khổ nhiều, tôi vẫn đang đau khổ. Vì thế tôi biết được cái bí mật của nhiều nỗi đau thương!

– Thưa Điện hạ, ngài cũng đau khổ ư?

– Vâng, có thể nói, để chuẩn bị cho tôi thông cảm với mọi nỗi bất hạnh trên đời, số phận đã bắt tôi phải chịu đựng tất cả, khi tôi là bạn, nó đánh vào bạn tôi; khi tôi là người tình, nó đánh vào người đàn bà đầu tiên tôi yêu với tất cả lòng tin mù quáng của tuổi trẻ; khi tôi là chồng, nó đánh vào vợ tôi; khi tôi là con, nó đánh vào cha tôi; khi tôi là cha, nó đánh vào con tôi.

– Thưa Điện hạ, tôi cứ tưởng Đại công tước phu nhân không có con?

– Đúng thế, nhưng trước khi cưới, tôi có một đứa con gái mất lúc còn rất nhỏ. Vâng, có thể phu nhân cho là lạ, cái chết của đứa con mà tôi chỉ mới được thấy thoáng qua lại là mối hận suốt đời. Càng nhiều tuổi, mối hận càng sâu sắc, mỗi năm càng tăng vị cay đắng. Hình như nó lớn lên cùng với tuổi của con tôi. Nếu còn sống, năm nay con bé đã mười bảy tuổi!

– Thưa Điện hạ, thế mẹ cô bé có còn sống không? – Clémence hỏi sau một phút ngập ngừng.

Rodolphe kêu lên, nét mặt tối sầm khi nghĩ đến Sarah:

– Thôi xin đừng nói đến chuyện ấy nữa. Mẹ cháu là một người xấu xa, một tâm hồn khô cứng vì ích kỷ và tham vọng. Đôi khi tôi tự hỏi, phải chăng con gái tôi chết đi còn hơn là sống trong vòng tay mẹ nó.

Clémence lại cảm thấy dường như hài lòng khi nghe Rodolphe nói vậy. Nàng kêu lên:

– Tôi cho rằng ngài lại càng thương tiếc con gái mình gấp bội.

– Lẽ ra tôi phải yêu nó bao nhiêu! Hình như ở phái hoàng tộc chúng tôi, tình yêu đối với con trai có lẫn một thứ quyền lợi dòng họ và tước vị, một ẩn ý chính trị. Nhưng nếu là con gái, và với con gái, thì chỉ là vì đứa con mà thôi. Bởi khi đã thấy nhân loại dưới những bộ mặt khủng khiếp nhất thì ta thấy êm ái trong lòng biết bao khi được chiêm ngưỡng một tâm hồn ngây thơ, trong trắng, được thở hương thơm trinh bạch, lo lắng theo dõi từng run rẩy thơ ngây. Người mẹ yêu con gái đến điên cuồng, tự hào vì con gái nhất, cũng không biết được những thích thú đó, bởi vì quá giống con để có thể đánh giá và thưởng thức được những nỗi êm dịu khó tả ấy. Người mẹ có thể đánh giá tốt hơn những phẩm chất đàn ông của đứa con trai anh hùng và quả cảm. Có một điều càng cảm động hơn mà phu nhân hẳn thấy trong tình yêu của mẹ đối với con trai, của cha đối với con gái, có một kẻ yếu đang cần được che chở. Người con trai che chở mẹ, người cha che chở con gái.

– Đúng vậy, thưa Điện hạ.

– Nhưng hiểu được những niềm vui khó tả ấy làm gì, một khi mình không bao giờ được cảm thấy. – Rodolphe ủ rũ nói tiếp.

Clémence không ngừng rơi nước mắt, vì giọng nói của Rodolphe lắng xuống, não nùng.

Sau một hồi im lặng, gần như hổ thẹn vì để trôi theo dòng cảm xúc, ông buồn rầu mỉm cười nói với phu nhân d’Harville:

– Xin lỗi phu nhân, những tiếc hận và kỷ niệm xa xưa đã lôi cuốn tôi đi, không cưỡng lại được, phu nhân thứ lỗi nhé!

– A, thưa Điện hạ, mong rằng ngài hãy tin là tôi đang chia sẻ nỗi buồn phiền với ngài. Tôi có quyền ấy chứ? Chẳng phải là ngài đã chia sẻ những nỗi buồn với tôi? Nhưng khốn thay, những lời an ủi của tôi đối với ngài là vô ích.

– Không, không, việc được phu nhân quan tâm đối với tôi thật êm ái và tốt lành. Nói ra được điều đau khổ cũng là vợi bớt đi. Và tôi đã chẳng bao giờ nói ra nếu câu chuyện tôi nói với phu nhân không khơi dậy trong tôi những kỷ niệm đau đớn. Đó là một sự yếu đuối nhưng tôi không thể nghe nói về một cô gái mà không nghĩ đến cô con gái đã mất của tôi.

– Điều đó là đương nhiên. Từ ngày được gặp Điện hạ, tôi vẫn cùng đi với một người bạn đỡ đầu các nữ tù nhân ở nhà tù Saint-Lazare trong các buổi đi thăm nhà tù. Nhà tù này chứa những con người đúng là tội phạm. Nếu không phải đã làm mẹ, tôi đã phán xét họ nghiêm khắc hơn. Bây giờ tôi đã có một niềm thương xót đối với họ, nghĩ rằng họ đã không đến nỗi sa đọa nếu như không bị bỏ rơi trong cảnh bần cùng từ thời thơ ấu. Không hiểu sao, cứ nghĩ thế, tôi càng yêu con gái tôi hơn.

Rodolphe mỉm cười buồn rầu, nói:

– Nào, ta phải can đảm lên. Phu nhân nghe chuyện, tôi càng yên tâm. Một con đường tốt lành đã mở ra cho phu nhân. Theo con đường này, phu nhân sẽ trải qua, mà không nản chí, những năm tháng thử thách rất nguy hiểm đối với phụ nữ, nhất là đối với một người nhiều năng khiếu như phu nhân. Công lao của phu nhân sẽ lớn. Phu nhân còn phải phấn đấu, đau khổ bởi phu nhân còn rất trẻ, nhưng phu nhân sẽ thấy tăng thêm sức mạnh khi nghĩ đến những điều thiện đã làm được và sẽ còn tiếp tục làm nữa.

Phu nhân d’Harville òa khóc.

– Ít nhất tôi vẫn được Điện hạ nâng đỡ, khuyên nhủ, phải không, thưa ngài?

– Dù ở gần hay xa, bao giờ tôi cũng đặc biệt lưu ý đến những gì liên quan đến phu nhân, đến hạnh phúc của phu nhân và của Hầu tước với một tình bạn lâu bền chung thủy.

Clémence lau nước mắt.

– Ôi, cảm ơn lời hứa đó của Điện hạ. Tôi cảm thấy rất yếu đuối nếu không dựa vào Điện hạ. Nhưng xin Điện hạ hãy tin tôi! Tôi hứa sẽ can đảm làm nhiệm vụ của mình.

Vừa lúc đó, cánh cửa nhỏ lấp trong màn che bỗng mở toang.

Clémence kêu lên một tiếng. Rodolphe giật mình.

Hầu tước d’Harville xuất hiện, người xanh xao, rất xúc động, mắt đẫm lệ.

Phút ngạc nhiên ban đầu đã qua, Hầu tước đưa cho Rodolphe lá thư của Sarah:

– Thưa Điện hạ, đây là lá thư khốn nạn lúc nãy tôi nhận được trước mặt ngài. Xin ngài hãy đốt đi sau khi đọc xong.

Clémence nhìn chồng rất ngạc nhiên.

– Ối, khốn nạn! – Rodolphe kêu lên, bất bình.

– Thưa Điện hạ, còn một điều khốn nạn hơn sự nặc danh này. Đó là cách xử sự của tôi!

– Ông muốn nói gì?

– Vừa rồi đáng lẽ phải thẳng thắn, mạnh dạn đưa lá thư cho ngài thì tôi lại đem giấu đi, giả vờ điềm tĩnh, trong khi sự ghen tuông điên dại, sự thất vọng đang giày vò trái tim tôi. Chưa hết. Ngài có biết tôi đã làm gì không? Thưa Điện hạ, tôi đã xấu hổ nấp sau cánh cửa này để rình mò. Vâng, tôi thật khốn kiếp dám ngờ vực đức độ ngay thẳng, danh dự của ngài. Ôi, kẻ viết lá thư này, hắn biết hắn gửi cho ai. Hắn biết cái đầu của tôi kém cỏi. Vâng, thưa Điện hạ, sau khi nghe những lời Điện hạ nói, mà tôi đã không để mất một lời nào, tôi biết vì sao Điện hạ chú ý đến phố Temple, sau khi tôi đã ngờ vực một cách hèn hạ đến mức đồng lõa, nghe theo những lời vu khống khủng khiếp về ngài. Phải chăng tôi phải quỳ gối xin Điện hạ xá tội và rủ lòng thương? Tôi phải làm vậy, thưa Điện hạ, và tôi phải làm vậy, Clémence ạ! Bởi tôi chỉ còn hy vọng ở sự độ lượng của ngài.

– Trời, ông Albert thân mến, tôi tha lỗi gì cho ông mới được chứ? – Rodolphe thân ái đưa tay cho Hầu tước. – Bây giờ ông đã biết bí mật của chúng tôi, của tôi và của bà d’Harville, tôi vui quá, tôi có thể tha hồ trò chuyện với ông. Tôi trở thành người bạn tâm tình của ông và còn hay hơn thế, ông trở thành người bạn tâm tình của bà d’Harville. Có nghĩa là ông biết được những gì trái tim cao thượng đó sẽ dành cho ông.

Ông d’Harville buồn rầu nói với vợ:

– Clémence, em tha lỗi cho anh chứ?

– Vâng, với điều kiện anh giúp em bảo đảm cho hạnh phúc của mình.

Nàng đưa tay cho chồng, ông ta cảm động nắm chặt lấy.

Rodolphe nói:

– Ông Hầu tước ạ, kẻ thù của chúng ta quả thật vụng về. Nhờ bọn chúng mà chúng ta lại thân nhau hơn trước. Ông chưa bao giờ đánh giá bà d’Harville đúng như bây giờ, và chưa bao giờ bà ấy tận tâm với ông như bây giờ. Phải thấy rằng chúng ta đã bị bọn đố kỵ, bọn độc ác trả thù đến nơi. Bao giờ cũng vậy, hãy chờ xem. Tôi đoán ngọn đòn của chúng đánh từ phía nào và tôi không quen chịu đựng điều ác người ta làm cho các bạn tôi. Nhưng đấy là việc của tôi. Chào bà, công việc bí mật của chúng ta đã bị lộ, bà không còn phải đơn độc trong việc cứu giúp những người mà bà che chở. Và yên tâm, chúng ta lại tiếp tục những việc làm bí mật khác và ông Hầu tước sẽ rất tinh nếu ông ấy phát hiện ra được.

Sau khi tiễn Rodolphe ra xe để cảm ơn lần nữa, Hầu tước trở về nhà, không tìm lại Clémence.