Chương 12 CECILY
Trước khi để bạn đọc đến với câu chuyện giữa mụ Séraphin và bà Pipelet, chúng tôi xin báo trước rằng bà Anastasie, mặc dù không chút nghi ngờ đạo đức và lòng mộ đạo của lão chưởng khế, vẫn hết sức chê trách thái độ nghiêm khắc của lão đối với Louise Morel và Germain. Lẽ đương nhiên, bà gác cổng cũng chê trách mụ Séraphin đúng như vậy, nhưng với đường lối khôn khéo, bà Pipelet vẫn giấu sự bất đồng dưới sự tiếp đón hết sức niềm nở.
Sau khi đã tỏ sự bất bình đối với hành động đểu cáng của Cabrion, mụ Séraphin nói tiếp:
– Ái chà, còn ông Bradamanti thì thế nào? Chiều qua tôi viết thư cho ông ấy, chẳng thấy ông ấy trả lời. Sáng nay tôi đến tìm, chẳng gặp ai. Tôi mong lần này may mắn hơn.
Bà Pipelet giả vờ bị trái ý.
– A, còn thế nữa, – bà kêu lên – rõ là vận đen!
– Thế nào?
– Ông Bradamanti vẫn chưa về.
– Thật không chịu được!
– Hử? Có làm phiền bà không, bà Séraphin?
– Tôi rất cần nói chuyện với ông ấy.
– Như là có số ấy!
– Hơn thế, tôi còn phải kiếm cớ để đến đây, bởi vì nếu ông Ferrand, con người mộ đạo… chi li ấy biết tôi quen một ông lang băm, bà thử nghĩ xem, ông ta sẽ làm rầy rà đến nơi!
– Cũng như ông Alfred, rất cả thẹn, cả thẹn đến mức gặp gì cũng hoảng.
– Thế bà không biết bao giờ ông Bradamanti về ư?
– Ông ấy có hẹn với một người vào khoảng sáu, bảy giờ tối và ông ấy có nhờ tôi nói với người ông đợi là trở lại sau nếu ông ấy vẫn chưa về. Chiều bà trở lại, chắc chắn sẽ gặp.
Và bà Anastasie nhẩm trong đầu: “Cứ tin vào đấy, một giờ nữa ông ta sẽ lên đường đi Normandie.”
– Vậy chiều tôi lại đến. – Mụ Séraphin nói, có vẻ phật ý. Rồi mụ nói thêm. – Tôi còn điều này nữa nói với bà, bà Pipelet. Bà biết chuyện xảy ra với con Louise kỳ cục mà mọi người vẫn tưởng là thật thà ấy chứ?
– Đừng nói chuyện ấy với tôi. – Bà Pipelet trả lời, trịnh trọng ngước mắt lên, nghe mà cứ như dựng đứng tóc lên.
– Để nói với bà là chúng tôi không có người hầu nữa. Nếu tình cờ bà có nghe nói có cô nào trẻ, ngoan, chăm làm, thật thà, làm ơn giới thiệu cho tôi. Những người tốt rất khó gặp, đi tìm tứ phương họa may mới thấy.
– Yên tâm, bà Séraphin ạ. Nếu tôi nghe có ai, tôi sẽ báo bà biết. Này, chỗ tốt cũng hiếm như người tốt.
Rồi bà Anastasie lại nhẩm trong đầu: “Có mà dẫn đến để nó chết đói trong nhà của mụ! Lão chủ thì kiết cú, độc ác, cùng lúc tố cáo cả con bé Louise và cậu Germain đáng thương!”
– Không, cần phải nói bà biết, – mụ Séraphin nói tiếp – nhà chúng tôi rất yên ổn, cô nào được vào làm thì chỉ có lợi thôi. Chỉ có cái con Louise hư hỏng ấy mới trở mặt, mặc dù những lời khuyên thánh thiện của ông Ferrand.
– Nhất định rồi. Tin ở tôi, nếu tôi biết có cô nào đứng đắn, tôi sẽ giới thiệu cho bà ngay.
– Lại còn điều này nữa, – mụ Séraphin tiếp lời – ông Ferrand đặc biệt còn muốn rằng nếu có thể người này không có gia đình, bà biết đấy, không có việc để đi ra ngoài thì càng không có chuyện lôi thôi. Cho nên, nếu ngẫu nhiên mà có, ông ấy sẽ thích nhận một đứa mồ côi, có lẽ thế… Đầu tiên, đó là việc thiện, sau nữa, như tôi vừa nói, không có cha chú gì thì không có cớ để đi ra ngoài. Con bé Louise là một bài học đích đáng cho ông ấy… Thế nên, bà Pipelet ạ, ông ấy trở nên khó tính trong việc tìm con ở. Một việc tai tiếng như vậy trong một nhà nền nếp như nhà chúng tôi… Khiếp đảm quá! Nào thôi, chiều tôi lại đến. Tiện lên chỗ ông Bradamanti, tôi sẽ đến chỗ mẹ Burette.
– Chiều nay nhé, bà Séraphin, và chắc chắn bà sẽ gặp được ông Bradamanti.
Mụ Séraphin đi ra.
– Cứ đòi gặp cho được Bradamanti! – Bà Pipelet nói – Muốn gì ở lão? Còn lão ta lại cố tình không cho gặp trước khi đi Normandie! Tôi sợ quá, chỉ sợ mụ Séraphin không đi, nhất là Bradamanti lại đợi cái bà đã đến chiều qua. Tôi chưa thấy rõ bà ta, nhưng lần này thì tôi phải cố nhìn cho rõ mặt, không hơn không kém hôm nọ nhìn cái bà đến gặp riêng anh chàng thiếu tá ba xu, đi đâu không thấy trở về. Để cho hắn biết tay, tôi sẽ đốt củi của hắn ta, đốt cho kỳ hết củi của kẻ lăng nhăng. Úi chà, mười hai franc chết tiệt, với cái áo choàng xanh lè như đom đóm! Được mấy nỗi! Thế còn cái bà nào của Bradamanti? Một bà giàu có hay thường dân? Tôi muốn biết lắm vì tôi chúa là thóc mách. Chẳng phải tại tôi, trời sinh ra thế. Tôi là thế. Này, một ý, lại ý hay nữa, để biết tên bà ấy! Phải thử xem! Nhưng ai đến kìa? À, ông vua thuê nhà của tôi. Chào, ông Rodolphe! – Bà Pipelet đứng trong tư thế nhà binh, bàn tay trái lật sấp đưa lên ngang mái tóc.
Đúng là Rodolphe, ông chưa biết tin về cái chết của ông d’Harville. Ông bước vào nói:
– Chào bà Pipelet. Cô Rigolette có nhà không? Tôi có việc cần nói với cô ấy.
– Cô ấy à? Con mèo con, lúc nào chẳng ở nhà, và làm việc. Có lúc nào rảnh đâu!
– Thế bà Morel thế nào? Đã lấy lại tinh thần chưa?
– Có, thưa ông Rodolphe. Chà! Nhờ có ông hoặc vị bảo trợ mà ông đại diện, bà ấy và mấy đứa con bây giờ đã sung sướng! Họ như cá gặp nước, có lửa sưởi ấm, có đủ không khí, giường tốt, thức ăn tốt, một người hộ lý chăm sóc, chưa kể cô Rigolette cần cù như con ong, có vẻ như không để ý đến họ mà vẫn không rời họ một phút. Này, lại có một ông thầy thuốc da đen do ông phái đến, đi thăm bệnh cho bà Morel. Hề hề, này ông Rodolphe, tôi tự hỏi, có phải là thầy thuốc của dân đốt than không, cái ông đồng đen ấy? Có thể bắt mạch cho họ mà không sợ bẩn tay. Chẳng sao, màu da thì có làm sao. Hình như ông ấy còn là thầy thuốc giỏi, cho bà Morel một liều thuốc, uống vào thấy đỡ ngay.
– Khổ! Chắc bà ấy vẫn còn buồn lắm!
– Ồ, vâng, ông Rodolphe, còn gì nữa, chồng hóa điên, con Louise đi tù. Louise mới là điều đau lòng! Đối với một gia đình lương thiện, thật khủng khiếp! Và hồi nãy mụ Séraphin, quản gia của lão chưởng khế, đến đây nói những điều rùng rợn về con bé. Có gì đút cho nó thì đã không có chuyện. Chỉ có cách là chuồn thôi. Thế mà con mụ còn dám vác mặt đến hỏi tôi có biết cô nào để thay Louise ở nhà lão chưởng khế keo kiệt. Thật là xảo quyệt và kiết cú! Ông tính, họ muốn nuôi một đứa mồ côi làm con ở, nếu gặp được một đứa như thế. Ông Rodolphe, ông có biết vì sao không? Có thể hiểu là mồ côi, không bố không mẹ thì không phải thăm ai và ở yên một nơi. Nhưng không phải thế. Chỉ là giả dối bề ngoài. Sự thật là họ muốn tóm một cô gái khốn khổ, không nơi nương tựa, không ai chỉ bảo cho, họ tha hồ bớt xén tiền công. Phải thế không, ông Rodolphe?
– Vâng, vâng. – Ông trả lời, đầu óc có vẻ bận rộn.
Nghe tin mụ Séraphin đang tìm một cô bé mồ côi để thay Louise làm con ở nhà lão Ferrand, Rodolphe thoáng thấy trong tình huống này một phương sách chắc chắn để trừng trị lão chưởng khế. Trong khi bà Pipelet nói, ông thay đổi vai trò lâu nay ông suy nghĩ để dành cho Cecily, công cụ chủ yếu để trừng phạt thích đáng tên đao phủ của Louise Morel.
Bà Pipelet nói tiếp:
– Tôi chắc chắn là ông cũng nghĩ như tôi. Vâng, chúng muốn có một cô gái mồ côi là chỉ để bớt xén tiền công của người ta, cho nên thà chết tôi cũng không giới thiệu ai. Trước tiên, tôi cũng không quen ai nhưng dù có quen, bất cứ ai tôi cũng ngăn không cho họ vào cái nhà tệ hại như thế. Tôi nói như vậy là đúng, phải không ông Rodolphe?
– Bà Pipelet, bà có muốn giúp tôi một việc lớn không?
– Trời hỡi, ông Rodolphe có ném tôi qua lửa hoặc vào dầu sôi, hoặc muốn tôi cắn ai, ông nói đi… Tôi hoàn toàn vì ông. Tôi và trái tim tôi là nô lệ của ông, trừ phi là phải không chung thủy với ông Alfred.
– Yên tâm, bà Pipelet. Việc là thế này, tôi cần kiếm việc cho một cô gái mồ côi, người nước ngoài, chưa bao giờ đến Paris và tôi muốn gửi vào nhà ông Ferrand.
– Ông làm tôi chết ngột! Thế nào, trong cái nhà tồi tệ ấy, với lão keo kiệt ấy?
– Vẫn là một chỗ làm! Nếu cô gái mà tôi nói không ở đấy được, cô ấy sẽ xin ra khỏi đó nhưng ít ra cũng kiếm ăn ngay được và tôi yên tâm về cô ta.
– Chà, ông Rodolphe, đó là việc của ông, tôi đã cảnh báo ông rồi. Nếu ông thấy chỗ ấy tốt thì ông là chủ. Vả lại, phải công bằng với lão chưởng khế, có mặt nên có mặt không? Hà tiện như chó, bướng bỉnh như lừa, mộ đạo như ông thầy cả, đúng thế. Nhưng thật thà cũng không ai bằng, trả công ít nhưng sòng phẳng, ngay tức khắc. Cho ăn kém, nhưng ngày nào cũng thế. Cuối cùng vào nhà này thì phải làm việc như gia súc, không còn đau khổ hơn nhưng không phải lo các cô đàng điếm. Louise là chuyện bất thường.
– Bà Pipelet, tôi xin trao bà một bí mật, bà lấy danh dự giữ kín cho.
– Xin thề với tên gọi Anastasie Pipelet, con cháu nhà Galimard, đúng như có Chúa trên trời và ông Alfred suốt đời chỉ mặc áo xanh, tôi sẽ câm như hến…
– Không được nói gì với ông Pipelet!
– Tôi xin thề, tôi mà nói ra thì trời tru đất diệt ông lão, nếu lý do là đúng đắn.
– A, bà Pipelet!
– Làm cho ông ấy khốn khổ trăm chiều, ông ấy tuyệt nhiên chẳng biết tí gì. Về ngây thơ và ranh mãnh thì cứ như một đứa bé sáu tháng tuổi.
– Tôi tin ở bà. Bà nghe tôi nói.
– Bí mật giữa tôi và ông suốt đời, cho đến chết, ông vua thuê nhà của tôi. Nào tiếp tục đi!
– Cô gái ấy có một lỗi lầm.
– Biết rồi! Nếu tôi không lấy ông ấy năm mười lăm tuổi thì tôi còn sai lầm năm mươi lần, hàng trăm lần! Tôi, như ông thấy đấy, ngày xưa như ngựa vía đứt cương ấy, chàng trai ạ! May có ông Pipelet dập tắt kịp, nếu không, tôi còn làm cho cánh đàn ông phát cuồng. Để nói với ông rằng, nếu cô ấy mới có lỗi lầm một lần thì vẫn còn hy vọng.
– Tôi cũng tin như vậy. Cô gái ấy, ở Đức, vào hầu hạ một người bà con của tôi. Con trai bà này đồng lõa với cô ấy trong sai phạm, bà hiểu chứ?
– Nào, tôi hiểu, như chính tôi sai lầm ấy!
– Bà mẹ đuổi con ở đi nhưng anh con trai lại điên đến mức bỏ nhà, đem theo cô gái ấy đến Paris.
– Ông bảo sao? Tuổi thanh niên mà…
– Sau việc làm nhẹ dạ mới đến lúc phải suy nghĩ, suy nghĩ càng khôn ngoan khi túi tiền đã cạn. Anh bà con trẻ đến tìm tôi. Tôi đồng ý giúp cho đủ tiền quay về với mẹ, với điều kiện để cô ấy lại đây và tôi cố gắng kiếm việc cho cô ấy.
– Tôi có làm cho con tôi cũng không hơn thế được, nếu ông Pipelet cho tôi được một thằng…
– Rất hoan nghênh được bà tán thành. Chỉ hiềm cô này không có người bảo lãnh, lại là người nước ngoài, rất khó kiếm việc. Nếu bà chịu phiền nói với bà Séraphin là bà có một người bà con sống ở Đức tìm bà và gửi gắm cô bé này, có thể ông chưởng khế sẽ nhận vào làm. Tôi sẽ hài lòng gấp đôi. Cecily chỉ mới lầm lạc, vào một nhà nghiêm khắc như nhà ông chưởng khế thì chắc sẽ sửa được tính nết. Đó là lý do chủ yếu tôi cố đưa cô ấy vào nhà ông Jacques Ferrand. Thiết tưởng không phải nói rằng được bà giới thiệu… một người đáng kính như thế.
– A, thưa ông Rodolphe…
– Đáng mến đến thế!
– A, ông vua thuê nhà của tôi…
– Cuối cùng, người con gái được bà gửi gắm chắc chắn sẽ được bà Séraphin nhận, chứ còn tôi giới thiệu thì…
– Biết rồi, cũng như tôi giới thiệu một chàng trai ấy mà! Này, tôi đồng ý. Tôi đang hào hứng. Nào, tấn công con mụ Séraphin! Càng hay, tôi đang căm mụ ta. Tôi xin chịu trách nhiệm việc này, ông Rodolphe ạ! Tôi sẽ nói với mụ ta là lâu lắm, không biết từ hồi nào, tôi có một bà chị họ sống bên Đức, cũng dòng họ Galimard. Tôi mới được tin bà ấy mất, cũng như ông chồng đã quá cố và cô gái mồ côi nay mai sẽ rơi vào tay tôi phải cáng đáng.
– Tốt lắm! Bà sẽ thân hành dẫn Cecily đến nhà ông Ferrand, không nói gì với bà Séraphin. Vì đã hai mươi năm nay bà không gặp bà chị, bà không có gì để phải cam đoan, ngoài việc từ khi bà chị sang Đức, bà chẳng có tin tức gì.
– À thế, nhưng nếu con bé chỉ lúng búng có tiếng Đức thì sao?
– Nó nói tiếng Pháp giỏi. Tôi sẽ dạy nó. Bà không phải làm gì cả, nếu không phải là việc tha thiết gửi gắm nó cho bà Séraphin. Hay bà, tôi đang suy nghĩ, không, vì bà ấy sẽ ngờ là bà gán ép. Bà biết đấy, nhiều khi chỉ cần yêu cầu một điều gì là bị người ta chối từ ngay.
– Ông nói với ai vậy? Vì thế mà tôi thường tống khứ mấy tay đến tán tỉnh tôi. Nếu họ không đòi gì tôi, tôi sẽ không nói.
– Thường là vậy! Đừng đề nghị gì với bà Séraphin và để bà ấy đến. Bà nói với bà ấy là Cecily mồ côi, người nước ngoài, rất trẻ, rất xinh, nay mai là một gánh nặng đối với bà, rằng bà cũng chẳng thương gì nó vì bà và mẹ nó, trước đây hai chị em cãi lộn nhau và bà cũng chẳng suy nghĩ gì về món quà quý bà chị để lại…
– Trời ơi, ông khôn lắm! Nhưng ông yên tâm, tôi với ông thật xứng đôi. Nào, ông Rodolphe, hai chúng ta ăn ý nhau lắm. Khi tôi nghĩ rằng nếu ông cùng tuổi tôi cái ngày mà tôi như ngựa vía ấy… Thú thật, tôi không biết… còn ông?
– Suỵt, nếu ông Pipelet…
– À vâng! Khốn khổ ông còn có bụng mà đùa! Ông không biết… một chuyện bỉ ổi mới rồi của Cabrion. Tôi sẽ nói ông biết sau. Còn cô gái của ông, ông yên tâm… tôi cược rằng tôi sẽ khiến mụ Séraphin đến xin tôi đưa con bé vào nhà họ.
– Nếu bà làm được, bà Pipelet thân mến, tôi sẽ biếu bà một trăm franc. Tôi không giàu, nhưng…
– Ông Rodolphe, ông định chế nhạo ai đấy? Ông tưởng tôi làm việc ấy vì lợi chắc? Trời ơi, hoàn toàn là chỗ thân tình… Một trăm franc!
– Bà tính nếu tôi phải nuôi báo cô nó thì tôi còn phải tốn kém gấp mấy lần số tiền ấy, chỉ sau vài tháng…
– Ông Rodolphe, vậy thì đấy là tôi giúp ông mà lấy một trăm franc nhé. Việc ông đến với chúng tôi là một bộ bài năm số tuyệt vời, một món lợi rất hiếm. Tôi có thể nói cho cả phố biết, ông là vua trong đám thuê nhà. Kìa, có xe ngựa! Chắc lại là cái bà bé tí của ông Bradamanti. Hôm qua bà ấy đến, tôi chưa thấy rõ. Tôi sẽ trả lời lần chần để nhận cho rõ mặt, chưa kể là đã nghĩ ra một kế để biết tên. Ông sẽ thấy tôi làm ăn. Ông sẽ thấy vui.
– Không, không, bà Pipelet, tôi chẳng cần biết tên và mặt bà ấy. – Rodolphe nói và đi lùi vào phía trong lô.
– Thưa bà, – bà Anastasie chạy đến trước mặt người mới vào – bà đi đâu, thưa bà?
– Đến chỗ ông Bradamanti. – Người đàn bà nói, rất rõ là bà ta không vừa ý vì bị chặn lại trên đường đi.
– Ông ấy không có nhà!
– Không thể thế được, tôi đã hẹn với ông ấy!
– Ông ấy không có nhà!
– Bà nhầm!
– Tôi không nhầm chút nào. – Bà gác cổng nói, khéo léo tìm cách để nhận rõ nét mặt người đó. – Ông Bradamanti đi vắng, thật vắng, rất đi vắng… trừ với một bà.
– Vậy đó là tôi… bà làm tôi sốt ruột… để tôi đi.
– Bà cho biết tên, thưa bà. Tôi xem có đúng tên của người mà ông Bradamanti dặn tôi cho vào không. Nếu bà không phải tên ấy, bà phải bước qua xác tôi mới lên gác được.
– Ông ấy đã nói tên tôi với bà? – Người đàn bà kêu lên, vừa ngạc nhiên, vừa lo lắng.
– Vâng, thưa bà.
– Vô ý thật! – Người phụ nữ trẻ nói nhỏ. Rồi sau một giây ngập ngừng, bà ta vội vàng hạ thấp giọng như sợ bị nghe thấy. – Thế thì tôi là bà d’Orbigny.
Nghe tên ấy, Rodolphe giật mình.
Đó là mẹ kế của bà d’Harville.
Đáng lẽ đứng trong tối, ông bước ra ánh sáng của ban ngày và của ngọn đèn, dễ dàng nhận ra người đàn bà mà nhiều lần Clémence đã mô tả cho ông.
– Bà d’Orbigny? – Bà Pipelet nhắc lại. – Đúng là cái tên ông Bradamanti đã nói với tôi, bà được lên trên, thưa bà.
Mẹ kế của bà d’Harville đi nhanh qua trước lô.
– Nào, – bà gác cổng la lên đắc thắng – lừa được con mụ nhà giàu! Tôi đã biết được tên, bà d’Orbigny, mẹo không đến nỗi tồi nhỉ, ông Rodolphe? Nhưng sao vậy? Ông có vẻ nghĩ ngợi.
– Bà ấy có gặp Bradamanti? – Rodolphe hỏi bà gác cổng.
– Vâng, chiều qua, bà ấy vừa đi khỏi, ông Bradamanti cũng đi ngay, có lẽ là để lưu chỗ xe ngựa cho ngày hôm nay; hôm qua, khi về, ông ta nhờ tôi sáng nay mang chiếc rương ra bến xe, bởi ông ta không tin thằng Tập Tễnh.
– Thế ông Bradamanti đi đâu, bà biết không?
– Đi Normandie, đường Alençon.
Rodolphe nhớ ra trang trại Aubiers, nơi ở của ông d’Orbigny, là ở Normandie.
Không nghi ngờ gì nữa, lão lang băm đến chỗ cha của Clémence tất yếu với những ý đồ đen tối.
– Cái việc Bradamanti đi mới làm điên đầu mụ Séraphin! – Bà Pipelet nói tiếp. – Mụ ấy đòi gặp Bradamanti như điên, lão ta thì cố tình tránh. Lão dặn kĩ tôi giấu không cho mụ biết lão đi lúc sáu giờ chiều nay. Chiều nay mụ đến, mụ sẽ ngẩn ra vì không gặp được! Tôi sẽ tiện thể nói chuyện về cô gái đó. Thế tên nó là gì nhỉ? Cicé…
– Cecily.
– Như là Cécile với “i” ở đằng cuối. Cũng thế thôi. Tôi phải ghi vào một mảnh giấy bỏ vào ví thuốc lá để nhớ cái tên quái quỷ ấy! Cici… Caci… Cecily… đúng rồi.
– Bây giờ tôi lên chỗ cô Rigolette. – Rodolphe nói với bà Pipelet và đi ra khỏi lô.
– Và khi xuống, ông Rodolphe, ông có đến thăm ông lão nhà tôi không? Ông ấy buồn bực lắm. Ông ấy sẽ kể ông nghe chuyện thằng Cabrion ác ôn vẫn tiếp tục làm những việc bậy bạ, rồ dại.
– Tôi lúc nào cũng chia sẻ nỗi buồn bực với ông ấy, bà Pipelet ạ!
Và Rodolphe lên phòng cô Rigolette, trong lòng đặc biệt lo lắng về việc bà d’Orbigny đến gặp Polidori.