1. BÃO TỐ

Màn đêm ập xuống nhanh hơn thường lệ. Mọi người bất ngờ khi nó bủa xuống thành phố cùng những đám mây đen trĩu nặng màu chì. Đèn trên các cầu cảng còn chưa bật sáng, ở quán “Sao hải đăng” ánh sáng chập chờn từ mấy ngọn đèn dầu vẫn rọi lên các ly rượu, ngoài khơi xa vô số thuyền nhỏ vẫn lướt trên mặt sóng khi gió bỗng lùa đêm tới cùng những áng mây chì.

Mọi người đưa mắt nhìn nhau như dò hỏi. Họ dõi mắt nhìn màu xanh sẫm của đại dương, thầm hỏi màn đêm sớm này đã từ đâu ập đến? Đâu đã tới giờ? Nhưng dầu sao nó cũng đã tràn tới cùng những đám mây đen tiếp sau những cơn gió chiều lạnh giá nuốt lấy mặt, như một phép mầu khủng khiếp.

Đêm tới lần này không có nhạc mừng. Những tiếng chuông cuối chiều không ngân nga trên thành phố. Chưa một chàng da đen nào đến bên bờ cát cạnh cảng cùng chiếc ghi ta của mình. Chưa một nốt nhạc mừng vang lên từ những con thuyền đang lắc lư trên sóng. Tiếng gõ trống bản candomblés và macumbas trầm trục, đơn điệu, cũng chưa lan xuống từ các sườn đồi. Vậy tại sao đêm tới sớm không chờ nhạc đón, không đợi chuông ngân, không có tiếng đàn, tiếng trống cùng những âm thanh huyền bí của nhạc cụ hành lễ tại giáo đường? Tại sao nó đến sớm vậy, trước thời gian, ngoài thông lệ?

Đây là một đêm khác thường, một đêm sầu thảm. Vâng, quả là sầu thảm bởi mọi điều lộ vẻ âu lo, thờ thẫn, tay chủ thuyền đang uống rượu một mình ở quán “Sao hải đăng” bỗng vụt chạy về thuyền như muốn cứu nó khỏi một tai họa kinh hoàng không thể tránh. Người phụ nữ da ngăm trên cầu cảng bên chợ đang ngóng trông con thuyền nhỏ ra khơi cùng với tình yêu của mình bỗng run lên, không phải bởi gió quất, mưa giăng mà bởi cơn buốt giá đang lan nhanh trong trái tim cháy bỏng của nàng, cũng đột ngột như điềm báo gở là màn đêm vừa bủa xuống.

Cả hai, tay chủ thuyền và người phụ nữ da ngăm, đều quá quen với biển và hiểu rõ rằng đêm đến sớm nghĩa là nhiều người sẽ bỏ thân ngoài biển, nhiều con thuyền sẽ không thể cập bờ, nhiều góa phụ sẽ khóc than vô vọng trên những mái đầu trẻ thơ ghì sát ngực. Bởi họ hiểu đó không phải là một đêm đúng nghĩa, với vầng trăng cùng những ánh sao, đêm của tình yêu và âm nhạc. Đêm như vậy chỉ đến vào những thời điểm riêng, khi chuông ngân và chàng da đen cùng cây ghi ta hát trên kè đá những bài ca bất tận của mình. Còn đêm nay - với những đám mây chì do gió đưa về - không phải là đêm mà là bão tố, là cơn bão lật thuyền, cướp đi nhiều mạng sống. Đây là trận cuồng phong sinh ra từ bóng tối.

Mưa giận dữ đổ xuống rửa sạch cầu cảng, nhào trộn đất cảng, khuấy động tàu bè neo tại bến, đảo lộn mọi thứ, xua đuổi những con người đang chờ đợi chuyến tàu khách viễn dương sắp cập bến. Một thợ bốc vác nói với bạn rằng trời sắp bão. Như con quái vật thần thoại, chiếc cần cẩu đang thả hàng qua lớp màn mưa. Mưa tàn nhẫn quất lên tấm lưng đen của đám thợ khuân vác. Gió điên cuồng gào rít, thổi bạt mọi thứ trên đường, làm kinh hoàng đám phụ nữ. Mưa che mờ vạn vật, khiến đàn ông cũng phải nhắm mắt. Chỉ có các cần cẩu đen ngòm vẫn tiếp tục những chuyển động đều đặn của mình. Một chiếc thuyền bị lật ngoài khơi, hai người đàn ông rơi xuống nước. Một người còn trẻ và khỏe. Có thể anh đã thốt gọi tên ai đó trong phút giây vĩnh biệt. Cđó không phải là lời nguyền rủa bởi giọng anh ta vang qua bão tố đậm vẻ u hoài.

Gió xé rách cánh buồm từ chiếc thuyền đang chìm vào và quăng vào bờ như tờ thông điệp của tử thần. Những ngọn sóng dựng bờm dội vào các khối đá ven bờ. Thuyền bè gần đập chắn sóng nhồi lắc lư dữ dội, các chủ thuyền quyết định không trở về mấy thị trấn quanh vịnh vào đêm ấy. Cánh buồm từ con thuyền chìm rơi giữa những ngọn sóng, ngay lúc đó ánh đèn trên các thuyền khác cũng vụt tắt, đám phụ nữ nguyện cầu cho những linh hồn chết và ánh mắt của cánh đàn ông cứ dõi hoài về chốn mù khơi.

Bên ly rượu chàng da đen Rufino không cười nữa. Trong cơn bão tố này, Esmeralda hẳn chưa thể trở về.

° ° °

Những ngọn đèn rồi cũng sáng. Nhưng hôm nay chúng tờ mờ, run rẩy. Những người chờ đợi con tàu viễn dương cũng chẳng còn nhìn thấy được gì. Họ trú mưa tại các kho cảng, nơi chỉ thấy lờ mờ những cần trục và xe tải đang oằn mình chuyển động cắt màn mưa. Họ đã không nhìn thấy con tàu hằng mong đợi đang vào bến, mang theo những người bạn, người cha, người anh và có thể, cả những người yêu. Họ không nhìn thấy người đàn ông đang khóc ở khoang hạng ba. Mưa quyện nước mắt chảy dài trên mặt gã, kẻ đã theo tàu trên những hải trình qua hàng chục cảng, nước mưa nhòa trong nước mắt, hồi ức về những ngọn đèn quê thân thương hòa trong những ánh đèn mờ của thành phố xa lạ đang chìm trong mưa bão.

Đêm ấy Manuel, chàng thủy thủ dạn dày quá rành biển cả đã quyết định không đưa thuyền ra biển. Vào những đêm giông bão chuyện ái ân luôn ngọt ngào hơn, và da thịt Maria cũng đượm hương vị biển.

Ánh đèn trên pháo đài cổ đã tắt. Những ngọn đèn trên các thuyền khác cũng vậy. Thành phố mất điện. Các cần cẩu ngừng lại, đám xe tải chạy vào nhà kho. Từ con thuyền “Quả cảm” của mình Guma thoáng hoảng sợ khi những ánh đèn chợt tắt. Anh nắm chặt tay lái nơi con thuyền đơn độc đang rạp mình trên sóng. Mọi người từ tàu viễn dương đã lên xe đến những nơi nhộn nhịp hơn. Chỉ còn một người ở lại đang bắt tay một người khác vừa xuống tàu:

- Mọi chuyện ổn cả chứ?

- Vâng, - Người kia mỉm cười

Người đi đón gọi một chiếc xe, cả hai lặng lẽ rời đi. Hẳn bạn bè họ đang nóng lòng chờ đợi.

Người đàn ông đến trên khoang hạng ba đứng nhìn thành phố cảng với những tập tục và ngôn ngữ xa lạ. Ghì lên ngực chiếc túi da gần như trống rỗng, nắm chặt quai va li, gã quả quất dấn bước lên con phố dốc đầu tiên vừa thấy. Cảng trở nên vắng vẻ.

Chỉ còn lại mình Livia đứng đó, dáng mảnh mai với những sợi tóc bết mưa trên mặt, cạnh những con thuyền neo, mắt đắm về phía biển. Nàng nghe thấy tiếng rên rỉ cuồng hoan của Maria Clara từ con thuyền của Manuel. Tuy nhiên mọi ý nghĩ lẫn ánh mắt nàng đều hướng cả về nơi biển lớn. Gió lay nàng như thân sậy, mưa quất nàng lên mặt, lên chân. Nhưng nàng vẫn đứng đó bất động, thân rướn tới, ánh mắt xuyên đêm, ngóng trông ánh đèn từ thuyền “Quả cảm” đang xuyên bão tố, rọi thấu màn đêm vắng ánh sao báo tin Guma đang về bến.