4. LỜI RU CỦA ROSA PALMEIRAO
Rosa Palmeirao… cái tên ấy nghe thật ngọt ngào với những người dân đất cảng. Có biết bao huyền thoại được kể về người phụ nữ lai đen ấy. Lão Francisco thuộc vô số chuyện trong đó, văn xuôi lẫn văn vần, bởi về Rosa Palmeirao có cả bộ sưu tập ABC những bài ca, trong đó mỗi bài thơ bắt đầu từ một chữ cái. Ngay những người mù trên mọi nẻo đường dẫn sâu về các miền xa trong đất liền cũng hát về cá tính mãnh liệt cùng những hành động phi thường của nàng. Đàn ông đất cảng đều biết và yêu thích nàng, luôn vồn vã bắt tay thật chặt và sẵn sàng châm thuốc cho nàng. Trước mặt nàng không một ai dám huyên hoang về lòng can đảm.
Đêm đến, khi ít thuyền ra khơi, lão Francisco thường kể đủ chuyện. Ai cũng biết lão ưa đặt chuyện, đôi khi bịa ra cả những giai thoại thật dài. Nhưng dẫu khéo bịa đến mấy lão cũng chẳng bao giờ kể được hết sự thật về Rosa Palmeirao. Không người kể chuyện nào trên đời (mà giỏi nhất chính là dân vùng duyên hải Bahia này) có thể kể hết mọi kỳ tích của Rosa Palmeirao. Những kỳ tích ấy nhiều đến nỗi đã đi vào bài ca mà lão Francisco thường hát cho đám người tụ tập xung quanh:
Mảnh dao lam sau tà váy
Lưỡi dao găm trong ngực áo, sát làn da
Palmeirao, Rosa
Tấm thân tuyệt vời
khuyên tai
Đâu sợ gì cá dữ của khơi xa
Ôi, hẳn đã chẳng có chuyện gì xảy ra nếu thân thể nàng không tuyệt vời, hấp dẫn đến thế… Tiếng tăm đã bay xa khắp mọi nơi, dân miền biển ai mà chẳng biết. Họ đều sợ lưỡi lam dưới váy nàng, con dao trên ngực nàng, nắm đấm của nàng, nhưng sợ nhất vẫn là tấm thân hoàn hảo ấy. Vẻ ngoài của nàng luôn đánh lừa. Nàng đi qua, hông đong đưa, cặp chân dài uyển chuyển như mời gọi. Chàng thủy thủ bám theo, cắt thật mềm dưới chân và trăng rạng ngời trên biển. Lời ca từ cảng nói rằng ấy là đêm của tình yêu. Nàng bước đi, vẫn duyên dáng đong đưa, như chẳng phải nàng mà là một nữ ngư dân vùng biển. Chàng thủy thủ không nhận ra nàng và mải miết theo sau. Cát mềm lụi dưới chân chờ đợi thành tấm nệm lông êm ái. Tội nghiệp cho chàng thủy thủ nếu nàng không thích gã hoặc không muốn làm tình vào đêm ấy. Rosa Palmeirao với mảnh lam dưới váy và lưỡi dao găm trên ngực. Nàng từng đập sáu tay cớm, nằm khám không dưới hai chục lần và hạ gục khối gã đàn ông ngổ ngáo. Lão Francisco hát:
Nàng đánh ngã sáu tay cớm lớn
Chuyện xảy ra hôm lễ hội Thánh John
“Về khám ư? Chuyện ấy còn quá sớm!”
Cả đội quân hùng hổ vây quanh
Lười dao sáng vung lên từ ngực áo
“Muốn mất mạng đêm nay, hãy cứ xông vào!”.
Nàng có thể giết người, có thể đuổi cả dội quân tháo chạy. Nàng thật xinh đẹp và dũng cảm. Lão Francisco hát về những chiến tích của Rosa Palmeirao, và mọi người vỗ tay hòa theo nhịp bài ca:
Lệnh ban xuống hãy điệu ngay về khám
Palmeirao, dầu sống đứng hoặc chết nằm
Lười lam mỏng trên tay nàng lại vung lên lấp loáng
Cả đám người phút chốc biệt tăm.
Mọi người nghe và vỗ tay theo. Guma vỗ tay nhiệt tình hơn tất cả. Anh không nhớ mặt Rosa Palmeirao. Đã nhiều năm nàng không xuất hiện ở đây. Mọi người nói nàng đã đi khắp các bến cảng, sau trở về Nam, sống một dạo với viên đại tá nào đó rồi bỗng cho hắn một trận thừa sống thiếu chết và biến mất giữa vùng đất vô tận ấy. Có lần nàng ghé cảng Bahia chỉ vài giờ, không ai thấy, chuyển từ một tàu sang tàu khác, và lại ra đi. Người ta nói nàng chẳng hề già đi, trông vẫn thế. Nhành hoa cỏ (rosa palmeirao) nàng mang theo trên ngực áo vẫn còn đó như ngày nào. Nhưng nàng đã ra đi, tất cả những gì để lại cho những đêm ấy chỉ là huyền thoại, những bài ca ABC mà cánh đàn ông kể nhau nghe đâu đó trong đêm tối gần khu Chợ lớn… Nàng có thân hình tuyệt đẹp và chưa mất đi một thứ gì. Khi yêu đàn ông nàng cũng là phụ nữ như bao người khác. Và nhành hoa trên ngực áo như càng đẹp hơn, hương tóc nàng như lan tỏa ngạt ngào hơn. Khi nàng gắn bó với một người đàn ông, mọi kẻ khác đều là vô nghĩa: Rosa Palmeirao không sẻ chia tình cảm. Lão Francisco hát:
Buổi ban ngày nàng cực kỳ dũng cảm
Hơn bất kỳ ai từng gặp nơi này
Trong đêm tối của tình yêu nàng là kẻ khác
Âu yếm, dịu dàng, cuồng nhiệt, đắm say…
Hình ảnh Rosa Palmeirao hiện lên trong tâm trí cánh thợ thuyền đang ngồi quanh đó. Vài người trong số họ, như Brigido Ronda chẳng hạn, từng đã yêu nàng. Hầu như ai cũng từng chứng kiến các trận chiến của Rosa Palmeirao và vì vậy đều thích nghe những bài ca ABC cùng bao huyền thoại về các kỳ tích ấy. Rosa Palmeirao giờ đang phiêu bạt ở đâu? Nàng sinh ra trên đất biển nơi này và bỏ đi muôn nơi vì chẳng muốn mãi chôn chân một chỗ. Không ai biết nàng đang phiêu bạt tận đâu. Noi nàng đến sẽ là nơi nổi sóng, bởi nàng mang lưỡi lam dưới váy và dao găm trên ngực và bởi nàng mới đẹp làm sao…
Đêm ấy nàng lên bờ sau khi rời khoang hạng ba một tàu khách đến từ Rio. Người chuyển đồ đưa miễn phí hành lý nàng lên một phòng ở “Sao hải đăng”. Năm phút sau khắp cảng đều biết Rosa Palmeirao đã trở về, trông vẫn như xưa, chẳng chút nào già đi. Thân hình nàng vẫn tuyệt vời như vậy, những bài ca về nàng hẳn sẽ lan xa. Đêm ấy không một thuyền nào ra biển. Các thuyền vải vóc, cam, dưa, hồng xiêm phải đợi dỡ hàng vào sáng hôm sau. Rosa Palmeirao đã trở về sau nhiều năm vắng bóng. Cánh thủy thủ tàu chạy tuyến Baiana cũng đổ về “Sao hải đăng”. Cả các chủ thuyền. Lão Francisco cũng đưa Guma đến.
Tiếng ly tách râm ran bên quầy rượu. Một ngọn đèn đỏ rọi lên bức màn lớn vẽ ngọn hải đăng trên nền sáng đục mở. Khi họ vào Rosa Palmeirao đang ngồi trước quầy rượu tươi cười, tay trái duỗi trên lưng ghế, tay phải nâng ly rượu. Vừa thấy lão Francisco nàng đã vụt đứng lên choàng tay quanh cổ lão:
- Xem ông bạn già của tôi này… Ôi Francisco…Người ta nói thế mà đúng, ly rượu tồi chẳng bao giờ vỡ…
- Vì thế cả hai ta mới còn sống đến bây giờ….
Nàng bật cười, vừa lay người lão Francisco:
- Ông vẫn không nằm lại dưới biển sao, đồ quỉ quái? Ai mà nghĩ được rằng…
Nàng chợt nhận thấy Guma:
- Chàng thủy thủ tập sự này là ai vậy? Trông có nét của ông…
- Gumercindo, cháu tôi đấy. Mọi người gọi nói là Guma. Cô đã gặp nó khi nó còn là…
Nàng suy nghĩ, rồi mỉm cười:
- Con của Frederico, đúng không? Nhưng mũi cao hơn, xương lớn hơn... Cha anh đúng là một trang nam nhi đấy
- Frederico là em trai tôi. - Francisco bật cười.
- Hai anh em mà trông chẳng giống nhau chút nào. Khuôn mặt ông ấy đâu có như con cá chết vậy.
Họ cười vang, vì thực tình Rosa Palmeirao rất vui nhộn, nàng vung tay, chuyện trò như đàn ông và uống rượu không mấy ai bì nổi. Lão Francisco vỗ tay mấy tiếng và nói:
- Này các bạn, ta hãy uống mừng cái túi da già cỗi này trở về… Tôi sẽ bao hết lượt…
- Tôi sẽ bao thêm lượt nữa… - Chủ thuyền Manuel, dạo ấy còn chưa sống với Maria Clara, la lớn.
Họ cùng ngồi xuống và nâng ly. Ông Babau, chủ quán “Sao hải đăng”, đi từ bàn này sang bàn khác với bình rượu trên tay, vừa nhẩm tính những ly đã uống. Rosa Palmeirao đến ngồi cạnh Guma bên một bàn nhỏ ở góc. Anh ngắm nhìn nàng. Thân hình nàng quả là đẹp tuyệt. Bộ mông tròn trịa nở nang của nàng đong đưa như đuôi xuồng. Nàng uống ly rượu mía và nhăn mặt:
- Tuy biết cha anh nhưng tôi chưa già đến nỗi…
Guma cười to, nhìn thẳng vào mắt nàng. Sao những bài ca ABC ấy chẳng nói gì về cặp mắt màu lam trông như viên cuội dưới đáy biển này nhỉ? Còn hơn cả mảng lam, lưỡi dao găm lẫn thân hình tuyệt hảo với phần sau căng tròn sống động đong đưa duyên dáng như đuôi thuyền kia, đôi mắt ấy có thể khiến người ta sợ hãi với màu xanh thẳm sâu như vực biển. Ai dám nói chúng không thay đổi như sắc màu của biển, lam, lục và cả màu chì vào những đêm yên tĩnh nặng nề chờ bão tố?
- Chính tôi cũng biết Frederico từ rất lâu rồi, mà tôi cũng mới hai mươi tuổi..
- Tất nhiên tôi chẳng còn thơ trẻ đến thế… Tôi cũng từng uống khối rượu với cha anh. Nhìn anh… cứ như ông ấy ngồi đây vậy…
Giờ đến vòng rượu đãi của Manuel. Anh ta cao giọng gọi Rosa Palmeirao:
- Này, đồ quỉ c tôi trả tiền tua này đấy, cô biết không?
Nàng quay đầu lại:
- Tôi không đáng được đãi sao?
- Cô sắp trở thành cái túi da rồi, Rosa. - Lão Francisco cười vang.
- Câm miệng đi, đồ xuồng đắm. Ông không rành ba vụ này đâu…
- Đúng thế, Rosa. Cô vẫn còn có thể khiến khối tay điên đảo đấy. - Severiano lên tiếng bênh nàng.
Rosa Palmeirao nói với Guma:
- Tôi thành cái túi da già cóc đế như bác anh nói ư? Anh nghĩ sao? - Nàng cưới lớn, như nhìn sâu vào mắt anh.
- Ôi, không. Ai mà cưỡng nổi được cô…
Ánh mắt Rosa Palmeirao mỉm cười. Vậy sao lại ngồi nán ở đây, bên quầy rượu này khi ngoài kia cát trên bãi biển thật êm đềm, gió từ biển thật trong lành, ấm áp? Ánh mắt Rosa Palmeirao đang biếc xanh màu biển…
Nhưng ngay lúc này nàng không thuộc về một ai duy nhất. Nàng thuộc về tất cả những người đàn ông đất cảng này đang muốn biết nàng đã làm những gì trong ngần ấy năm trời xa xứ. Nàng đã đi đâu, gây chuyện với ai và ngồi tù tận những nơi nào. Các câu hỏi vang lên từ mọi phía.
- Tôi chỉ muốn nói với các bạn một điều thôi… Tôi đã qua biết bao nơi trên thế gian này, nhờ ơn Chúa. Quá nhiều nơi, chẳng sao nhớ hết. Từng thấy những đô thị lớn có thể chứa cả chục thành phố như Bahia này…
- Cô đã đến Rio de Janeiro chưa?
- Ba lần rồi… Mà tôi cũng vừa từ đó về đây.
- đấy chắc là đẹp lắm?
- Đẹp... Đèn rực rỡ, người đông đúc.. Nhìn muốn mỏi mắt…
- Có nhiều tàu lớn không?
- Toàn những tàu cực lớn, cảng đây không chứa nổi. Có mấy cái từ đầu đến đuôi dài bằng từ cảng này ra tới đập chắn sóng kia…
- Chẳng lẽ to đến thế?
- Anh đã thấy chưa nào? Còn tôi, tôi đã nhìn tận mắt. Cứ thử hỏi một anh thủy thủ thực thụ nào đó xem. Hay anh nghĩ lãi xuồng cũng là thủy thủ?
Manuel chen ngang:
- Tôi có nghe… Người ta nói thế, nhưng tôi chưa tin khi chưa tận mắt nhìn.
- Cô có phải lòng ai đó không, Rosa? - Lão Francisco hỏi.
- Đám ở đó không đáng mặt đàn ông. Thậm chí không đáng dây vào. Có dạo tôi sống trong favelas trên khu đồi ở đó và được kính trọng hết mức. Đừng hỏi tại sao. Có lần một gã vớ vẩn định làm gì đó dưới chân tôi, trong phòng nhảy. Tôi thả neo ngay trên cổ gã, khiến gã chạy vòng quanh. Thằng cha tội nghiệp sau đó lặn mất tăm. Thật tức cười…
Đám đàn ông cảm thấy khoái chí. Ở xa đây, tận Rio, ở mọi nơi khác nàng luôn thể hiện mình là kẻ thế nào. Rosa Palmeirao nhìn Guma và nói:
- Họ nói phụ nữ Bahia đã vậy, đàn ông xứ ấy không biết còn tới đâu?
- Hẳn cô rất nổi tiếng ở đó, phải không, Rosa?
- Tôi có một tay hàng xóm, chẳng biết sao có lần tự nhiên nảy ra ý định gạ gẫm tôi. Tôi đâu có ngán. Dạo ấy tôi đang chết mệt với một anh chàng lai đen sáng tác được bài hát và mấy bản samba nghe cũng được. Một tối gã hàng xóm nọ đến phòng tôi chơi, nói chuyện. Miệng nói mà mắt cứ dán lên giường. Rồi hắn nhảy lên giường và nằm đó. Tôi bảo: “Này ông bạn, nhấc đít lên và biến khỏi đây ngay”. Còn hắn cứ thả neo nằm lỳ ở đó, như ở cảng nhà, mắt thô lố nhìn tôi. Tôi cảnh cáo hằn là bạn trai tôi sắp về bất cứ lúc nào… Hắn nói hắn không sợ bất cứ thằng nào. Tôi hỏi hắn còn đàn bà hắn có sợ không? Hắn nói chẳng sợ gì ngoài sắc đẹp quyến rũ của các nữ phù thủy. Vừa nói vừa nhìn chằm chằm vào tôi. Tôi bảo tốt nhất hắn nên xéo đi, nhưng hắn không chịu, nhất định không. Thậm chí hắn còn tính cởi quần ra khiến tôi tức điên lên, các vị biết đấy?
Đám đàn ông bật cười, đoán được kết cục sẽ tới.
- Rồi cô làm gì?
- Tôi tóm cổ hắn quẳng ra cửa. Hắn lê lết trên sàn, mặt mày như ngỗng đực.
- Khá lắm, cô bé…
- Các vị chắc chưa nghe đoạn cuối. Tôi đã tưởng mọi chuyện thế là xong, nhưng chưa. Rồi chàng lai đen của tôi về, tôi rất mừng. Tôi đã làm cho thằng cha kia phát rồ lên và khoảng nửa đêm hắn kéo theo nhà cả năm, bảy mạng. Anh chàng của tôi là người tốt và ai cũng nghĩ chắc chắn sẽ có chuyện lôi thôi ầm ĩ…Tội nghiệp cho đám kia cứ tưởng chỉ còn mỗi việc đập cho Juca một trận rồi vồ lấy tôi quẳng đến nhà giam. Khi mọi chuyện xong thì một gã trong đám nọ đã mang bộ mặt bị xẻ còn lưỡi lam chiến đấu vẫn đang nằm trong tay tôi. Mọi thứ rối tung, máu me hỗn loạn cứ như vừa xong một chuyến săn cá biển bằng lao. Khi không ai ngờ nhất thì quái thật, cảnh sát đã ở ngay trước cửa. Tất cả bị triệu về đồn.
- Rồi cô phải bóc lịch ở Rio?
- Tôi chẳng phải nằm khám ngày nào hết. Tôi đến đó, kể lại mọi chuyện cho viên thanh tra, nói Rosa Palmeirao không cho phép ai cư xử với mình như vậy. Thanh tra là một luật sư người Bahia. Ông ấy mỉm cười nói đã nghe nhiều về tôi và thả tôi ra. Tôi xin tha luôn Juca và ông ấy chấp nhận. Đám kia bị giữ lại, một gã rời cuộc ẩu đả vào bệnh viện, sau đó cũng phải đến trình đồn với bộ mặt đầy vết xăm dị dạng.
- Cô có vẻ may mắn với các sếp!
- Nhưng khi tôi ra tìm Juca, anh ta đã biến mất. Tôi chẳng bao giờ gặp lại anh ấy nữa. Chắc anh ấy sợ tôi rồi…
Đám thủy thủ bật cười, mọi người cùng cạn ly. Manuel chi tiền bao tất. Ai dám nói Rosa Palmeirao giờ trông như cái túi da? Guma không thể rời mắt khỏi nàng. Nàng có những bài ABC ca ngợi, và nàng biết phải chiến đấu ra sao. Nhưng thân thể nàng thật tuyệt vời và ánh mắt nàng xanh thẳm. Rosa Palmeirao bảo anh:
- Tôi chẳng bao giờ đánh nhau với người đàn ông mình thích… Cứ hỏi mọi người xem..
Ánh mắt Guma hoàn toàn không có nét gì sợ hãi.
Họ rời quán khá muộn. Lão Francisco về từ lâu, cả Manuel cũng không chờ đợi nổi. Chủ quán hỏi Rosa Palmeirao:
- Hôm nay cô không tính đi ngủ sao?
- Tôi định dạo quanh một lát, quá lâu chưa trở về đây…
Đã lâu lắm nàng mới lại làm tình với một người đàn ông trên mặt cát. Nhiều người nghĩ nàng chỉ biết đánh nhau, rằng cuộc sống với nàng chỉ là những cuộc ẩu đả, là ánh sáng của lưỡi lam hay của ngọn dao găm. Nếu những kẻ dũng cảm chết đi sẽ biến thành sao lấp lánh trên cao như dân gian thường nói, nàng rồi cũng sẽ lên chỗ ấy một ngày kia. Nhưng ai cũng nhầm khi nghĩ cuộc đời với Rosa Palmeirao chỉ là những trận đánh nhau. Không, điều nàng ưa thích nhất, hơn cả đánh nhau hay uống rượu, chuyện trò là làm một người phụ nữ ngoan ngoãn, rất đàn bà, như lúc này đây, trong vòng tay êm ái của Guma, xoãi người trên cát, uể oải mơn man mái tóc dày của người đàn ông yêu thích… Mắt nàng sâu như biển, và cũng như biển, chúng biến đổi không ngừng. Chúng xanh thẳm màu lá non trong những đêm ái ân trên bờ cát ấm. Chúng biếc màu xanh dương những hôm biển lặng và ánh màu chì khi trời đất lặng yên chờ bão tố. Mắt nàng lấp lánh. Đôi bàn tay thạo chơi dao của nàng lúc này mềm mại, dịu dàng nâng mái đầu Guma đang thoải mái ngả lên. Đôi môi nàng thường thốt những lời rắn rỏi đang nở ra trong một nụ cười. Chưa một ai yêu nàng theo cách nàng mong muốn. Ai cũng sợ nàng, sợ mảnh lam, lưỡi dao và cả tấm thân quá ư hoàn hảo ấy. Họ nghĩ đến ngày nàng nổi giận, mảnh lam, lưỡi dao găm xuất hiện và thân xác nàng cũng vụt biến đi. Chưa ai từng yêu nàng mà không vẩn vương niềm lo sợ. Nàng chưa thấy mắt ai trong sáng, rạng ngời như ánh mắt Guma. Anh ngưỡng mộ nàng và không hề sợ hãi… Ngay những ai đủ cam đảm ngắm tấm thân tuyệt hảo của nàng, bất chấp những lưỡi dao, cũng chưa từng nhìn thẳng vào mắt nàng để nhận thấy nét dịu dàng ánh lên từ đôi mắt màu biển đầy khao khát yêu đương, đôi mắt phụ nữ dịu êm như màn nhung ấy. Guma nhìn vào đôi mắt đó, và anh hiểu. Bởi bàn tay Rosa Palmeirao đang ve vuốt tóc anh, môi nàng mỉm cười và thân thể nàng rung động…
Ba hôm sau chiếc “Quả cảm” nhẹ trôi theo dòng nước trên sông Paraguacu. Mùi hoa quả thoảng lên từ khoang chứa. Gió đưa thuyền đi khỏi cần tay lái vì dòng nước trên sông đang rất đỗi bình yên. Sao lấp lánh trên trời, trên biển, Iemanja đang ngắm trăng và xõa mái tóc dài trên mặt nước bình yên.
Rosa Palmeirao (mảnh lam dưới váy, lưỡi dao trên ngực) đang thì thầm vào tai Guma:
- Chắc anh sắp cười nhạo và nói em thật ngốc…Anh biết em ao ước được gì không?
- Em ước gì vậy?
Nàng nhìn ra mặt sóng phẳng lặng, gắng mỉm cười, bẽn lẽn:
- Em mong có một đứa con, một thằng bé để nâng niu chăm sóc, vỗ về… Anh đừng cười, em chẳng đùa đâu…
Và nàng không xấu hổ để mặc cho những giọt nước mắt rơi, thấm ướt lưỡi dao găm trên ngực, và cả lưỡi lam sau tà váy.