7. TÀU NEO BẾN ĐẬU
Một con tàu đang thả neo tại cảng và Rosa Palmeirao sắp cùng nó ra đi. Guma nhìn người phụ nữ đang vẫy khăn tay từ khoang hạng ba. Nàng sắp dấn thân vào một cuộc phiêu lưu mới, rất có thể là lần cuối của cuộc đời. Khi trở về nàng sẽ tìm một đứa trẻ để chăm lo, một đứa trẻ sẽ coi nàng như bà nội. Tàu đã rời xa, nàng vẫn vẫy hoài chiếc khăn tay và những người trên bến vẫn vẫy tay chào tiễn. Có ai đó nói đằng sau Guma:
- Con bé kỳ quặc… Cứ lang thang phiêu bạt suốt đời…
Guma chậm bước quay về. Gió mạnh hơn, đêm sắp xuống và một chuyến hàng đang đợi anh đưa đến Cachoeira, nhưng hôm nay anh không muốn rời khỏi cảng, không muốn băng qua vịnh. Suốt mấy ngày nay, từ sau lễ hội Iemanja điều duy nhất khiến anh bận âm là tìm gặp người con gái đã nhìn anh hôm ấy. Anh không thể tìm biết gì về nàng bởi có quá đông người trong lễ hội của Pai Alselmo đêm ấy, những người đến từ rất xa, thậm chí tận Conceicao da Feira. Anh đã đi dọc theo các con phố cạnh cảng, xem kỹ từng ngôi nhà nhưng vẫn không tìm thấy cô gái ấy. Không ai biết cô ta là ai, làm gì và từ đâu đến. Điều chắc chắn là cô ta không sống tại cảng bởi ở đây mọi người ai chẳng biết mặt nhau. Chàng da đen Rufino cũng không tìm hiểu được gì thêm về cô ta. Nhưng Guma không mất hy vọng. Anh tin chắc sẽ tìm được người con gái
Một chuyến hàng đang đợi anh chuyển đi. Sau khi xếp hàng anh sẽ đưa thuyền đến Cachoeira. Lại sẽ ngược sông lần nữa. Cuộc đời sông nước đầy những hiểm nguy, và đằng nào cũng vậy, ngược nước, xuôi dòng hay đưa thuyền qua vịnh, đâu khác gì nhau… Đó là công việc thường ngày không làm ai sợ hãi. Guma cũng chẳng bận tâm gì về chuyến đi sắp đến. Anh nghĩ đến chuyện khác: anh sẵn sàng cho đi tất cả để gặp lại được người thiếu nữ trong lễ hội Iemanja. Giờ Rosa đã ra đi và anh được tự do… Anh thả bộ dọc theo bờ biển vừa khẽ huýt sáo. Có tiếng hát vang lên từ phía chợ. Cánh thủy thủ và phu khuân vác, họ quây thành vòng tròn quanh một chàng lại đen đang múa hát.
Tôi lai đen, và tôi biết thế
Ngay Chúa trời cũng hiểu cho tôi
Nếu muốn chối rằng mình không phải thế
Mái tóc này cũng để lộ ra thôi.
Mọi người vỗ tay theo. Những đôi môi rộng mở trong các nụ cười, những thân hình nhún nhảy theo điệu emboladas sôi động. Chàng lai đen hát:
Nếu có gắng xoa da bằng phấn trắng
Mái tóc xoăn kia cũng phản lại tôi rồi
Guma đến gần đám nọ. Người đâu tiên anh thấy và suýt không nhận ra là Rodolfo trong bộ đồ màu xanh dương sẫm sang trong vừa bặt tăm suốt mấy tháng nay. Rodolfo ngồi trên chiếc thùng lật úp và mỉm cười với người đang nhảy múa. Trong nhóm còn có cả Xavier, Maneca tay vẹo, Jacques, Severiano và cả lão Francisco ngồi phía sau đang hút tẩu.
Nhác thấy Guma, Rodolfo vẫy tay chào:
- Tớ có chuyện cần nói với cậu…
- Được
Gã lai đen hát xong và mỉm cười chào mọi người. Tuy thở dồn sau điệu nhảy nhưng trên mặt gã lộ vẻ hân hoan đắc thắng. Đó là Jesuino, chủ chiếc thuyền đáy bằng lớn mang tên “Nàng tiên cá” chạy tuyến Bahia - Santo Amaro. Gã mỉm cười nhìn Guma:
- Chào anh bạn…
Maneca tay vẹo khịt mũi khi nghe câu chào thân mật đó:
- Đừng có nói chuyện với Guma, Jesu…Bánh lái của nó gãy rồi…
- Cái gì gãy?
- Mất lái, mất hướng rồi… Nó là ma đó…
Cả đám cười vang. Maneca tiếp tục:
- Người ta nói thằng mê gai như cái thuyền sắp đám. Các vị có biết hắn suýt lao chiếc “Quả cảm” vào đá ngâm không?
Guma cảm thấy nóng mặt. Vốn không chấp các chuyện đùa nhưng lần này không hiểu sao anht hấy tức giận. Nếu Maneca mà lành lặn hai tay… Nhưng Severiano và Jacques đã kích thêm:
- Lần này hắn dính với con nào vậy?
- Một ả hết thời đã rộng lòng mở cái vỏ nghêu của mình ra…- Severiano trả lời trong tiếng cười hô hối đầy khiêu khích.
Rufino thấy Guma đã siết chặt nắm tay bèn nói:
- Đủ rồi đấy, các vị. Mỗi người hãy cứ lo lấy chuyện của mình.
- Cậu cũng là vệ sĩ của mụ ấy sao, anh bạn? - Severiano cười to hơn. Đám xung quanh cũng cười, nhưng chẳng được lâu bởi Guma đã lao bổ vào Severiano. Jacques định tách họ ra nhưng bị Rufino kéo lại:
- Đàn ông cả, cứ để một chọi một đi...
- Đừng làm bộ ngu ngơ… Thế mày là gì, cũng đàn ông chắc? Đồ giẻ rách…
Và Jacques lao vào đánh chàng da đen. Rufino thầm nghĩ: “Đúng là mèo già cũng không sao thành hổ…”, vừa lui người khéo léo né cú đấm của Jacques, đồng thời xoay toàn thân trên gót chân và tung một cú đá chớp nhoáng khiến gã kia đổ nhoài trên mặt đất. Guma vẫn đang nện Severiano, đám kia đứng nhìn và không rõ lắm chuyện gì đang xảy ra. Severiano chợt vùng thoát và rút dao ra. Lão Francisco la lớn:
- Nó giết Guma mất…
Severiano tựa lưng vào bức tường cuối chợ, tay vung dao gọi Guma:
- Kêu Rosa đến đánh với tao, mày không đáng mặt đàn ông.
Guma lăn xả vào nhưng bị Severiano tung một đá trúng ngay bụng. Anh sụm xuống, bị đối phương nhảy xổ lên người với con dao trong tay. Đúng lúc này Rodolfo, nãy giờ vẫn ung dung huýt sáo bản emboladas chàng da đen vừa hát, đã nhảy tới bóp mạnh cổ tay kẻ sinh sự khiến con dao rơi xuống. Guma đã đứng thẳng dậy và đập cho gã kia một hồi cho đến khi gã gục xuống như một cái xác.
Lúc này Rufino mới hát lên bài ca chiến thắng của mình:
Này chàng dũng cảm, thế vừa chưa?
Hãy nhớ mãi những gì ngươi đã nếm
Biết xấu hổ sau những gì đã đến
Và nguyên tên ta trong những phút âm thầm.
Đám đông lặng lẽ tản ra. Vài người khiêng Severiano về thuyền của gã. Jacques đi về nhà, mồm lẩm bẩm những lời de dọa. Guma cùng Rufino trở về thuyền “Quả cảm”. Vừa nhảy lên khoang thuyền Guma chợt nghe tiếng gọiRodolfo:
- Các cậu đi đâu thế?
Guma ngoảnh lại:
- Nếu không có cậu chắc mình tiêu rồi…
- Quên chuyện đó đi…
Rodolfo chợt nhớ lại:
- Cũng giống như hồi nhỏ bọn mình đánh lộn, cậu nhớ chứ? Có điều lần này mình đứng về phe cậu…
Gã tháo đôi giày bóng lộn và lội bùn đi đến chỗ chiếc thuyền:
- Mình có chuyện muốn nói với cậu…
- Chuyện gì vậy?
- Cậu không bận chứ?
- Không… - Guma tin rằng gã cần tiền.
- Ngồi xuống đây đi, mình sẽ nói.
- Lâu thế hả, vậy mình về đây. - Rufino chào tạm biệt.
- Rodolfo đưa tay vuốt nhẹ mái tóc bóng mượt của mình. Người gã thoảng mùi dầu bôi tóc rẻ tiền. Guma tự hỏi không biết gã biến đi đâu mấy tháng gần đây. Đến những thành phố khác? Ngồi tu do trấn lột? Ai cũng nói gã là người bất hảo. Gã chuyên chơi cờ gian bạc lận, lừa đảo, có lần đã đâm mọi người khi sạch tiền ở Pitagueirs. Đó là lần bị bắt giữ đầu tiên. Nhưng lúc này gã trông khấm khá, đến đây chắc chẳng để vay tiền.
- Hôm nay cậu sẽ đi?
- Tớ phải chuyển hàng đến Cachoeria..
- Có gấp lắm không
- Gấp. Ông Rangel cần đưa sớm một số hàng về kho ở đó, kịp cho lễ hội hóa trang…
- Lại sắp đến lễ hội điên rồ ấy…
Guma đang xem hàng trong khoang:
- Cậu cứ nói đi, mình vẫn nghe được mà.
Rodolfo cảm thấy thế còn tốt hơn vì không phải nhìn mặt Guma và dễ nói thẳng ra.
- Chuyện rất dài, có lẽ mình phải kể từ đầu…
- Được, cậu cứ nói đi…
- Cậu còn nhớ cha mình không?
- Ông Concordia, mình nhớ mà vì ông ấy có một quầy ở chợ..
- Đúng thế, nhưng chắc các cậu không nhớ mẹ mình. Bà ấy chết khi mới sinh.
Gã đứng yên nhìn mặt nước. Gã thấy bóng Guma đi lại trong khoang thuyền.
- Tớ vẫn nghe đây.
- Ừ, để tớ nói cậu nghe: ông già Concordia chưa bao giờ cưới bà ấy…
Guma ngạc nhiên ngước nhìn lên, Anh thấy Rodolfo đang trầm ngâm dõi mắt nhìn ra mặt nước. Gã đến đây kể với anh những chuyện ấy để làm gì?
- Vợ chính của ông ấy sống ở khu trên, cách đây vài dãy phố. Trước khi mất ông ấy có bảo tớ… Cậu cũng biết tớ đã không làm gì cả, không đến thăm vợ ông ta dạo còn vô công rỗi nghề ở đây. Tớ ở lại trên chiếc thuyền ông già để lại, rồi chuyển sang sống cách khác bởi không ưa cuộc sống trên đất cảng này.
Guma đã eo lên sau khi xếp xong hàng hóa. Anh ngồi đối diện với Rodolfo:
- Sống như thế chán thật…Nhưng cậu đâu có thể làm được gì?
- Đúng thế…Tớ bỏ đi và lăn lộn ngoài kia, lang bạt hết chỗ này chỗ khác.
Gã cúi đầu:
- Cậu cũng biết tớ đã nếm mùi nhà đá… Vậy là mới đây mình vẫn sống ung dung như vậy, kiếm được chút tiền, chia chác với lão đại ta ở Bonfim…Cho đến khi gặp con em gái…
- Cậu còn có em gái?
- Phải, mà chính tớ cũng đâu có biết. Ông già quên nói về nó. Ông ấy chỉ dặn hãy đi tìm vợ ông ấy vì bà ta cũng biết là có mình. Hẳn con bé đã gắng đi tìm mình kể từ khi mẹ nó mất cách đây gần một năm.
- Vậy cô ta ở đâu suốt thời gian ấy?
- Nó sống với vợ chồng người cô, những người bà con.
- Bà con của ông Concordia?
- Không. Của mẹ nó. Thật rối rắm, mình cũng không rõ lắm.
Guma vẫn không hiểu điều này liên hệ gì tới anh, vì sao Rodolfo kể anh nghe những chuyện ấy.
- Thôi được, mình sẽ nói cho cậu nghe đây. Cô bé ấy đã tìm tới khắp nơi. Nó nói sẽ giúp tớ trở lại con đường ngay thẳng, nói rất nhiều, những lời lẽ thông minh. Và mình đã tự nhủ: thề có Chúa, trên đời này chưa gặp ai tốt như nó… Nó trẻ hơn tớ, mới mười tám tuổi. Cải tạo tớ, tất nhiên nó chẳng làm nổi đâu. Mình hẳn đã đánh mất cả chút liêm sỉ từng có. Sa vào con đường ấy có mấy ai thoát được chân ra…
Gã lặng yên và châm thuốc hút:
- Mất thói quen lao đông, làm sao lấy lại…
Guma khẽ huýt sáo. Anh cảm thấy tội nghiệp cho Rodolfo. Dân cảng nói nhiều điều bất hảo về y. Người ta nói gã đã nhúng tay vào những chuyện xấu xa và bản thân gã là đồ vô tích sự. Gã đã sa vào đó, chẳng làm sao vượt thoát, kể cả với sự giúp đỡ của cô em gái tốt bụng kia.
- Nó lo lắng cho tớ, tớ biết, và thấy tội nghiệp cho nó. Nó nói rồi đời mình kết cục chẳng ra sao, và nó có lý.
Gã khoát rộng tay như muốn gạt sang bên mọi chuyện và tiếp:
- Phải, và con bé muốn tớ đưa cậu đến đó…
- Muốn tớ đến đó? - Guma giật mình, thậm chí sợ hãi.
- Chuyện là thế này… Những người bà con của nó đã đi chuyến tàu Canavieiras hôm cậu ra lôi cá: hòm khốn khổ ấy vào. Cậu đã làm một chuyện rất đáng mặt đàn ông. Họ đi thu xếp chuyện gì đó ở Ilhéus, nhung chẳng giải quyết được gì và đáp tàu quay trở về đây. Họ có một cửa hàng rau quả ở đường Rui Barbosa. Tất cả cùng đi trên khoang hạng ba, và con bé đã tưởng sẽ không sao qua khỏi. Nó muốn cảm ơn cậu…
- Vớ vẩn, vào chỗ tớ ai mà không làm thế. Có điều hôm ấy tớ gặp may, sóng không lớn lắm…
- Nó đã nhìn thấy cậu. Nó có dự lễ candombles của lão Alselmo.
- Có phải cô bé ngăm ngăm với mái tóc suôn?
- Đúng đấy…
Guma lặng người chẳng biết nói gì hơn. Anh sững sờ nhìn Rodolfo, nhìn con thuyền, nhìn ra mặt biển. Anh những muốn hát, muốn gào, muốn nhảy múa trước niềm vui to lớn ấy. Rodolfo hỏi:
- Cậu làm sao thế?
- Không, có gì đâu. Giờ tớ đã biết cô gái ấy là ai
- Ừ, hãy chuẩn bị đi sau khi cậu trở về. Tớ sẽ nói với nó là cậu đã hứa sẽ tới.
Guma bực tức nhìn chiếc thuyền chất đầy hàng. Anh những muốn đi ngay vào đêm ấy.
- Được rồi. Mình sẽ đến.
- Vậy chào cậu. Đừng băn khoăn gì lắm…
Rodolfo nhảy xuống, tay xách đôi giày. Guma hỏi với theo:
- Cô ấy tên gì vậy?
- Livia!
Guma dong buồm, nhổ neo và thả thuyền xuôi theo con gió thuận. Manuel trên chiếc “Lãng du” đang đi ngang đập chắn sóng. Dạo ấy không ai chạy thuyền nhanh bằng Mannel. Guma nhìn chiếc “Lãng du” lao nhanh, buồm căng trong gió. Đêm đã xuống đậm. Guma châm tẩu, đốt đèn. Chiếc “ Quả cảm” lướt nhanh trên mặt sóng.
Gần đến Itaparica anh bắt kịp thuyền của Manuel:
- Manuel, anh có muốn đua không?
- Cậu đang đi đâu?
- Đến Maragogipe trước, rồi Cachoeira.
- Vậy mình có thể đua đến Maragogipe.
- Tôi đặt năm đồng…
- Và thêm mười đông nữa nếu cậu thắng. - Chàng da đen Antonio Balduino la lớn.
- Đồng ý.
Và hai chiếc thuyền bắt đầu lao nhanh trên mặt nước êm đềm. Trên thuyền “Lãng du” Maria Clara chợt cất tiếng Ngay lúc đó Guma hiểu rằng anh sẽ thua. Có ngọn gió nào đẩy thuyền lao nhanh bằng những lời ca. Và bài Maria Clara đang hát kia cũng là bài ca hay nhất. Thuyền Manuel đến gần hơn. Chiếc “ Quả cảm” cùng Guma vẫn thờ thẫn thả hồn theo tiếng hát. Bên bờ sông ánh đèn của Maragogipe đã hiện ra. Khi chiếc “Lãng du” vượt qua, Guma quăng sang mười lăm đồng milreis và Manuel gọi sang:
- Chúc đi may mắn nhé!
Anh ta cảm thấy vui sướng vì vừa thắng cuộc đua và tiếng tăm mình càng lan rộng. Nhưng Guma cũng nổi tiếng khắp vùng này. Một chủ thuyền thiện nghệ với đôi tay vững chắc và lòng can đảm không thua bất kỳ ai. Anh là người duy nhất dám ra khơi vào đêm tàu Canavieiras gặp nạn. Manuel cũng không dám đi, cả Xavier với những nỗi niềm riêng cũng vậy. Từ buổi ấy tiếng tăm anh lan xa, ngược xuôi khắp miền duyên hải. Anh thuộc số những người luôn để lại sau mình bao huyền thoại, những tấm gương kẻ khác sẽ soi vào.
Chiếc “ Quả cảm” băng đi trong màn đêm yên tĩnh. Sắp đến khúc quanh lớn gần Maragogipe. Guma thấy thật hạnh phúc. Tên nàng là Livia. Anh chưa biết người phụ nữ nào mang cái tên như vậy. Khi có nàng ở bên Manuel sẽ thua sẽ thua trong mọi cuộc đua giữa họ, bởi cũng như Maria Clara, nàng sẽ hát lên những bài ca xưa của miền duyên hải. Iemanja đã nghe thấu lời anh, và nàng là kẻ được Người gởi đến cùng anh chung sống.
Có một bài ca vùng duyên hải nó về nói về nỗi bất hạnh trong cuộc sống của vợ những người đi biển. Lời ca còn nói rằng trái tim người thủy thủ cũng dễ lay động như gió thổi ngang trời, như những con thuyền chẳng bao giờ đậu hoài một bến. Nhưng mỗi con thuyền đều mang tên bên mạn, thuyền có thể qua nhiều năm tháng viễn du nhưng chẳng bao giờ quên bến cảng quê, nơi nó sẽ về một ngày nào đó. Cũng như trái tim thủy thủ luôn hướng về người phụ nữ của riêng mình. Xavier, kẻ từng quen bao cô gái giang hồ nhưng chẳng thể quên người phụ nữ của riêng mình. Xavier, kẻ từng quen bao cô gái giang hồ nhưng chẳng thể quên người phụ nữ gọi anh là Cú vọ đã bỏ đi với đứa con trong bụng một đêm kia. Guma cũng vậy, anh sẽ chẳng bao giờ quên Livia, người con gái anh còn chưa rõ mặt. Thuyền đã tới Maragogipe.
Đã có người đợi anh trên cầu cảng. Họ thỏa thuận trong chuyến ngược thuyền sẽ chở theo những kiện thuốc lá. Guma uống một chút ở quán bar cạnh đó rồi dong thuyền trở về.
Cần phải đi nhanh ở khúc sông này. Đây là nơi bóng ma ngựa trắng thường xuất hiện. Không ai còn nh ngựa trắng xuất hiện tự khi nào và đến giờ vẫn còn chạy mãi. Không ai rõ tại sao nó chạy hoài như vậy trong những cánh rừng nằm cạnh dòng sông. Những lâu đài cổ xưa hoang phế, những cánh đồng bỏ hóa ngập cỏ hoang - tất cả thuộc về hồn ma con ngựa trắng vẫn mãi phóng đi chưa một phút dừng. Ai thấy nó đều không nhấc chân đi được nữa. Nó thường xuất hiện vào tháng năm quãng thời gian người ta hay thấy nhất. Guma lướt nhanh trên thuyền, mắt vẫn bất giác nhìn sang quãng rừng cây kế đó, lãnh địa của hồn ma ngựa trắng.
Người ta nói đó là hồn ma một chủ đồn điền độc ác từng giết người và bắt lũ ngựa làm việc cho đến khi gục chết vì kiệt sức. Giờ lão biến thành con ngựa trắng phải chạy hoài muôn kiếp bên sông để đền món nợ gây từ kiếp trước. Trên lưng ngựa mang gánh nặng không kém những gì lão từng chất lên lũ ngựa ngày xưa. Tiếng đai da kẽo kẹt dưới gánh nặng kia, và con ngựa vẫn lao đi qua những cánh rừng hoang vắng. Đất rung lên dưới vó ngựa, ai nhìn thấy chân sẽ như hóa đá. Cuốc chạy triền miên qua đồn điền xưa chỉ ngừng lại khi một người nào đó thương hại mà dỡ đi gánh nặng kia, những khói đá dùng xây pháo đài ngày trước. Con ngựa trắng vẫn chạy hoài, không biết đã bao năm…
Có tiếng động đằng xa? Hẳn đó là hồn ma ngựa trắng… Hôm nay Guma những muốn đi sâu vào cánh rừng gặp ngựa trắng, tháo khỏi lưng nó gánh nặng, giải phóng tay chủ nô xưa giờ chỉ còn là nô lệ của chính mình. Hôm nay Guma cảm thấy lòng ngập tràn hạnh phúc. Chiếc”Quả cảm” lướt trên sóng nhẹ của dòng sông. Thuyền lao nhanh như bị thúc bởi tiếng vó dập dồn của ngựa trắng. Thuyền còn đi nhanh hơn bởi ngay mai nhất định Guma phải về đến bến, để gặp Livia.
Chưa bao giờ anh thấy thuyền đi lâu như thế. Mà anh còn biết bao việc phải làm! Dỡ hàng ở Cachoeira, quay lại bốc hàng ở Maragogipe rồi mới xuôi về Bahia. Một chuyến đi quá dài cho kẻ đang sốt ruột trở về. Nó sẽ không dài nữa khi Livia cùng anh có mặt trên thuyền, cất tiếng hát giúp anh cùng “Quả cảm” giành chiến thắng trong mọi cuộc đua sẽ tới. Đó là lý do khiến anh chạy nhanh hơn bởi chuyến đi kéo dài quá lâu, những hai ngày đằng đẵng…
Mọi người xung quanh niềm nở chào Guma. Quán đông nghẹt. Các cáng ở Cachoeira luôn đông đúc người và thuyền tứ xứ, và hôm nay tàu của hãng Bahia cũng đang neo tại bến. Tàu sẽ nhổ neo khoảng ba giờ sáng, vì vậy cánh thủy thủ không ngủ mà tụ tập cả về đây để uống rượu và hôn hít các em. Guma ngồi vào một nhóm và kêu rượu. Bên cửa sổ một người mù đang đánh ghi ta. Đám phụ nữ cười to, đôi khi vô cớ, chỉ cốt để hài lòng mọi người. Có ai đó đang than thở v người dân biển:
- Mọi thứ đều tệ hại…Khốn khổ…Họ không làm ra được gì. Thậm chí chẳng đủ ăn…
Mọi người kể cho Guma nghe cuộc xô xát tối qua giữa cánh lái thuyền và một đám trai thành phố. Chuyện nổ ra ở một nhà thổ. Đám thanh niên nọ đã quá chén, có đứa muốn vào phòng một cô đang ở với Traira, tay chủ thuyền từ Maria da Graca. Hắn đạp thình lình vào cửa. Traira đứng lên đột ngột mở tung cửa và gã kia ngã nhào vô. Gã đứng dậy kêu mọi người và gào lên rằng côi gái kia là của gã và “thằng mọi bẩn thỉu” kia phải xéo ngay nếu không muốn vỡ mặt. Chúng có sáu tên, cả bọn cười cợt la hét đòi Traira phải biến ngay nếu không muốn bị dần nhừ tử. Traira nóng máu và lăn xả vào thằng khốn nọ.
- Mình nó chọi sáu thằng… Làm sao thắng nổi trừ khi Chúa ban phước… - Josue, một tay da đen to béo đang thuật lại. - Nó chiến đấu như một thằng đàn ông, lê khỏi đó bầm dập tả tơi nhưng không có gì xấu hổ. Rồi bạn bè đến, một đám đông, kéo hết ra đó. Một cuộc loạn ẩu… bọn kia chạy chí chết. Một đứa còn rúc dưới gầm giường mấy cô…
Họ vui vẻ cười vang. Guma cũng cũng cười:
- Khá thật… Phải dạy chúng biết đường cư xử chứ.
- Nhưng chuyện đâu đã hết. bọn kia làm những việc khác hẳn cánh ta. Hôm nay chúng xì xầm rỉ tai nhau, hết góc này góc khác, vo ve như đàn bà, cứ loạn cả lên. Vì cùng học ở một trường võ bị gần đây, chúng bàn nhau sau giờ tập sẽ đến đợi cánh ta ở chỗ nhà chứa ấy.
- Bọn nó muốn đánh nhau…
- Chúng cứ tưởng mặc áo lính là thành đàn ông cả. - Một gã bạch tạng cười to.
- Bọn mình tính đi đến đó. Cậu cùng đi chứ?
Guma khẽ lắc đầu. Vào dịp khác hẳn anh sẽ hồ hởi theo ngay bởi chẳng bao giờ thờ ơ với các cuộc ẩu đả. Nhưng lúc này anh chỉ muốn lên thuyền, thả mình theo mọi giai điệu vang lên từ biển cả và nghĩ đến Li
- Sao? Cậu không muốn đi ư? - Josue ngạc nhiên. - Ôi, tớ thật không ngờ đây, một tay chiến thế nay…
- Hôm nay mình kẹt. - Guma cố giải thích.
- Ai nói thế? Cậu không phải cánh thợ thuyền sao?
Guma thấy không thể nào thoát nổi. Nếu không đi sẽ chẳng ai thèm chào hỏi bắt tay anh trên đất cảng này.
- Kẻ vừa nói thế không còn ở đây nữa. Tớ sẽ đi…
- Có thế chứ. Mình đã tưởng…
Lát sau Traira tới, có chút hơi men. Mọi người gọi tên, chào hỏi:
- Chào, Traira! Một người chân chính!
Traira cúi gập người:
- Xin chào tất cả. Đời thủy thủ muôn năm…
Guma chỉ biết sơ về gã. Gã hầu như chưa đến Bahia, chỉ thường chở thuốc lá đến cảng này, cảng khác quanh vịnh. Một gã lai đen da ngăm đỏ, như màu cánh kiến với bội ria nhỏ tỉa tót và cái đầu cạo nhẵn. Josue giới thiệu gã với Guma:
- Đây là Guma, một người hùng da đen thực sự.
- Tớ đã gặp rồi.
Gã cười toét miệng để lộ chiếc răng hổng. Gã bận chiếc sơ mi sọc thắt ngược lên trông khá tức cười.
- Tớ đã nghe nhiều về cậu… Cậu đây thật sao?
- Đúng thế. Chính hắn đã một mình một thuyền lao ra biển vào cái đêm bão như trời sập để cứu tàu Cenavieiras đ
- Hay quá, hôm nay sẽ có khối trò cho những tay dũng cảm…
- Josue có kể tớ nghe chuyện…
- Đầu tiên là tớ. Bọn nó đấm đá, gần như muốn giết tớ. Rồi gió đổi chiều…
- Mọi người đã đập cho chúng một trận kiểu thế này này… - Josue khua tay một vòng bí ẩn, xòe ra, bóp lại rồi đập mạnh nắm đấm xuống mặt bàn. Điều đó có nghĩa bọn khốn kia đã bị một trận tơi bời.
- Giờ bọn chúng tính tới gây lộn. Chúng nói sẽ kéo hết tới đó…
Có tiếng chân nhịp bước ngoài đường. Một đội quân đi qua. Họ nghe tiếng hò:
- Nhìn trái, bước!
Tiếng chân đi rầm rập trên mặt phố. Josue tính kêu thêm rượu.
Traira gợi ý:
- Chắc ta phải đi thôi, coi chừng muộn mất. Nghe nói bọn chúng sắp đến đấy.
Họ quăng mấy đồng bạc lên quầy và đi ra. Cả đám khoảng mười hai người. Đám thủy thủ tàu Bahia không đi được vì phải lên boong trước giờ tàu chạy. Một người buông giọng tiếc rẻ:
- Mẹ kiếp, bỏ lỡ dịp thế này. Ngứa tay quá…Chó thật…
Đám người ra đường đi đến căn phố của gái làng chơi, vừa đi vừa nói chuyện tán gẫu. Họ nói đủ thứ chuyện, như đã quên đi vụ ẩu đả kia. Họ nói về các món đồ biển, một gã gầy tong kể câu chuyện lê thê về món muqueca từng ăn ở nhà người bạn ở Sao Felix. Traira nghe mọi chuyện nhưng vẫn dỏng tai cảnh giác cái đầu trọc nhoáng lên khi qua dưới ánh đèn đường. Tới phố nhà thổ họ cất giọng kêu to:
- Ê, chúng taoy.
Người qua đường chong mắt nhìn họ. Một nhóm kỳ quặc. Từ xa cũng có thể nhận thấy đó là cánh thủy thủ qua dáng đi hơi chao đảo với các bước dài của những kẻ suốt đời sống trên mặt sóng. Một gã trai cỡ mười chín tuổi nói với tay bạn lớn hơn:
- Cánh thủy thủ đấy. Ta đi khỏi đây thôi.
Gã kia nhún vai và rít một hơi thuốc;
- Mày sao thế? Bộ thủy thủ không phải là người sao? Có gì mà sợ.
Song những người đi đường cảm thấy lo ngại. Một người lớn tuổi đi ngang, miệng lẩm bẩm:
- Cảnh sát đâu không biết?...lũ vô tích sự. Người lương thiện chẳng còn dám ra đường. - Ông ta đưa ánh mắt thương hại nhìn đám mấy cô gái đang nhoài người qua cửa sổ.
Cả đám đi ngang chỗ mấy người đang nói. Anh chàng hút thuốc thở một hơi khói vào đúng mặt Josue.
- Mày cố ý thế phải không, đồ khốn?
Không, gã không cố ý. Gã trai run giọng thanh minh. Gã đi cùng cũng lên tiếng bênh bạn. Ánh mắt Josue trông dữ tợn. Đám cùng đi dừng cách đó một quãng đứng nhìn.
- Mày đến đây do thám cho bọn nó hả?
- Tôi đang tính về nhà. Bọn tôi chẳng quan hệ gì với đám kia cả, thưa sếp.
- Tao không làm sếp ai hết, đừng nói lung tung…
Traira gọi Josue:
- Đập nó một trận rồi đi thôi, nghe không? Mình muộn mất.
Gã nhỏ hơn hạ giọng năn nỉ
- Đừng đánh tôi, vì lòng kính Chúa, tôi có làm gì bậy đâu.
Josue hạ tay xuống:
- Vậy thì biến đi cho khuất mắt tao.
Chẳng phải nhắc đến lần thứ hai… Khi Josue đuổi kịp các bạn, Guma hỏi:
- Có chuyện gì thế?
- Không có gì. Mấy thằng lỏi sợ muốn chết…
Họ đến trước một ngôi nhà. Từ bên trong núng niếng đi ra một phụ nữ lại đen to béo:
- Các người cần gì ở đây?
Josue véo cằm mụ:
- Có khỏe không, má mì?
- Ta là má của quỉ chứ không phải của anh. Các người tính tới đây làm gì? Lại đánh lộn như hôm qua chắc? Chỉ khốn nạn thân tôi phải thu xếp với cảnh sát thôi. Xin mời đi chỗ khác cho…
- Chúa phù hộ cho mụ, Tiberia. Bọn tôi đến để vui đùa với các em gái thôi. Bộ không được đến thăm chị em sao?
Mụ béo nhìn họ nghi ngại:
- Tôi biết có người muốn gì. Các người chỉ muốn đánh lộn thôi. Bộ tưởng sống ở đây sướng lắm, còn thiếu chuyện phải lo sao?
- Chúng tôi chỉ muốn uống chút bia mà, Tiberia.
Họ vào nhà. Trong phòng lớn cánh phụ nữ ngồi quanh các bàn nhìn họ lo ngại. Một người trong nhóm quay sang- Họ nghĩ bọn ta là quỉ sứ chắc, hay hồn ma về từ thế giới bên kia?
Một phụ nữ tóc vàng đã quá thì nói với Traira:
- Ông lại đến quậy tưng lên nữa phải không, đồ vôi lại? Đúng là quỉ sứ dẫn đường. Hôm nay tôi vừa bị gọi lên đồn…
- Tôi chỉ đến để làm nốt vụ ân ái hôm qua thôi, Lulu.
Họ ngồi vào bàn. Bia được mang ra. Chỉ có năm cô gái. Tiberia báo trước:
- Không đủ đào cho các người đâu. Chỉ còn mỗi năm em…
- Trước hết bọn này muốn uống với nhau đã. - Josue nện tay xuống bàn gọi thêm bia.
Rồi vài người đi sang các nhà khác. Họ sẽ trở lại ngay khi nghe tiếng bước chân của đám học viên quân sự đi tập về và quây quanh nhà mụ Tiberia để sẵn sàng cho trận quyết chiến. Trong số mười hai người quanh bàn chỉ còn lại Traira, Josue, gã lai đen gầy ngẳng, một gã sứt môi và Guma. Josue ngà say đang lè nhè với Guma:
- Cậu chưa biết tôi là thằng bạn tốt thế nào đâu…Trên đất cảng này không đứa nào dám nói gì xấu về cậu trước mặt tớ…
Gã sứt môi nói:
- Tớ biết bố cậu. Người ta nói ông ấy đã hạ một thằng…
Guma không trả lời. Một cô bưng ra chiếc máy quay đĩa. Josue kéo một cô gái lai vào căn phòng phía sau. Traira đi với mớ tóc vàng. Tiberia đếm số vỏ chai vừa uống. Gã sứt môi gục mặt xuống bàn. Một cô gái đến bên gã:
- Còn em thì sao? Không có anh nào ư?
Gã sứt môi gần như bị lôi đi. Gã lai đen gầy ngẳng nói:
- Tớ đến để đánh nhau, nhưng đã tơi đây thì… - Và gã theo chân một cô gái khác.
Còn lại với Guma là một cô gái da đen còn trẻ. Hẳn côi ta làm ở đây chưa lâu. Vừa vào phòng cô bé đã cởi đồ ngay:
- Anh sẽ đãi em một ly cô nhắc chứ, anh yêu?
- Tất nhiên…
- Tiberia! Cho cô nhắc đi!
Cô gái cầm chiếc ly bên cánh cửa mở hé khi trên người chỉ còn mỗi chiếc áo lót. Cô uống một hơi cạn ly sau khi hỏi Guma:
- Anh uống không?
Anh mở miệng với câu: “ Không, cảm ơn”. Cô gái nằm ngửa xuống giường:
- Anh còn đợi gì nữa chứ? (Guma đang ngồi ở cuối giường). - Anh không muốn sao?
Guma cởi áo, cởi giày. Cô gái nói:
- Em có cảm giác bọn anh đến đây vì chuyện gì đó khác phải không?
- Không, chỉ vì chuyện này thôi.
Một ngọn nến lờ mờ cháy trong phòng. Cô gái giải thích là bóng đèn đã cháy. - “Điện đóm ở Cachoeira này quá tệ…”- Guma duỗi người trên giường nhìn cô gái đang nói. Cô còn rất trẻ, nhưng tuổi già hẳn sẽ đến rất mau. Mẹ anh cũng từng có một cuộc đời như vậy. Một số phận nghiệt ngã. Anh hỏi cô gái:
- Em tên là gì?
- Rita, - Cô quay sang anh. - Rita Maria da Encarnacao.
- Đẹp lắm. Một cái tên dài. Nhưng em không phải người ở đây, đúng không?
Rita nhăn mặt:
- Không thể… Em đến đây vì… - cô kết thúc câu nói bằng một cử chỉ mơ hồ và vẻ buồn rười rượi. - Em đến từ thành phố…
- Từ Bahia?
- Con từ đâu nữa chứ? Hay anh nghĩ em là dân nhập cư?
- Anh nghĩ em quá trẻ đẹp để dính vào cuộc sống như thế này…
- Em bao nhiêu tuổi rồi?
Bóng tối nhập nhoạng từ ngọn nến chập chờn vẽ những hình dị dạng trên bức tường ẩm mốc trong phòng. Cô gái duỗi chân nhìn Guma:
- Mười sáu. Xin lỗi, sao anh lại hỏi thế?
- Em còn quá trẻ và sẽ sớm tả tơi, tàn úa ở đây. Nghe này, anh từng biết một người phụ nữ (anh nghĩ đến mẹ mình) đã già đi rất sớm.
- Anh đến đây để khuyên nhủ em sao? Anh là thủy thủ hay cha cố đấy?
Guma mỉm cười:
- Anh chỉ nói vậy… Anh cảm thấy tội nghiệp, thế thôi.
Cô gái nhổm dậy và vung tay lên:
- Em không cần ai thương hại hết. Vậy anh đến đây làm gì?
Và (có trời biết tại sao) cô gái vụt kéo tấm vải che mình như chợt xấu hổ. Guma thấy buồn, chẳng bận tâm gì việc cô nóng nảy với mình. Anh thấy cô thật xinh đẹp, thật trẻ trung trong độ tuổi mười sáu và nghĩ đến mẹ mình cũng một thời như vậy. Anh thấy thương hại và những lời của cô càng khiến anh buồn bã. Anh đặt tay lên vai cô gái, thật dịu dàng khiến cô đưa mắt nhìn lên:
- Em x
- Em biết người phụ nữ anh vừa nói là ai không? Mẹ anh đấy. Khi gặp anh bà ấy vẫn rất trẻ, nhưng tàn tạ còn nhanh hơn ván lót thuyền… Em xinh đẹp, trẻ trung thế này. Em biết làm gì ở đây chứ? - Anh chợt cao giọng, không hiểu vì sao. - Em chẳng có việc gì để làm ở đây hết. Ai cũng có thể nhẫn ra ngay em không phải là người của những chốn này.
Cô gái co người giấu mình sau tấm khăn giường. Cô run rẩy như bị lạnh, như đang oằn mình dưới những làn roi. Guma ân hận vì đã to tiếng.
- Em chẳng có việc gì để làm ở đây cả. Sao em không rời bỏ chỗ này đi? ( Giọng anh âu yếm yêu thương, như giọng đứa con đang tâm tình với mẹ. Anh đã ói với cô gái tất cả những gì an từng muốn thổ lộ với mẹ mình).
- Đi đâu? Mọi người đổ về đây, em đã sa xuống bãi lầy, chẳng có một cành cây để bám thoát, toàn lau sậy…
Mắt cô gái rơm rớm:
- Sao anh lại đến đây nói với em chuyện đó? Em sống như trước giờ thì đã sao đâu. Anh đến chỉ làm em thêm khổ. Anh có thể làm gì để giúp được em đâu.
Ngọn lửa từ cây nến sắp tàn đang lóe lên trong những chuyển động cuối cùng.
- Không, em không phải dân Bahia. Em chưa từng đặt chân tới đó. Em sống ở Alagoinhas nhưng đã phải bỏ xứ ra đi vì xấu hổ. Tại một gã bán hàng rong. Em bỏ đi vì nhục nhã. Đứa con mới sinh của em đã chết…
Anh đặt tay lên đầu Rita, áp vào ngực mình mái đầu cô gái đáng thương đang thổn thức:
- Em nói đi, anh có thể làm gì được cho em?
Có tiếng đập của. Guma nghe tiếng Josue gọi:
- Guma!
- gì thế?
- Bọn học viên quân sự đến đấy. Chuẩn bị choàng thôi. - Anh bật dậy khỏi giường.
Cô gái dùng cả hai tay níu anh ở lại, vẻ mặt đầy sợ hãi, nước mắt lưng tròng. Cô níu chặt anh như bấu víu niềm hy vọng cuối cùng, như bám một thân cây bên bờ vực thẳm:
- Anh đừng đi, đừng…
Anh vỗ về:
- Anh sẽ không sao đâu, buông cho anh đi…
Cô nhìn anh, ngơ ngác:
- Còn em thì sao? Rồi chuyện gì sẽ đến với em? Anh đừng đi. Em không để anh đi đâu… Anh là của em, anh không thể đi chết như thế được… Nếu anh chết chắc em tự vận…
Anh chạy ra cửa, và trong hành lang, bất chấp tiếng la hét mỗi lúc một to của bọn học viên quân sự anh vẫn nghe tiếng khóc và câu hỏi day dứt của người con gái ấy vọng theo:
- Còn em thì sao? Nếu anh chết chắc em tự vận…
Trừ đám có vợ con, gần bảy chục mạng từ Học viện quân sự đã có mặt. Kết cục vụ loạn ẩu hẳn đã khác nếu đám nọ không đông đến thế. Họ ập vào các phòng, đánh đập tứ tung bất kể nam nữ. Đám thủy thủ chống trả. Không một ai nhận thấy Traira đã rút dao trước hay gã kia bắn trước. Khi cảnh sát đến gã đã biệt tăm theo lối sân sau, vọt qua tường và tản vào phía cảng, một khu nguy hiểm cho những kẻ muốn truy tìm. Gã bị đâm đã chết. Một gã khác bị nhẹ hơn, một vết thương ở tay. Vệt máu còn lại chứng tỏ Traira đã bị bắn, và viên thượng sĩ của trường cũng khẳng định đan bắn trúng ngực, chính mắt anh ta thấy khi gã kia vung khẩu súng lục lên.
- Thằng lai đen ấy vẫn đâm khi đã bị trúng đạn. Hắn lom khom đi ra như một ông già. Tôi chắc chắn viên đạn xuyên trúng ngực. Hắn không thể lần ra đến cảng được đâu…
Một cô gái đã chết. Cô đã lao vào chắn giữa Guma và họng súng chĩa vào anh, nhưng chẳng ai bận tâm đến Rita bởi một ả điếm chết đâu có gì quan trọng. Gã kia thì khác. Hắn thuộc gia đình gia giáo được kính trọng trong cùng, con một luật sư. Viên cảnh sát gãi đầu (ông ta bị dựng dậy khi đang ngủ), nhìn cái xác của Rita và xỉa chân hỏi:
- Còn cô này, tại sao lại chết?
Mợ tóc vàng cũng không hiểu nổi:
- Con bé như vừa bị chấn động. Nó lao ra khỏi phòng, trông điên dại, cứ bám chặt anh chàng vừa ở với mình, gắng kéo lại. Rồi súng nổi, nó chắn mình trước mặt anh ta và lãnh đủ những gì lẽ ra anh ta phải lãnh…
- Cô ấy là bồ của tay kia?
- Chẳng biết tại sao, nhưng họ mới gặp nhau tối nay…- Người phụ nữ lắc đầu. - Không thể hiểu, nó cứ như vừa bị chấn động…
Những cô khác cũng không hiểu. Không một ai hiểu cả. Không ai biết rằng cô vừa được tẩy rửa trinh nguyên và đã quyết chia tay với cuộc sống vốn không dành cho mình ấy. Bà chủ Tiberia với đôi mắt mở to đầy thảng thốt vẫn nhắc mãi câu nói ấy:
- Con bé cứ như vừa bị chấn động…
Guma lao xuống nước cách xa chỗ đậu của thuyền “ Quả cảm”. Anh bơi lại và trèo lên thuyền. Một bóng người hiện ra trước mặt anh và hỏi khẽ:
- Guma phải không?
Đó là Josue. Gã ở trần. Nước sông đang lên và co thuyền cách cảng khá xa.
- Thật kinh khủng… Traira đang ở đây. Tớ đã vác hắn về, muốn hụt hơi…
- Sao lại đưa hắn về đây?
- Hắn bị thương nặng, Guma. Phải đưa hắn đến Bahia… Nếu tìm thấy hắn ở đây nhất định người ta sẽ bắt. Lại còn một viên đạn trong bụng
Cảng vắng tanh. Tàu Baiana trong ánh đèn sáng rực đang đón và hành khách của mình. Đám thuyền bè đã đi cả. Josue giải thích:
- Khi tớ lôi được hẳn đến đây, các thuyền đều đã đi cả. Còn mỗi chiếc “ Quả cảm” ở đây. Nếu có được chiếc thuyền thế này hẳn tớ đã tự chở hắn đi, Với chiếc thuyền con của tớ, đưa đến nơi chắc hắn ngoẻo rồi.
- Cậu để hắn ở đâu?
- Trong khoang kia. Tớ đã băng vết thương, hình như hắn đang ngủ …
- Tớ phải làm gì với hắn?
- Đưa đến bác sĩ Rodrigo, ông ấy là người tốt, ổng sẽ lo cho hắn. Rồi hắn sẽ đỡ dần thôi.
- Được, để mình đưa đi.
Guma rọi đèn nhìn Traira đang năm trong khoang. Máu không còn chảy nữa. Traira trông như người đã chết. Chỉ có hơi thở nhẹ cho thấy hẳn vẫn đang còn sống. Hắn trông nhợt nhát ánh đèn rọi sáng cái đầu cạo nhẵn. Josue nói:
- Lẹ lên, cảnh sát có thể tới bất cứ lúc nào đấy.
Gã giúp Guma dong buồm lên và nhảy xuống nước khi chiếc thuyền đã rời đi và vẫy tay chào tạm biệt.
- Hẹn gặp lại… Hãy ới mình bất cứ khi nào cần đến.
Ra khỏi cầu cảng Guma đã nhìn thấy những hoạt động khác thường trên tàu Baiana. Vài người đàn ông lớn tiếng la lối đang leo lên boong. Chắc chắn là cảnh sát. Guma đã đứng sau tay lái, chiếc thuyền lao đi với vận tốc tối đa có thể. Guma tắt đèn và lái thuyền thật thận trọng bởi sông có nhiều chỗ cạn và đêm lại tối đen. Anh nghe hồi còi đầu tiên từ con tàu Baiana. “Mình còn được một giờ nữa” - Anh tự nhủ. Một giờ để vượt trước con tàu, tránh một khoảng cách đủ xa để việc lục soát thuyền sẽ không thể thực thi được nữa. Cần phải lánh vào một con lạch nào đó đợi cho con tàu vượt qua. Nếu khám thuyền hphát hiện gã Traira đang hấp hối và đoạn đời còn lại của anh, Guma, coi như đã đứt. Thậm chí có thể họ chẳng buồn bắt giam. Những vụ kiểu này thường được xử lý tùy nghi, mọi người có thể thấy xác anh trôi sông với một lưỡi dao găm trên bụng để làm gương. Trả thù Traira cũng vô ích, gã chết đến nơi, nhưng có ai đó nhất định quyết trả thù cho bằng được. Tay bị giết thuộc một gia đình nền nếp giàu thế lực… Guma đưa mắt nhìn quanh. Biển lặng yên, cánh buồm căng trong cơn gió thuận thổi đều và mạnh. Biển giúp đỡ những người của mình. Biển là bạn, một người bạn tốt. Con thuyền trôi nhanh theo dòng nước xanh. Guma khéo léo vòng qua một chỗ cạn. Anh đã vào một con lạch nhỏ. Anh nắm chặt tay lái và căng mắt nhìn sâu vào đêm tối. Traira cất tiếng rên. Guma gọi:
- Traira…Có nghe tớ không, Traira?
Tiếng rên nghe rõ hơn, như đáp lại. Guma không thể rời tay lái lúc này. Quá nguy hiểm nếu phó mặc con thuyền trôi theo dòng nước trong con lạch này.
Nhưng tiếng rên nghe càng liên tục và đau đớn hơn. Guma nghĩ chắc Traira sắp chết mất. Chết trên thuyền anh, và cảnh sát sẽ tìm thấy gã ở đây… Mọi ngón đòn trả thù sẽ đổ xuống đâu anh, Guma. Nhưng điều đó không làm anh lo sợ. Anh không muốn ở một mình bên cái xác của Traira chết vì một trò ngu xuẩn. Lẽ ra gã chẳng cần phải vận đến dao. Nếu kẻ địch đông đến vậy thì bỏ chạy đâu phải là hèn nhát. Guma trầm ngâm suy nghĩ. Liệu mọi người có xử sự khác với Traira? Liệu có ai không dùng dao trong hoàn cảnh ấy? Nhưng lập luận cho lắm mà làm gì: Traira đang hấp hối nằm kia. Cần kiếm cách tránh việc lục soát và đưa đước cái xác về cảng, về với những người sẽ đưa đám cho y.
Họ đã lọt qua con lạch. Guma đốt đèn leo xuống khoang thuyền. Traira đang nằm nghiêng sau khi đã trở mình bằng một phép mầu nào đó. Một dòng máu nhỏ rỉ ra từ vết thương. Guma nghiêng người xuống:
- Có cần gì không, người anh em? Chúng ta đang đi Bahia.
Ánh mắt đang mờ dần của gã hướng về anh:
- Nước…
Guma mang nước đến, cúi xuống ghé nghiêng bình sát miệng kẻ bị thương. Traira uống một cách khó khăn. Rồi gã trở người nằm ngửa ra và dán mắt nhìn
- Guma hả?
- Phải, chính tớ đây.
- Thằng lỏi kia chết rồi phải không?
- Đúng thế…
- Tớ chưa từng giết người… Thân làm tội đời, đúng vậy…
- Chuyện nó phải thế thôi.
- Vợ mình không biết rồi sẽ ra sao đây.
- Cậu đã có vợ?
- Ừ, ba đứa con gái. Ở Santo Amaro. Rồi chúng sẽ sống ra sao?
- Chẳng sao đâu, cậu sẽ khỏi và trở về với họ.
- Bọn cảnh sát đang truy đuổi?
- Ta sẽ đánh lừa bọn chúng.
- Cậu cầm lái đi, đừng nấn ná lại đây.
Guma quay về chỗ tay lái. Vừa đi anh vừa nghĩ đến việc hóa ra Traira còn có một vợ ba con. Rồi ai sẽ nuôi cả một gia đình như vậy? Ông lão Francisco nói vậy mà chí lý: đời thủy thủ chẳng nên lấy vợ. Tai họa sẽ đến vào một ngày nào đó, kéo người ta đi, lũ trẻ ở lại chỉ còn nước chết đói. Nhưng anh vẫn mong lấy vợ. Anh những muốn đón Livia về thuyền mình và cho ra đời một đứa con trai. Giọng khàn đặc của Traira chợt vang lên:
- Guma!
Anh quay xuống. Traira đang gắng ngẩng đầu lên.
- Cậu có nghe thấy tiếng còi tàu không?
- Không.
- Tớ nghe thấy. Tàu đang rời bến. Chẳng ích gì đâu. Bọn chúng đi trên đó, đúng không?
Guma hiểu hắn muốn nói đến đám cảnh sát. Anh không phủ nhận. Traira nói tiếp:
- Chúng sẽ đuổi kịp ta, sẽ giết bọn mình ngay tại chỗ.
Họ cùng im lặng. Ngọn đèn soi tỏ khuôn mặt của Traira đang nhăn nhó vì đau đớn.
- Chỉ còn cách này thôi. Đằng nào tớ cũng sẽ chết. Hãy đưa tớ lên trên kia, tớ sẽ nhảy xuống nước. Khi đến đây chúng sẽ không tìm thấy tớ.
- Cậu điên rồi. Tớ vẫn còn biết lái thuyền kia mà.
- Cho tớ ít nước.
Guma quay lại khoang lái sau khi cho gã uống nước. Tiếng còi từ tàu Baina giờ nghe quả đã rõ hơn. Chi vài phút nữa chúng sẽ rời cảng và truy đuổi họ. Mọi chuyện sẽ kết thúc khi chiếc xuồng mang theo người từ mạn tàu được hạ xuống. Tàu sẽ đi tiếp còn đám cảnh sát có súng sẽ bắn chết họ. Rồi chúng sẽ nói do họ chống lại, tuy khả năng kháng cự hầu như không thể: chỉ có thể dùng dao khi cận chiến, mặt đối mặt mà thôi, và đám cảnh sát khi nhảy lên thuyền đã lăm lăm súng dài, súng ngắn. Đêm nay anh sẽ cùng với Traira lên đường đến với Janaina, nữ thần biển cả. Anh sẽ không còn được thấy Livia, không còn gặp lão Francisco được nữa… Chiếc “ Quả cảm” lướt trên mặt sóng như mũi tên, cánh buồm lộng gió. Nó đã dâng cho người lái mọi khả năng mình có, nhưng hôm nay là lần rẽ sóng cuối cùng. Nó cũng sẽ lỗ chỗ vết đạn và có thể cũng sẽ chìm theo chủ. Ngọn đèn của nó sẽ không còn tỏa sáng trong vịnh, nó sẽ không còn dọc ngang trên những khúc sông này, không còn vui vẻ lao đi trong nhưng cuộc đua cùng con thuyền của Manuel được nữa… Ở đằng kia, trong gian lớn của ngôi nhà thổ ấy vẫn còn một gã trai chết và một cô gái vừa bị giết. Mãi lúc này Guma mới nhớ đến cô gái ấy. Thật trẻ trung, vô cùng xinh đẹp, nàng đã chết đi để cứu mạng anh. Từ bỏ cuộc sống kia, bởi nàng đã sinh ra không phải dành cho nó. Nếu không chết hẳn nàng cũng chẳng rời xa những ly rượu ấy, sẽ say sưa và mau chóng già đi trước tuổi của mình. Nàng đã chết như vợ của một thủy thủ. Nàng không một ả điếm qua đường ngẫu nhiên chết vì đạn lạc. Nàng là vợ của Guma - nữ thần Iemanja biết thế và sẽ đưa nàng cùng đi trong cuộc viễn du về miền đất Aioca, biến nàng thành một cô hầu cưng, kẻ chải tóc cho Người mỗi khi nghỉ ngơi trên những hòn đá lớn… Nàng thật trẻ trung, xinh đẹp. Nàng đã chết bởi tình yêu với chàng thủy thủ và vì vậy tuy thân xác về với đất nhưng Iemanja hẳn sẽ đón nàng về làm tỳ nữ. Anh sẽ kể cho Livia nghe câu chuyện ấy. Và nếu có con gái, anh sẽ gọi nó bằng cái tên Rita ấy… Tiếng còi từ tàu Baiana vọng tới, lan đi trên những dòng kênh. Lát nữa tàu sẽ đuổi kịp họ, thả chiếc xuồng đầy cảnh sát xuống và lại biến vào đêm tối. Đó là khi mọi chuyện đều xong… Chiếc “Quả cảm” vẫn căng sức bay đi, đón đầu cái chết vì hồi chuông báo tử gióng lên rồi. Đêm nay họ sẽ lên đường theo cuộc viễn du về miền đất Aioca, nơi tuyệt diệu hơn mọi miền đất khác. Hẳn Rita đã ở đó, chờ anh.
Guma chợt nghe tiếng sột soạt. Dường như có ai đó đang trường trên thuyền. Phải, đang trườn đi, rất chậm, rất êm, phía mạn thuyền. Anh bỏ nhanh tay lái bước ra nhìn.Thì ra Traira đang muốn lao mình xuống nước. Guma nhảy bỏ đến ngăn lại, Traira gắng chống cự bằng chút sức lực cuối cùng. Gã muốn làm một lần cho xong mọi chuyện bởi không muốn Guma phải thí mạng mình vì gã. Cái đầu trọc của gã nhoáng lên dưới ánh đèn mờ. Guma lôi gã về chỗ cũ. Traira đưa mắt nhìn anh, ánh mắt thể hiện lòng biết ơn xen lẫn niềm kiêu hãnh. Gã cũng hiểu rõ luật cảng và tin chắc rằng Guma cũng đang thực thi qui luật ấy. Biết làm sao được, đành phải chết cùng nhau thôi. Traira hỏi:
- Cậu còn con dao nào nữa không?
- Còn. Mà để làm gì?
- Đưa cho tớ