PHẦN II

Tuấn mỉm cười, lật qua trang khác. Tập ảnh kỷ niệm từ ngày còn bé tí xíu nằm trong chiếc xe đẩy cho đến lúc lớn. Nào ảnh cầm kiếm mặc quân phục đôi má phình lên, nào ảnh khóc nhè tay níu áo mẹ. So hồi ấy không còn giống một tí nào nữa.

Bây giờ Tuấn đã lớn, đã đỗ đạt xong, gần mười năm qua rồi. Mới hôm nào đưa đám mẹ, đêm về còn khóc tấm tức. Từ mười năm nay Tuấn đã sống cuộc sống của một người đàn ông chứ không phải cuộc sống của một chú bé như các bạn đồng tuổi.

Mỗi tháng cha cho bao nhiêu tiền để ăn, để học và để mua sắm may mặc. Người cha thường vắng nhà có lẽ vì không muốn phải thấy luôn trước mắt những hình ảnh kỷ niệm? Cha Tuấn cũng chẳng người lớn gì hơn con, khác nhau ở mái tóc hơi bạc với cái bụng hơi phệ.

Thỉnh thoảng hai cha con gặp nhau một lần, nói chuyện như đôi bạn thân rồi chia tay hẹn ngày gặp lại. Tuy ở chung dưới một mái nhà nhưng giờ giấc khác nhau nên ít có dịp nhìn thấy nhau.

Người đàn bà vẫn là một chiếc cầu để nối hai bờ tâm hồn, một thứ keo để dính những đôi chân ưa lang thang. Từ ngày chiếc cầu mất đi…

Ngày còn vợ, ít khi ông Long vắng nhà. Đi về có giờ giấc, họa hoằn lắm mới đi uống rượu với các bạn vào lúc tan sở trước lúc ăn cơm. Lần nào ông cũng nhớ dặn vợ cho con ăn quà chiều thật nhiều để có thể chờ cơm bố khỏi thấy đói.

Tuấn cũng thế, ngoài những chầu chiếu bóng đặc biệt và những hôm phải đến nhà bạn để cùng học chung, ít khi chú bé rời mẹ. Một phần cũng tại mẹ không chịu thả Tuấn cho đi chơi. Mẹ chết rồi cha thường vắng nhà, nên lắm khi Tuấn ở trường ra cũng đi theo bạn ở lại ăn ngủ đến mấy hôm liền không về qua.

Ai thấy Tuấn bây giờ với chú bé độ trước sẽ ngờ rằng đấy là hai người khác nhau. Hình như khi chôn mẹ, Tuấn cũng đã chôn theo luôn hình ảnh của chú bé ngây thơ ấy. Ông Long vô tình hay cố ý đã dạy cho con trai ngay hôm sau đó thế nào là cuộc sống của một người đàn ông.

Tuấn đã quen lắm rồi, với cuộc sống ấy, thêm vào còn có quân đội, trường học, các bạn trai và gái đã chỉ bảo nhiều cho Tuấn giúp Tuấn đi từ lý thuyết qua thực hành.

Hôm nay nhân Tuấn vừa thi đỗ, cha Tuấn để lại một tấm giấy ở bàn hẹn mời Tuấn đi ăn mừng, dưới mảnh giấy còn có dòng chữ viết hơi ngập ngừng... Có một chuyện quan trọng muốn nói cho con biết để hỏi ý con.

*

Đúng như lời hẹn trong mảnh giấy, đồng hồ vừa gõ tám giờ tối thì Tuấn nghe tiếng cha về. Mấy tháng nay bận học thi nên hai cha con chẳng hề gặp nhau. Tuấn để ý nhận thấy cách ăn mặc của cha có phần chải chuốt hơn. Chiếc băng đen đã được tháo bỏ từ lâu. Trong dáng điệu cha cũng thay đổi khác hẳn với ngày mẹ mới chết, hình như cha trẻ ra, cái bụng cũng bớt phệ.

Đợi con uống xong cốc rượu mừng ông Long mới ngập ngừng nói.

– Tuấn nghĩ thế nào, nếu bây giờ ba muốn làm lại cuộc đời.

Trước khi hỏi câu ấy ông Long đã đi vòng quanh bằng một cách nói đến Goethe lúc gặp người thiếu nữ mười tám tuổi ở Marienbad. Năm ấy Goethe đã ngoài bảy mươi lăm. Thế mới biết rằng con người bao giờ cũng chỉ muốn chạy trốn cái cô đơn dầu đã có cháu nội như Goethe.

– Tuấn nghĩ thế nào…

Nghe cha hỏi nhưng Tuấn chưa kịp hiểu chàng trai ngước lên cau vừng trán nhìn thẳng vào mắt cha như muốn xin cha nhắc lại. Dễ ghét lạ, có những câu mà người nói chỉ mong khỏi phải nhắc lại thì chính là những câu không bao giờ được yên.

– Tuấn thấy… thế nào, có nên không?

Đặt vội chiếc cốc xuống bàn, thằng con trai cắn môi suy nghĩ. Có đứa con nào muốn cho một người đàn bà khác đến dành lấy chỗ của mẹ mình. Tuấn chợt nhớ, nhiều lần cùng cha thảo luận, cha thường nói tại sao khi mình gặp được một người mình hợp ý mà lại không dám nghĩ đến chuyện sống chung với họ. Tại sao cứ phải sợ dư luận, sợ tương lai.

– Ba cũng biết là Tuấn… không muốn.

– Không con có nói thế đâu, ba có quyền xây dựng lại cuộc đời của ba chứ.

Ông Long thở dài như được ai cõng giùm cái bị đá trên lưng, người cha nhìn con mắt ngời lên vì thấy con không có ý làm trở ngại cuộc hôn nhân của mình, ông còn muốn giải thích hơn.

– Bà ấy cũng góa như ba, có hai đứa con đã lớn cũng vào trạc tuổi con. Một người đàn bà đứng đắn, một người mẹ rất tận tụy, chỉ biết sống vì con, vì gia đình. Bà ấy rất muốn được làm quen với con, mỗi lần thấy con đi ngang nhà. Ba tin rằng rồi đây chúng ta sẽ gặp nhau nhiều hơn. Có nhiều dịp để nói chuyện với nhau để hiểu nhau. Hai đứa Thảo và Lâm cũng ngoan lắm, chúng nó quý cha vô cùng, mỗi lần thấy cha đến là mừng tíu tít.

Tuấn im lặng nghe cha nói, nhìn theo từng cử chỉ, từng nét thay đổi trên mặt cha. Ðôi mắt cha long lanh da mặt đỏ hồng chẳng biết vì say rượu hay vì say cái bóng hạnh phúc.

Tuấn không cần phải hỏi người đàn bà ấy là ai, từ lâu Tuấn đã biết rồi, người đàn bà vẫn nhìn Tuấn trừng trừng mỗi khi Tuấn có dịp đi ngang nhà, nhưng chỉ nhìn lén chứ nếu Tuấn cũng nhìn lại thì bà ta quay mặt làm như không để ý. Tưởng rằng cha cũng chỉ tới lui vậy thôi, không ngờ người đàn bà bao giờ cũng khôn ngoan hơn. Cô Thảo con gái bà ta chẳng có gì mặn mà để chàng trai có thể quên được nét mặt lạnh lùng của mẹ, nhào đến làm quen. Nhìn mặt bà mẹ là biết ngay nhan sắc của cô con gái sau nầy lúc về già. Thà chết còn hơn, đấy là câu Tuấn vẫn nói đùa với các bạn mỗi khi duyệt binh số những thiếu nữ chưa chồng trong phố.

Trời vẫn chơi ác với mấy đứa hay đùa. Một người mẹ rất tận tụy vì con, cha Tuấn nói rất đúng, các bạn vẫn bảo nếu bà ấy thêu được chỉ bạc chỉ vàng lên mặt cô con gái để nàng đẹp có thêm tí nào thì bà sẽ thêu ngay. Nàng diện rất sang hy vọng rằng áo quần sẽ làm cho mọi người quên giùm cái nhan sắc.

Thế mà bây giờ chính cha Tuấn lại mắc vào lưới. Tuấn phải gọi bà ấy bằng mẹ kế, phải mỗi ngày nhìn cái nhan sắc bỏ quên của cô Thảo và ít nhất cũng phải gật chào hai lần cậu con trai.

– Thế bao giờ ba định…

– Tuần sau, nếu con không bận thì con cũng đến tòa Đốc lý với ba, đơn giản lắm chỉ có hai người làm chứng và Lâm, Thảo, thêm con nữa mà thôi.

Tuấn tự thấy mình hơi thừa trong vụ này, cha Tuấn chỉ nói cho có lệ với chàng vậy thôi. Băng đã treo rồi, chương trình đã sắp đặt cả rồi. Khí lạnh thấm dần vào tâm hồn, cảm giác như mình đang ở trên máy bay từ một vùng nhiệt đới qua vùng giá băng. Có buổi nói chuyện hôm nay hay không thì tuần sau người đàn bà ấy cũng sẽ vào trong gia đình Tuấn. Giá được cha cho biết sớm hơn để Tuấn khỏi bị cái ý nghĩ mình là một người thừa khỏi bị cảm giác đi máy bay, hẳn Tuấn sẽ bớt khổ.

Hình như ông Long cũng nhận thấy, ông vội nói để phân trần chữa lỗi.

– Lẽ đáng thì ba cần bàn bạc với con nhưng vì con bận thi cử nên ba sợ làm con sao nhãng chuyện học, vả lại hình như… tháng nầy có sự chậm trễ nên bà ấy cũng hơi lo. Con biết không ở vào tuổi ấy… Vì vậy nên mới phải làm gấp và không muốn mời ai.

Theo Tuấn thì thế nầy cũng đã quá đông, giá pháp luật bằng lòng để cô dâu làm chứng cho chú rể và chú rể làm chứng lại cô dâu thì đỡ phiền cho hai người khác hôm ấy phải bỏ việc đi làm chứng.

Vạn vật biến đổi, mà biến nhanh nhất là cảm tình, sâu sắc mấy rồi cũng bị xóa nhòa. Hay cha Tuấn không thương mẹ Tuấn nhiều nên có thể quên chóng như thế.

Thấy con trai cứ ngồi lì lì ông Long hơi cau mặt không bằng lòng, người cha ấy ích kỷ muốn con cũng phải vui như mình, vui với mình, sung sướng cái sung sướng của mình.

Ông Long đưa tay với lấy chai rượu pha đầy vào cốc của con đến lượt cốc của mình ông cố ý cho nhỏ xuống hết từng giọt cuối cùng làm Tuấn mỉm cười. Khi vui thì già mấy cũng hóa trẻ. Giọt rượu cuối cùng để dành cho những ai sắp có vợ chồng, Tuấn với các bạn thường hay đùa nhau những khi họp mặt, nhất là trong buổi họp có các cô gái già để cầu chúc cho các cô kiếm ra chồng trong năm ấy. Bây giờ thấy cha tự làm như thế với cốc rượu của mình. Tuấn nghĩ thầm cha cưới vợ nữa là phải.

Hai cốc rượu cuối cùng đã cạn, Tuấn ngước nhìn cha như muốn níu lại một hình ảnh xưa cũ. Còn bẩy hôm nữa cha Tuấn sẽ thuộc về người khác.

*

Bước chân của ông Long hơi khệnh khạng, Tuấn phải khoác vai cha sợ nhỡ cha có ngã. Cả hai cùng cúi đầu, cùng bước chậm rãi, hình như ngày xưa cũng có một lần Tuấn với cha đã đi như thế.

– Ba biết chứ, có gia đình sẽ thêm nhiều bổn phận, ba chỉ sợ con đang trẻ chưa hiểu sợ mông mênh của một gian nhà thiếu bóng người đàn bà.

Giọng ông Long buồn rầu làm Tuấn cảm thấy tội nghiệp, chàng tự trách mình lúc nãy hơi tàn nhẫn. Tuy không nói gì nhưng cái nhìn và sự im lặng là cả một lời trách móc dài mà ông Long cũng hiểu. Tuấn kéo sát người cha vào mình, tỏ ý giảng hòa. Ông Long chợt cảm thấy sung sướng, lên tiếng:

– Không gì cô độc bằng thiếu một tình bạn, con biết giùm…

– Con biết, ba có lý, thế nào ba cũng phải làm lại cuộc đời.

Nói thế nhưng trong lòng Tuấn đang tự đặt câu hỏi: Sao người thông minh, tinh tế như cha mình mà lại đi tìm tình bạn bên một chị đàn bà. Tuy không quen, Tuấn cũng thừa rõ cái loại người rỗng tuếch, đầu óc không ngoài những vấn đề làm sao săn được rể, bẫy được chồng. Tóc dài tư tưởng ngắn, có thể có linh hồn mà không chắc đã có tâm hồn. Đấy là kinh nghiệm của bao nhiêu triết gia đã đi trước, sao cha Tuấn lại dại dột không chịu nghe theo. Tuấn nhớ có lần trong một quyển sách cha đang đọc Tuấn để ý thấy cha gạch đỏ dưới câu của Sophocle nói về tình vật chất, về đàn bà « Im đi bạn ơi, tôi đã rất sung sướng mà trốn được các thứ ấy, như thoát được một người chủ hung bạo dã man ».

Tại sao cha Tuấn không tìm tình bạn bên người đàn ông. Nếu chỉ là những sự giải quyết vật chất thì đã có những hạng người chuyên môn. Hay là vì Tuấn còn trẻ, chưa đủ kinh nghiệm để hiểu đời. Vô lý, thế hệ của cha không thể không bằng thế hệ Tuấn, hay chỉ khôn vào những điểm nào ấy. Thế kỷ thứ hai mươi đã mở rộng sự giao thiệp giữa hai phái nam, nữ. Giá cha để mình chọn vợ cho có hơn không.

– Để con xem, ba tin rằng người đàn bà ấy….

Ồng Long chỉ nói có thế rồi ngừng. Trên đường phố vắng tanh hai cha con mỗi người theo dõi một ý nghĩ. Ngoài tiếng động của mấy bóng xe lướt qua, không còn một âm vang gì khác. Tuấn và cha cũng chẳng dám nện gót giày sợ đánh vỡ bầu không gian yên lặng.

Đến nhà, sau câu chúc ngủ yên, và một cái hôn phớt qua bên má, hai người đi thẳng về phòng riêng của mình không ai thêm một câu.

*

Tuấn chỉ đóng sơ cửa phòng rồi cứ để cả quần áo như thế nằm vật lên giường. Chàng trai không chờ đợi ngày hôm nay. Linh tính bảo rằng từ đây sẽ có một bức tường dựng lên chia cách hai cha con.

Tuy ít có dịp gần cha, gặp cha nhưng Tuấn không hề cảm thấy vắng cha. Tình thương của thằng con giai không giống với tình thương của một đứa con gái, đối với cha hay mẹ cũng thế, lạnh lẽo bên ngoài nhưng sôi nổi bên trong.

Thế mà tuần sau, liệu Tuấn có quyền thương cha như trước nữa không, tình có sẽ vơi đi khi một người thứ ba dọn đến không?

Với Tuấn, người khác hết thương mình ít quan trọng bằng mình bớt thương người ấy. Điều nguy hiểm nhất là khi cảm tình vơi dần hình ảnh người ấy mang va-li tự trong tâm hồn mình dọn đi nơi khác.

Phải có câu chuyện cha sắp cưới vợ hôm nay mới cho Tuấn thấy rõ tình của chàng đối với cha. Hẳn cha Tuấn không cần gì một chút tình cảm tầm thường của những người đàn bà ấy. Nhưng chỉ vì muốn tránh cái khung cảnh cô đơn, muốn vẽ thêm một hình bóng thứ hai lên bức tường mỗi khi đèn chiều bật sáng.

Tuấn ích kỷ chăng? Ở hoàn cảnh cha, biết đâu Tuấn còn lấy vợ khác sớm hơn, cha đợi đến bây giờ cũng là quá lâu.

Tuy đã cố sức biện hộ cho cha nhưng sao có gì cứ vấn vương, có gì nặng nề u uất. Hay tại Tuấn không tìm đến cha, gần gũi cha không biết cách thương cha nên cha mới phải đi theo một thứ tình cảm khác.

– Giá mẹ không chết.

Tuấn nói với mình.

Bốn giờ sáng, đồng hồ nhà ngoài dục Tuấn ngủ, nhưng đầu óc cứ sáng suốt như lúc nào thi vấn đáp vừa ra. Tuấn mở mắt nhìn thao láo lên trần nhà, chỗ mọi người vẫn giấu cất tâm sự. Hết nghĩ đến cha Tuấn lại sực nhớ đến thằng bạn thân cùng học từ mấy năm nay. Giang chỉ than thở với Tuấn, kể hết tất cả những gì mà Giang cho là u uất.

-Tao tự hẹn cho mình một thời gian để suy nghĩ, bao giờ tao biết rằng mình ở vào hạng nào trong xã hội thì thôi, nếu không thì chỉ có một lưỡi dao đưa qua để kết thúc cái cuộc sống vô ích, không nghĩa lý này.

Hoàn cảnh Giang khác hẳn Tuấn, tuy có cha mẹ đầy đủ nhưng vẫn cảm thấy mình như cái nấm dại mọc trong rừng, không liên lạc, không thân yêu. Cha Giang giàu nhờ tài tháo vát, biết nhiều mánh khóe lừa lọc gian trá. Nhìn bên ngoài, mọi người đều tưởng rằng ghê gớm lắm, đáng trọng vọng lắm nhưng sự thật chỉ là một kẻ biết lợi dụng chiến tranh để đầu cơ.

Xe hơi to, nhà năm bảy cái, trong nhà toàn những thứ bàn ghế kiểu vua nầy chúa khác. Học mãi cho ra cái điệu sang trọng nhưng cứ còn nhiều khuyết điểm.

Giang vẫn đùa nói với bạn rằng phải ba đời bần cố nông mới tạo ra được một tên bần cố nông thì cũng phải ba đời ăn cắp của xã hội mới đẻ ra được một thằng ăn cắp chính hiệu. Thằng ăn cắp ấy phải là một thằng tiêu đồng tiền của cha ông để lại mà không còn thấy xót xa nhục nhã, thế mới có vẻ hào hoa chứ. Cha Giang, như lời Giang thì vừa tiêu tiền lại vừa xuýt xoa nên chưa đáng kể, còn phải học hỏi nhiều. Nhưng theo ý Giang, tốt hơn hết là nên trở về với cái nghề mài dao của ông nội chàng.

– Nghề ấy hết dám ăn cắp, mài không bén chúng đâu thèm giả tiền công. Thế mà lại hay, lương tâm khỏi thắc mắc, chắc sau nầy không khéo tôi trở về với cái nghề ấy.

Nghe Giang nói đùa giọng bình thản về cái chết cũng như về cuộc đời của cha mẹ chỉ làm Tuấn thấy buồn. Trong một vài tháng nữa nếu Giang không tìm ra lối thoát thì Tuấn sẽ mất Giang cũng như Tuấn đã mất mẹ, Tuấn sẽ mất cha.

Liệu Giang có tìm được lối thoát không, lì như Giang, liều lĩnh như Giang.

Một lần Tuấn đã hỏi Giang sao không chết trước khi thi cử có khỏi phải vất vả học hành đỡ mệt, nhưng Giang bảo rằng để tỏ tình biết ơn cha mẹ, nếu có chết thì trên nấm mộ sẽ khắc được một tấm bia với cái bằng cấp to tướng chữ vàng óng ánh, có phải oai không.

Nói xong Giang cười vang như là vui vẻ lắm.

Trước mắt Tuấn lại hình dung ra cái đám ma thằng bạn, với những vòng hoa to tướng, với nấm mộ bằng cẩm thạch đắt tiền có khắc chữ vàng: kỹ sư Trần-Giang, sinh ngày và chết ngày…

Sực nhớ là từ lúc về đến giờ chưa, thay quần áo, thảo nào mà khó ngủ, Tuấn bật ngọn đèn nhỏ trên chiếc bàn con rồi ngồi dậy định đi lấy quần áo ngủ để thay.

Sau lớp kính, vừng trăng liềm tỏa ánh sáng hiền lành, bụi sương hắt qua khe cửa, ánh trăng và hơi sương mát làm Tuấn hết cả ý định thay quần áo trở về giường đi ngủ.

Chàng trai quay lại bàn tắt cây đèn rồi lặng lẽ đến mở toang cửa nhìn ra ngoài vườn.

Giờ nầy hẳn chỉ mình Tuấn còn thức, mầu trăng loáng ánh lên mỗi chiếc lá, ngời xanh như lá ngọc. Trên trời vài chấm sao li ti.

Sự yên lặng của thần tiên, giá uống được hết cả cái làn khí trong lành nầy vào mình. Bây giờ mà đóng cửa đi ngủ thì thật là phí của.

– Đêm trinh.

Tuấn nói khe khẽ chỉ vừa đủ cho đêm và mình nghe.

Đêm chỉ trinh khi tất cả không gian, thời gian, đều ngậm miệng. Tiếng vang của im lặng, Tuấn thở rất nhẹ sợ làm tan vỡ làn suối trinh đang tuôn tràn xuống vườn đêm.

Tuấn quên hết, quên cả chuyện cha sắp cưới vợ, quên cả lời hẹn chết của Giang và Tuấn chợt thấy mình may mắn hơn nhiều người quá. Đời với Tuấn như một quyển sách chưa rọc còn thơm mùi mực ở nhà in. Tâm hồn lâng lâng, Tuấn ngờ như mình đang hiểu cha. Hẳn cha Tuấn cũng từng được những giây phút như thế này. Khi sung sướng quả thì con người cần phải có một tâm hồn bạn để chia sẻ bớt.

Hẳn vì thế nên cha phải cưới vợ.

Rồi Tuấn cũng thế, cũng sẽ gặp một người bạn đồng quan niệm hiểu mình để cùng mình chia sớt những lúc quá vui như thế nầy.

Nhớ đến Giang, mỗi lần giận nhà bỏ đi lang thang suốt đêm. Có nhiều buổi sáng thấy mặt mày bạn phờ phạc, thì ra trong hai mươi bốn tiếng đồng hồ, Giang đã uống bốn chục tách cà phê.

Tuấn tốt số hơn bạn nhiều.

***

Buổi tiệc cưới gần xong, Tuấn xin lỗi cả nhà, kêu ngạt thở để được đi ra ngoài.

Mọi người đều ngà ngà say, tha hồ bông đùa, cha với bà vợ mới vui như đôi vợ chồng búp bế, nhưng không khí buổi tiệc vẫn có gi trĩu xuống.

Cha Tuấn muốn thân mật nên chẳng mời ai, tiếc quá, giá mời thêm vài người thì câu chuyện sẽ đỡ nhạt nhẽo hơn.

Bà mẹ kế không to lớn lắm, đôi môi mím chặt, mũi thẳng vừa xinh với đôi môi, cái loại mũi của người ích kỷ, Tuấn nhớ đã đọc trong một quyển sách tướng nói như thế. Bộ áo xanh thẫm khéo may, khéo cắt, cành hoa trắng cài ở cổ áo cũng giống hệt như cành hoa cài ở mũ. Ngoài lối ăn mặc lịch sự ấy, Tuấn cố tìm thêm một vài nét đáng yêu, thử đặt mình vào địa vị cha, nhưng tìm mãi chẳng thấy nét nào, trong suốt cả buổi ăn. Bà mẹ mới ấy không hề nhìn thẳng mặt Tuấn mà cứ nhìn xeo xéo, hẳn bà cũng đang cố sức tìm một vài nét gì đáng đặt vào lòng mà tìm chưa thấy.

Cô Thảo lộng lẫy trong chiếc áo kim tuyến bạc thỉnh thoảng lại liếc Tuấn hơi mỉm cười, những nụ cười mạng nhện chăng lưới ấy Tuấn đã gặp quá nhiều nên lòng chàng trai vẫn trơ như gỗ. Tuấn chưa quên lời mấy người bạn lúc phê bình đôi môi của nàng. Mười nghìn quan, các bạn bảo ai hôn lên đó thì cô ấy phải giả cho nạn nhân mười nghìn quan, gọi là cát thêm tiền để an ủi. Cũng như đi ăn nhà ai mà ăn tồi thì phải ra ngoài ăn xăng-uýt thêm. Đằng nầy cũng thế.

Thảo cao lớn hơn mẹ, khổ mặt ngắn, thừa bề ngang thiếu bề dài thứ nhan sắc phô trương của những kẻ mới ngoai đầu ra với xã hội, trán thấp, môi dày, miệng rộng. Người vật chất nhìn cái miệng ấy thì sẽ cho là « sexy » người không thích thì sẽ bắt cát tiền như lũ bạn của Tuấn. Một đứa bạn khác tả chân dung Thảo còn nói thêm rằng chỉ đôi môi không thôi mà cắt ra, cũng đơm đầy một đĩa lớn. Mẹ Thảo nghe được chắc bà ấy thuê du côn đánh chết.

Đôi mắt Thảo hơi sùm sụp lúc nào cũng như ngủ vừa thức giấc, cả con người có thể gọi chung một tiếng là xì xị. Mặc dầu hôm nay mẹ đã cho ăn mặc rực rỡ như cái đèn kéo quân đêm rằm tháng tám mà cũng không thể nào dấu hết được cái xì xị ấy. Rồi lúc hạ đèn thì sẽ còn ra thế nào nữa.

Lâm, anh của Thảo, từ đầu đến cuối chỉ cắm đầu ăn, mặt đỏ gay làm như từ bé chưa được ai mời đi ăn cỗ. Hôm nay nhân ngày cưới mẹ tha hồ ăn.

Tuấn hết nhìn người nầy lại sang nhìn người khác, đôi mắt như có cái máy ảnh, ghi tất cả những nét gì đặc biệt. Ông Long mãi vui nên không để ý đến cái nhìn « máy ảnh» của con. Ngày cưới mẹ liệu cha có vui như thế không. Tuấn tự hỏi, chàng ngượng hộ cho cha nhưng rồi chàng lại thầm trách mình sao lúc nầy mà cứ sáng suốt.

Tại sao không giống như mọi người, cứ ăn uống đi cứ vui đi, gặp Thảo thì cứ tán tỉnh bừa ra. Mắt Thảo có sùm sụp giống cái mui xe lúc trời mưa thì hãy cho là mơ mộng. Đôi môi nàng có dày thì gọi là quyến rũ việc gì mà phải nhìn đời bằng đôi mắt của những nhà giải tích học.

Những thằng trai nào chưa ngoài ba mươi mà say mê Dante với Virgile thì đành chịu, khó chạy kịp theo thời đại. Một giáo sư dạy Tuấn đã nói thế, đúng chăng?

Hai tay thọc túi quần, Tuấn đi thẳng ra nghĩa trang. Tuy đường xa nhưng Tuấn thích đi bộ hơn đi xe, đi bộ để lắng nghe những cảm tưởng đang dồn dập trong tầm hồn.

Trước những biến đổi quan trọng của cuộc đời, người ta nên đi bộ thật nhiều, thật xa để có thể vừa đi nghiền ngẫm, suy nghĩ.

Thấy mọi người đều liếc nhìn chỗ ngực áo của mình, Tuấn cúi xuống, chợt nhớ là từ nãy đến giờ quên vứt bỏ bông hoa hồng đỏ đang cài ở túi trên.

– Ngốc lạ.

Tuấn cầm bông hoa ném vào lỗ cống bên lề đường.

Tại sao lại bơ vơ, cha Tuấn cưới vợ khác, người đàn bà mới vào trong gia đình có mấy tiếng đồng hồ mà đã hắt được Tuấn ra ngoài. Địa vị từ nay sẽ thay đổi, Tuấn sẽ trở nên một một người lạ.

Thế nào cũng phải đi, đi thật xa. Học nữa hay tìm việc làm Tuấn chưa biết, nhưng nếu có học nữa cũng phải vừa làm vừa học chứ lớn rồi, cha đã có vợ khác không thể nhờ cha mãi.

Nghĩ quanh quẩn thế mà đến nghĩa trang tự lúc nào.

Chiều thứ bảy nên nghĩa trang không vắng lặng như mọi hôm. Thấp thoáng những bóng người đang cúi mình lom khom lau quét, cắm hoa. Chỉ có Tuấn là không hề mang hoa đến cho mẹ.

Giờ nầy những người ấy đang làm gì ở nhà. Hẳn đã ăn xong và lo sửa soạn ăn bữa cơm chiều. Làm như đời chỉ có mỗi một chuyện ấy là quan trọng nhất.

Sáng hôm qua lúc đi ngang phòng ngủ của cha, thấy người ở đang dọn dẹp, sửa soạn, thay khăn giải giường mới, Tuấn đứng lại nhìn cái giường một lúc rồi mỉm cười quay đi. Nếu cha Tuấn bắt gặp nụ cười ấy chắc sẽ giận lắm, giận hay là sẽ không ra tòa Đốc lý nữa. Có ai dám thế không nhỉ, đến phút cuối cùng lúc biết rằng mình sắp chôn cuộc đời một cách ngu ngốc, đã can đảm đứng lên, vứt hết cuốc xẻng bỏ ra về. Người ta không dám làm, chứ nếu dám làm thì sẽ tránh cho đời rất nhiều tấn bi hài kịch.

Cái giường ấy xưa kia mẹ Tuấn đã nằm, đã ngủ và cũng đã chết tại đấy. Từ lâu cha Tuấn không hay đến thăm mộ mẹ, người đàn ông tự bằng lòng lòng với số tiền trả cho người gác nghĩa trang mỗi tháng để họ lo việc lau dọn. Hẳn cha Tuấn nghĩ rằng thế là đủ bổn phận lắm rồi. Đồng tiền ở thời đại nầy quả thật đã được rất nhiều uy tín.

Ngồi bên mộ mẹ một lúc lâu, Tuấn đứng lên nhìn ra chung quanh những nấm mộ quen thuộc khác, lệ thường Tuấn vẫn phải đi chào khắp hết mấy nấm mộ rồi mới ra về. Nghĩa trang nầy đối với Tuấn từ bao nhiêu năm nay là nơi thân thuộc nhất. Mùa hè nào trước khi thi Tuấn cũng ra đấy ngồi học, suốt từ trưa đến chiều tối. Vì vậy không phải Tuấn chỉ thăm mẹ mà thôi, Tuấn còn thăm tất cả các láng giềng xa gần của mẹ. Tuấn nhớ tất cả từng ngôi mộ kiến trúc thế nào, từng tấm bia với ngày tháng đã khắc lên trên của mỗi người chết.

Nghĩ rằng từ nay phải nhìn bà mẹ kế mỗi ngày mấy bận, Tuấn cau mặt, thế nào cũng phải tìm lối thoát.

Hai kẻ gặp nhau, hoặc mến nhau ngay hoặc ghét nhau ngay. Bà mẹ kế với Tuấn ở vào hoàn cảnh thứ hai, thật đáng tiếc. Mặc dầu cha Tuấn vẫn khen và tin tưởng rằng bà ấy rất tận tụy vì con, bà ấy yêu mình tức sẽ yêu con mình. Ngây thơ hết chỗ nói, cha Tuấn không ngờ rằng đời vẫn có một loại đàn bà như thế. Bà Long hai tận tụy vì con thật đấy nhưng là con của bà sinh ra chứ có phải tận tụy với con của tất cả mọi người đầu.

Ai tốt phúc lắm mới được làm chồng làm con của loại người như bà Long hai. Bà ấy có thể chà đạp lên tất cả mọi thứ ở đời để cho con bà tận hưởng, cho chồng bà sung sướng. Một thứ tình ích kỷ đó ở lòng thương mình mà ra. Nếu một ngày nào có ai đến bảo rằng thằng bé ấy, hay con bé ấy sự thật nó là con của bà X nằm giường bên cạnh mà cô đỡ đã đánh tráo. Hoặc có xảy ra sự ly dị đổ vỡ với chồng thì tất cả những cảm tình nồng thắm hôm qua, hôm nay cũng đội nón ra đi không ngần ngại.

Có lẽ Tuấn phải lên Paris chăng, như thế sẽ khỏi phải gặp ai cả, khỏi phải đóng kịch mỗi ngày, khỏi phải nghe những gì mình không muốn nghe, thấy những gì mình không muốn thấy. Câu nói của thi hào Ấn độ Tagore mà Tuấn còn nhớ đại khái là muốn cho một người sung sướng thì người khác phải khổ thay vào. Có thể bảo rằng hạnh phúc của người nầy thường vẫn xây trên đau khổ của người khác?

Nếu đấy là một định luật chung thì Tuấn nên vui vẻ nhận, tại sao cứ thắc mắc?