Ngộ

Ngộ

đời ai chả có cái mặt. Có người mặt lanh, có người mặt đần. Có người mặt chơi được và có người “không chơi được”. Còn tôi thuộc loại mặt bờm. Tự dưng thành mặt bờm, tức không? Tức thì tức mà phải đành ngậm miệng. Thấy tôi về lắc đầu, ném túi hồ sơ xuống bàn, vợ nhìn nói:

- Lần này thì chắc rồi.

- Chắc cái gì? - Tôi hỏi.

- Thì tại cái mặt bờm quá chứ cái gì?

Đã bực, giờ thêm một lần run, tôi bỏ ra quán. Ở quán, gặp xui. Thằng hũ chìm ngồi đó. Thấy tôi nó hỏi: “Mày làm gì đây?”. Tôi trút bực lên đầu nó: “Không uống vào đây làm con mẹ gì”. Nó không giận, mà còn sướng vì có người sẻ chia. Nó kéo ghế, tôi ngồi. Thấy nó chưa đủ “đô”, tôi hỏi: “Tao hỏi thiệt mày nghen, cái mặt tao ra sao? Có bờm lắm không?” Nó trố mắt ngạc nhiên: “Sao hôm nay mày hỏi kỳ vậy? Hình như mày vừa bị...? Thôi uống đi. Đàn bà bao giờ họ cũng có cái lý của họ. Trên đời này anh nào có vợ, mà không bị ‘sao bà’ chiếu mạng mới là tài! Thôi uống đi”. Tôi nói: “Không, không phải, là chuyện khác. Còn xót hơn như thể...”

- Uống đi, ly tận cùng của khôn ngoan - Nó đẩy ly về phía tôi - Tận cùng của khôn ngoan là lọc lừa. Uống đi. Khôn ngoan từ ngoài mà vào, lọc lừa từ trong mà ra. Khôn ngoan và lọc lừa đôi lúc nháo nhào. Nhưng tất cả rồi sẽ qua đi, kể cả đời mình.

Nó cười ngạo nghễ bất cần. Cái mặt thằng bất cần này thấy hay hay. Ừ! Dại gì ôm cả nháo nhào cuộc đời vào cho nặng bụng. Tôi nói:

- Mày say rồi.

- Không, tao không đời nào say.

- Không say thì ngồi xuống.

Nó ngồi xuồng. Có anh nào uống rượu mà nhận mình say? Nó đưa tay lên búng “trốc”: “Tuyệt, thơ mày hay tuyệt. Nhưng phải uống vào mới cảm nhận hết cái hay”. Nghe nó khen mà sướng. Tôi đẩy vào một ly đầy khí thế. Làm thơ ai chả sướng khi có người khác khen. Cho dẫu lời khen trong hơi rượu! Rượu say và thơ hay. Bài thơ vượt qua bờ vùng, bờ thửa, bay lên tận đường bê-tông của xã rồi. Cả xã ai cũng biết cái mặt tôi làm thơ. Cái mặt lúc nào cũng ngơ ngẩn đẩu đâu! Được vài câu khen vặt, tôi càng bờm ra, gối đầu lên mây. Và thấy đời đáng yêu lắm lắm. Nhưng không. Đời có cách nghĩ của đời. Vợ tôi nói: “Lạy ông, thứ đó không ăn được, người ta hết gạo xách rá đi mượn gạo, không ai đi mượn thơ. Thơ không nấu được, không độn được, ông viết để làm gì? Ai đọc? Ai nghe? Này để tôi đếm cho ông thấy. Một là thằng xe cộc cạch đầu ngang, hai là thằng Hùng thợ mộc, ba là thằng Chín xẻ heo. Ba thằng này nó nghe ông vì ngày xưa nó học ít. Giờ có chút tiền rỏn rẻn, nó muốn mượn ông để làm sang mà! Còn những người khác...?” Tôi la lên: “A! Mẹ mày công nhận thơ làm sang cho đời nhé! Vậy thì người làm ra thơ tất phải sang chớ. Đúng không?”.

- Đúng thì đúng, nhưng tôi nói rồi. Cái sang ấy để qua một bên vì không bỏ vô nồi được, suốt ngày ông hoang tưởng, lúc nào cũng hết mình cho... cái gì? A! Nghệ thuật thi ca! Ông càng hết mình thì mấy đứa con ông càng hết chỗ thở.

Tôi đuối lý và cay đắng nhận ra điều đó. Đã nhiều năm tôi vác mặt đi khắp các cơ quan xí nghiệp (tất nhiên không cầm xấp vé số trên tay). Nhưng người bán vé dạo còn được chia sẻ bằng cái lắc đầu hay nụ cười đáp lại. Còn tôi, đáp lại là những câu nói nửa vời. Những câu nói cực kỳ thông minh. Cực kỳ kinh điển. Cứng như đá, chặt như nêm và cũng ơ hờ lỏng lẻo. Đủ cho cái mặt tôi phờ ra, ngây lên. Hồn nhiên mừng, hồn nhiên lo! Bữa đó tôi chạy hơn sáu mươi cây số đến khu kinh tế mở, giữa đường gặp sếp:

- Ông đưa hồ sơ tôi xem nào. Ừ được, tốt quá. Tuần sau đến thử việc.

Tôi về khoe với vợ. Vợ tôi mừng quýnh, mua cái đầu heo, trước là tạ ơn trên, sau mời bà con chòm xóm uống ly rượu mừng. Ngày mai con bé đi làm. “Đi làm phải có xe máy và điện thoại”, sếp nói. Cái đó tôi thấy mình lo được. Đấy cũng là phương thuốc giảm “stress” cho con bé. Sáu năm rồi, nó ra trường chờ đợi trong mỏi mòn, hồn nhiên vui tươi, hăm hở vào đời của nó đã héo hắt lụi tàn. Khuôn mặt nó đọng đầy đắng cay, thất vọng, nhìn mà xót. Lần này gia hạn lại ước mơ. Thấy nó phụng phịu vì mỗi bữa phải gói cơm theo, tôi nói: “Hữu khổ thành thân, phải biết chịu khó, mình vui là vì làm được việc khó”. Tôi kể chuyện ngày xưa cho nó nghe. Nó không tin. Tôi nói: “Thật đây, hồi học trường tỉnh, Ba chỉ có một cái áo thôi. Gặp lúc ướt mưa, phải cởi ra vắt rồi mặc vào học tiếp. Vậy mà còn học được, làm thơ được. Bây giờ sướng quá thành hư”. Nó cãi lại: “Lúc nào Ba cũng nói hồi xưa, hồi xưa khác, bây giờ khác. Ai đời xài điện thoại di động lại ăn cơm nắm”. Tôi nói: “Điện thoại là điện thoại mượn, khi nào có lương sẽ tính. Đang thử việc không lương, sao đòi xài sang”.

Tháng sau sếp nó gọi tôi đến:

- Ông mua cho cháu cái vi tính. Ai đi làm cũng phải có một cái để đây - Sếp chỉ vào góc phòng - Của ai nấy dùng.

Tôi run người. Run vì mừng ít lo nhiều. Lấy đâu ra? Tiền nhuận bút năm khi mười họa mới có một bài. Mà lãnh một bài, rượu nợ đã mười bài! Phen này chắc chết. Tôi chạy bay về nói với vợ. Vợ tôi chép miệng ngó ra sân. Sân vắng, con gà không thèm đến. Tôi bấm bụng vác sổ đỏ lên ngân hàng. Anh ngân hàng nhìn tôi từ đầu đên chân, thấy tóc tai bù xù, mặt mày hốc hác sinh nghi, cứ lật đi, lật lại cái sổ hoài. Cho vay thì được nhưng lấy gì trả? Mà những thằng cờ gian bạc lận này thì liều lắm. Anh ngân hàng nghĩ ngợi khá lâu. Bỗng dưng tôi thấy buồn. Chỗ bạc tiền khó không phân biệt vàng thau. Lấy sổ, tôi về. Vợ xòe nắm tiền mới cáu:

- Bốc nóng! Tôi biết tính ông, nên không đợi. Thôi mua cho nó đi.

Kêu được xe chở tới cơ quan con bé, tôi khệ nệ bưng máy xuống, thì sếp tới:

- Ông ôm cái gì đấy?

- Dạ cái máy cho cháu làm.

- Không được, chở về đi.

Đang ngày mùa đông, mồ hôi tôi cứ chảy thành dòng? Chảy tự do, chảy cẩu thả như mưa rào... Có lẽ mệt quá, đoảng người, nghe nhầm. Tôi hỏi lại cho chắc:

- Sếp nói sao? Đem... vào đâu?

- Đem về, chứ đem vào đâu. Nó không có năng lực, cho nghỉ, hồ sơ đây.

Bây giờ thì tai ù thiệt. Mắt tôi nhòe ra. Vẫn con người ấy, khuôn mặt ấy. Cách đây có hai ngày thôi mà. Hai ngày cách đây, năng lực nó vẫn còn! Bây giờ bỗng dưng mất đi một cách khủng khiếp!? (bốn năm đại học chỉ hai ngày là mất trắng) Mặt tôi phờ ra thảm hại. Muôn ngàn cái máy vi tính đang nhảy múa, muôn ngàn nụ cười diễu cợt trong tôi. Những mặt người chao lượng. Những mặt người biến dạng, đổi thay ngoa ngoắt đến kinh người. Những con mắt trắng dã bạc tiền. Còn cái miệng sếp thì vẩu thêm ra. Sếp nhìn vào nơi nào đó. Một nơi khác lạ. Một cái nhìn lưỡi dao, hiểm hóc, dứt điểm, lạnh lùng.

Ngồi ghi lại mấy dòng này mà nước mắt tôi cứ ứa ra. Bán đổ bán tháo cái máy trả cho chủ nợ được một nửa, còn nửa kia biết chỉ vào đâu? Vợ tôi bỏ cơm. Con bé vùi mặt vào gối. Tôi ngộ ra một điều. Cho dẫu những bài thơ có hay đến đâu, có đắng đến đâu, có chua đến đâu, cũng đành bất lực, vì không vẽ hết khuôn mặt người đời.

Trại sáng tác Tuy Hòa 10/2006

HẾT

Đánh máy: casau
Nguồn: casau - VNthuquan.net - Thư viện Online
Được bạn: Ct.Ly đưa lên
vào ngày: 12 tháng 7 năm 2016