Chương 2

Cháu ơi, ngồi dậy uống miếng nước cho khỏe một chút đi.

Bà cụ ngồi bên phải khẽ lay vai tôi chuyền ca nước.

- Không khát cũng uống, có mỗi một thùng đâu ai chịu để dành.

Tôi nhìn chung quanh ai nấy đều còn thức. Hình như nồi cơm làm tỉnh một số người.

- Cơm còn không bác?

- Họ chia nhau ăn ngay từ hồi đêm. Giờ đã gần sáng rồi còn gì nữa.

Thì ra nãy giờ tôi đã thiếp đi với dĩ vãng chẳng buồn cũng chẳng vui, phẳng lì như mặt cát ướt chấp nhận bước chân đầu tiên chà đạp. Nhìn bà cụ ân cần lo lắng tôi đỡ lấy ca nước:

- Giờ cháu mới thấy đói.

Bà cụ thoáng chút ái ngại nhìn tôi rồi lần tay vào lưng quần. Bàn tay bất động ở đó khá lâu nhưng không hiểu sao bà lại rút tay về.

- Cụ còn dầu gió không cho cháu một chút.

- Có đây.

Mặt bà tươi tỉnh trở lại khi nghĩ lối nào cũng là hình thức làm phúc. Tôi gượng ngồi dậy dựa lưng vào mạn thuyền như mọi người và lấy dầu bôi vào lưỡi, chiếc bụng rỗng được dịp kêu rọc rọc. Vừa xong tôi đã lả đi vì đói, chắc chẳng ai biết được điều đó. Hai ngày rồi từ lúc bước chân xuống thuyền chưa một hột cơm nào trôi vào bụng, tôi không muốn ăn để không phải ói vì có mỗi chiếc ca nhựa tanh tưởi thay phiên chuyền từ người này sang người khác. Chẳng phải riêng tôi mà hầu như tất cả mọi người, họ ói vì say sóng, vì ngộp thở, vì mùi dầu cặn và ói vì lây giây chuyền. Chỉ cần nghe tiếng ọ oẹ là ruột gan mọi người đã lộn lên. Tôi là người làm việc hăng say nhất, cái ca tanh đến lợm giọng vừa đưa đến gần đã mửa thốc mửa tháo, mửa ra cả mật xanh mật vàng. Chung quanh nhốn nháo đòi ca, còn đang run rẩy vục đầu trong đống cơm cá tanh hôi, tôi không nghe không nhìn thấy ai nữa hết, cứ mửa cứ ói, ói như điên, như sợ ai dành mất cái ca của mình. Tôi là kẻ đã khích động khiến cho mọi người ói công khai dưới khoang tàu vì đã chiếm giữ vật chung quá lâu. Không ai nỡ trách tôi mà cho rằng tôi quá khờ, nếu ói chỉ có nước thì cần gì ca...

Ngồi lên mà lại dễ chịu, vừa cho tôi vừa cho mọi người. Chỗ nằm của tôi nhường cho một cô bé khoảng mười hai, tội nghiệp, dưới ánh trăng lờ mờ tôi thấy rõ mặt nó xanh như tàu chuối, thân quắp co và đôi vai cứ nhẹ rung đều. Chung quanh tiếng nức nở than khóc vẫn vang vọng, hình như có cả tiếng đàn ông. Bên trái, Trang, người tôi mới quen vì cùng đi chúng chuyến ghe nhỏ, đang được một người con trai an ủi. Mọi người đều có cặp, ngay kẻ cô đơn nhất cũng có bà lão dỗ dành, còn tôi, một mình lạc lõng.

Trường đang ngủ ngon bên Nguyện, người bố gật gù nửa tỉnh nửa mê. Tôi cất tiếng gọi, vài người lay Nguyện chỉ sang phía tôi. Vừa trông thấy tôi Nguyện vội vã quay đi. Khoảng cách chúng tôi là tám người ngồi hàng dài, tại sao Nguyện lại chọn chỗ xa xôi như thế? Tại sao Nguyện lại quay đi khi tôi cố tình muốn tìm ánh mắt của chồng? Tôi đưa ly cho người ngồi đối diện:

- Còn nước không anh?

Không có tiếng trả lời, một là giọng tôi nhỏ quá, hai là thùng nước cạn sạch vì đã chia nhau. Mặc cảm bị hất hủi làm tôi tủi thân, chồng ngồi đó mà vợ khát nước phải nhờ người ngoài. Người tôi rũ xuống trong buồn tủi và cứ thế nước mắt trào ra, rơi, rơi mãi, không một tiếng nấc. Mấy năm trời từ ngày lấy Nguyện tôi đã tập được lối khóc tài tình. Khóc mà không ai biết mình đã khóc, đau khổ mà không ai biết mình đã đau khổ. Có bao giờ một đứa con nít vòi vĩnh cha mẹ lại âm thầm khóc? Những kẻ khóc âm thầm là những kẻ đã chấp nhận thua thiệt, đã nhận chịu hoàn cảnh mình đang có. Khóc là một hình thức làm cho vơi đi những hờn tủi. Đúng, nhưng đúng với ai kia chứ còn tôi bây giờ nước mắt đâu thể làm cho vơi đi những chua xót não nề.

Tiếng máy bắt đầu xình xịch nổ át đi tiếng than thở của cặp tình nhân gần đó. Mọi người reo lên mừng rỡ. Bọn Thái phá đầu máy, lấy luôn cả địa bàn thành ra hì hục gần hết đêm mới sửa được nhưng đi biển mà mất địa bàn kể như lạc. Chẳng hiểu vì lý do gì mà bọn cướp cùng làm rập một khuôn như nhau, cho dù máy còn chạy cũng đâu thể nào đuổi theo trả thù? Mà có đuổi theo cũng chẳng làm gì được vì như chúng đã biết chỉ cách một sợi xích sắt mà ai nấy đều bó tay không dám kháng cự. Phải chăng phá máy hỏng là một hình thức giết người bịt miệng chứng nhân, bịt miệng dư luận đang lên án sự quá lộng hành của chúng? Máy hỏng, thuyền lạc, tương lai mờ mịt, sống chết không phân định mà chung quanh, mọi người vẫn còn đủ thời giờ chia nhau để an ủi những đứa con gái khốn nạn như chúng tôi. Ôi tình người, bảo rằng con người đã có tình cảm thì sống ở đâu hoàn cảnh nào cũng có thể bộc lộ được, còn Nguyện bao năm trời vẫn khô cứng. Có phải hôn nhân không dựa trên tình yêu đều nảy sinh ra tấm lòng độc ác?

Máy chạy, mọi người thở phào yên chí dựa vào nhau ngủ. Đám con gái khóc chán cũng nằm im lắng nghe tiếng máy từ từ nhỏ lại và khua đều. Con thuyền như bóng ma cô đơn lướt dưới bóng trăng đã nghiêng hẳn về một góc. Trăng bây giờ mới là của sự sống, nó dịu hiền và như thiên thần dẫn lối, thuyền cứ men theo ánh trăng rẽ sóng mà đi. Nước hai bên bắn tung lên mạn thuyền như những viên kim cương lóng lánh chất lân tinh...

- Anh cấm em không được tự tử.

Thì ra cạnh chỗ tôi một đôi tình nhân vẫn còn thức. Tiếng nói khá lớn làm tôi giật mình.

- Nhưng thân em nhơ nhớp thế này..

Tiếng nấc lên theo câu nói và người con gái lại rúc vào lòng người yêu khóc mùi mẫn. Tôi nhắm mắt lại để tránh nhìn cảnh dỗ dành âu yếm của họ. Người con gái như con chim non gặp nạn đang được băng bó vết thương; còn tôi, con chim mẹ, con chim vợ, con chim đã chịu đày đọa nắng mưa, đã từng vượt qua phong ba bão táp, đã từng gẫy cánh giữa trời chịu những roi vọt sấm sét thì thèm khát chi lời mật ngọt. Phải thế không Nguyện? Có phải thế không nên anh đã dửng dưng trước cảnh ngộ của vợ mình hay con chim bẩn thỉu nhơ nhớp kia hãy dấu mặt đừng ngước lên nhìn đời, nhìn loài người, nhìn những người thân, nhất là đừng nhìn chồng để van xin sự thương hại.

Cả đêm tôi không hề chợp mắt và như thế đã hai ngày ba đêm thức trắng, hai ngày ba đêm chỉ uống cầm chừng những hớp nước cố giữ mãi trong cổ họng. Nếu không giữ sức mày sẽ là người làm mồi cho cá trước tiên Phượng ơi. Tôi lầm nhầm, răng cắn chặt răng, môi cắn chặt môi, tay lại nắm lấy bàn tay để tạo thêm nghị lực. Giọt nước mắt kia phải ngưng chảy tức khắc, nếu không ngàn đời mày sẽ ân hận. Tôi đưa tay áo quệt khô dòng nước mắt, nước mắt pha bụi nước biển làm môi mặn đắng. Vài người trở mình và ú ớ trong cơn mơ; vài tiếng kêu thét hốt hoảng như cầu cứu; vài tiếng thở dài cay đắng cứ thế văng vẳng bên tai tạo thành âm thanh nhức nhối, buồn và dài vô tận...

Trời vừa mờ sáng, Trường mò mẫm bò qua từng người sang đến tận bên tôi. Gói cơm nguội của tụi Thái cho đêm qua được Nguyện lận vào lưng quần làm thằng bé khó chịu. Tôi ôm lấy tấm thân còm cõi của con vào lòng với cảm tưởng tiếp nhận thêm một khối nước đá. Tội nghiệp, rồi đời nó chẳng thể khá khi có một người mẹ ủy mị như tôi và một người cha tầm thường ích kỷ như Nguyện. Năm tuổi mà nói năng ngô nghê, hành động chậm chạp như đứa trẻ lên hai. Nó khờ là phải chỉ vì tôi không đủ sức săn sóc bảo bọc che chở cho nó khi mới bắt đầu cưu mang. Tôi đã để thể xác đau đớn, tâm hồn buồn sầu hòa nhập trong nó bằng những đêm dài thức trắng. Người ta nâng niu con từ khi đang trong trứng nước, còn tôi, tôi đã nuôi nó bằng nước mắt, tiếp hơi cho con bằng những tiếng thở dài đau khổ.

- Con đói quá.

Tôi lần trong lưng quần giở bọc cơm bằng hai bàn tay run rẩy, bàn tay xạm đen thô kệch và gầy như bàn tay thần chết đang mời vẫy. Nắm cơm tuy ấn chặt nhưng vài hột bên ngoài rơi xuống, miếng cá luộc nát bét cũng chỉ chực lăn theo. Cơn đói theo mùi cá thơm hoành hành dữ dội hơn bao giờ hết.

- Con muốn ăn hủ tiếu cơ!

Tôi không còn sức để mở lời, mùi cá thoang thoảng làm nước miếng ứa ra tới cổ. Miếng cơm đưa đến gần miệng Trường, thằng bé hét lên:

- Con thèm ăn bánh mì với hột gà ốp la cơ.

Trường ôm mặt tấm tức khóc. Có tiếng càu nhàu của một người:

- Thí nó dùm một chút, trời đã sáng đâu.

Nắm cơm làm tôi quên hết những người chung quanh, quên luôn tiếng con tôi đang làm vạ. Tôi đưa vội lên miệng.

- Của thằng bé đấy, ăn hết đi.

Giọng nói khô và cứng của Nguyện, giọng nói không tình cảm con người, kẻ mà tôi vẫn còn nghĩ đang là chồng khiến lòng tôi giận bừng bừng rồi giận lây sang cả Trường. Cổ họng tôi thoáng chốc như bị ai bóp nghẹn và chiếc bao tử rỗng được lấp đầy bởi hờn tủi. Cái đói hạ xuống cấp thời, đôi tay cũng không còn run khi gói lại nắm cơm. Trường vẫn i ỉ khóc nhưng lại để mặc tôi lận cơm vào lưng quần nó.

- Con đến xin bố trứng gà ốp la và nói mẹ sắp chết rồi.

Tôi xoay lưng cho thằng bé tự đi trở lại rồi thản nhiên ngả đầu vào mạn thuyền nhắm mắt. Trường oà lên khóc vì vẻ lạnh lùng dửng dưng của tôi nhưng cuối cùng vẫn bám từng người trở về vị trí cũ. Tội nghiệp, bỗng dưng nó bị ảnh hưởng lây bởi cơn khủng hoảng của mẹ. Cái đói đã làm nhợt nhạt trí óc và sự giận hờn lan sang cả đến tình mẫu tử. Chả trách gì ngày xưa đã có kẻ đoạn tình nghĩa chỉ vì miếng ăn. Tôi nhắm mắt lại nhưng cay đắng tủi hờn lại kéo đến, nước mắt trào ra chảy ướt má. Tôi gục đầu xuống gối vòng hai tay qua che dấu, người ta chỉ thèm ăn khi đói, thèm khóc khi đau khổ và thèm vỗ về khi tâm hồn khủng hoảng, giao động. Cùng một lúc tôi phải giang tay đón nhận cả ba, không ai chia sẻ khi chồng tôi ngồi đó, dửng dưng bạc bẽo hơn kẻ xa lạ.

- Còn ít cơm em dấu được chị ăn không?

Một bàn tay nóng ấm đặt trên vai và giọng nói nhẹ nhàng của Trang. Tôi lắc đầu nhưng không ngẩng lên.

- Ăn đại với em không thôi hết bây giờ. Chị nên nhớ mình sẽ còn trải qua không biết bao nhiêu gian nan đói khát và biết đâu chừng sẽ lạc vào hoang đảo hoặc lại thêm tàu cướp...

Trang bỏ lửng câu nói nhón miếng cơm cho vào miệng, mùi cá thơm lại được dịp bay ra. Phải chi Nguyện nói với tôi những lời này, phải chi Nguyện sai con mang nắm cơm nguội lạnh tanh sang cho tôi. Tuy ngồi nhưng nước mắt vẫn làm nghẹt mũi, tôi phải hả miệng ra để thở vì cảm tưởng thiếu dưỡng khí. Lồng ngực tôi như bị ai đè cứng và chân tay cứ thế lạnh dần. Ý tưởng phải chết vụt đến làm tôi bật khóc lớn, tiếng khóc đầu tiên từ khi bước chân xuống thuyền, tiếng khóc tru lên thê lương của loại mèo đi hoang. Ghê rợn, lạnh người. Trang khều nhẹ vào lưng tôi:

- Người ta nhìn kìa.

Mặc kệ, tôi đâu có ngẩng mặt lên để thấy họ đâu mà sợ. Tôi cũng đâu phải đang đóng tuồng mà cố gắng phô trương cái hay cái đẹp của mình. Tôi phải sống cho tôi. Đúng, tôi phải sống cho chính mình, nghĩa là tôi đang thèm được khóc, thèm được ngã lăn ra giãy dụa cho hả cơn đau trong lòng. Mọi người có vẻ khó chịu vì tiếng khóc của tôi, nó không hợp tình hợp cảnh chút nào. Đêm qua cần khóc thì tôi lại câm nín; hôm nay mọi vết thương lắng đọng thì tôi lại khơi lên. Vài tiếng thở dài phụ họa theo trong khi tôi vẫn tiếp tục khóc. Bây giờ mới thực sự tôi khóc cho tôi, cho cuộc đời mình, cho bao năm qua với vết thương cô đơn mỗi lúc mỗi đục khoét và cũng chính lúc này đây tôi khóc như một tiễn đưa những gì đã mất.

Những gì đã mất sao lấy lại được? Tấm thân hoen ố trước những đôi mắt chứng kiến. Vết nhơ này làm sao gột rửa? Dù tôi không tạo ra nó, dù mọi người quanh đây không tạo ra nó nhưng hình phạt chỉ có đám đàn bà chúng tôi phải mang. Phải chi Nguyện có chút tình người và chỉ cần đối xử với tôi bình thường như mọi người thì tôi vẫn đủ sức vượt thoát sự u buồn. Đàng này chính thái độ lánh xa như một kết án sự hoen ố của vợ mình. Một người chồng đầu ấp tay gối mà không có sự thông cảm trách sao miệng người đời. Ngày hôm trước tôi còn mộng mơ bảo là sẽ giang đôi cánh bay như loài chim rừng. Bây giờ con chim rừng khốn nạn đang sợ sương gió, sợ bão táp của miệng đời, sợ tiếng cây lay động thì sao cất nổi đôi cánh? Mày mâu thuẫn quá Phượng ạ, mày chỉ là một con chết nhát, chính vì chết nhát nên đã để mơ ước bay lên mãi cao. Mày không thoát được miệng đời vì một vết nhơ không do mày tạo thành thì sao dám sống cho riêng mày? Nghĩ như thế nhưng tôi vẫn không ngừng khóc, hình như còn chờ đợi sự dỗ dành của Nguyện. Tôi cố giữ tiếng khóc nhỏ lại để không đứt quãng, nhỏ nhưng đủ rót vào tai chồng tôi. Như thế có nghĩa là tôi đang dùng tiếng khóc để lung lạc, khơi động một sự thương hại. Người ta có đói khát nghèo khổ mới đi ăn mày. Đã đi ăn mày đâu ai còn coi phẩm giá mình là trọng. Tôi đang ăn mày sự thương hại của chồng tôi vì tôi là kẻ đói khát thiếu thốn tình thương.

Tiếng khóc đau khổ không người an ủi mỗi lúc một nhỏ dần, tôi lịm người đi từng chập, triền miên với cơn đau tình người cắn xé... Và cứ thế, người tôi khô đi, khô đi như chiếc lá vàng đang lảo đảo trước cơn gió nhẹ. Nó đưa hồn tôi đi xa, xa tít, về những tháng ngày còn sống dưới mái gia đình có bố, có dì, có Hằng và có Nguyện của những ngày đầu gặp gỡ...

- Hôm nay cậu Nguyện xuống thăm nhà mà cũng đi nữa hở chị Phượng?

Tôi không quay lại và cũng không dám nhìn vào gương dù biết rằng dì Loan đang đứng sừng sững sau lưng. Tấm gương lớn ba mặt ở bàn phấn sẽ không e dè hiện rõ dung nhan người đàn bà chưa ngoài ba mươi. Một khuôn mặt tròn đều đặn, nước da trắng và đôi mắt đẹp sắc xảo của người vùng Hà Nội. Dì Loan đẹp thật, cái đẹp vừa lẳng lơ vừa đĩ thõa đã làm điên đảo bố vừa khi mẹ qua đời được ba tháng. Người ta đồn rằng tại vì ghen với dì mà mẹ tôi uất lên sinh bệnh rồi chết. Tôi thì không tin là thế vì mẹ tôi hiền như mụ, giá bố tôi có rước ai về làm vợ hai vợ ba thì mẹ vẫn âm thầm chấp nhận vì đầu óc mẹ quá nặng về phong kiến của "trai năm thê bẩy thiếp".

Thuở đó tôi vừa tròn mười hai. Em tôi, Hằng, mới lên tám. Không hiểu có phải những đứa trẻ mất mẹ đều khôn ngoan hơn những đứa trẻ khác hay sự có mặt của người đàn bà không phải mẹ mình đã làm cho tôi có cái nhìn cặn kẽ và tỉ mỉ hơn mọi người. Tôi thường mang sắc đẹp của dì Loan và sự si mê điên dại của bố tôi ra so sánh với mẹ Hoài, người đàn bà muôn đời chịu thiệt thòi. Thiệt thòi chỉ vì mẹ Hoài không đẹp, không biết dùng những xảo thuật để mê hoặc chồng. Mẹ quá hiền lành và đôn hậu đến nỗi dễ sai dễ bảo như con ăn đầy tớ và với riêng bố, mẹ chỉ là người giữ tiền hay nói cho đúng là một két tiền đúc bằng bê tông cốt sắt, bảo đảm an toàn nhất. Chẳng hiểu mẹ yêu bố thế nào chứ chưa bao giờ tôi thấy bố mẹ đùa giỡn hoặc tỏ tình âu yếm với nhau và cũng chưa bao giờ thấy hai người dẫn nhau đi xem hát hoặc bát phố. Có nhiều lần, thật nhiều lần tôi bắt gặp mẹ nằm khóc những lúc bố vắng nhà vì công việc.

Nếu bảo cha tôi sợ cảnh gà trống nuôi con đầy những khó khăn vất vả hoặc muốn tìm một người mẹ khác để mang đến cho chúng tôi tình mẫu tử thì bố tôi đã rất lầm lẫn khi chọn dì Loan. Bố tôi quên rằng dù trên đời cũng có những bà dì ghẻ rất tốt lành nhưng không ai có thể thay thế được hình ảnh tuyệt vời của người đã cưu mang và đẻ ra mình. Dù ngoan ngoãn và thương yêu bố đến thế nào tôi cũng không thể chấp nhận bố mang tình thương san sẻ cho người đàn bà khác. Tôi ghen dùm cho mẹ tôi. Những hạnh phúc nồng nàn, những tiếng cười dòn sung sướng trong phòng ngủ kia chính ra phải là của mẹ tôi, là của chúng tôi thế mà đã từ bao năm qua, từ khi bắt đầu có trí khôn tôi thấy chưa bao giờ bố dành cho mẹ. Bố tôi vội vàng quá, còn quá sớm, quá sớm để cho đứa trẻ dù mới mười hai tuổi như tôi nhận ra sự cần thiết của một người đàn bà trong gia đình và còn quá sớm để có thể chấp nhận dễ dàng khi phải kêu một người xa lạ không cảm tình là mẹ. Không. Tôi khẳng định và quyết liệt. Bà ta không phải là mẹ tôi, không phải là mẹ ruột nên tôi chỉ có thể gọi là dì. Dì Loan.

- Tôi đã dặn chị ngay tối qua mà có lẽ chị lại quên rồi.

Tiếng dì Loan ngọt ngào vang lên nhưng loại ngọt ngào của một viên thuốc đắng đã bọc đường. Tôi vẫn ngồi bất động, mặt cúi gầm xuống nhưng trả lời rất nhã nhặn, lịch sự và khách sáo như dì:

- Thưa dì, con cũng đã thưa với dì ngay tối qua là hôm nay con cần phải đi vì đã lỡ hứa làm phù dâu từ ba tháng trước. Mọi chuyện đâu vào đó không có ai thay thế nên không cách gì không đi được.

- Tôi biết và tôi cũng đã nói với chị là cậu Nguyện xuống đây vì con gái ông thầu khoán Hoàng Báu chứ không phải vì ai trong cái nhà này hết.

Giọng dì cao lên, cao vút, lảnh lót như tiếng chim hót nhưng nó chỉ có thể hót bên tai bố tôi; còn với riêng tôi nó là tiếng rít của một loại rắn cực kỳ độc hại.

- Thưa dì, không ông Nguyện thì cũng ông khác, con chưa đến nỗi ế đâu mà dì phải sợ. Còn bạn con cả đời chỉ có một lần cưới.

Tôi vẫn cố cất giọng êm ả để giữ sự lễ phép tối thiểu nhưng lồng ngực muốn vỡ bung ra. Tại sao phải sống màu mè, hình thức và gượng ép như vậy trong một mái gia đình? Tại vì sự nể sợ bố tôi? Tại vì quá thương em tôi? Có thể nhưng chỉ đối với riêng tôi; còn bà? Bà đâu có nể sợ ai, ngay đến bố tôi vẫn còn ở dưới quyền bà cơ mà!

- Người ta xin xuống chơi chứ nào đã lấy đâu mà rộn lên như thế! Mà tôi bảo thật ông nào thì ông cũng chẳng ai bằng cậu Nguyện cả. Chị mà lấy được đám này như chuột sa hũ gạo.

Đã từ lâu tôi vẫn mơ được lấy chồng giàu và tôi cũng thèm được làm con chuột rơi vào chĩnh gạo nhưng hãy để cho tôi tự bò tự rơi, đừng ai bắt hoặc ném tôi vào. Hành động vồn vã của bà đã làm tự ái trong tôi bừng dậy. Bà đâu phải là mẹ Hoài mà dám định đoạt hôn nhân của tôi? Hơn nữa hầu như bất cứ chuyện gì có bà nhúng tay vào thì dù phải dù trái tôi cũng quyết chống đối tới cùng.

- Người ta giàu có lại quyền thế. Mất đám này là ăn mày cả đời. Nhưng thôi, hôn nhân của chị do chị quyết định, tôi chẳng là mẹ là cha mà khuyên bảo được.

Biết bà đã bỏ đi nhưng người tôi vẫn nóng bừng, nóng vì những câu nói khơi đầy mai mỉa. Mỗi lần tiếp xúc với bà là ruột gan tôi lại bị nấu sôi. Mỗi lần nói đến chuyện coi mắt gả bán là tôi lại có cảm tưởng không những bà mà cả ngay bố tôi cũng cùng toa rập lạm dụng tôi để gỡ gạc. Chẳng ai chịu tống khứ suông mà không có sự đổi chác, kẻ đến rước tôi đi phải giàu, giàu để củng cố lại địa vị của ông thầu khoán Hoàng Báu giờ chỉ còn là hư danh. Thầu khoán Hoàng Báu. Cái tên nghe kêu lắm nhưng nó chỉ thực sự kêu khi mẹ tôi còn sống, người đàn bà có của mà không có tình, người vợ biết giữ của mà không nắm giữ được tình để rồi khi ngôi vị của mình có người thay thế, tiền bạc cứ từ từ cạn dần vì những cuộc ăn chơi phung phí. Ba tôi bị dì và những phù phiếm quyến rũ, lao đầu vào vũ trường, phòng trà và ngay cả đến cờ bạc.

Tôi ghét dì Loan, vì bà mà gia đình tôi sụp đổ, vì bà mà tình cảm bố con tôi bị giới hạn lại. Bây giờ thêm một lần nữa cũng vì bà mà tôi phải làm con thiêu thân để cứu vãn tình thế gia đình, cứu vãn căn bệnh hiểm nghèo của em tôi.

Lý do tôi muốn lấy chồng giầu là thế! Làm sao tôi dám nói với các bạn tôi? Làm sao tôi dám tâm sự để có những cuộc sắp đặt vùng lên chống đối? Tôi biết các bạn tôi sẽ cho là hoàn toàn vô lý và sai lầm nếu chỉ có bằng ấy lý do. Bố tôi nằm xuống đã có dì Loan cáng đáng dù có thể chỉ là một manh chiếu đắp điếm hoặc một nắm đất vội vàng. Xác đất vật hèn, tôi biết bố tôi cũng chẳng phiền trách. Người nằm xuống cần gì những nghi thức phiền toái tốn kém khi lúc sống đầy những lo lắng buồn phiền về vật chất? Dì Loan có tàn tạ xác thân, có lê lết chầu chực ở những sòng bài xin xỏ hoặc đổi chác thân xác thì tôi cũng chẳng một mảy may xấu hổ hoặc xúc động. Còn hai tiếng thầu khoán? Nó đâu làm cuộc đời tôi đổi mới, đâu làm cho mẹ tôi sống lại mà tôi cần phải cứu vãn? Như vậy cái lý do chính đáng nhất có phải vì em tôi?

Vì em tôi hay vì mình?

Người ta khi làm những việc gì khác thường hoặc đi ngược theo đường lối khác thường hay viện nhiều lý do để bào chữa. Tôi cũng có nhiều lý do để bào chữa cho ước muốn lấy chồng giầu và lý do nào thì nghe cũng hợp lý cả nhưng tôi không thể che dấu với chính con người và lương tâm của tôi. Thực ra tôi thích lấy chồng giầu chỉ vì cho tôi, vì tôi thì đúng nhất.

Từ khi sống với dì Loan, tôi hiểu nhiều về giá trị và sức mạnh của đồng tiền. Không có tiền dì Loan không thể nào xinh đẹp, không thể nào mỹ miều môi son má phấn áo quần lượt là, và không có tiền lời nói của dì sẽ không còn giá trị vì chẳng ai thèm nghe. Cũng nhờ thế tôi mới khám phá ra rằng bố tôi chỉ làm ra tiền khi có mẹ tôi khuyến khích và tiện tặn. Ông chỉ oai phong khi bên cạnh mẹ tôi quỳ lụy, tôn kính quá đáng. Ông chỉ hét ra lửa thở ra khói khi mẹ tôi cung cúc như con hầu. Còn đối với dì thì những uy quyền, khôn lanh đã biến đi để nhường cho khờ khạo thuần phục, mặc dì muốn tàn phá gia đình thế nào tùy ý.

Nhờ có tiền, dì Loan đã trau chuốt tô điểm và lạm dụng tận cùng sắc đẹp lả lơi của mình để mê hoặc bố tôi. Với thân hình bốc lửa, với bộ ngực vun đầy khiêu khích, với đôi chân thon dài dẻo dai dì đã thừa khả năng sai khiến bố như tên nô lệ phục dịch tình ái. Để bù đắp, bố đã dồn hết tiền bạc vào cái túi tham khổng lồ của dì. Bố đâu biết rằng không có mẹ, bố trở thành tầm thường, nhu nhược và bất tài như mọi người đàn ông khác. Không có sự thương yêu chân thật của mẹ, bố tôi biến thành kệch cỡm, khôi hài trong giới ăn chơi lừa lọc. Đôi khi dì Loan cũng đã dùng sự tiêu xài phung phí để áp chế bố tôi, tạo nơi bố mặc cảm bất lực vì không làm ra tiền. Điều đó không thể phủ nhận. Những năm gần đây, công việc dồn dập thất bại, tinh thần và thể xác của bố tôi sa sút thấy rõ. Những đêm nằm nghe tiếng dì Loan đay nghiến mắng nhiếc, những đêm nghe tiếng chân bố bước nhẹ ngoài hành lang buồn bã khô khốc và lạc loài như tiếng lá rụng, tôi biết giờ phút đó bố đang nghĩ về mẹ tôi và tiếc nuối. Người ta chỉ cảm thấy tiếc khi đã mất một vật quý, nhưng sự tiếc nuối của bố tôi chỉ có giai đoạn vì ông còn phải chiến đấu với sự cấu xé rỉa rúc của dì và chiến đấu luôn cho cả cuộc sống giả dối tạm bợ của chính mình để che đậy niềm mất mát triền miên.

Cả bố lẫn dì Loan cùng che đậy, cùng đóng những vở tuồng khôi hài "phu xướng phụ tùy" trước mặt con cái. Cũng may dì Loan không có con, gái độc không con là phải. Hằng thì có cũng như không. Còn tôi? Đôi mắt không dám nhìn thẳng, không dám đối diện với sự thật nên đã cùng giả dối trước mặt mọi người và ngay cả với em tôi. Cả ba chúng tôi đã đóng những vai trò hay nhất, hạnh phúc và lễ nghĩa nhất nhưng bên trong là những đợt sóng ngầm, kèm theo những cơn lốc cuồn cuộn. Điều đó chỉ làm khốn khổ cho bố, bố chẳng biết gì về những chống đối giữa tôi với dì. Bố tưởng tôi hiền lành nhu nhược như Hằng, như mẹ tôi nhưng ông đâu có ngờ những đứa trẻ mồ côi hay tủi thân và thường có những ước muốn gớm ghê.

Tôi vẫn mơ một ngày nào sẽ lấy được chồng giầu, đồng tiền đó tôi sẽ dùng để áp chế dì Loan như bà đã áp chế bố tôi. Tôi sẽ bắt bà phải nhẫn nhục, chịu lụy tôi như bố tôi đã chịu lụy bà. Tôi sẽ cho bà từng chục từng trăm để chỉ đủ ăn một tô phở, uống đủ một ly nước ngọt cho mỗi ngày như bà vẫn thường chi li tính toán với bố mỗi khi thua bạc. Tôi sẽ dùng tất cả đồng tiền đang có để đục đẽo thân xác bà dần mòn như bà đã đang đục đẽo thân xác bố tôi. Có điều giấc mơ khó thực hiện chỉ vì cái nhãn hiệu con ông thầu khoán tuy bóng bẩy, giàu sang nhưng không quyến rũ bằng cái nhan sắc cần phải có để làm vợ, làm bà, làm mệnh phụ.

Người ta bảo trai tài thì gái sắc. Gái không sắc sao lấy được trai anh hùng? Gái không sắc lại tham giầu thì chỉ lấy ông già đáng tuổi cha chú hoặc tật nguyền, bệnh hoạn. Sự mơ ước trong tôi, của đứa con gái đang tuổi tràn đầy sức sống lại ghê tởm đến thế sao? Sự thù hận người đàn bà đã làm tan nát gia đình tôi lại có mãnh lực xô đẩy tôi vào con đường cùng? Còn nguyên do nào nữa không? Có phải tôi muốn trả thù dì Loan? Trả thù đời? Trả thù cho những người đàn bà thiệt thòi như mẹ tôi hay tôi muốn làm một cuộc nổi loạn, một con cờ thí để cứu những con cờ khác? Điên rồi! Mày không thể lấy một người chồng già vì đó là hình thức mua bán thân xác. Tôi biết. Trí suy nghĩ của tôi không phải là không có nhưng lấy ai thì tôi cũng đâu có tình yêu? Lấy ai thì tôi cũng đâu biết rung động? Một ông già sắp xuống lỗ hay một người đàn ông tài hoa lỗi lạc nằm bên cạnh xác chết thì cái xác chết đó cũng chẳng thể sống lại được.

Như vậy tôi mơ ước lấy chồng giầu chỉ vì tôi đã là một xác chết?

- Cho em đi với chị Phượng nha! Ở nhà buồn chết đi được.

Giọng nói nhẹ và êm, êm đến nỗi tôi tưởng môi con bé chưa hề mấp máy.

- Nghe chị Phượng, em thích đến chỗ đông người.

Không hiểu nó dậy từ lúc nào nhưng chắc chắn mẫu đối thoại giữa tôi với dì nó không nghe thấy nên còn vui vẻ hồn nhiên lắm. Tôi rời bàn phấn đến bên giường Hằng nằm. Hai chị em ở chung một phòng, hai chiếc giường kê song song trải ra trắng như trong bệnh xá.

- Đám cưới đông ngộp không thở được. Hằng chịu khó ở nhà lát chiều chị mang xôi chả về cho.

- Em không thích ăn, chỉ thích ngồi nghe nhạc và xem cô dâu chú rể.

Xem làm gì? Tôi muốn hỏi gắt lên để đánh tan ước muốn đang nhen nhúm trong lòng em mình nhưng không nỡ. Xưa nay tôi chưa hề lớn tiếng với nó bao giờ, con bé bị bệnh tâm thần từ khi mẹ Hoài vừa mất. Tôi nhớ ngày ấy, nhớ rất rõ vì đó là biến cố kinh hoàng nhất trong đời tôi, của một đứa nhỏ mười hai tuổi trong ngày tết Mậu Thân, tết năm một ngàn chín trăm sáu mươi tám...

Nửa đêm giật mình thức giấc vì tiếng nổ kinh hồn, tôi bò rột dậy ôm chiếc gối chặn lấy ngực như sợ trái tim mình văng ra ngoài. Tiếng nổ quá lớn và quá gần, chắc chắn không phải là tiếng bom quân giặc vẫn thỉnh thoảng pháo kích lẻ tẻ vào phi trường Tân Sơn Nhất, nơi chỉ cách nhà tôi khoảng mươi cây số, cũng không phải là những tiếng nổ rền và đều từ hướng biên giới Tây Ninh vọng lại hàng đêm như tiếng ru ngủ cọc cằn.

Ầm... Ầm... Tiếp theo hai tiếng nữa thật gần muốn xé rách màng tang. Mặt đất rung chuyển làm tôi có cảm tưởng máu trong người ứ lên và dội ngược. Tôi hốt hoảng nhào xuống đất lăn vội vào gầm giường, một phản ứng tự nhiên mà ai cũng có thể làm trong lúc cấp thời. Chỉ tạm thời vì nếu đã có trái thứ ba thì cũng có thể có trái thứ bốn, thứ năm. Mắt tôi đảo nhanh tìm chỗ ẩn náu an toàn hơn. Ở trong này, dưới gầm giường chỉ đặt hai tấm nệm, như lớp mạng nhện mỏng manh sẽ rách tung nếu một trái trứng gà rớt vào. Làm sao có thể tránh được cảnh tan xương nát thịt dù mái nhà của bố tôi được đổ bằng bê tông cốt sắt, dù đã được che chở thêm tầng lầu bên trên. Nếu bom không rơi giữa nhà thì độ tàn phá của nó cũng có thể làm sập và nội bị gạch đè cũng đủ chết.

Sự sợ hãi làm tim tôi bóp lại. Chuyện gì đã xảy ra giữa đêm mùng hai tết? Chuyện gì... chuyện gì và Hằng đâu rồi? Tí nữa tôi đã buột miệng kêu lên. Em tôi. Hơn ba tháng nay nó vẫn ngủ chung phòng với tôi từ khi mẹ Hoài chết. Hồi tối trước khi ngủ tôi còn vẽ nhột trên lưng và kể chuyện "cô bé quàng khăn đỏ" cho nó nghe. Tôi còn nhớ rõ lúc đó mắt nó mở tròn hỏi tôi bằng một giọng ngạc nhiên:

- Tại sao mẹ cô bé không mua chiếc khăn quàng màu xanh lá cây mà là màu đỏ?

Ơ hơ! Tại sao, tại sao nhỉ? Tại da nó tái quá! Ừ đúng rồi!

- Tại da nó tái quá! Tôi trả lời.

- Em không tin. Nếu cô bé bệnh tại sao còn bị sai đi mang bánh thăm bà ngoại?

- Tái đâu có nghĩa là bệnh. Nhiều khi không chịu ăn cơm nên ốm o như Hằng thì da cũng tái đi. Tôi cãi bừa.

- Sao dì Loan không bắt em mặc áo đỏ?

Dì Loan. Lại dì Loan. Hình như Hằng thích dì Loan hơn cả tôi. Cơn ghen tị chỗi dậy làm tay tôi buông lỏng không thèm vẽ nhột nữa.

- Mai qua ngủ với dì ấy tha hồ nghe kể chuyện.

Hằng quay lại dụi đầu vào ngực tôi cười khúc khích:

- Em thích nhưng không dám ngủ chung vì còn có bố; mấy lần em vào phòng đều bị bố đuổi ra.

Mười hai tuổi nhưng tôi đã biết thế nào là tình thương phát xuất tự lòng và ngoài đầu môi chót lưỡi. Chỉ cần nhìn ánh mắt cũng đủ hiểu nhất là dì lại quá mới trong gia đình chúng tôi, tròm trèm chưa tới ba tháng. Hôm hai mươi chín tết, dì Loan đi chợ mua hoa quả bày đầy bàn thờ mẹ, sắm đủ thứ nào là bánh chưng, bánh tét, lạp xưởng, kẹo, hạt dưa và đủ các loại mứt, nhiều nhất là mứt khổ qua và mứt cà chua. Dù sao cũng là cái tết đầu tiên dì về nhà này vừa để làm vợ và cũng để làm mẹ. Buổi tối hôm đó dì còn đưa cho chúng tôi mỗi đứa ba bộ quần áo mới bảo thay đổi trong ba ngày Xuân. Tết đầu tiên không có mẹ Hoài, Hằng vẫn vô tư nói cười bên mẹ mới. Còn tôi, tôi hiểu tất cả bánh quà, quần áo chỉ là những thứ vá víu tình cảm, là một hình thức mua chuộc hay nói cho đúng để làm hài lòng bố tôi với số tiền đã lấy ra quá nhiều để tiêu xài riêng cho dì. Thế mà Hằng ngu xuẩn không biết lại cứ rúc vào phòng người ta. Tôi giận hờn:

- Vào làm gì? Rờ vú người ta à!

Hằng lại cười, lần này thì nó cuốn tròn người trong chiếc mền bông.

- Ai cho rờ mà rờ...

Mới hồi tối đây thôi, không lẽ nó chờ lúc tôi ngủ rồi lần mò qua đó? Giải đáp tạm thời làm tôi bớt lo lắng nhưng một mình trong căn phòng rộng thênh thang mà vừa xong ba tiếng nổ kinh hồn đã làm lòng tôi tràn ngập hãi sợ. Căn phòng như rộng thêm ra dù tôi đã rúc tận dưới gầm giường. Tôi đang cần bóng tối, cần chỗ chật hẹp để dấu hẳn người vào trong đó và tôi cũng cần nghe một hơi thở, một vòng tay, một ánh mắt dù chẳng còn hồn người.

Qua khung cửa bị mở rộng thêm ra vì tiếng bom dội ngược, màu sáng hỏa châu hắt hiu vàng vọt như lởn vởn bóng tử thần. Cái ánh sáng lạ kỳ len lỏi trong lùm cây bụi cỏ, quét thành từng vệt dài soi tận cùng trong hang hốc. Cái ánh sáng chui hẳn vào chỗ tôi nằm cho tôi nhìn rõ tôi, đang cuộn tròn người như con quấn chiếu. Tôi nhìn ánh sáng như kẻ phạm tội chợt nhìn thấy lửa hỏa ngục; như kẻ trộm chạy trốn những vệt đèn pin rọi đuổi. Ánh sáng khiến tôi co quắp hơn như sợ nó sẽ nấu chín tim gan. Người tôi cũng cố thu lại, bó lại, càng nhỏ càng tốt để tránh những con mắt lẩn quất đứng sau vùng ánh sáng.

Trong tích tắc im lặng, sự im lặng hãi hùng và đe dọa, văng vẳng từ đâu vọng lại tiếng gào thét của loài cọp rừng. Càng gần tiếng rống càng lớn và khi nó rà xuống sát mặt đất, khạc từng tràng đạn lửa dài vô tận tôi mới biết đó là chiếc oanh tạc cơ.

- Mẹ ơi cứu con.

Tôi ú ớ hét trong cổ họng quên cả hãi sợ khi nghĩ đã bị trúng đạn. Giờ phút này mình mẩy tôi đau nhừ, thần kinh căng thẳng quá độ bởi những máy móc giết người làm tôi chỉ phân biệt được đã bị thương hay không khi nhìn thấy máu. Tiếp theo tiếng hét là tiếng chân chạy rầm rập và những bóng đen xuất hiện vùn vụt ngoài cửa sổ. Vườn sau đàn gà tây kêu tục tục liên hồi dày xéo lên nhau, đôi cánh vướng vào những thanh sắt vây chung quanh kêu phành phạch. Cùng trong sự hỗn loạn ấy là một vùng trời đỏ rực. Cháy! Những ngọn lửa phừng phực bốc lên cao. Đúng là cháy nhà, cháy rất lớn nhưng sao không có tiếng hò hét chữa cháy? Hàng xóm chung quanh đây cũng im ắng bất động? Những bóng người và vùng lửa đỏ tạo sự bình tĩnh, tôi quên cả sợ hãi bò ra khỏi gầm giường và như mộng du lần theo ánh sáng tiến về cửa sổ.

Tôi cứ nghĩ từ cửa sổ là có thể nhìn thấy hết mọi người để không có cảm tưởng như mình bị bỏ rơi và biết đâu trong những bóng người tất tả chạy đó lại chẳng có Hằng và bố tôi. Không ngờ sự thật làm tôi choáng váng. Ngoài hiên nhà dọc theo giàn hoa ti gôn rậm rịt lố nhố đầy những người. Họ lom khom bám sát vào bóng tối tránh màu hỏa châu quái ác và ánh lửa đang cháy đỏ hừng hực nhưng vẫn lộ ra những bộ quần áo lính rất lạ, đầu đội mũ tai bèo và chân mang dép râu.

Vẻ lom khom lén lút khiến tôi biết nguy cơ đang bám chặt lấy họ và cho cả chính tôi nữa. Quân giặc. Đúng rồi. Đôi dép râu và chiếc mũ tai bèo... Chân tôi nhũn ra, sự sợ hãi lan nhanh làm mặt mũi tối xầm. Giặc đã đến. Họ đang ở đây, chung quanh nhà này. Tôi run rẩy và cuối cùng quỵ xuống như gà gặp phải cáo. Từ lâu tôi vẫn chỉ thấy họ trong ti vi hoặc phim ảnh, sách báo với lưỡi lê, mã tấu và lối giết người man rợ, còn đêm nay, đêm nay mới thực sự mặt đối mặt. Hèn gì hỏa châu thả sáng như ban ngày. Bố tôi bảo một trái hỏa châu tốn kém bằng mua một căn nhà lá, đêm nay ánh sáng liên tục thi nhau phóng lên trời. Chưa bao giờ tôi được nhìn hỏa châu nhiều và cũng chưa bao giờ cảm thấy sợ hãi như thế. Bố và em tôi đâu? Họ đã trốn chạy hay bị giết? Đầu óc tôi quay cuồng nên không đủ tỉnh táo để suy luận, chỉ biết rằng hình như tôi đã bị bỏ quên...

Tiếng gầm chợt rà sát xuống mái nhà và từng tràng đạn dài xé rách không gian. Dưới bắn lên trên bắn xuống, đạn quét ngang quét dọc, quét cả vào giàn hoa ti gôn, nơi có những bóng đen lẩn trốn và cũng là nơi có những chùm hoa hình trái tim màu đỏ máu. Tôi nghe tiếng rên rỉ dãy chết của ai đó mà nổi cả da gà, nghe tiếng rít đầy tham vọng và cuồng sát, nghe cả tiếng hét đầy khoái cảm khi họ đã nhắm bắn trúng mục tiêu.

Giây phút đó cả vũ trụ như bị cày nát vì những lằn đạn, đạn nổ như pháo rang, nổ như điên như khùng, nổ như muốn phá vỡ bầu trời. Cùng theo những tràng súng lớn là những súng nhỏ cũng đua theo tạch tạch đùng đùng, hình như quân giặc có mặt ở mọi chỗ và hình như lính quốc gia cũng nằm tràn đầy. Chắc chắn phải là một cuộc tổng tấn công vào thủ đô Sài Gòn cho nên mới có phản lực hỗ trợ. Phản lực hỗ trợ thì thể nào quân giặc cũng có súng phòng không bắn ra, loại đạn được chế tạo đặc biệt của Liên Sô với tính chất hút nhiệt trong một khoảng cách giới hạn. Chắc chắn chiếc phản lực đầu tiên bị bắn rớt và căn cứ phòng không bị lộ cho nên trận chiến sẽ còn kéo dài và vô cùng thảm khốc.

Quả đúng như tôi dự đoán, tiếng gầm kế tiếp xuất hiện không đầy ba phút sau, chắc chắn chúng bay cả đàn. Ôi những con chim sắt, những cánh chim cứu non sông tổ quốc, những cánh chim giết quân xâm lược, kịp lúc, kịp thời nhưng lại rất không may cho tôi, một đứa bé đang mang mặc cảm bị gia đình bỏ rơi giữa bom đạn thì thấy gì mà chẳng hãi sợ? Tôi lết vội về phía cửa phòng vì biết tình hình càng lúc càng nguy ngập, không thể nằm im ở đây chịu chết, phải tìm con đường sống bằng bất cứ giá nào. Trong cơn kinh hoảng tôi chợt thấy mình cũng có những ý nghĩ can đảm bất ngờ. Có phải khi đã kề cận với cái chết thì người ta rất tỉnh táo và quên cả hãi sợ? Tôi trườn thật nhanh như loài bò sát khi chợt nhớ ra chiếc hầm trú ẩn.

Hầm trú ẩn mẹ tôi mướn người đào từ hai năm về trước để tránh pháo kích. Từ bếp ra đến hầm chỉ vài bước, nó nằm trong khoảng sân sau gần chuồng gà tây, khuất dưới gốc ổi. Ở đây, chung quanh ai cũng có một cái hầm nhưng không rộng lớn và chắc chắn như ở nhà tôi. Có thể mẹ tôi quá lo xa hoặc nghĩ chiến tranh sẽ còn lâu còn dài nên mướn người đào thật sâu dưới lòng đất, chung quanh đặt những viên gạch lốc và trét xi măng láng bóng. Mặt hầm đổ toàn bê tông cốt sắt rồi mới lấp đất dầy đến hai thước. Cái khó là mặt hầm phải bằng với mặt đất nên thời gian để hoàn thành phải mất hơn một tháng. Hầm không rộng nhưng thoáng vì có những lỗ thông hơi và đầy đủ tiện nghi không thua một căn nhà nhỏ. Một chiếc bếp dầu, vài thùng nước uống, một bao than, một bao gạo nhỏ và khoai lang, khoai tây, đồ hộp cùng những thứ lặt vặt thau, chén đũa và ngay đến mùng, mền cũng có đủ. Nhưng bằng đó thứ có lẽ đã mốc hoặc hư hỏng vì thời gian.

Cả gần năm nay chúng tôi không còn thích xuống đó chơi bán đồ hàng, không còn trèo lên trèo xuống những bậc thang dốc đứng chỉ vì không ai chùi rửa, quét dọn sau những trận mưa lớn. Giờ này tôi mới nhớ ra cái hầm trú ẩn kể là cũng tối dạ; chắc chắn bố và em tôi đang ở dưới đó. Nghĩ đến Hằng tôi nhoài nhanh hơn nhưng chợt vướng phải một vật nằm chắn ngang lối. Chết sững đến vài giây, vài giây để nhận ra dưới vệt sáng em tôi nằm gục ngay ngưỡng cửa, tiếp giáp với phòng ngoài và bếp, sõng xoài như một xác chết. Quên cả hiểm nguy tôi chồm tới kéo cái thân thể còm nhom của Hằng, bàn tay đụng vào người nó mà cảm nhận được độ run của mình truyền sang, cái run vì trơ trọi nhiều hơn là lo cho Hằng. Vậy là dự đoán mọi người dưới hầm đều sai cả. Lúc này đây tôi mới thấy sự có mặt của bố và dì thật là cần thiết. Em tôi cần một bàn tay của người lớn săn sóc hơn của một đứa bé mười hai tuổi. Làm thế nào để đem nó xuống từng bậc thang dưới hầm và với cái xác nằm bất động kia tôi sẽ phải làm gì?

Đêm như đứng lại và thời gian cũng đồng lõa không chịu nhấc chân. Tôi lẩm nhẩm những câu vô nghĩa với mục đích trấn an cho quên tất cả hãi sợ để tăng thêm năng lực kéo Hằng về phía hầm. Cánh cửa bếp bị mở toang tự lúc nào, ánh sáng soi từng cái then cài để thấy rõ không có dấu đập phá hay cạy, bẩy. Bên ngoài hàng hiên không một bóng người di động nhưng vài cái xác đổ kềnh bất động.

- Hằng... Hằng...

Tôi lay gọi mong sao cho nó tỉnh để theo tôi bò ra tăng xê. Chỉ còn ba bước nữa thôi. Ba bước nữa là sẽ đến nơi an toàn hơn nhưng ba bước ngoài ánh sáng mà có thể chung quanh mọi người đang ẩn nấp trong bóng tối rình mò bắn nhau. Ba bước giữa những xác người nằm chết la liệt và ba bước trong giờ hấp hối tử thần.

- Hằng... Hằng...

Tôi lay gọi nhưng nó vẫn cứ nằm mê man không nhúc nhích. Sự im lặng cho tôi cảm giác rờn rợn tử thần đang đến với nó, cái im lặng mà tiếng lá rụng cũng có thể đếm được. Hình như tất cả mọi sự việc đều ngừng lại để chuẩn bị hoặc chờ đợi một cảnh chết chóc, phản ứng từ giác quan, tôi lăn vội vào và phủ chụp lên người Hằng.

- Tạch tạch tạch... Đùng đùng đùng... Chíu chíu chíu...

Từng tràng đạn bắn ngang trên đầu xoáy từng mảng trên tường làm vỡ ra bắn đầy xuống người tôi, lẫn lộn cả những vỏ đạn đồng. Tôi nằm cứng đơ như xác chết, xác lớn nằm chồng lên xác bé, hai xác chết vẫn còn biết thở dù mũi đã bít đầy bụi.

Tiếng ù ù như tiếng rống của loài cọp rừng bắt đầu quay trở lại. Lần này thì chết thôi. Tôi úp mặt vào mớ tóc bệt mồ hôi trộn lẫn đất cát của Hằng mà nghe tiếng gầm thét hãi hùng. Đạn bắt đầu khạc xuống như mưa. Lần này thì tôi chảy nước mắt thật; mọi can đảm như không còn vì biết rằng cái chết không chỉ đến một mình mà với cả em tôi.

Chiếc oanh tạc cơ lượn qua rồi lượn lại ngạo nghễ như loài cáo giữa đàn gà, hung hãn như quỷ sứ với con bệnh, rồi như tự mãn vì không còn gặp sự phản kháng, nó ngông nghênh phóng lên và vút cao. Trong giây phút lắng dịu bất ngờ, tôi bò phắt dậy lấy hết sức bình sinh kéo Hằng xềnh xệch xuống miệng hầm. Nắp hầm đóng kín mà trời thì sáng như ban ngày, người tôi nhễ nhại mồ hôi khi cố đẩy vội, nhanh và mạnh. Tay tôi trầy trụa cả ra vì móc xuống đất đá và những gờ xi măng sắc cạnh. Nắp hầm bật mở, tôi đỡ lấy Hằng để lần mò từng bậc xuống nhưng trượt chân ngã lộn xuống. Cũng may bậc thang không cao lắm.

- Con đấy hả Phượng?

Suýt nữa tôi đã kêu lên. Chưa kịp ngồi dậy thì bố đã bò đến.

- Hai đứa kéo nhau vào trong để bố đóng miệng hầm.

Nắp hầm được đậy lại, chỉ còn yếu ớt màu sáng hỏa châu len lỏi qua những ống thông hơi. Không khí lạnh và ngột ngạt của đất bưng kín lấy mũi tôi. Chợt có tiếng níu kéo rên rỉ đầy sợ hãi của dì Loan ở tận góc trong cùng. Sự mừng rỡ bỗng chuyển qua cơn thịnh nộ. Thì ra bao lo sợ cho họ không ngờ họ ở cả dưới này ôm nhau trong khi con bố, giọt máu ruột thịt thì lại đối xử quá vô tình.

Trong bóng tối tôi nhìn dì Loan ghê tởm như nhìn một đống thịt nhầy nhụa, nhìn bằng đôi mắt tóe lửa. Căn hầm bừng cháy, đất cát như đang bị nung sôi. Con mụ kia. Tôi rít trong cổ họng bằng tiếng kêu lí nhí của loài thú. Con mụ kia... Con mụ kia... Tiếng khóc vỡ tung, tôi gục đầu xuống người Hằng nức nở.

- Nín đi con, bố đang ở đây mà!

Không. Ông không phải là bố tôi. Ông không phải là người đẻ ra tôi. Tiếng khóc vẫn i ỉ, nhỏ và chậm trong khi bố đưa tay choàng qua vai tôi. Vòng tay ấm, ấm lắm làm tôi bình tĩnh trở lại. Thì ra tôi khóc, tôi giận chỉ vì ghen, ghen cho mẹ tôi, cho em tôi và ghen cho cả tôi nữa.

- Con Hằng... Con Hằng sắp chết rồi... Chỉ nói được đến đó tôi choàng ôm lấy bố run rẩy, cơn lạnh lại từ đâu lẻn vào. Nằm gọn trong vòng tay của bố tôi cảm tưởng ấm hơn cả tấm mền, hơn cả lò sưởi. Trong cái ấm êm hạnh phúc đó tôi lại chợt nhớ đến Hằng:

- Bố ơi, Hằng... Hằng...

Tôi lách người thoát ra khỏi bàn tay huyền diệu để nhường chỗ cho em tôi; bây giờ tôi mới thấy sự bất tỉnh của Hằng rất kỳ lạ.

Bố tôi bế thốc Hằng vào giữa hầm lay gọi. Người nó lạnh ngắt, lạnh như xác chết chỉ trừ nhịp tim đập.

- Em đốt hộ anh cái đèn dầu. Còn Phượng, con kiếm nùi giẻ hoặc giấy nhét vào những lỗ thông hơi cho ánh sáng đừng lọt ra ngoài.

Tôi luống cuống đứng lên và lục trong đống đồ mẹ tôi dồn vào từ hai năm về trước. Trong căn hầm tối ngột ngạt hơi đất, mọi sự như cách biệt hẳn thế giới sôi động và nóng bỏng bên ngoài. Nó âm u tĩnh mịch như một bãi tha ma mặc dù bên ngoài súng vẫn nổ đì đùng. Căn hầm lạnh như chứa cả trăm tấn nước đá, lạnh ngắt, lạnh đến run người. Mò mẫm trong vùng sáng mờ mờ, tôi lôi ra được cái mền và mấy chiếc áo đầy mùi ẩm mốc, có lẽ đã mục.

- Mau lên em, anh cần ánh sáng. Con bé nguy đến nơi rồi.

Tôi cuống lên trong khi dì Loan vẫn ngồi rũ ra như một đống thịt.

- Em... em đứng không nổi...

Có phải nỗi sợ hãi làm dì đứng không nổi hay cái chết sắp đến với Hằng đã không mảy may ảnh hưởng đối với dì? Tôi vẫn còn căm hận, căm hận lắm khi nghĩ đến điều này nhưng thôi thì hãy cứ coi như đống thịt bầy nhầy, đừng để nó ảnh hưởng đến mình mà trở thành hỗn láo. Tôi trải chiếc mền cũ cho bố để Hằng xuống.

- Con biết chỗ để diêm và đèn. Bố đi nhét giẻ vào lỗ hở.

- Không bỏ xuống được, người nó lạnh lắm rồi.

Tim tôi lại nhói lên, đau như bị ai bóp mạnh, càng đau càng thấy cái hiểm nghèo đến gần với em mình. Tôi tất tưởi chạy lại bới nát đống đồ cũ thêm lần thứ nhì:

- Bố ơi có lọ dầu cù là. Tôi khẽ reo lên khi mò xuống tận đáy của bao vải.

Chạy đến và mặc bố với chai dầu trên tay, tôi bít những lỗ sáng rồi tiếp tục tìm kiếm hộp quẹt với chiếc đèn dầu. Sự đi lại trong hầm này đối với tôi quá dễ dàng vì nắp hầm còn cách đầu tôi cả gang tay.

- Que diêm mục hết rồi bố ạ!

Giờ chỉ còn một lỗ thông cuối cùng mang ánh sáng èo ọt rọi vào chỗ tôi đang đứng.

- Con chừa lỗ này để khỏi bị ngộp thở bố nhé!

- Nếu bít kín được thì càng tốt, nhưng điều quan trọng vẫn là cố tìm cho ra cái bật lửa.

Giọng bố tôi run lên làm người tôi cũng run theo. Không thể chữa em tôi trong hầm nước đá, bằng tất cả mọi cách phải làm cho nó tỉnh dậy, bằng tất cả mọi cách. Tôi xốc tung mọt thứ mà khi xưa mỗi lần chơi bán đồ hàng với Hằng đều xếp lại cẩn thận. Con Hằng giống mẹ, tỉ mỉ hơn tôi, vật gì cất ở đâu nó cũng biết, nhiều khi ngay đến mẹ mà cũng phải hỏi nó. Chắc chắn thể nào cũng tìm được.

- Đây rồi.

Tôi reo lên mừng rỡ, ngay dưới tận cùng của bao gạo mốc là chiếc bật lửa. Không biết nó còn xăng còn đá không. Lần này chỉ có mẹ Hoài mới làm cho cháy được. Tôi lầm bầm khấn hứa khi nhét mảnh vải vào lỗ cuối cùng mang ánh sáng. Căn hầm tối đen nổi rõ từng tia sáng xẹt ra nhưng tắt ngúm.

- Mang lại đây bố giúp cho.

Tôi mò mẫm trong bóng tối với cây đèn dầu trong tay mà lòng đầy lo lắng. Xẹt... xẹt... xẹt... Ánh lửa lóe lên trên bàn tay run rẩy của bố, nó loang nhanh vào tiêm dầu và lan tràn sang đống thịt bầy nhầy co ro sát cạnh chỗ bố tôi. Đống thịt bảo đứng không nổi tìm que diêm mà lết lại chỗ bố tự lúc nào. Bây giờ tôi mới hiểu tại sao bố lại không thể lên nhà dẫn chúng tôi xuống. Bố đã bị đống thịt ngãng chân, đã bị sự sợ hãi ích kỷ cản lối, đã bị những tiếng rên rỉ nhõng nhẽo không phải lúc mê hoặc. Ánh sáng loang đến khuôn mặt hốc hác của bố, chỉ mới vài giờ mà bố đã biến thành người khác. Lòng tôi xót xa, bố biến thành người khác chỉ vì lo cho chúng tôi, lo trong sự bất lực của một người cha. Bây giờ thì ánh sáng mới thực thụ dừng hẳn lại chỗ tôi muốn nhìn. Em tôi nằm sõng sượt, cả thân thể nó bọc kín trong chiếc mền hôi hám.

- Để bố lo cho em. Con đốt ít than lấy hơi ấm.

Tôi cung cúc làm theo lời bố như một cái máy. Hành động này cho tôi thoáng có ý nghĩ giống mẹ Hoài. Tự dưng mặt tôi nóng bừng lên. Còn đống thịt kia bố để làm gì? Tại sao bố không sai bảo bà ta như đã sai bảo mẹ? Tại sao bố không tỏ uy quyền của mình như đã từng làm trước mặt mẹ? Tay tôi khựng lại và ném hòn than sang một bên. Ấm là ấm cả mọi người. Vâng, ấm là ấm cả mọi người mà trong đó có em tôi. Lúc này không phải là lúc tị nạnh nhau, dù sao tôi cũng chỉ là một đứa con nít, đứa con nít thiệt thòi là chuyện dĩ nhiên, nhất lại là con ghẻ, "mấy đời bánh đúc có xương" thì đòi hỏi sao được sự thương yêu của người dưng nước lã.

- Nấu chút nước nóng nữa Phượng à!

- Vâng.

Tay tôi mồi than, nhờ có dầu hôi nên nó bén lửa một cách nhanh chóng. Khói đen tỏa mù mịt nhưng chỉ một lát vì khi một vài vệt than nổi đỏ, tôi lấy mảnh bìa cứng quạt lấy quạt để. Bên cạnh, ấm nước nhỏ cũng réo sôi. Thế là một lúc hai ba việc, một tay kéo vội lò than hồng đến chỗ em tôi nằm, mắt đã dáo dác tìm ly đựng nước nóng. Phần nước còn lại, tôi đổ cả vào chiếc thau nhôm hòa thêm chút nước lạnh để bố lau người cho Hằng.

Lúc đó da mặt Hằng đã có sắc hồng. Không hiểu tôi tưởng tượng hay màu hồng của than đã làm cho mắt tôi có những ánh nhìn không chính xác vì cục thịt nằm rũ bên bố tôi cũng có chút thần sắc trở lại.

- Em sợ giặc vô đây rút móng tay em quá anh ơi. Cục thịt di động, cánh tay khẽ lay nhẹ đùi bố tôi.

- Để im coi nào, chừng nào họ rút hãy hay.

Lần đầu tiên tôi nghe bố gắt với bà. Có thể bố tôi đã thấy khung cảnh gia đình từ lúc có sự hiện diện của tôi hoặc vì tôi lui cui lầm lũi làm không một câu than trách đã khiến bố liên tưởng tới mẹ và gợi hình ảnh so sánh. Tôi nhìn mười đầu ngón tay thon dài sơn màu đỏ thẫm và chợt có ý nghĩ thật ác độc. Nếu bàn tay đẹp mà vô dụng thì chẳng thà chặt nó đi cho khỏi vuốt ve mê hoặc bố tôi nữa. Giờ này mà bà nghĩ đến chuyện sợ rút móng tay trong khi chung quanh, cả xóm, cả làng, cả đứa con ghẻ nằm đây ngấp ngoái chưa biết sống chết thế nào thì quả là một người mang dòng máu lạnh như rắn.

- Em Hằng có sao không bố?

- Nó sợ quá nên người cứng lại, hy vọng không đến nỗi nào.

Trong khi bố lau người cho Hằng, tôi thoa dầu thêm trên gan bàn chân và bóp đều cho nó. Có máu có đau, những lúc như thế này tôi mới biết tình thương mình dành cho đứa em ruột thịt không phải là ít. Mọi chuyện xảy ra dồn dập mà bình thường nếu chỉ có mình tôi, có lẽ cũng chỉ nằm rúc một chỗ mà phó mặc cho định mệnh.

Cho thêm than vào đi con, hơi nóng cần nhất trong lúc này...

.

Sáng hôm sau khi trời còn tờ mờ, mọi người đã lũ lượt khăn gói dắt díu nhau chạy loạn. Họ nghe thông cáo từ truyền thanh, truyền hình, những vùng nào bị quân giặc đột nhập bắt buộc dân chúng phải rời khỏi lập tức. Thế là khắp vùng Trung Chánh, Hốc Môn, Bà Điểm cho đến Xóm Mới, Hạnh Thông Tây, mọi người đều gồng gánh dắt nhau đi về hướng Gò Vấp, Phú Nhuận.

Ngoài đường người đông như kiến cỏ, lẫn vào giữa là những xe đạp, xe ba bánh chất gà, vịt, chó, heo, bánh chưng, bánh tét bít kín cả hai bên lề. Biển người hớt hải đi như sóng gặp gió lớn, bụi đỏ bay lên mù trời. Hai bên đường nhà cửa cháy rụi nằm trơ những mảng sườn đen. Thỉnh thoảng cũng có một vài căn nhà còn hình thù nguyên vẹn nhưng đạn cày đầy trên vách. Dọc theo lề đường trên những bờ cỏ khô cằn, nằm vắt ngang vài xác người trong thế co quắp, mắt mở trừng trừng như nuối tiếc sự sống. Không khí nồng nặc mùi khét gỗ, khét của gà vịt, bò heo và khét cả thịt da loài người.

Trong khung cảnh chết chóc, gia đình tôi cũng có mặt cùng biển sóng ấy. Nhà có xe nhưng xe hơi lúc này thật là vô dụng vì người ta chen chân không còn kẽ hở, bước nọ đạp lên bước kia, tay nọ nắm tay kia dắt dây dắt nhợ vì sợ bị lạc. Bố tôi cõng Hằng trên lưng bằng chiếc khăn vải buộc chéo từ sau kéo lên vai giống người Thượng đeo gùi. Hằng đã tỉnh nhưng đôi mắt vẫn lờ đờ mất hết thần sắc, sữa không uống, bánh không ăn. Nó cũng chẳng nói chẳng rằng, hai hàm răng cứ cắn chặt vào nhau, hai tay nắm chặt không thể mở và cả đôi chân lẫn thân thể cứ co quắp như bị chuột rút.

Dì Loan không còn đủ thì giờ cho chuyện làm đẹp dù chải lại mái tóc hoặc thoa chút son cho môi hồng hơn vì còn mải chạy tất ta tất tưởi đàng sau bố cho kịp. Riêng tôi, vai đeo bình sữa cho Hằng, tay dẫn con chó nhỏ cùng hoà vào đám bụi mù đặc kín những người.

Nắng chưa lên cao nhưng ngầm hăm dọa sẽ rọi cháy mọi mái đầu. Súng cối, súng trường, tiểu liên, đại liên cũng im hẳn tiếng nhưng sự im lặng giống như một ngấm ngầm sẽ khạc vào mọi người bất cứ lúc nào. Chưa bao giờ tôi sống trong cảnh khổ sở, lo lắng và đói khát như thế này. Dọc đường, trong xóm ngõ không một hàng quán, không một bóng người bán hàng rong, không một xe nước đá trong khi cái khát như phủ chụp xuống tất cả mọi người. Xấp tiền và cả vàng vòng hột xoàn trong bóp dì Loan lúc này trở thành vô dụng. Tôi thèm một ngụm sữa, thèm ăn một cái bánh của mỗi bữa điểm tâm và mặc dù bụng đói cồn cào vẫn không dám uống sữa của Hằng. Giá mẹ tôi còn sống, thể nào bà cũng buộc vào lưng mình vài đòn bánh tét, đeo vài bình nước uống. Làm sao tôi có thể biết mà lo những chuyện tuy lẩm cẩm nhưng rất cần thiết, một chuyện mà trong đời chỉ có những người lớn mới có thể tiên liệu trước.

Chẳng hiểu dì Loan hay tôi đi chậm mà đám đông dài thườn thượt đàng sau mỗi lúc như một thu ngắn lại, cả những con đường nhỏ tiếp giáp cũng bớt rầm rập như lúc còn sáng sớm.

- Mì