BỤT NHƯ-LAI

Đó rồi Ngài bỏ sông mà đi theo đường có rải đủ thứ huê thơm, là đường của chư thần chư thánh dọn sẵn đó cho Ngài. Ngài khoan thai thỉnh thoảng đi đến gốc cây Boddhi (Bồ-đề). Khi đi dọc đường Ngài có gặp một gã thanh-niên vào đồng cắt cỏ bó lại ôm về. Ngài bèn lấy tám nắm cỏ ấy đem theo. Khi đến dưới gốc cây Bồ-đề, Ngài bèn lấy cỏ rải xuống đất làm chiếu tạm ngồi. Song kế gần đó thình lình đất nức ra, lò lên một cái ngai bằng vàng, bề cao 14 hắt, có cẩn ngọc kim-cang, và các thứ ngọc khác, chạm trổ rất khéo, từ cổ cặp kim chưa ai hề thấy cái khéo lạ ấy bao giờ. Thái-tử bèn day mặt qua hướng đông mà niệm như vầy: «Nếu ta chẳng có số thành Bụt thì ta nguyện cho xương ta tiêu tan ra tro mạt, da thịt ta dính vào gốc cây nầy, mạch lạc ta khô khan và máu ta lạnh ngắt».

Trong cơn Ngài đang niệm như vậy thì Ác-thần Mara là kẻ nghịch của Ngài áp đến mà cám dỗ. Tề tựu cả bầy cả lũ, phe đảng đông đảo chật trời đầy đất, có Mara là quỉ chúa đàng cởi voi Girimégala xơm tới gần ngai Thái-tử đang ngự. Chúng nó hét la inh ỏi, vang trời động đất, mỗi đứa có một ngàn cái tay cầm khí-giải chôm chổm thấy mà ghê, đứng sấp hàng dày như mây đỏ, lần lần lấn nhau tràn sấn vào Ngai Thái-tử.

Khi đạo-binh ác-quỉ đến gần ngai Thái-tử thì những người ở gần đó cất tiếng ca-xang táng tụng Bụt Cù-đàm. Chủ Thagia lấy kèn phaly mà thổi tiếng ngâng trọn bốn tháng mới dứt, chủ Nagas ở đáy biển, chủ các tầng Rupas đang cầm lọng trắng cả thấy kinh hồn bỏ chạy mất, còn một mình Thái-tử ngồi đó.

Ngài bèn đòi đạo binh ác-quỉ lại gần, Ngài ngồi chờ nó mà chẳng chút nao nư, vì ngài có đủ mười đức, chắc thế thắng nó được.

Quỉ chúa-đàng Mara bèn giao phuông, hô phong làm ra một trận gió rất to, thổi ngã cả ngọn núi nhào lăng xuống hố, cây cối tiêu tan ra tro mạt, cả đất đều rúng động, mà cái giây đai tràng-hạt của Thái-tử không hề lay động. Quỉ chúa-đàng Mara lại hoán võ, làm một trận mưa dàu cả thế gian ngập ráo, mà đứng chí-tôn chẳng hề bị một giọt nào.

Quỉ chúa-đàng lại làm mưa đá, cụt nào nhỏ hơn hết cũng giết được ngàn dỏng-tướng, song khi té gần ngai Bụt Cù-đàm, thì bèn hóa ra huê thơm té xuống đất đầy như khảm lót đường.

Các tro nóng bay theo luồng gió trốt đều hóa ra bột thơm; trời đang tối tâm, vùn sáng lòa, làm cho Quỉ chúa-đàng sượng trân, hổ thẹn vô cùng.

Mara rất giận dữ bèn đến gần Thái-tử mà nạt rằng: «Sỉ-đạt-tha, số mi chẳng được ngồi ngai nầy, hãy mau mau trả ngôi lại cho ta».

Thái-tử trả lời rất êm-ái như vầy: «Ngai nầy thế nào thuộc về của ngươi được, vì ngươi không có mười đức và năm từ. Ngươi thường chẳng hề biết làm ân nghĩa với ai, không thấy lập công-quả chút nào, ngươi cũng chả hề làm việc chi cho đáng đặng thành Bụt.

.

Nếu vậy mà còn dám đèo đòi ngai nầy, quả nhiên là gian-ác. Chớ như ta, kiếp trước đã lập nhiều công-quả đáng mặt thành Bụt, ta chẳng thèm phân-phô với loài người làm chi, một phân-phô với đất làm chứng cũng đủ.

Ớ đất ôi! Vậy chớ ta có lập đủ công-quả phước đức đáng mặt lảnh sự vang hiển ngày nay chăng?».

Khi Thái-tử nói bao nhiêu lời ấy, đất liền kinh động nổ tiếng vang rân, đạo binh quỉ và quỉ chúa-đàng Mara kinh khủng chạy vở tứ tán mà trốn mất.

Lúc nầy mặt trời gần chen lặng.

Khi quỉ chúa-đàng Mara chạy rồi thì Thái-tử lại suy nghĩ tưởng gẫm cho đến sáng mai thấu hết các việc quá khứ vị lai, biết rõ cách vật trí tri.

Đoạn Ngài nghĩ thầm trong lòng rằng: «Sự cực nhọc khổ não thế gian hằng có luôn, vì sự sanh sản hằng có; sanh sản hằng có là vì sự hoài-thai mà ra. Ngài bắt đó mà truy nguyên lên thì biết thâu đến lúc hổn-độn hắc-ám. Đó mới rõ sự hổn-độn hắc-ám là nguồn mạch sự cực nhọc khổ não của loài người là vì nó làm cho ta thương những điều chẳng đáng thương, tiếc những chuyện không nên tiếc, muốn những việc chẳng khá muốn, tin những điều không phải tin cả đời ta để lo những việc vô ích, vô lối mà bỏ quên điều cần nhất là phải biết các nhơn-duyên số phận của con người ra thể nào coi cuộc thế đúng theo giá nó mà thôi và phải lo cho cả đồng loại ta cùng ta đời nầy và đời sau được hưởng phước tiêu diêu, an nhàn cỏi thọ».

Thái-tử lại trù-nghỉ kiếm cách tìm thế mà trừ chửa cái hắc-ám hổn-độn ấy. Ngài bèn thấy tỏ rõ rằng ta phải biết bốn điều đại khái thiệt sự sau nầy, ấy là thuốc trừ hắc-ám hổn-độn đó.

1. Phải biết các việc cực-nhọc khổ-não thế gian;

2. Phải biết căn do nó là sự mơ ước chẳng khi nhàm;

3. Phải ráng trừ khử cho khỏi lòng ta cái sự mơ ước chẳng nhàm ấy;

4. Tìm cách thế nào mà trừ khử nó cho tuyệt.

Khi Thái-tử trù nghĩ bấy nhiêu sự ấy rồi thì Ngài bèn xét các việc quá khứ vị lai. Ngài lại xét trong 36 từng công-quả, bèn thấy rõ Bụt-pháp của Ngài sẽ đi giảng, rất thâm diệu có thế mà thắng được. Ngài thấy rõ đến hậu nhựt sẽ có ức ức triệu triệu loại tôn trọng Ngài, đã thấy rõ các điều rồi từ ngày hổn-độn sơ khai cho đến ngày tận thế thì Ngài biết rằng Ngài đã đúng bực cách vật trí tri và đã thành Bụt rồi.

Khi ấy trời vừa rạng đông, năm thứ 103 đời, Eatzana, rằm tháng giêng (Katson), từ đó đến đây đà được 2500 năm, khi ấy Thái-tử Sỉ-đạt-tha tác đúng 35 tuổi.

QUYỂN THỨ NHÌ CHUNG

(Xin hãy coi quyển thứ ba thì rõ)