CHƯƠNG I HỒ QUÝ LY: ÔNG LÀ AI?

Sự xuất hiện nhân vật Hồ Quý Ly và triều Hồ vào những năm cuối thế kỷ XIV, đầu thế kỷ XV là một hiện tượng lịch sử đặc biệt. Thời gian thực hiện quyền lực của Hồ Quý Ly và giai đoạn trị vì của nhà Hồ tuy ngắn ngủi song đã được nhiều người phân tích và đánh giá cao, coi ông là một nhà cải cách lớn với những chủ trương toàn diện, táo bạo và triệt để. Bên cạnh đó, nhất là trước đây, cũng đã có một luồng quan điểm ngược lại. Trước hết người ta cho rằng họ Hồ đã dùng mọi thủ đoạn, âm mưu để thoán đoạt ngôi vua của nhà Trần và trong suốt thời gian thực hiện quyền lực có được của mình, Hồ Quý Ly đã tỏ ra là một nhà chính trị đầy thủ đoạn, một nguyên thủ quốc gia độc tài với quá nhiều tham vọng... Đó cũng là nguyên nhân dẫn vương triều Hồ đến sụp đổ hoàn toàn, đưa đất nước vào vòng nô lệ phương Bắc suốt 20 năm sau đó. Chính Hồ Quý Ly là người đã nỗ lực với biết bao công sức để xây dựng một quốc gia hùng cường nhưng cuối cùng chính ông là người phải chịu hậu quả mất ngôi, mất nước!

Dù thế nào đi nữa, thực tế cũng đã khẳng định Hồ Quý Ly là một nhân vật lịch sử lớn của nước nhà. Hồ Quý Ly và nhà Hồ đã thực sự trở thành cột mốc nổi bật trong quá trình phát triển của lịch sử dân tộc với những cải cách trọng đại đã được đề ra và thực hiện quyết liệt trong suốt thời đại của ông. Trong lịch sử chế độ quân chủ Việt Nam, trước và sau Hồ Quý Ly cũng có một vài nhà cải cách nhưng không nhà cải cách nào có đường lối toàn diện và triệt để bằng Hồ Quý Ly và cũng không có cuộc cải cách nào cuối cùng đi đến kết quả thất bại một cách xót xa, thảm hại bằng cải cách Hồ Quý Ly...