CHÍN

Vào lúc gần sáng mẹ tôi nghe tiếng con chó trắng của bà già mù tru thê thảm. Một người hàng xóm thức giấc ra sân và nói với mẹ tôi là hình như có chó sói về núi. Mẹ tôi bảo người hàng xóm đó chính là tiếng tru của con chó trắng của bà già mù chứ núi này từ xa xưa đến giờ chưa bao giờ có chó sói. Cũng từ đó mẹ tôi không ngủ được. Mẹ tôi thắp đèn ra hiên nhà ngồi thái rau chuối cho con lợn sề sắp đẻ nhà tôi. Trong đêm đông buốt giá và tĩnh lặng của làng quê, tiếng chó tru nghe buồn bã theo gió vọng về. Dù ngủ rất say thì cuối cùng tiếng chó tru cũng đánh thức tôi. Tôi dỏng tai lắng nghe và phát hiện ra tiếng tru của con chó trắng. Tôi thấy lòng dạ bồn chồn. Tôi đoán chắc phải có chuyện gì đó xảy ra thì con chó mới tru như thế. Ngay sau đó, tôi nghĩ tới bà già mù. Tôi tự hỏi không biết bà có làm sao không? Tôi nằm co người trong chiếc chăn chiên nghĩ miên man. Cuối cùng tiếng chó tru dựng tôi ngồi dậy và ra khỏi giường. Mẹ tôi thấy tôi dậy liền bảo:

- Còn sớm lắm, ngủ đi, dậy làm gì cho chết rét.

- Con chó trắng tru khiếp quá mẹ ạ. - Tôi nói và ngồi xuống bên mẹ.

- Nó tru lâu lắm rồi. - Mẹ tôi bảo. - Không biết có chuyện gì.

- Tối qua bà già mù nói với chúng con bà sẽ ra đi. - Tôi nói.

- Năm nay bà ấy yếu lắm. Có lẽ cũng khó qua khỏi mùa đông này.

Mẹ tôi thở dài rồi lại cắm cúi thái rau chuối. Trời đã hưng hửng sáng. Ngay lúc ấy, có bóng người đi vào ngõ nhà tôi.

- Ai đấy? - Mẹ tôi hỏi.

- Cháu Phàn Phệch đây ạ.

- Ơ hay mấy đứa này. - Mẹ tôi vẻ ngạc nhiên. - Hôm nay có chuyện gì mà dậy sớm thế, chẳng bù cho mọi khi cắt mất tai cũng không chịu dậy.

Tôi đứng dậy bước về phía Phàn Phệch. Phàn Phệch thì thào:

- Cậu có nghe thấy con chó trắng tru không?

- Có. - Tôi nói.

- Tớ ngủ mơ thấy con chó trắng cắn ống quần tớ lôi đi. - Phàn Phệch vẫn thì thầm. - Tớ dứt mãi mà không được.

- Có chuyện gì nhỉ? - Tôi nói.

- Đi ra miếu đi. - Phàn Phệch rủ tôi.

- Đi thì đi.

Tôi quay lại nói với mẹ tôi: "Con đi với thằng Phàn Phệch một tí". Mẹ tôi vội buông tay dao thái chuối hỏi: "Ơ hay, hai đứa đi đâu vào giờ này". Mẹ tôi dứt lời thì chúng tôi đã phóng ra đến đầu ngõ. Phàn Phệch hỏi tôi:

- Có gọi chúng nó không?

- Liệu chúng nó đã dậy chưa.

- Thì cứ chạy qua nhà chúng nó, đứa nào dậy rồi thì rủ đi luôn.

Cuối cùng chúng tôi cũng rủ được thêm bốn đứa nữa. Chúng tôi vừa đi vừa chạy về phía ngôi miếu. Trong tiếng gió ù ù là tiếng tru của con chó trắng. Khi chúng tôi đến gần ngôi miếu thì nhận ra con chó trắng đang đứng giữa sân miếu. Thấy chúng tôi, con chó ngừng tru và tỏ vẻ mừng. Rồi nó quay đầu chạy vào trong miếu. Chúng tôi bước vào miếu. Ngọn đèn dầu để trên bàn thờ trong miếu tỏa ánh sáng yếu ớt. Chắc bà già mù để đèn suốt đêm cho nên chiếc đèn đang cháy nốt những giọt dầu cuối cùng. Chúng tôi rón rén đến bên chiếc chõng tre. Bà già mù vẫn nằm im lặng.

- Bà ơi, bà - Phàn Phệch cất tiếng gọi.

Nhưng bà già mù vẫn nằm im. Mặt trời đã xuất hiện phía chân trời. Ngôi miếu dần dần sáng lên. Chúng tôi vẫn tiếp tục gọi bà nhưng vẫn không một tiếng trả lời. Con chó trắng đã trèo lên chiếc chõng tre từ khi nào và ngồi xuống dưới chân bà. Hình như nó khẽ rên trong cổ họng. Nó nhìn bà già mù rồi lại nhìn chúng tôi. Chúng tôi gọi mãi và bỗng thấy hoảng sợ.

- Sao bà ấy lại không thưa nhỉ? - Một đứa hỏi.

- Hay bà ấy chết rồi. - Phàn Phệch nói.

- Chúng mình gọi bà ấy một lần nữa xem sao.

Phàn Phệch nói và rón rén bước gần bà già mù hơn. Nó đặt tay vào vai bà già mù và lay nhẹ. Vừa lay nó vừa gọi bà. Nhưng vẫn như những lần trước, bà già mù nằm bất động và không một tiếng trả lời.

- Bà ấy chết thật rồi. - Phàn Phệch nói.

Tất cả chúng tôi vội lùi xa chiếc chõng tre. Bỗng Phàn Phệch òa khóc. Chúng tôi cũng òa khóc theo. Chúng tôi khóc và gọi bà. Lúc này, sao tôi thấy bà già mù nằm đó giống hình ảnh cuối cùng của bà nội tôi đến thế. Tôi không bao giờ quên cái buổi chiều bà nội tôi ra đi. Chiều ấy, tôi đang chơi dưới chân núi với bọn trẻ cùng xóm thì chị tôi đi gọi tôi về. Thấy tôi, chị mắng: "Mày hư quá, bà sắp mất mà mày lại đi chơi". Nghe vậy, tôi bỏ chơi chạy về nhà. Thấy tôi, mọi người vội nói: "Thằng Đổng đây rồi, về nhanh bà đang chờ". Mẹ tôi cầm tay tôi kéo vào nhà. Trên chiếc giường tre, bà tôi nằm bất động. Mọi người đang đứng quanh bà tôi. Bác tôi bảo: "Cháu về cầm tay cho bà để bà đi". Rồi bác ghé sát tai bà tôi và nói: "Bà ơi thằng Đổng nó về đây rồi". Mẹ tôi đứng bên tôi, bảo: "Cầm lấy tay bà đi". Tôi ngồi xuống mép giường và cầm lấy tay bà tôi. Bàn tay bà tôi lúc đó đã lạnh. Nhưng như có sức mạnh nào đấy, bà tôi bỗng từ từ mở đôi mắt và nhìn tôi. Tôi nhìn thấy hai khóe mắt bà loáng ướt. Tôi trào nước mắt và khẽ gọi: "Bà ơi". Bà tôi mở đôi mắt đã dại nhìn tôi một lúc rồi nấc lên và ra đi. Bác tôi ôm lấy đầu bà tôi gọi: "Mẹ ơi, mẹ đi thật hở mẹ". Mọi người òa khóc. Tôi cầm bàn tay giá lạnh và bất động của bà tôi khóc nức nở cho tới khi có người cầm tay tôi kéo ra ngoài.

Chúng tôi chạy về làng báo tin cho những người lớn biết bà già mù đã chết. Mẹ tôi và mẹ Phàn Phệch tức tưởi chạy ra miếu. Người làng tôi đã cử ra một ban tang lễ để lo quyên góp tiền mua gỗ đóng áo quan và vải niệm bà già mù. Đám tang bà già mù hầu như chẳng có tiếng khóc. Vì bà chẳng có bà con họ hàng gì. Chiếc xe tang cũ kỹ lăn nghiêng ngả trên con đường từ ngôi miếu ra nghĩa địa dưới chân núi. Đi sau quan tài bà già mù là con chó trắng. Nó cúi đầu đi từng bước như một con người. Chỉ khi hạ huyệt thì bọn trẻ mới òa lên nức nở. Trong tiếng nức nở của chúng tôi là tiếng tru của con chó trắng. Rồi chính tiếng tru thảm thiết của con chó trắng đã làm cho nhiều người lớn phải giàn giụa nước mắt. Người làng tôi mai táng bà già mù dưới chân núi bên cạnh mộ người mẹ mù của bà. Khi mọi người đã về hết, chúng tôi vẫn thấy con chó trắng ngồi buồn bã bên mộ bà già mù. Chúng tôi gọi con chó trắng về nhưng nó không chịu đi theo chúng tôi.

Đêm ấy, người làng tôi nghe thấy chó tru suốt đêm. Những đêm sau đó cũng thế. Con chó chẳng lúc nào chịu rời ngôi mộ bà già mù. Từ hôm bà già mù mất, ngày nào chúng tôi cũng ra thăm mộ bà. Chúng tôi còn mang cả thức ăn cho con chó. Suốt ngày nó chỉ quanh quẩn bên mộ bà già mù. Và đêm xuống, người ta lại nghe tiếng nó tru thảm thiết. Có người trong làng nói con chó đã hóa điên, có người lại bảo nó đúng là con ma chó hiện hình sống cùng bà già mù. Sau khi bà già mù chết nó lại làm ma. Nếu trước kia, khi chưa quen biết bà già mù thì câu chuyện ma chó sẽ làm chúng tôi tin. Nhưng bây giờ chúng tôi chẳng tin chuyện ấy nữa. Chúng tôi thấy bà già mù là một người hiền hậu và giàu tình thương. Bà đã kể cho chúng tôi nghe bao câu chuyện kỳ diệu. Bà đã mang đến cho chúng tôi những giấc mơ tuyệt đẹp về mảnh đất chúng tôi đang sống. Còn con chó trắng là con vật thông minh nhất mà chúng tôi đã gặp. Nó như hiểu hết những gì bà già mù nói. Mẹ tôi bảo giống chó là con vật trung thành nhất với chủ nuôi. Nó tru như vậy bởi nó nhớ chủ của nó. Mẹ tôi lo lắng con chó sẽ chết mất vì suốt đêm nó ở ngoài cánh đồng dưới chân núi. Đếm xuống, trời có sương và lạnh cắt thịt cắt da. Chúng tôi nằm trong chăn mà vẫn thấy lạnh huống hồ con chó nằm giữa trời. Chúng tôi tìm cách đưa con chó về. Nhưng con chó hoàn toàn không nghe theo chúng tôi. Trước kia nó là một con chó to khỏe như một con ngựa bạch. Thế mà sau cái chết của bà già mù có mười ngày nó đã hoàn toàn thay đổi. Bộ lông trắng muốt của nó giờ đây bẩn thỉu và xơ xác. Nó gầy yếu và lờ đi. Mỗi khi chúng tôi mang thức ăn ra cho nó. Nó chỉ ngửi thức ăn rồi lại nằm xuống gối đầu lên hai chân trước mệt mỏi, buồn bã chẳng thèm nhìn chúng tôi.

Rồi một đêm chúng tôi không nghe thấy tiếng tru buồn bã của nó. Tôi nói với mẹ tôi điều đó. Mẹ tôi bảo có khi con chó đã bỏ đi. Tôi hỏi mẹ nếu bỏ đi nó sẽ đi đâu. Mẹ tôi nói mẹ tôi không biết nhưng nếu bỏ đi nó sẽ trở thành một con chó hoang. Sáng hôm sau, tôi dậy sớm và chạy đến nhà Phàn Phệch. Chúng tôi rủ nhau ra ngôi mộ xem con chó ra sao. Khi đến gần ngôi mộ, chúng tôi nhận ra con chó trắng đã chết. Nó nằm gác đầu lên mộ bà già mù. Bọn trẻ im lặng và ngồi xuống trước ngôi mộ. Lúc ấy, lòng tôi thấy trống vắng. Tự nhiên tôi thấy nhớ bà già mù và con chó trắng vô cùng. Cả hai đã trở thành những người thân thiết của chúng tôi lâu nay. Chúng tôi ngồi trong im lặng và gió rét nơi nghĩa địa dưới chân núi. Mỗi đứa đang theo đuổi một ý nghĩ riêng của mình. Những ngôi mộ như bất tận kia là những người thân của chúng tôi. Năm ấy làng tôi có rất nhiều người chết. Bệnh dịch đã tràn qua làng tôi cùng cơn hạn hán.

Chúng tôi quyết định chôn con chó bên mộ bà già mù. Chúng tôi đào một huyệt mộ nhỏ và chôn con chó xuống. Sau đó chúng tôi đặt một tảng đá lên trên mộ con chó. Rồi chúng tôi phân công nhau đi tìm những cây cúc dại mọc ven chân núi về trồng trên mộ bà già mù và mộ con chó trắng của bà. Mấy năm trước, từ mùa thu cho tận giữa mùa đông, hoa cúc dại mọc miên man ven chân núi. Nhưng do hạn hán mấy năm nay, nên chúng tôi chẳng thể nào tìm được một khóm cúc dại. Chôn con chó xong, chúng tôi bàn với nhau và quyết định đi tìm kho báu.

- Liệu kho báu ấy có thật không nhỉ? - Một đứa băn khoăn hỏi.

- Sao lại không thật. - Phàn Phệch trả lời.

- Thế cậu đã nhìn thấy chưa.

- Tớ chưa nhìn thấy nhưng bà già mù nhìn thấy và đã mách chúng mình.

- Hay đấy chỉ là chuyện cổ tích?

- Cổ tích là thế nào. Chẳng lẽ bà già mù lại lừa chúng mình à.

- Không tàn bán nữa, chúng mình sẽ đi tìm kho báu.

Và thế là chúng tôi đã quyết định thời gian tiến hành khám phá kho báu vào ngày chủ nhật. Ngày ấy chúng tôi không phải đến lớp. Chúng tôi sẽ có cả một ngày để thực hiện kế hoạch của chúng tôi. Phàn Phệch bắt chúng tôi phải thề không được nói cho người lớn biết câu chuyện về kho báu trước khi chúng tôi khám phá ra. Buổi tối trở về, tôi nói với mẹ tôi con chó trắng đã chết. Mẹ tôi thở dài và nói:

- Tội nghiệp nó.

- Chúng con chôn nó bên mộ bà già mù. - Mẹ tôi nói:

- Các con tốt lắm. Có con chó bà ấy cũng đỡ buồn.

Ngay lúc ấy, tôi định nói cho mẹ biết bí mật về kho báu. Nhưng tôi nhớ đến lời thề của chúng tôi và tôi im lặng.