- XV - (2) MỘT CÔ GÁI BỊ BỎ QUÊN
Nhưng bộ mặt ngôi nhà bỗng thay đổi…
Từ ít lâu nay, thầy tôi ăn nói với tôi một cách hầu như hiền hậu.
Bức hàng rào băng giá ngăn cách Vanhtrax bố và Vanhtrax con bị chọc thủng, và từ nay cuộc sống sẽ bớt nặng nề; tuy vẫn cứ ngu ngốc, nhưng chẳng khó chịu và ác nghiệt đến thế.
Như vậy nghĩa là thế nào?
Tôi đã quên là hồi xưa ở quê nhà có một người rất yêu tôi, đã che chở những ngày thơ ấu của tôi… từ khi gia đình tôi đi chỉ tin tức cho chúng tôi có hai lần – hai lần thôi – nhưng vẫn luôn luôn nghĩ đến tôi. Cô Balăngđrô hiền hậu!
Không hiểu do đâu thầy mẹ tôi biết tin cô bị đau yếu và bại liệt từ lâu, không viết được, nhưng vẫn nhắc đến Jăc và cô cho mời quản lý văn khế đến báo rằng cô muốn – khi nào chết – để lại tài sản của cô cho thằng bé Vanhtrax.
Ông bác tôi hồi xưa cũng đã nói sẽ lập tôi làm người kế thừa. Phải chăng những đau khổ của trẻ con làm cho người già yêu chúng?
Dù sao trong nhà người ta biết – mà không bảo tôi – bệnh tình và ý muốn của cô Balăngđrô, và đó là lý do làm cho bây giờ người ta nương nhẹ tôi.
Một hôm mẹ tôi gọi tôi.
“Jăc, thầy con có việc muốn nói với con đấy.”
Mẹ tôi nói thế với một giọng nghiêm trang và dẫn tôi đến buồng khách mà các cửa sổ đều đóng. Một lá thư viền đen đặt trên bàn, thầy tôi chỉ nó và nói:
“Con có nhớ cô Balăngđrô không?”
Ôi chao! Tôi hiểu… và nước mắt tôi trào ra.
“Chết…! Cô ấy chết rồi ư?…
- Ừ: nhưng cô ấy lập con làm kế thừa.”
Nước mắt tôi vẫn chảy ròng ròng. – Qua làn nước mắt, tôi nhìn lại thời thơ ấu của tôi.
“Cô ấy để lại cho con mười ba ngàn phơrăng và đồ đạc.”
Chiếc ghế bành to của cô ư? Chiếc bàn mà cô giải khăn cho một mình tôi ngồi ăn ư? Chiếc tủ ngắn của cô với những móc mạ vàng? Chiếc ghế mà tôi ngồi – một đôi khi đau điếng người!… Cô gái già hảo tâm ấy!
Mẹ tôi nói tiếp:
“Nhưng con còn vị thành niên.”
Chà! Điều đó thì tôi rõ rồi! Nếu tôi hăm mốt tuổi, tôi đã chẳng còn ở đây. Tại sao tôi lại chưa đến hăm mốt tuổi!… Với mười ba ngàn phơrăng đó tôi sẽ quay lại Pari – người ta sẽ có cái mua vũ khí cho một việc âm mưu, đút cho một tên lính gác để Bacbex vượt ngục…
Trong đầu tôi thoáng qua nhiều mơ ước! Những mơ ước làm khô nước mắt tôi và làm tôi quên ngay cái người đã nghĩ tới tôi lúc từ trần. Mẹ tôi kéo tôi lại lá thư viền đen… nhưng tôi ngăn lại.
Tôi đóng cửa ngồi một mình với niềm đau đớn của tôi.
Tôi đã khóc suốt cả ngày như một đứa trẻ!
7 tháng sáu.
Tôi được tự do! Tôi được quyền rời khỏi bến tàu Ritsơbua, rời Năngtơ, phải đi Pari.
Quyền đó, tôi đã phải mua; nó là của tôi; người ta đã bán nó cho tôi. Người ta đã bán nó cho tôi đắt hay rẻ? Tôi đã không để ý đến.
Người ta đã bảo tôi: “Mày còn vị thành niên, phải đợi nhiều năm nữa mới được làm chủ số tiền của mày; nếu mày muốn thu xếp ổn thỏa với thầy mày, thầy mày sẽ cho mày được tự do ngay từ ngày hôm nay, mày sẽ có thể đi được.
- Nhưng còn vị thành niên thì con có quyền ký hay không?
- Miễn là mày viết một bức thư. Thầy mẹ tin mày. Mày sẽ không làm sai lời hứa, thầy mẹ biết thế.”
Thầy mẹ biết thế à? – Con thì con biết rằng thầy mẹ đã thường sai lời hứa của thầy mẹ! Tôi nhớ lại món nợ của ông Mutông… Chà! Máu tôi sôi lên khi nghĩ tới chuyện ấy!
Thôi được, làm giấy tờ, viết bức thư mà thầy mẹ muốn, thầy mẹ muốn con hứa gì tùy ý – và con sẽ giữ lời… Mở cửa cho con ra. Để con đi mà không bao giờ trở về! Bây giờ đã được kế thừa rồi thì cảnh sát sẽ không bắt con nữa. Con không còn là một đứa vô lại và một thằng lêu lổng nữa.
Câu chuyện đã thu xếp xong, bằng cách nào tôi không biết. Tôi chỉ nhớ rằng tôi đã chép lại một bức thư theo bản nháp đã đặt dưới tay tôi. Thầy tôi sẽ giữ số tiền kế thừa, nhưng sẽ chỉ cho tôi mỗi tháng bốn mươi phơrăng – cộng với năm trăm phơrăng đưa gọn một lần để tôi may mặc và thu xếp chỗ ở ở Pari.
Tôi quên; người ta còn đảm bảo cho tôi khỏi bị trưng binh với một ngàn hoặc ngàn rưỡi.
“Bao giờ thì con có năm trăm phơrăng?
- Tám ngày nữa.”
Lâu quá!…
Tôi đặt quần áo tại hiệu thợ may được ưa chuộng.
Cốt nhất thứ bảy phải xong!
Quần áo tới đúng hẹn, cả trăm phơrăng nữa.
Tôi cầm số tiền và nhìn thầy tôi. Thầy tôi hơi run run.
“Vậy mày xa thầy mà căm ghét thầy phải không?
- Không, không… Thầy thấy là con muốn khóc đấy… nhưng thầy với con không ở với nhau được, thầy đã làm con khổ quá!…”
Vĩnh biệt! Vĩnh biệt!
Tuy vậy tôi vẫn chưa đi! Thật tình, thấy thầy tôi khóc, tôi đã mủi lòng và tôi đã tha thứ tất cả!
Tôi đã qua buổi tối cuối cùng với thầy mẹ tôi.
“Con mua vé mời thầy mẹ đi xem kịch: thầy mẹ bằng lòng không?”
Chúng tôi đi xem kịch. Tôi dẫn thầy mẹ tôi đi khoác tay cả hai người.
Tôi tưởng hồ như chính tôi là người bố, và tôi dẫn hai người con lớn đi, họ đã làm tôi khổ thật đấy, nhưng dù sao họ vẫn yêu tôi!
Chú thích: