Chương 2

MUÔN tâu Hoàng-Đế Bệ-Hạ,

Việc Tây tiến vốn là cái sở-nguyện từ lâu của Liệt-Thánh. Nay, nhờ hồng-phúc của Bệ-hạ, trăm họ đương lúc thái-bình, nước giàu dân mạnh. Vậy không còn dịp nào hơn dịp này, Triều-đình nên ra quân thôn-tính Xiêm-la, một là để mở rộng bờ cõi, hai là để ngăn-ngừa và trừ tiệt những sự quấy-rối ngoài ven do cái lũ người man-mọi phản-trắc kia đi.

Hạ-thần mong ân giữ trọng-trách ngoài biên-cương, đã cho dò xét nội tình của Xiêm-la và đã dự bị một cuộc xâm-lược mà cái kết-quả, thần dám, ngay từ bây giờ, cam đoan sẽ hết sức tươi tốt.

Hạ-thần xin đem đầu hạ-thần ra mà ký tờ quân trạng, quyết chỉ đánh một trận là thành công. Hạ-thần đã sai đắp sẵn một con đường. từ Gia-định sang Xiêm, đã chứa cỏ tích lương, thao luyện sĩ tốt đâu vào đấy cả, và chỉ còn ngửa trông chiếu-chỉ của Bệ-hạ ban xuống là tức thi-hành.

Một dịp trăm năm mới có, hạ thần kính xin Bệ-hạ đừng bỏ lỡ mất mà sau này hối tiếc không kịp.

Thần: Tả Quân Thống Chế kiêm nhiểp Gia-định Tổng Trấn sự-vụ.

LÊ-VĂN-DUYỆT bái

*

Các cơ-mật đại-thần chuyền tay nhau tờ phiếu tấu và vị nào cũng đọc một cách kỹ-lưỡng với cái vẻ trầm-ngâm.

Nguyễn-Triều Hoàng-Đế hỏi:

- Ý-kiến của Tả-Quân, các khanh nghĩ sao?

Vị nào thành tâm vì nước thì đều tán thành một cách hăm-hở. Nhưng đây là số ít. Phần nhiều đều hiểu rõ cái ý ngờ-vực của Triều-đình, vội kiếm lời dèm báng:

- Tâu Bệ-hạ, Tả-Quân Lê-văn-Duyệt cậy mình công lớn, lên mặt kiêu-căng, thường hay tỏ ý chuyên quyền, nói lời khinh-mạn, thực không còn ra thể-thống gì gữa. Nay va lại muốn ép vua gây hận với lân-bang, được ra cũng không vẻ-vang gì, nhỡ thua một cái thì thực là vừa thiệt người, thiệt của, lại mang tiếng với thiên-hạ là khác.

Một vị nữa tâu:

- Việc đánh Xiêm-la này chẳng qua chỉ là quỷ-kế của Duyệt. Va chắc rõ cái ý Triều-đình không dung nên đặt truyện để dò thái-độ. Nếu nhà vua không cho, va tất vin vào cớ ấy mà làm ngang.

- Phỏng thử Triều-đình ưng cho va đánh lấy nước Xiêm và sự xâm-lược ấy có kết-quả hoàn toàn chăng nữa thì sau sẽ ra sao? Biết đâu Lê chẳng chiếm cứ một phương, lập riêng Triều-đình một cõi, bấy giờ dù Triều-đình có muốn trị va nữa tưởng cũng khó lòng…

- Cái ý làm phản của Lê-văn-Duyệt đã rõ ràng lắm. Kẻ tả hữu va ai còn không biết hàng ngày va thường sưng cô sưng quả, tự tiện chiếm đoạt cách thức của đế vương…

Những câu này phần nhiều là do lòng ghét ghen, hoặc do sự muốn đua nịnh cái ý người trên cả. Nhưng tất cả đã có môt hiệu-lực đúng như lòng mong-mỏi của những kẻ vu cáo.

Vua Nguyễn nghe bọn Đại-thần bản ra tán vào, lòng càng thêm ngờ-vực và ghét bỏ Lê-văn-Duyệt. Ngài lặng im một lát, đoạn nhìn khắp cử-tọa và hỏi:

- Như vậy, theo ý chư khanh, Trẫm nên xử-trí cách nào?

Một ông, hăng-hái nhất về sự ôm chân kẻ mạnh thế, đứng dậy tâu:

- Bệ-hạ cứ hạ chỉ ngăn hẳn việc đánh Xiêm đi, một mặt cho quan vào Gia-định triệu Lê-văn-Duyệt về Triều…

Vua phán:

- Làm thế e Duyệt công-phẫn mà sinh biến ngay chăng.

Mấy ông khác nham-hiểm hơn:

- Phải, nếu làm thế, Duyệt tất sinh biến ngay tức-khắc và Triều-đình lại phải một phen nhọc lòng dùng đến binh-sĩ.

- Vậy thì làm cách nào?

Bệ-hạ hãy giáng chiếu úy lạo Lê-văn-Duyệt, đại ý nói Triều-đình rất tán-thành ý-kiến của va. Ngặt vì hiện nay, việc bình-định vừa xong, dân gian chưa kịp thở, nếu Triều-đình lại dụng đến việc binh, e dân tình xôn-xao oán-vọng. Bởi thế, nên việc đánh Xiêm hoãn trong ít lâu.

Nguyễn Hoàng-Đế lắc đầu:

- Làm thế chưa đủ.

Một vị lão-thần khúm-núm quỳ tâu:

- Tâu Bệ-hạ, làm thế là phải lắm, miễn rằng một mặt Bệ-hạ giáng chỉ gọi Lê-văn-Duyệt về triều bệ-kiến, nói vì lâu ngày vua tôi xa nhau, Bệ-hạ lấy làm nhớ vị Khai-quốc công-thần. Nếu va về tức là va lòng ngay, hoặc còn sợ phép nước Bệ-hạ hãy lưu va tại Triều để tránh mọi mối lo về sau.

- Ngộ va sinh nghi không về nữa?

- Nếu thế, sự phản-bội của va sẽ rõ-rệt trước tai mắt thiên-hạ. Nhà vua có thể sai làm tội va một cách đường-hoàng. Và thiên-hạ sẽ không ai dám theo va nữa, bởi lúc ấy dù va có hành-động gì thì danh cũng không chánh mà ngôn cũng không thuận chút nào nữa vậy.

Nguyễn Hoàng-Đế gật đầu:

- Ấy thực là diệu-kế!

Lập tức, Nguyễn Hoàng-Đế thân tự thảo dụ, vời Tả-Quân Lê-văn-Duyệt về kinh bệ-kiến:

*

Hiền Khanh.

Việc thôn-tính Xiêm-la mà Hiền-khanh vừa tâu lên, Trẫm rất lấy làm phải. Ngặt vì thiên-hạ vừa bình-định, trăm họ vừa được hưởng thái-bình mà nay lại dở đến can qua, e lòng người lo sợ chăng.

Vậy thì lòng trung-quân ái-quốc của Hiền-Khanh, Trẫm biết vậy là đủ. Ta hãy chờ dịp khác thuận tiện hơn.

Hiện nay, Trẫm ngồi nhàn trong thâm cung ngày đêm nhớ các Khanh là những bậc Khai-quốc công-thần của nhà nước, đã từng bao phen nằm gai nếm mật để phò tá đức Thế-Tổ Cao-Hoàng-Đế.

Trẫm nghĩ rằng lúc gian nan tôi chúa đã có nhau thì khi an-lạc, quần thần cũng nên đồng-hưởng. Vậy Khanh tiếp được tờ dụ này, nên tức khắc về Kinh để Trẫm thỏa lòng mong-mỏi.

KHÂM-TAI

*

Viết xong, vua đưa quần thần xem một lượt, đoạn vuốt râu cười mà phán rằng:

- Như thế này mới thực là tờ chỉ buộc chân voi, kẻ yêm hoạn kia khó lòng mà tìm cớ thoái-thác được. Để khi hắn về đây, Trẫm sẽ liệu cho hắn. Nhất định là hắn sẽ phải lưu tại-Triều-Đình. Chức vụ Tổng-trấn lục-tỉnh Nam-Kỳ sẽ do người khác đảm-nhận. Kẻ phản-thần đành bó tay chết già ở xó kinh-đô nầy, không còn hòng thi-thố gì được nữa. Về phần Trẫm sẽ tránh được cái tiếng bạc-đãi công-thần. Thực là hai đường công tư cùng toàn-vẹn, các khanh nghĩ sao?

Bọn đại-thần cùng đứng dậy chắp tay:

- Bệ-hạ thực là bậc minh-quân thánh-chúa, trí-nhân gồm đủ, cho dẫu thần-minh cũng khó lòng lường được!