Bí quyết 49 Tư duy ngôn ngữ

Bạn có biết?

Những người bản xứ nói tiếng Nga phân biệt các sắc thái khác nhau của màu xanh lam tốt hơn so với người bản xứ nói tiếng Anh vì tiếng Nga chia màu xanh lam ra thành: “синий” (“seeniy” - màu xanh lam đậm) và “голубой” (“goluboy” - màu xanh lam nhạt).

Mặc dù Singapore hiện đại đã được thành lập bởi Stamford Raffles vào năm 1819 như một thuộc địa của Anh nhưng người đã dẫn dắt “đảo quốc sư tử” từ một đất nước thuộc “thế giới thứ ba” trở thành cường quốc lại là Lý Quang Diệu, vị thủ tướng đầu tiên của nước Cộng hòa Singapore. Vào năm 1966, ông đã ra chỉ thị bắt buộc tất cả học sinh khắp đất nước học tiếng Anh bên cạnh tiếng mẹ đẻ. Trong cuốn hồi ký của mình, ông viết: “Nếu chỉ đơn ngữ trong tiếng mẹ đẻ của chúng ta, chúng ta sẽ không kiếm sống được. Còn nếu đơn ngữ tiếng Anh sẽ là một trở ngại. Chúng ta sẽ mất bản sắc văn hóa, sự tự tin về bản thân và về vị thế của mình trong thế giới này.” Nhờ chính sách song ngữ của Lý Quang Diệu, người dân Singapore có thể nói nhiều hơn một ngôn ngữ, nhiều người có thể nói được ba hoặc bốn thứ tiếng, họ có cơ hội học tập và tiếp xúc với những ngôn ngữ khác nhau từ khi còn nhỏ. Đây là một ưu thế lớn, giúp cho họ có được tư duy trong các ngôn ngữ họ sử dụng. Việc học từ vựng và ngữ pháp của một ngôn ngữ không đồng nghĩa với việc học cách tư duy trong ngôn ngữ đó. Vậy tư duy ngôn ngữ là gì? Có hai cách để trả lời câu hỏi này:

Thứ nhất, tư duy ngôn ngữ là khi chúng ta suy nghĩ bằng chính ngôn ngữ chúng ta đang học. Bạn có thể thông thạo tiếng Anh hoặc một ngôn ngữ khác nhưng vẫn không thể sử dụng ngôn ngữ đó trực tiếp bằng tư duy của người bản xứ mà phải thông qua tiếng Việt. Bạn vẫn sẽ tiếp tục suy nghĩ trong tiếng mẹ đẻ khi sử dụng ngoại ngữ. Ví dụ như, khi được ai đó hỏi “How are you?”, trước tiên, bạn sẽ dịch câu hỏi này sang tiếng Việt là “Bạn có khỏe không?”, sau đó, bạn nghĩ ra câu trả lời trong tiếng Việt là “Tôi khỏe.” rồi bạn mới dịch ra tiếng Anh “I’m fine.” Vậy thì, thay vì trả lời trực tiếp bằng tiếng Anh hoặc ngôn ngữ khác, bạn phải đi qua hai bước trung gian rồi mới trả lời được câu hỏi được đặt ra. Để không phải giao tiếp thông qua tiếng Việt, hãy trau dồi phản xạ tư duy và diễn đạt bằng ngoại ngữ. Hãy thường xuyên nghĩ về những gì bạn muốn nói bằng ngôn ngữ đang học. Mỗi khi suy nghĩ về một vấn đề gì đó, hãy thử sử dụng ngoại ngữ thay vì bằng tiếng Việt. Điều này sẽ giúp bạn trở nên tự tin và thoải mái hơn với việc sử dụng ngoại ngữ.

Có nhiều người hỏi tôi thường suy nghĩ bằng ngôn ngữ nào trong số những ngôn ngữ tôi sử dụng. Tôi trả lời rằng, điều này tùy thuộc vào điều hoặc người mà tôi đang nghĩ đến. Nếu đó là một người Séc, tôi suy nghĩ bằng tiếng Séc; nếu đó là một việc xảy ra ở quốc gia nói tiếng Tây Ban Nha, tôi suy nghĩ bằng tiếng Tây Ban Nha. Tôi cũng chọn ngôn ngữ để suy nghĩ dựa theo sự thuận tiện của tình huống. Ví dụ như, tôi đếm nhẩm bằng tiếng Việt vì các con số trong tiếng Việt ngắn hơn các con số trong những ngôn ngữ khác.

Thứ hai, tư duy ngôn ngữ là cách suy nghĩ như người bản xứ. Khi giao tiếp nhiều với người nước ngoài, bạn nhận thức được về cách suy nghĩ, tư duy và cảm xúc của người đối diện. Bạn có kiến thức về lịch sử, văn hóa và lối sống của đất nước họ. Bạn biết cách nói chuyện để tránh những sự hiểu lầm và faux-pas 26 . Những kỹ năng này chỉ có thể đạt được nếu bạn có kinh nghiệm phong phú khi giao tiếp với người nước ngoài và không ngừng tích lũy tri thức cho bản thân.

[26] Tiếng Pháp, dịch ra tiếng Việt: lỗi lầm, sự thiếu sót.

BÀI TẬP CHO BẠN