Chương 41

Thằng Cảnh hù đứng ngay cửa lớp, hướng dẫn từng đứa vào chỗ ngồi. Đứa nào vào trước cũng giành ngồi dãy đầu bàn. Thành thử ra công việc “an ninh - trật tự” của thằng Cảnh hù khá là vất vả. Nó phải nói luôn miệng là “Mầy ngồi chỗ này”, “Ê, con nhỏ kia mầy ngồi trong góc”, “Sắp tới giờ mở màn sao mầy chạy tới, chạy lui, phá hoại trật tự vậy mậy?” Nó nói y như giọng của mấy tay soát vé trong rạp hát. Sở dĩ thằng Minh phân công nó làm nhiệm vụ sắp xếp chỗ ngồi là vì nó không biết hát hò, nhưng lại là con cảnh sát, có thể biết cách điều khiển trật tự. Riêng thằng Cảnh hù cảm thấy mất oai vì thiếu cái tu-huýt. Tối hôm qua nó định mượn cái tu-huýt để lấy le với tụi thằng Minh nhưng ba nó không cho.

Thằng Minh lấy tấm bảng đứng, có mấy bánh xe dưới chân làm tấm phông để các “nghệ sĩ” Út đẹt, Ti, Hồng đứng phía sau. Đám khán giả ngồi dưới bàn học nhìn tụi nó đứng sau tấm bảng cũng thấy rất là... hấp dẫn như các nghệ sĩ cải lương chánh hiệu ở sau cánh gà khi làm tuồng. Không biết gánh bầu Minh này hát ra sao, có xứng đáng với tiền mà tụi nó đóng góp, được xem mặt Thẩm Thúy Hằng và La Thoại Tân không?

Thằng Cảnh hù lấy cây thước gõ cộp cộp ba tiếng để báo hiệu giờ mở màn bắt đầu - cái này y ta cũng bắt chước các gánh hát cải lương luôn. Lúc nào bắt đầu mở màn buổi diễn người điều khiển hậu đài đều gõ ba cái để dàn nhạc Tây ngồi phía dưới hố nhạc biết mà bắt đầu dạo trống đàn. Nhưng gánh hát này lại không có dàn nhạc Tây mà lại có dàn nhạc miệng.

Đứng phía sau tấm bảng đen, thằng Minh, Ti, Út đẹt, con Hồng và cả thằng Cảnh hù đang cùng nhau chu mỏ, đàn miệng bài Khỏe vì nước. Do nhịp điệu bài hát khá hùng mạnh nên tạo được sự hưng phấn lan truyền cho đám “khán giả” ngồi dưới bàn học. Chúng cũng vỗ tay theo khá ầm ĩ, thậm chí có đứa thuộc bài hát này liền hát theo “Khỏe vì nước kiến thiết quốc gia, đoàn thanh niên ta dốc tài ba..!” [1] - bài hát đôi khi được chế biến thành “Khỏe vì nước, bánh ướt tôm khô, người học sinh ăn hết một tô..!”

Sau bài đàn miệng thì bọn học sinh nghe tiếng thằng Són giới thiệu chương trình. Thằng Minh thấy vai trò này không đứa nào thích hợp hơn thằng này vì tính nói nhiều của nó. Cái gì nó cũng nói được và ngay cả không có chuyện gì nó cũng nói được một cách say sưa. Kẹt kẹt đưa thằng Són ra nói lấp liếm cũng được.

Thằng Ti - qua miệng thằng Són đã trở thành nhà ảo thuật đại tài Văn Ti - xuất hiện. Tiếng trầm trồ, vỗ tay vang lên khi các “khán giả” bị bất ngờ bởi hình ảnh của ảo thuật gia Văn Ti. Không còn là một thằng Ti, hằng ngày trong lớp, bận cái quần soọc xanh cũ xì, lòi cặp chân mốc meo vì ít tắm và phơi nắng. Nó xuất hiện trong một bộ đồ mà các nhà ảo thuật thường mặc để biểu diễn - được nó chế tạo từ giấy thủ công màu đen - với cái nón có chóp cao và cây gậy thần trong tay. Vừa bước ra “sân khấu”, nhà ảo thuật Văn Ti liền giơ cây gậy quơ quơ vài cái thì cây gậy liền biến thành một chiếc khăn màu đỏ. Sau đó, nhà ảo thuật Văn Ti ta còn biểu diễn nhiều trò khác như tay không hóa bông hồng, ngọn lửa hóa bông hồng, ly sữa uống hết lại đầy, trái banh bóng bàn bỏ vô miệng biến mất... Thực ra, đây chỉ là những trò nho nhỏ vì nó không có tiền để làm những đạo cụ lớn hơn. Nó cũng có thể diễn trò tay không hóa chim bồ câu nhưng không có tiền đi mướn chim. Tuy vậy, những trò khéo léo của thằng Ti cũng đủ làm đám “khán giả” dễ tính này khoái rơn.

Sau đó là đến tiết mục biểu diễn võ thuật của võ sinh Vovinam Út đẹt. Vì nhỏ con nên thằng Út đẹt xuất hiện trong bộ đồ võ Vovinam màu xanh lơ rộng cà thùng cà thình. Tiếng thằng Són giới thiệu theo bài viết của nữ “văn sĩ” Thị Hồng: “Võ Vovinam là viết tắt của chữ võ Việt Nam do cố võ sư sáng tổ Nguyễn Lộc sáng lập từ năm 1938, sau khi nghiên cứu nhiều môn võ. Võ Việt Nam nói tắt là Vovinam tức là võ của người Việt Nam. Sau đây xin giới thiệu Võ sinh Vovinam Văn Út biểu diễn bài bát thủ pháp”.

Võ sinh Vovinam Văn Út vừa bước ra cúi đầu chào và sau đó để tay lên ngực hát: “Việt Võ đạo đoàn môn sinh hiên ngang mang áo xanh trùng dương... khí hùng tiềm tàng giòng máu Tiên Long... ta là thanh niên tương lai Việt Nam...”

Khi hát xong bài Hành khúc Việt Võ đạo - một bài hát truyền thống của Vovinam, thằng Út đẹt bèn xuống tấn, dùng tay biểu diễn “bát thủ pháp” trông cũng rất oai phong lẫm liệt. Bất ngờ, từ sau tấm bảng, thằng Cảnh hù bước ra, mặt mày hậm hực giống như mấy anh chị cao bồi, du côn. Nó nhìn thằng Út đẹt hất hàm. Rồi thằng Cảnh hù tiến lên, lấy tay thoi vào mặt thằng Út đẹt.

Đang ồn ào, đột nhiên trong phòng học im lặng chỉ còn nghe những tiếng thở mạnh lo lắng của bọn học trò. Tụi nó không hiểu sao thằng Cảnh hù bỗng dưng trở chứng, đánh bạn mình trong giờ biểu diễn. Tụi nó ngạc nhiên cũng phải vì trong lớp bọn thằng Cảnh hù, thằng Út đẹt thường đi chơi với nhau dưới sự kết hợp của thằng Minh. Hay là vì thằng Cảnh hù không được thằng Minh cho lên hát cùng với tụi nó.

Trong không khí im lặng đó, tụi nó nghe tiếng thét của thằng Út đẹt và trên “sân khấu” thằng Cảnh hù, chỉ trong tích tắc, đã bị thằng Út đẹt khóa tay. Gương mặt thằng Cảnh hù nhăn nhó, tỏ ra đau đớn. Nhưng bất ngờ hơn, thằng Út đẹt bỏ tay thằng Cảnh hù ra và cả hai tươi cười, gập mình cúi đầu chào các “quý vị khán giả thân mến”.

Té ra nãy giờ thằng Út đẹt và Cảnh hù biểu diễn một màn võ tự vệ nhưng để bọn nhóc bị bất ngờ tụi nó phải đóng kịch - đây là ý kiến của thằng Minh - thầy tuồng của chương trình. Bất ngờ, một tràng pháo tay tán thưởng còn nhiều hơn lúc nhà ảo thuật Văn Ti biểu diễn. Sau những phút im lặng bây giờ là lúc bọn khán giả bàn luận:

- Tụi mình phải đi học võ Việt Nam mới được.

- Phải chi trường mình mở lớp học hé...

- Cần gì. Ở Trung tâm sinh hoạt quận có dạy không lấy tiền.

- Không lấy tiền hả?

- Ừ... thằng Út đẹt nói với tao. Mầy thấy thằng Út đẹt mới lên một cấp mà oánh “quỷ kiến sầu” luôn.

- Biểu diễn đó mầy ơi...

- Ừ... tao nghe nói tứ đẳng huyền đai không bằng dao phay chém lén.

- Mầy không biết, nhờ có võ Vovinam mà mình thắng được quân Minh, quân Nguyên đó...

- Mầy xạo có sách. Võ này mới có mà làm sao đánh quân Nguyên được?

- Không đánh quân Nguyên thì đánh Tây. Nhưng, mầy nghĩ coi, nếu quân của vua Quang Trung mà không có võ thì làm sao đánh thằng Tôn Sĩ Nghị chạy quên ị mậy...

- Làm sao mầy biết thằng Tôn Sĩ Nghị quên ị?

- Làm sao mầy biết thằng Tôn Sĩ Nghị không quên ị?

- Thằng Tôn Sĩ Nghị là quan thì chắc chắn có thằng quân cầm bô cho nó ị thì làm sao mà quên được. Có khi nó cột cái bô sau đít...

Thế đấy. Từ màn biểu diễn võ Vovinam của thằng Út đẹt đã khiến đám khán giả mơ về vua Quang Trung với võ công siêu hồn lạc phách, từng hỏa thiêu Hồng Liên Tự theo cách nói của tụi nó - đánh quân Tôn Sĩ Nghị chạy đến bĩnh cả ra quần. Có thằng ngồi thầm nghĩ là sẽ ghi tên đi học võ Vovinam - vừa không tốn tiền, lại vừa có “nghề”, sẽ không có thằng “cu bồi - du đãng” nào dám ăn hiếp mình.

Bỗng nhiên, dưới cuối lớp, có tiếng thằng Vân vang lên:

- La Thoại Tân, Thẩm Thúy Hằng đâu tụi bây?

Thằng Minh ngóng ra cửa, chẳng thấy tăm hơi gì của thằng Long mập. Không biết tại sao đến bây giờ mà thằng Long mập vẫn chưa đến. Chắc là ba nó không cho nó đi rồi. Chương trình hát có Thẩm Thúy Hằng và La Thoại Tân phải nhờ phần phụ giúp của thằng này nhưng tới giờ chẳng thấy mặt nó thì làm sao đây? Chắc phải nhờ thằng Ti thay cho thằng Long mập rồi. Như vậy cần phải có chút thời giờ để chỉ dẫn cho thằng Ti. Nghĩ vậy, thằng Minh bình tĩnh kêu thằng Són giới thiệu tiếp, chẳng quan tâm gì đến lời của thằng Vân:

- Sau đây là tiết mục sáu câu vọng cổ Nữ tướng cờ đào qua giọng ca ngọt ngào của nữ danh ca Thị Hồng.

Tiết mục này không nằm trong chương trình biểu diễn nhưng thằng Minh muốn cho thằng Vân biết là không phải chỉ có mình nó biết hát cải lương. Con Hồng liếc mắt với thằng Minh như thầm trách thằng này đem bí mật của nó ra bật mí công khai với mọi đứa trong lớp. Thằng Minh biết mình ẩu khi thấy con Hồng vùng vằng, không muốn ra hát nên nó liền năn nỉ:

- Trò Hồng làm ơn hát giùm đi... Chứ không tụi thằng Vân la um sùm kìa.

- Nhưng tui... tui...

- Thôi mà... trò Hồng, làm ơn... ừ, thôi, coi như là trò làm ơn cho thằng Chim đi... Kệ tụi nó...

Nghe giọng thằng Minh ngọt ngào năn nỉ, con Hồng khoái như mở cờ trong bụng. Ít khi thấy thằng này nói bằng cái giọng như vậy, ngay cả trong những lúc hai đứa làm chung tờ bích báo. Bằng linh cảm, con Hồng cũng biết là thằng Minh mắc cỡ khi nói chuyện với nó vì sợ tụi trong lớp cặp đôi hai đứa là “chồng vợ”.

Con Hồng bắt chước ca sĩ bé Hương Lan - con của nghệ sĩ cải lương Hữu Phước õng ẹo bước ra. Khỏi nói là tụi khán giả con nít dễ tính vỗ tay quá mạng. Thằng Vân từ dưới góc phòng gọi to:

- Ê, hát bài Lương Sơn Bá, Chúc Anh Đài giả trai đi.

- Tuồng đó là tuồng Hồ Quảng. Mình phải hát tuồng Việt Nam về bà Bùi thị Xuân dũng tướng, bị bốn ngựa phanh thây...

Nói xong, nó liền cất tiếng hát liền. Lần đầu tiên, tụi thằng Minh cũng như bọn trong lớp được nghe con Hồng hát. “Trời ơi, con nhỏ này hát ngọt như mía lùi tụi bây ơi”, “Cha, sao cái bộ của nó giống Út Bạch Lan quá”, “Hông, giống Bạch Tuyết hơn”, “Mầy biết gì, Bạch Tuyết chỉ hát tuồng xã hội”, “Tao thấy giống em bé Bạch Lê đóng với Út Hiền quá”. Mấy đứa nghe con Hồng hát rồi ngồi bình phẩm giọng ca của con này loạn xị xà ngầu để cuối cùng đưa ra một kết luận là “Con Hồng hát hay một cây xanh rờn”.

Trong tiếng vỗ tay ầm ĩ của những đứa ngồi xem, thằng Vân bắt hai tay để lên miệng làm loa:

- Thẩm Thúy Hằng...

Đám “khán giả” cũng muốn được biết thằng Minh thực hiện lời hứa của nó như thế nào nên cũng đồng tình với thằng Vân, kêu ầm:

- Thẩm Thúy Hằng...

- La Thoại... tưng... tưng...

- Thẩm thúi ình... [2]

Có thằng huýt sáo miệng, có thằng vỗ tay trong sự đắc thắng của thằng Vân vì nó biết chắc rằng sẽ chẳng có La Thoại Tân, Thẩm Thúy Hằng gì ráo. Lần này, thằng Vân nghĩ trong bụng, thằng Minh sẽ bị nó lật tẩy tội nói xạo.

Từ sau tấm bảng, thằng Minh cùng thằng Ti khệ nệ khiêng ra một cái máy đang được trùm bằng tấm vải đen trông vô cùng kỳ bí. Sau khi đặt máy trên bàn, nằm chính giữa phòng học, thằng Ti từ từ kéo tấm vải ra - cũng hồi hộp như khi nó trổ tài biểu diễn ảo thuật. Tiếng xì xào nổi lên:

- Ủa, ảo thuật tiếp hả?

- Coi hoài, chán lắm.

- Máy quay phim tụi bây ơi...

- Không phải, đây là máy chiếu phim, thằng ngu..

- Sao mầy nói tao ngu mậy.

- Ừ, mầy không ngu nhưng máy chiếu phim lại nói là máy quay phim.

- Máy chiếu với máy quay là một mà.

- Máy quay phim là máy quay để có hình vô phim. Còn muốn coi hình từ phim thì phải chiếu bằng máy chiếu phim. Bộ mầy không coi chớp bóng thùng sao?

Đúng là cái máy chiếu phim 8 ly của ba thằng Long mập. Thằng Minh đã nhờ thằng này mượn để chiếu phim trong chương trình “đại nhạc hội tả-pí-lù” này. Trong lúc thằng Ti đang lui cui cắm điện và con Hồng cùng thằng Út đẹt căng tấm vải trắng vào tấm bảng thì thằng Minh mang hộp phim ra, lấy những đoạn phim gắn vào trục. Những thằng ngồi trong lớp há hốc mồm khi thấy thằng Minh lắp phim vào máy chiếu có nghề như một ông chiếu bóng thùng. Ngay cả thằng Ti, Út đẹt, con Hồng cũng không ngờ thằng này chì một cây xanh rờn như vậy. Nhưng lúc ấy, thằng Minh bỗng khựng lại và kêu lên:

- Chết mẹ... rồi!

Thằng Ti, bây giờ trong vai trò phụ tá thằng Minh, giật mình hỏi:

- Cái gì vậy?

- Phim này gắn vô máy chiếu này không vừa.

- Sao vậy?

- Máy chiếu này chỉ chiếu phim 8 ly, còn phim này tới 16 ly lận.

- 16 ly là sao?

Thằng Minh gắt:

- Cái phim của tao bự nên không gắn vô trục máy được.

Thấy thằng Minh loay hoay với cái máy chiếu và thì thầm gì đó với thằng Ti, biết là tụi nó đang gặp trục trặc kỹ thuật nên thằng Vân kêu lên:

- Thẩm Thúy Hằng, La Thoại Tân đâu?

Gặp chuyện vui, thế là bọn khán giả nhí cùng reo hò và theo thói quen khi đi xem phim ở rạp là đập tay lên bàn, lên ghế đùng đùng.

- La Thoại tưng, Thẩm thúi ình. La Thoại tưng, Thẩm thúi ình... tưng... ình..

Trong khi thằng Minh đang đứng loay hoay tìm cách gỡ bí thì thằng Ti chỉ nói một câu nhẹ nhàng:

- Mình gỡ luôn cái trục ra, không cần máy quay, tao với mầy chỉ cần đưa phim qua lỗ chiếu, để ánh đèn rọi qua thì cũng thấy hình trên màn vậy...

Thằng Minh kêu lên:

- Ừ, hé... làm thử cái coi.

Thế là hai thằng cùng nhau chiếu phim. Thằng Minh bật công tắc cho ánh sáng đèn chiếu rọi thẳng qua ống kính và thay vì gắn vào trục quay, nó cầm bành phim cho thằng Ti kéo phim đưa qua ánh đèn của máy chiếu. Trên tấm vải trắng xuất hiện hình của La Thoại Tân, đầu quấn khăn, mặc một bộ đồ bà ba đang ngồi trên bó củi.

Thằng Minh bắt đầu vai trò nói phim như khi coi chiếu bóng thùng:

- Đây là phim Lý Chơn Tâm anh hùng cưỡi củi do tài tử La Thoại Tân và Bảy Xê đóng vai chánh. Mỗi khi Lý Chơn Tâm ngồi lên bó củi thần thì bó củi sẽ bay...

Tiếng khán giả ngồi dưới hỏi vọng lên:

- Ê, sao tao không thấy nó bay?

Rồi là những tiếng bình phẩm:

- Chắc hổng có xăng!

- Phải niệm thần chú thì nó mới bay được chứ.

Thằng Minh biết chắc rằng Lý Chơn Tâm cưỡi củi nhưng sẽ không bay là vì tốc độ kéo phim của nó và thằng Ti quá chậm. Chú Hai Ngon đã dạy cho nó biết rằng muốn cho hình ảnh trong phim cử động thì một giây phải có 24 hình chạy qua ánh sáng của đèn chiếu rọi đến màn. Đàng này tốc độ kéo phim của nó và thằng Ti chậm như rùa thì Lý Chơn Tâm làm sao mà bay được. Nhưng còn một điều quan trọng hơn - nó biết và không bao giờ dám nói ra - Lý Chơn Tâm sẽ không bao giờ bay hay cử động tay chân vì phim của nó là phim đứt từng khúc nhỏ được nó ráp lại. Muốn Lý Chơn Tâm bay hay cử động cần phải có một đoạn phim dài nối tiếp cử động của nhân vật trong phim. Trong khi phim của nó, cùng lắm chỉ được mười mấy, hai chục hình cho một đoạn rồi tới phim khác. Nếu có cử động được chân tay thì nhân vật trong phim chỉ cử động cà giựt, cà giựt như người máy.

Vừa nghĩ, nó vừa im lặng kéo phim. Nhóm khán giả ngồi dưới bàn học trố mắt nhìn hình Lý Chơn Tâm đang ngồi lên đống củi, sau đó lại nhảy qua hình Lý Chơn Tâm gặp công chúa thủy tề Thẩm Thúy Hằng. Rồi không biết ất giáp gì lại có ông tiên Bảy Xê xuất hiện bên cạnh tể tướng Hoàng Giang... Rốt cuộc lại, bọn thằng Minh đã cho khán giả xem hình của phim chứ không phải là phim!

Vậy mà chỉ chiếu chừng tám hình của La Thoại Tân và Thẩm Thúy Hằng thì đám khán giả lại ngồi thật trật tự để xem. Tụi nó chưa bao giờ được xem nhiều tài tử đóng tuồng như vậy. Cuộn phim của thằng Minh đã hấp dẫn bọn trẻ bởi sự... lung tung, không thứ tự nhưng lại ngộ nghĩnh khiến cho tụi nó không thể đoán được hình ảnh sắp tới là phim gì. Thấy đám khán giả ngơ ra vì không hiểu, thằng Minh liền chớp cơ hội “đền bù tội lỗi” bằng cách giới thiệu nội dung từng hình ảnh xuất hiện. Nhờ vào tài “nói phim” của nó, đám khán giả nhỏ được biết thêm nhiều phim Việt Nam mà tụi nó chưa từng xem bởi vì đâu phải thằng nào cũng cơ hội coi phim nhiều như thằng này.

Thằng Minh đang “nói phim” say sưa thì đột nhiên cánh của phòng học mở ra, ánh sáng bên ngoài đột ngột lùa vào làm những đứa ở trong phòng học đều lóa cả mắt. Thằng Minh nheo mắt, định thần nhìn ra ngoài. Nó tá hỏa tam tinh khi thấy trước mặt nó là cô giáo Lan Sinh, thằng Long mập và... Nó ngừng chiếu phim kêu lên:

- Ê, Chim, coi hát bóng không mậy?

Chú thích:

[1] Tác giả là nhạc sĩ Hùng Lân (1922-1986).

[2] Đây chỉ là kiểu nói chơi, nói vui của trẻ con thời đó, tác giả hoàn toàn không có ý nói xấu, xúc phạm đến các nghệ sĩ được nêu tên. Rất mong được lượng thứ.