Điếu Thuốc Đầu Tiên Trong Ngày

NGƯỜI ĐÀN ÔNG CÓ MÁI TÓC HOA RÂM và nét mặt khắc khổ, đượm suy tư, tiến lại phía tôi, thiết tha:

- Tôi xin cô hãy buông tha con tôi, hãy trả nó về với gia đình nó, với mẹ nó, cha nó, với đứa em gái đang khốn khổ vì bị gia đình nhà chồng từ hôn chỉ vì có một thằng anh đàng điếm, sống chung với...

Hắn lúng lúng. Tôi gay gắt tiếp lời:

-... Với một thứ gái giang hồ như tôi, có phải vậy không ông? Ông ngượng gì mà ngưng lại lưng chừng vậy?

Một sự im lặng rơi xuống giữa tôi và người đàn ông. Vài giây sau, tôi thấy hắn đưa tay bóp trán, rồi hạ thấp giọng:

- Vâng, nếu cô muốn tôi phải xử dụng đến danh từ đó, cũng được... Tôi chỉ xin cô một điều, nếu thật cô yêu thằng Tuấn, xin hãy vì nó mà hy sinh...

Tôi ngắt lời hắn:

- Thưa ông, tại sao người ta đòi tôi phải hy sinh trong khi người ta chẳng chịu hy sinh cho tôi một mảy may? Vợ ông còn có ông săn sóc. Con gái ông xinh đẹp, học giỏi, nhà giàu, lo gì chẳng có bao nhiêu kẻ khác chạy đến lạy lục van xin để cưới làm vợ? Còn tôi, tôi có gì đâu ngoài tình yêu của Tuấn? Tuấn là lẽ sống của đời tôi bây giờ và mãi mãi về sau. Tại sao, tôi cũng chỉ là một người con gái như trăm ngàn người con gái khác, mà tôi lại không được quyền yêu đương, không được quyền hưởng hạnh phúc với người tôi yêu và yêu tôi. Tại sao? Tại sao vậy hả ông? Tại sao vậy hả trời?...

Tôi bật lên khóc nức nở và gục xuống. Tiếng khóc của tôi vang vào trong hậu trường, vang xuống đám khán giả, ngồi bên dưới. Tất cả im lặng. Chỉ có tiếng khóc của tôi, tiếng khóc phát ra từ đáy con tim của một kẻ đang khao khát yêu và được yêu, khao khát hạnh phúc, khao khát làm vợ, làm mẹ. Tôi ôm lấy ngực như muốn siết chặt con tim mình, một cách vô tình và tôi bỗng thấy hai bàn tay đó là hai bàn taỵ của ai, chứ chẳng phải của tôi. Tôi khóc như thế thật lâu, lâu lắm thì phải. Tôi cũng chẳng nhớ nữa. Cho đến khi người diễn viên đóng vai ông thân sinh của nhân vật Tuấn khẽ nhắc tôi:

- Thôi diễn tiếp đi chớ? Bộ chị bắt tôi đứng trơ thế này mãi sao?

Tôi hất mặt lên, mái tóc giả lao qua vai tôi buông dài xuống lưng. Tôi vẫn ôm ngực, nước mắt giàn giụa:

- Tại sao vậy? Trời ơi? Tại sao vậy? Sao ông nỡ nhẫn tâm chia cắt tình tôi và Tuấn? Tại sao ông ác thế? Trông mặt ông hiền từ phúc hậu như vậy, ông đã sống đã hiểu thế nào là yêu sao ông nỡ lòng nào...? Hả? Sao ông nỡ lòng nào...

Tôi quay lưng lại phía khán giả, tức tưởi khóc với riêng lòng tôi. Diễn viên đóng vai ông thân sinh ra Tuấn, khẽ đặt tay lên vai tôi sau một phút do dự:

- Cô Mỹ Dung, cô hãy bình tĩnh lại nghe tôi nói đây....

Tôi hắt tay hắn ra:

- Ông mặc tôi. Ông hãy đi đi.. đi đi... Ông mặc tôi. Ông hiểu chưa...ưa?

Tôi rít lên, uất nghẹn:

- Tôi hiểu rồi. Tôi hiểu tất cả rồi. Người ta cố tình ngăn cản tôi trở về cuộc sống bình thường, trở về cuộc sống lương thiện, người ta ngăn cản tôi làm vợ, làm mẹ... điều mà không một người đàn bà nào lại không được quyền, và không khao khát được làm như vậy... Tôi hiểu. Tôi hiểu..

Tôi gật gù, cay đắng và cố lấy giọng bình tĩnh, tôi nói:

- Thôi, ông về đi. Ông về đi...Tôi yêu Tuấn. Tôi hi sinh vì Tuấn, chẳng phải vì ông, vì vợ ông, vì con gái ông đâu. Ông cứ về đi. Ngày mai, anh Tuấn sẽ về với ông...

Diễn viên đóng vai cha Tuấn chợt hớn hở ra mặt:

- Thật thế sao, cô Mỹ Dung? Thật cháu sẽ trả Tuấn về với bác sao? Thế thì bác cảm ơn cháu lắm lắm...

Tôi lau nước mắt bằng cánh tay áo, mặt ngẩng cao, cười nhạt:

- Tôi xin ông hãy cất đi chữ bác bác cháu cháu. Giữa tôi với ông chỉ là những kẻ xa lạ. Từ trước đến giờ và mãi mãi về sau. Thôi, ông về đi.

Người đàn ông quay đi, rồi chợt đứng khựng lại. Hắn suy nghĩ trong giây lát, và quay trở lại chỗ tôi đứng, tay móc lấy chiếc bóp ở túi quần sau:

- Bác nghĩ chắc cháu cũng đang cần tiền vì theo như chỗ bác biết, từ mấy tháng nay cháu không làm việc...

Tôi trừng mắt nhìn hắn, gằn giọng:

- Cám ơn lòng tốt của ông. Ông hãy mang đồng tiền tính toán và ích kỷ của ông về đi. Tôi không bán tình yêu của tôi, tôi không bán Tuấn của tôi cho ông đâu mà ông vội mừng. Ông hãy đi cho khuất mắt tôi đi. Đi đi...Hãy đi đi...trời ạ...đi đi...i....

Người đàn ông quay đi bước vào trong hậu trường. Còn lại mình tôi trên sân khấu. Tôi nhìn đám khán giả bên dưới, nước mắt tôi bỗng trào ra, trào ra. Các người đến đây, bỏ tiền ra để xem tôi diễn những vở tuồng tình cảm ngang trái, các người mủi lòng giùm cho những nhân vật mà tôi diễn tả. Các người chỉ nhìn thấy tôi qua những nhân vật đó. Các người có biết được lòng tôi cũng đang ê chề, đắng cay? Làm sao các người biết được? Cũng như anh chàng Tuấn si tinh và nông cạn trong vở kịch tôi đang đóng đây. Làm sao hắn biết được chỉ vì quá yêu hắn mà Mỹ Dung đã hy sinh?... Tôi nghẹn ngào bỏ rơi thân thể mình xuống chiếc ghế đẩu, gục đầu xuống bàn, trong cánh tay khóc tức tưởi...

° ° °

Tôi khóc như thế thật lâu trước khi có một bàn tay nhẹ đặt lên vai tôi, rồi ấn mạnh vào đó, bấu chặt lấy lớp áo lẫn da thịt tôi và lay thật mạnh nhiều lần. Một giọng nói mơ hồ:

- Kim! Kim! Dậy đi! Sao khóc dữ vậy?

Tôi choàng tỉnh dậy. Nước mắt còn ướt đầm trên má. Cặp mắt tôi sưng húp. Tuấn đứng trước mặt tôi, mái tóc dài búi gọn trên đỉnh đầu trong bộ đồ ngủ mầu xanh nhạt bằng hàng nội hóa. Tôi vùng nhỏm dậy ôm chặt lấy chàng, nức nở:

- Anh! Anh ở lại với em. Anh đừng đi đâu hết. Anh đừng bỏ em...

Một bàn tay gỡ tôi ra rồi tát nhẹ vào má tôi:

- Kim! Mẹ đây mà! Con mơ à?

Tôi dần tỉnh hẳn. Nhận ra mẹ, tôi ngượng ngập bẽn lẽn. Nhưng âm hưởng của giấc mơ vẫn còn làm tôi bàng hoàng. Tôi vén mái tóc xõa xuống má, hỏi mẹ, giọng đặc sệt:

- Mấy giờ rồi, mẹ?

- Mười giờ hơn rồi...

Nói xong, mẹ ngồi xuống bên cạnh giường tôi, đôi mắt sáng và luôn nghiêm trang nấp sau cặp kính trắng gọng vàng. Tôi nằm xuống giường trở lại, nhận thấy trên tay mẹ đang nắm một xấp giấy pơ-luya, chữ đặc kín. Tôi kéo tấm mền lên người hỏi tiếp:

- Chị Bảy đâu, mẹ?

- Nó đi chợ rồi. Hôm nay má bảo nó làm cho con món canh chua mà con vẫn thích.

Tôi xoay mình nằm nghiêng, nói nhỏ và tôi có cảm tưởng như còn một cái gì đó trong đầu tôi chưa tan biến hẳn:

- Con chẳng thấy thích ăn cái gì hết...

Tôi muốn nói tiếp: “ Con muốn ở một mình... ” nhưng tôi tự kìm hãm lại được. Mẹ tôi không quan tâm đến thái độ đó ở tôi. Bà nói, giọng bình tĩnh và vẻ săn sóc đúng mức:

- Dầu sao cũng phải ráng ăn đi chứ. Con cần có sức khỏe thật nhiều. Con đường con đi còn dài. Này Kim, con hãy lặp lại lời mẹ là con thành thật yêu thích sân khấu và muốn hy sinh trọn đời cho sân khấu...

Tôi cau mày, thu tấm chăn vào giữa hai đùi:

- Con đã nói với mẹ bao nhiêu lần câu đó rồi thôi. Công việc làm của con không đủ chứng minh điều đó sao? Và mẹ cũng thấy đó: con đã đóng kịch trong chính giấc ngủ của mình! Mẹ chưa đủ bằng lòng sao?

Mẹ tôi vẫn bình tĩnh, nét mặt hoang lạnh, cương quyết:

- Không. Mẹ không định nói như vậy, Mẹ chỉ muốn được bảo đảm thêm, vậy thôi. Mẹ biết con gái của mẹ mà... Rồi con sẽ trở thành một kịch sĩ lừng danh số một của nước này. Và mẹ, mẹ sẽ trở thành một kịch tác gia tên tuổi, chẳng những chỉ viết kịch cho gánh mình, mà sẽ viết kịch cho một số gánh khác nữa. Rồi mọi người sẽ phải cầu cạnh, lạy lục, van xin mình – nhất là bọn đàn ông, cái bọn đàn ông chó má, khốn nạn. Mẹ sẽ không ngần ngại đem chúng nó lên bêu riếu trên sân khấu chơi, để cho chính chúng nó xem... Mẹ con mình sẽ làm thật nhiều tiền. Rồi khi đã khá lớn tuổi, mẹ con mình sẽ đi đến một nước nào đó, một nước hòa bình, trung lập, mẹ con mình sẽ tậu một cái nhà trông ra biển, hay một hồ nước nào đó.....

Tôi thở dài não nề:

- >... Và >mẹ con mình sẽ sống hết cái tuổi già buồn tẻ, không họ hàng, không con cháu, không bè bạn...

Mẹ tôi say sưa quên cả giận tôi, bà lắc dầu, trỏ ngón tay vào mặt tôi:

- Con không được phép bi quan. Cuộc đời không có chỗ chứa những kẻ bi quan. Mẹ đã có cả một chương trình cho cuộc sống sắp tới - mẹ muốn nói cuộc sống mà mẹ con mình sẽ sống khi về già. Chúng ta sẽ qui tụ một vài tay diễn viên về già vào tổ chức một thế giới của riêng chúng ta với tất cả những áo quần, đồ hóa trang mà mẹ đã gom góp từ mấy chục năm nay. Rồi con sẽ thấy... Mẹ nói rồi con sẽ thấy. Giống như bốn ông già làm ở tòa án trong một truyện nào đó khi đã về hưu, vẫn thường tổ chức những phiên tòa với nhau để xử án một bị cáo vắng mặt trước một công chúng vắng mặt. Tại sao, khi đã về già, chúng ta không thể tổ chức một sân khấu tương tự với đám khán giả vắng mặt? Và lúc đó, chúng ta sẽ diễn cho chính chúng ta thưởng thức. Đó chẳng phải là một thứ siêu nghệ thuật sao?

Tôi quá mệt để nghe mẹ lặp đi lặp lại những điều đã được nhắc nhở không biết bao nhiêu lần. Tôi không muốn sống già để thực hiện cái “siêu nghệ phẩm” mà mẹ tôi nuôi dưỡng. Tôi sợ. Nhưng tôi làm được gì? tôi làm được gì, nếu không có mẹ tôi? Từ ngày còn tấm bé và chập chững bước lên sân khấu, mẹ tôi đã có mặt, đã khuyến khích, đã huấn luyện, hướng dẫn, khai thác những khả năng tiềm ẩn trong tôi. Đâu dễ gì dứt ra, bỏ đi, khước lừ? Đâu dễ gì? Mẹ như một chiếc bóng của cây cổ thụ, mẹ che mát cho cây nhỏ, nhưng mẹ chẳng chịu để cây nhỏ rời xa mẹ nửa bước, dù để làm cái việc rất thông thường, rất con người, là yêu và được yêu, là làm vợ, làm mẹ... Mẹ đã mớm vào hồn con trẻ lòng đam mê sân khấu, mẹ đã gieo vào hồn con trẻ một hận thù đối với người cha không bao giờ biết mặt và đối với bọn đàn ông vốn như loài ong bướm vờn hoa, hút mật đấy rồi bỏ đi không luyến tiếc. Chính mẹ đã dang tay khép chặt cánh cửa đời son trẻ của mẹ và đời con gái của tôi bằng những thành kiến, bằng hoài nghi. Mẹ nặn cho tôi thành hồn nhiên, già dặn, lẳng lơ, đoan trang, chững chạc, đứng đắn, nề nếp. Tôi đã từng là Lan, là Huệ, là Điệp, là Dung, là Trinh, là Hồng - nhưng tôi chưa bao giờ là tôi; là Kim, cái con Kim lạc lõng giữa những nhân vật nó thủ vai, trước cặp mắt nghiêm trang, xét nét của mẹ. Con Kim ấy đã từng làm vợ, làm mẹ, làm tình nhân, làm gái điếm, đã từng ở trong tay hằng trăm đàn ông để mà thực tế vẫn chỉ là đứa con gái chưa được nếm hương vị của tình yêu, chưa được gần gũi một cách thật người một người đàn ông nào. Người ta thường hỏi tôi về kinh nghiệm cá nhân. Người ta thường thắc mắc có phải tôi đã sống nhiều thì mới lột chân được vai trò như vậy. Mẹ tôi cũng chẳng bỏ sót chi tiết này. Mẹ bảo tôi chỉ nên cười khi bị phỏng vấn những câu như vậy.

Tôi thì tôi muốn trả lời là tôi đã diễn xuất theo niềm khát khao, thèm muốn của chính lòng mình những điều mà chính tôi chưa hề được trải qua, được hưởng, được nếm, được sống. Mẹ tôi không bằng lòng khi tôi nói vậy. Thành ra tôi chỉ cười khi người ta đến phỏng vấn tôi về cuộc đời riêng, tôi không cười thì cũng chẳng biết nói sao nữa. Bao giờ mẹ cũng có mặt để giải thoát tôi. Như mẹ đã sống cho tôi diễn xuất. Diễn xuất. Ôi, lòng đam mê và thù hận lẫn lộn trong đó. Làm sao được? Tôi thọ ơn mẹ. Tôi thương cuộc sống hiu quạnh của mẹ. Tôi thương sự tận tình của mẹ. Nhưng đó cũng chính là những cái tôi ghét cay ghét dắng. Như một người nghệ sĩ đang lúc lên, tôi không đủ can đảm giải nghệ. Bây giờ thì tất cả đã lỡ rồi. Mẹ đã đưa tôi vào một cái lồng son xinh đẹp với chiếc cửa lồng bỏ ngỏ, và không quên dặn dò tôi: “con đang ở trên bước đường danh vọng của một kịch sĩ có tài. Con có quyền yêu đương, mẹ không ngăn cấm. Nhưng mẹ chỉ xin bảo cho con một điều: đàn ông là cái giống ích kỷ, đa nghi, có thể họ yêu thương con thật tình. Nhưng khi con nói con yêu họ, họ sẽ chẳng ngần ngại cho rằng con đang diễn kịch đâu”.

Mẹ chỉ cần nói thế thôi. Không dài dòng. Và tôi sợ. Như một đứa trẻ được giáo dục trong một trường Đạo, thành kiến về đàn ông mà mẹ gieo vào đầu óc tôi từ bé về một người cha bội bạc, đã khiến tôi không thể dứt bỏ một cách dễ dàng, như đứa trẻ trên dứt bỏ, từ khước sự hiện diện của một Thiên Chúa, của một Mẹ Maria, dù muốn.

Bây giờ đây, mẹ lại gieo vào đầu óc tôi giấc mơ về một thứ “siêu nghệ phẩm ” do mẹ tưởng tượng ra. Tôi cảm thấy kinh hoàng.

Giọng mẹ vẫn đều đều, say sưa:

- Rồi con sẽ thấy. Cuộc sống chẳng nghĩa lý gì, trái lại còn tẻ nhạt, buồn nản. Mình phải biết tạo ra thú vui. Mình đã có nó. Đó là cái thú vui về sự có mặt của một sân khấu, của một khán giả - mà những cái đó không phải khi không mà có. Đó là sản phẩm của con người, có sự đóng góp của con người. Con ngườỉ có thể tạo ra chúng. Mẹ con mình có thể tạo ra chúng. Bây giờ và mãi mãi về sau...

- “ Bây giờ và mãi mãi về sau”...

Tôi nằm trên giường lầm nhầm. Câu đó mẹ thường viết trong các lời đối thoại của nhân vật chính mà thường là do tôi thủ vai. Tôi cảm thấy có một cái gì không ổn trong tôi. Tôi không mong một cái gì bây giờ và mãi mãi về sau. Tôi chỉ muốn có bây giờ. Bây giờ hay không bao giờ. Tôi kinh hoàng những gì mãi mãi về sau. Đó là sự đơn độc hoàn toàn và hoang lạnh trọn vẹn, khi người ta nằm xuống, buông xuôi hai tay, mắt nhắm lại. Điều mà tôi muốn là trước lúc đó, có một người - một người yêu, một người chồng, một đứa con, một người bạn, chẳng hạn thế - hứa với tôi là sẽ nghĩ đến tôi. Còn cái đám quần chúng kia, tôi chẳng mong mỏi gì. Họ thường ngộ nhận tôi qua các vai trò, họ thường dễ dàng quên tôi khi cánh màn nhung buông xuống và họ trở về với gia đình ấm cúng của họ, với những công việc bề bộn của họ. Tôi được gì cho riêng tôi, cho riêng cái phần thâm sâu ẩn kín trong tôi? Nhưng tôi vẫn bị một ma lực - có phải cái khát khao chẳng bao giờ thỉnh đạt trong tôi? có phải cái đam mê không tên? - hấp dẫn mỗi khi đứng trên bục cao, ngăn cách với khán giả bằng tấm màn nhung đã được vén lên, và ở trong tiềm thức là cái nhìn thiết tha say sưa cuồng dại của mẹ tôi ở sau cánh gà. Và tôi đã diễn xuất.

- Phải, bây giờ và mãi mãi về sau. – Mẹ tôi nhấn mạnh. Tôi với tay lấy bao thuốc trong chiếc xắc tay, bao thuốc còn lại sau khi tôi đã hút hết chừng năm, hay sáu điếu gì đó tối hôm qua khi tôi thủ vai Mỹ Dung, một gái giang hồ. Tôi rút một điếu, đưa lên môi, đang loay hoay lục tìm bao quẹt thì mẹ tôi đã giựt lấy, giựt luôn cả bao thuốc trên lay tôi:

- Để tối nay hẵng hút. Con gái không nên hút thuốc.

Tôi ngẩn ngơ:

- Thế sao mẹ để con hút thuốc trên sân khấu?

Mẹ tôi nhìn tôi nghiêm trang:

- Đó là vì vai trò đòi hỏi. Nhân vật Mỹ Dung là một cô gái giang hồ. Phải để cô ta hút thuốc. Còn con...

- Con cũng đã là Mỹ Dung. Con cũng...

Tôi định nói: “Con cũng cô đơn, con cũng thiếu tình yêu, con cũng cần tìm quên trong khói thuốc...” nhưng tôi kịp giữ lại được. Giọng mẹ rõ ràng:

- Không nên lẫn lộn sân khấu và thực tế. Dầu cho con có trác táng cách mấy trên sân khấu, mẹ cũng mặc, vì nhu cầu vai trò đòi hỏi, tóm lại vì nghệ thuật. Con hiểu không? Còn ở ngoài đời thì khác. Con vẫn là một cô gái nền nếp, ngoan ngoãn, luôn luôn vâng lời mẹ, và nhất là con biết thương mẹ... Mẹ vẫn thường nói với con: mình diễn tả nhân vật, sống hết mình với nhân vật, nhưng chỉ trong một giờ phút nào thôi. Mình phải giữ nguyên cá tính của mình, vì nếu không thế, con còn sức hơi đâu mà đuổi theo bắt chước hàng chục, hàng trăm nhân vật trong hàng chục, hàng trăm vở kịch khác nhau? Người diễn viên hay là người diễn biết trở nên những nhân vật khác nhau và không là một nhân vật nào hết.

Tôi duỗi dài người trên giường. Mẹ đã đi quá xa, đó mẹ. Tôi im lặng nhìn lên trần nhà, bàn tay vuốt trên thân thể đang dần khô héo của mình. Mẹ ngồi lật xem lại những trang giấy viết tay, nói:

- Mẹ đang soạn một vở kịch mới, trong đó con sẽ thủ vai một kịch sĩ hết lòng cho nghệ thuật sân khấu...

Tôi cắt ngang:

- Thì con đang làm rồi đó thôi!?

- Bởi vậy, mẹ mới nghĩ đây sẽ là vở kịch đưa con gái của mẹ thật sự lên đài danh yọng. Đầu đề vở kịch là “ Mùa Xuân của Ngọc ”.

- Kết cuộc ra sao, mẹ?

- Sao con không hỏi mẹ cả cốt truyện mà lại chỉ hỏi kết cuộc?

Tôi nghịch nghịch chéo góc chiếc mền đang đắp:

- Tại con muốn biết xem cái chết của nữ kịch sĩ yêu chuộng nghệ thuật sân khấu của mẹ ra sao?

- Mẹ không để nàng chết...

-... mà là kéo dài cuộc sống đơn chiếc, hiu quạnh, có phải vậy không?

- Sao con hay ngắt lời mẹ quá vậy? Lúc này con làm sao thế, Kim?

- Mẹ! Mẹ có biết sắp đến sinh nhật của con rồi không? Con sắp hai mươi bẩy tuổi rồi. Chóng quá, mẹ há?

- Đừng lảng sang chuyện khác. Để mẹ nói hết. Mình sẽ bàn chương trình sinh nhật của con sau.

Tôi im lặng một lúc, rồi ngáp dài:

- Mẹ để lát nữa ăn cơm, mình bàn về vở kịch mới của mẹ được không, mẹ? Con muốn ngủ lại một lúc để đủ sức lên sân khấu tối nay. Mẹ vẫn thường bảo con nên giữ sức khỏe mà?

Mẹ tôi trầm ngâm một lúc rồi nói:

- Thôi, được. Nếu con còn thấy buồn ngủ. À, để mẹ lưu ý con một điều này: Con hay cương hơi nhiều đó. Mẹ không muốn như vậy.

Tôi cãi:

- Tại bác Năm nhắc tuồng nhắc nhỏ quả, nhất là những “ xen ” con khóc...

- Thì con phải rán học thuộc vở đi chớ. Nhắc tuồng chỉ là việc phụ. Đừng nên trông cậy vào hắn nhiều.

- Con không có ý nghĩ đó. Chỉ tại khi con khóc, con khó kiểm soát trí nhớ mình.

Mẹ tôi vẫn không chịu ngưng:

- Chẳng hạn như hôm qua, đoạn Mỹ Dung nói với cha của Tuấn: “Tôi hiểu rồi, tôi hiểu tất cả rồi. Người ta cố tình ngăn cản tôi trở về cuộc sống bình thường, trở về cuộc sống lương thiện...” Và con đã cương thêm một câu con còn nhớ không?

Tôi còn nhớ chứ. Tôi bình thản đọc:

-“ Người ta ngăn cấm tôi làm vợ, làm mẹ... điều mà không người đàn bà nào lại không được quyền, và không khao khát làm như vậy... ”.

Mẹ tôi nghiêm nét mặt:

- Câu đó hay nhưng không có trong vở. Mẹ phải lưu ý con vì nếu thả lỏng là nối giáo cho giặc - “giặc ” đây là những gì có thể làm hại con khi con không thuộc vở, và khán giả sẽ có thể chê mình là cẩu thả trong việc tập dượt.

Tôi trả lời cho xong:

- Vâng, con sẽ nhớ lời mẹ.

Một nụ cười không lấy gì làm tươi lắm nở trên khuôn mặt mẹ tôi - nụ cười làm tôi liên tưởng đến một bông hoa vừa hé nụ đã bị mưa gió vùi dập. Tự nhiên tôi thấy tội nghiệp mẹ. Trước khi đứng lên, mẹ nghiêng xuống gần chỗ tôi nằm, những ngón tay nhặt vài sợi tóc vương trên má tôi. Mẹ im lặng một lúc khá lâu như suy nghĩ đắn đo điều gì, rồi cuối cùng mẹ thì thầm:

- Con cũng hiểu, mẹ con mình chỉ còn có sân khấu. Hết sân khấu là hết tất cả. Thảy ra đời, mẹ con mình làm được gì để có nhiều tiền. Mẹ muốn con bám vào danh vọng vì vậy. Tất cả mọi thứ trên đời, đều là phù phiếm cả. Con có chúng đấy, rồi mất đấy. Mẹ nghĩ vậy nên mới dồn mọi nỗ lực vào cái có thể làm mình đam mê. Sân khấu có thể làm con khổ, nhưng đó là một nỗi khổ thú vị, một nỗi khổ không hận thù, ghê tởm, mà trái lại còn quyến rũ là đằng khác... Rán vài đêm nữa, xong, mẹ con mình sẽ ra biển nghỉ một thời gian...

Tôi bỗng xúc động mãnh liệt. Tôi nắm lấy bàn tay gầy guộc của mẹ:

- Nhưng mẹ sẽ vẫn tiếp tục viết cho xong vở mới. Mẹ chẳng nghỉ bao giờ. Và mẹ vẫn tiếp tục mơ về một thứ “ siêu nghệ phẩm”. Mẹ chẳng nghỉ bao giờ.

Tôi nói bằng tất cả sự thương xót và chân thành. Mẹ tôi mỉm cười:

- Thực ra, tuy hăng say, cuồng nhiệt, nhưng nhiều lúc mẹ cũng thấy mình chùng xuống và lo âu vơ vẩn. Mẹ biết mình chẳng còn trẻ nữa. Chẳng còn bao lâu nữa đâu.. Mẹ viết vở “ Mùa Xuân của Ngọc ” vì vậy. Sau vở đó, mẹ sẽ nghỉ một thời gian để suy nghĩ lại, đo lại sức mình và con đường sắp tới để xem sao. Nhân vật Ngọc sống ở cái thời gian mà nàng đã đứng tuổi, cỡ bốn mươi lăm, bằng tuổi mẹ bây giờ, lúc mà sân khấu không thể tiếp tục tiếp nhận nàng nữa vì chứng đau cổ khiến nàng phải giải nghệ. Bấy giờ nàng mới bắt đầu cảm thấy thiếu vắng cái mà nàng hờ hững, lạnh nhạt, coi thường khi xưa: đó là tình yêu. Bây giờ, nàng giàu có, không tình yêu. Lượn quanh nàng là những đàn ông đứng tuổi đã có vợ con và những cậu trai tơ muốn đi tìm cảm giác lạ hoặc đào mỏ...

Mẹ tôi chợt đứng dậy:

- Thôi để lát nữa trong bữa cơm mẹ con mình bàn lại nghe. Bây giờ, để con ngủ lại...

Tôi nhỏm dậy:

- Mẹ. Mẹ ngồi đây. Con cũng chẳng thấy buồn ngủ nữa...

Mẹ tôi vẫn tiếp tục đứng và dợm bước quay ra:

- Không ngủ thì con nằm nghỉ vậy...

Mắt ngó xuống bao thuốc lá dở trên lay, mẹ tôi tần ngần một lúc rồi thẩy lại chỗ tôi:

- Con cầm lấy hút. Nhưng nhớ là đừng hút nhiều, thành quen, bất lợi cho sức khoẻ.

Nói xong, mẹ quay ra. Cảnh cửa phòng khép lại nhè nhẹ, nhè nhẹ như một cảm giác lạ đang len vào hồn tôi... Tôi với bao thuốc, rút một điếu, đặt lên môi. Tôi lục tìm hộp quẹt. Tôi xoè lửa châm thuốc. Và tôi hút điếu thuốc đầu tiên trong ngày.