MỞ MÀN Chuyện bắt đầu thế này

Điều đầu tiên là, ông đã mất rồi.

Câu chuyện này ngay từ khởi đầu đã bi đát thế đấy, nhưng dẫu sao đó vẫn là sự thật bất di bất dịch.

Một sự thật sờ sờ, giống như sáng ra thì mặt trời sẽ mọc, trưa đến thì bụng sẽ đói. Có nhắm mắt, bịt tai, vờ như không hay không biết, thì ông vẫn chẳng quay về nữa. Trước cái sự thật nghiệt ngã ấy, Natsuki Rintaro chỉ trơ ra như phỗng, không cất một lời.

Người ngoài nhìn chắc sẽ nghĩ thằng bé này bình tĩnh thật. Khéo mà trong số những người tới viếng đám ma còn có người thấy gai gai. Vì Rintaro trông hơi quá thản nhiên, xét trên hoàn cảnh mới chỉ là học sinh cấp ba mà một ngày nọ bỗng tứ cố vô thân. Trong góc phòng tang lễ, dáng vẻ lặng như tờ, ngước nhìn di ảnh ông của nó thậm chí trông còn có gì đó thật thần bí.

Song, Rintaro quả thật không phải một cậu bé lãnh đạm gì. Chỉ đơn giản là, trong lòng nó, người ông kiệm lời luôn toát ra vẻ gì đó siêu phàm của mình và khái niệm “chết” xa xôi kia dường như chẳng liên quan đến nhau lắm.

Ông đã sống ung dung tự tại suốt những tháng ngày bình thường đơn điệu, chẳng tỏ chút mệt mỏi chán chường nào, khiến Rintaro cứ hồn nhiên mà nghĩ rằng có lẽ thần linh trên trời cũng không dễ gì can thiệp vào cuộc đời ông, vậy nên, chứng kiến cảnh ông nằm đó không thở nữa, nó tưởng như mình đang xem một vở kịch với diễn xuất dở tệ.

Thực sự, dáng vẻ ông nằm trong chiếc quan tài màu trắng vẫn giống hệt thường ngày, khiến nó có cảm giác ông sẽ vừa nói: “Chậc”, vừa đứng dậy, đun ấm nước bằng lò sưởi dầu rồi pha hồng trà với vẻ rất thạo, không chút khó chịu nào, như thể chẳng có chuyện gì xảy ra cả. Nhưng đó chỉ là nó cảm thấy vậy chứ sự thật thì vẫn không thay đổi.

Mãi mãi về sau, ông sẽ không mở mắt nữa, đương nhiên cũng không cầm cái cốc trà yêu thích nữa. Ông chỉ nằm miết đó trong quan tài, lặng câm, toát lên chút trang nghiêm.

Tiếng đọc kinh như ru ngủ vẫn vang đều đều trong phòng tang lễ, chốc chốc lại có người đến viếng rồi đi, thi thoảng một ai đó nán lại hỏi chuyện Rintaro.

Thế là, ông đã mất rồi.

Sự thật ấy từ từ bén rễ trong lồng ngực Rintaro.

“Chuyện này không vui gì cả, ông ơi.”

Cuối cùng, nó khẽ bật ra một câu thì thầm, nhưng chẳng có lời đáp trả.

Natsuki Rintaro chỉ là một cậu nhóc cấp ba.

Một cậu nhóc cấp ba bình thường, chiều cao khiêm tốn, đeo cặp kính hơi dày, trắng trẻo, ít nói, kỹ năng vận động kém, không đặc biệt yêu thích môn học hay môn thể thao nào.

Cha mẹ Rintaro ly hôn từ khi nó còn nhỏ xíu, sau đó người mẹ trẻ qua đời. Bắt đầu vào tiểu học, nó tới sống cùng ông. Từ đó chỉ có hai ông cháu nương tựa vào nhau. Kể ra, hoàn cảnh ấy có hơi bất thường so với “một cậu nhóc cấp ba bình thường”, nhưng bản thân Rintaro thì chỉ coi những biến cố ấy là một phần nhỏ trong cuộc đời tẻ nhạt của mình mà thôi.

Tuy nhiên, từ khi ông qua đời, tình hình đã khó khăn hơn một chút.

Nói gì thì nói, ông mất đột ngột quá.

Một sáng mùa đông trời rét đậm hơn mọi ngày, Rintaro vào bếp thì chẳng thấy ông đâu. Vì hôm nào ông cũng dậy sớm nên nó đâm lo, bèn hé mắt dòm vào căn phòng kiểu truyền thống tối mờ, thì thấy ông nằm im trong tấm chăn đã không còn phập phồng theo nhịp thở. Trông ông không có dấu hiệu đau đớn, lặng yên như tượng, như thể chỉ đang ngủ thôi nên anh bác sĩ sống gần nhà vội vàng chạy qua xem tình hình bảo nó rằng chắc ông đã mất ngay sau một con nhồi máu cơ tim đột ngột, không có cả thời gian để đau.

“Ông đã thanh thản vãng sanh rồi,” anh nói.

Đã “vãng” lại còn “sanh”, từ chi mà lạ, cái ý nghĩ đẩu đâu ấy có lẽ là dao động tinh thần duy nhất của Rintaro.

Còn anh bác sĩ lúc bấy giờ xem chừng đã nhận ra ngay hoàn cảnh khó khăn mà Rintaro vừa rơi vào, nhoằng cái, một người bà con đâu đâu tự xưng là dì của Rintaro từ phương trời xa xôi nào đó ào tới. Người phụ nữ coi bộ rất tử tế ấy đã lo liệu chu toàn từ thủ tục chứng tử cho tới đám tang và những nghi lễ khác.

Rintaro chỉ biết nhìn theo, lòng trống rỗng chẳng cảm nhận được gì, cũng không nghĩ tới chuyện đeo một tí nét buồn lên mặt cho hợp cảnh. Nhưng mà, tưởng tượng mình vật vã khóc ròng trước di ảnh ông, nó thấy cứ lố lố thế nào. Vừa buồn cười, vừa giả tạo. Trong đầu nó hiện lên ngay hình ảnh ông nằm trong quan tài cười khổ mà mắng: “Thôi ngay, cái thằng bé này!”

Thế là, từ đầu đến cuối, Rintaro tiễn đưa ông trong lặng thinh.

Sau khi đưa ông về nơi an nghỉ cuối cùng, trước mắt nó còn lại một người dì nhìn mình âu lo, và một cửa hiệu.

Cái cửa hiệu này, gọi là “của nợ” thì có hơi quá đáng, nhưng gọi là “tài sản thừa kế” thì lại nổ hơi to.

Đó là một tiệm sách cũ bé tẻo teo nằm trong góc phố, treo biển “Tiệm sách Natsuki”.

“Natsuki ơi, ở đây đúng là toàn sách hay bá cháy.”

Bên tai Rintaro vang lên giọng con trai.

Nó không ngoảnh lại, vẫn nhìn kệ sách to đùng trước mặt mà đáp cụt ngủn: “Thế ạ”. Cái kệ sách đồ sộ cao từ chân đến tận trần nhà, trên đó chứa không biết cơ man nào là sách.

Đây Shakespeare, kia Wordsworth, đó Dumas, rồi Stendhal, Faulkner, Hemingway, Golding... Vô số kiệt tác văn học cốt cán của thế giới đang uy phong lẫm liệt nhìn xuống Rintaro. Chúng đều là những cuốn sách cũ có tuổi đời đã cao, nhưng chẳng cuốn nào toát ra cái vẻ “cũ xì” cả, hẳn đều nhờ ông trước đây chưa ngày nào bỏ bê việc chăm nom, lau chùi.

Ngay dưới chân nó là chiếc lò sưởi dầu già cỗi đang cháy đỏ, cái lò sưởi được nết chăm làm nhưng hiệu quả thì phập phù, nên không khí trong tiệm vẫn lạnh tê tái. Nhưng Rintaro biết, cảm giác lạnh thấu xương này không chỉ do nhiệt độ gây ra.

“Tạm thời anh lấy cuốn này và cuốn này. Tổng cộng bao tiền?”

Nghe câu hỏi, Rintaro hơi nghẹo đầu, nheo nheo mắt. “3200 yên,” nó đáp khẽ.

“Trí nhớ của em vẫn đỉnh như mọi khi nhỉ?”

Akiba Ryota - đàn anh cùng trường lớn hơn nó một lớp - cười nhăn nhó.

Akiba khá cao, có đôi mắt rất sáng, mang khí chất thơ thới thoải mái, tràn trề tự tin, nhưng không khiến người khác bực mình. Thật ra, ngoài đôi bờ vai rắn chắc đã tôi luyện được ở câu lạc bộ bóng rổ, cậu còn sở hữu cái đầu của học sinh giỏi nhất nhì trong khối. Chưa hết, vì có người bố hành nghề bác sĩ tư trong thị trấn, cậu ngày nào cũng học lấy học để. Thế nên, Akiba là người đối lập hoàn toàn với Rintaro về mọi mặt, theo đúng nghĩa đen.

“Uầy, mua được đống này hời ghê.”

Akiba tấm tắc trong khi đặt một chồng năm, sáu cuốn sách lên bàn thu ngân. Bậc đàn anh văn võ song toàn này không ngờ còn là một con mọt sách, cũng là một trong số ít khách quen của tiệm sách Natsuki.

“Tiệm sách này thích thật đấy.”

“Cảm ơn quý khách. Anh ưng cuốn nào cứ từ từ mà lựa ạ. Bổn tiệm sắp sửa ngừng kinh doanh nên giảm giá xả kho.”

Giọng Rintaro cứ đều đều vô cảm nên khó mà đoán được nó đang nói thật hay đùa.

Akiba á khẩu một khắc rồi nhũn nhặn nói tiếp.

“Chia buồn chuyện ông em nhé, vất vả cho em quá.”

Rintaro nhìn về hướng giá sách, vẫn giữ vẻ bình thản, làm bộ như đang tìm cuốn sách nào đó.

“Nghe nói trước hôm đó thôi, ông còn nhàn nhã ngồi đọc sách ở đó, vậy mà... Đột ngột quá.”

“Em cũng cảm thấy vậy.”

Rintaro đồng tình, nhưng bằng một giọng điệu xã giao hoàn hảo không chút cảm xúc, thậm chí chẳng thèm gật đầu một cái. Akiba không có vẻ phật ý gì, cậu quay nhìn thằng bé lớp dưới đang đứng ngửa cổ dòm lên giá sách.

“Nhưng anh không đồng tình với cái kiểu ông vừa mất em đã tự ý nghỉ học không nói một lời với ai đâu nhé, mọi người lo lắm đấy.”

“Mọi người là những ai thế ạ? Em không biết người bạn nào có vẻ sẽ lo lắng cho mình cả.”

“Ra vậy, vì em gần như không có bạn bè mà nhỉ? Nhẹ nhàng tự do thật.”

Akiba khẳng định trớt quớt.

“Nhưng chắc chắn ông sẽ lo đấy. Lo cho em nhiều như vậy, ông không siêu thoát được, đến giờ vẫn còn làm vong hồn vương vấn quanh đây thì sao? Thế chẳng phải là em làm khổ ông à?”

Nói nghe thấy ghê, nhưng giọng Akiba lại phảng phất vẻ hiền từ.

Có lẽ vì cũng khá gắn bó với tiệm sách Natsuki, bậc đàn anh ưu tú Akiba bất thần đặc biệt để tâm đến đứa em khóa dưới có khuynh hướng nhốt mình trong nhà này. Ở trường, Akiba cũng hay hồ hởi bắt chuyện với Rintaro, và việc cậu cố tình lui tới mài mông ở tiệm sách trong thời điểm Rintaro gặp nhiều khó khăn đã thể hiện sự quan tâm “theo kiểu Akiba” rõ ràng hơn hết.

Rintaro vẫn im thin thít, sau một hồi nhìn nó chằm chằm, Akiba nói tiếp:

“Này nhóc. Em sắp chuyển đi thật đấy à?”

Mắt không rời giá sách, Rintaro gật đầu:

“Chắc thế ạ. Em định chuyển đến ở với dì.”

“Ở đâu thế?”

“Em chịu. Nói chi đến nhà dì, ngay cả mặt dì thì em cũng vừa mới biết thôi.”

Rintaro đáp rất thản nhiên, thế nên càng không biết được nó nói câu ấy với tâm trạng gì.

Akiba khẽ nhún vai rồi đưa mắt nhìn xuống cuốn sách trên tay.

“Vậy nên mới giảm giá xả kho à?”

“Vâng, là thế đấy.”

“Chỉ là... anh chẳng thấy tiệm sách nào có nhiều sách hay như chỗ này. Thời buổi này hiếm có tiệm nào sở hữu trọn bộ Proust [*] bìa cứng lắm. Cuốn Tâm hồn say đắm [*] anh đã tìm suốt bao lâu không thấy mà ở đây lại có đấy.”

“Ông mà nghe được chắc vui lắm ạ.”

“Giá như ông còn sống thì vui hơn bao nhiêu... Anh cũng có thể chơi cùng em, vậy là kiếm được sách quý dễ ợt, quá tiện. Em chuyển đi như vậy không phải quá đường đột sao?”

Mấy lời trâng tráo của Akiba nếu lộn lại 180 độ thì nghe cũng có ý quan tâm, nhưng Rintaro chẳng biết đáp sao cho hay. Thế là rốt cuộc nó cứ thao láo ngó bức tường của tiệm sách.

Ở đó chất một núi sách cao ngất.

Tuy mang tiếng tiệm sách cũ, nhưng nơi này có một bộ sưu tập sách kinh điển không bao giờ lỗi thời, lại gom góp được rất nhiều sách hiếm đã tuyệt bản, nên thậm chí còn toát ra một vẻ làm ăn khấm khá, xét riêng lĩnh vực kinh doanh sách cũ thời buổi hiện nay. Thế nên, đánh giá của Akiba, sau khi lược bỏ phần quan tâm các thứ, thì cũng rất chân thực.

“Em định bao giờ đi?”

“Chắc khoảng một tuần nữa ạ.

[*] Marcel Proust, nhà văn Pháp, tác giả của Đi tìm thời gian đã mất

[*] Tiểu thuyết L'âme enchantée của nhà văn Pháp từng nhận giải Nobel văn học năm 1915, Romain Rolland

“Sao lại ‘chắc”? Cái tính qua loa đại khái của em mãi chẳng chữa được nhỉ?”

“Nghĩ ngợi thì cũng có ích lợi gì đâu ạ. Quyền quyết định có nằm ở em đâu.”

“Ừm, cũng phải ha?”

Akiba khẽ nhún vai, nhìn quyển lịch nhỏ đặt ở góc bàn thu ngân.

“Tuần sau là đúng dịp Giáng sinh đấy. Khổ cho em quá. ”

“Em cũng không quan tâm lắm. Không như anh, em chẳng có kế hoạch gì đặc biệt cả.”

“Em cứ nói thế! Người phải sắp xếp hết kế hoạch này tới kế hoạch nọ như anh đây cũng mệt lắm đấy. Thi thoảng anh cũng nổi cơn thèm một đêm nhàn nhã cô liêu, nằm ngóng đợi ông già Noel chứ bộ.”

Akiba cười ha ha một lúc nhưng thấy Rintaro chỉ lãnh đạm đáp “Thế ạ”, bèn xị mặt chán nản, thở dài.

“Em thì chắc sẽ nghĩ đến nước này rồi chẳng việc gì phải cố gắng đến trường nữa, nhưng người ta bảo có đi cũng nên để cái tình ở lại mà. Trong lớp hẳn cũng có bạn nào đó đang lo lắng cho em đấy.”

Trên chiếc bàn thu ngân mà Akiba vừa liếc qua, có đặt vài tờ giấy in và một cuốn sổ. Là “sổ liên lạc” khi nghỉ học.

Cuốn sổ đó không phải đồ Akiba mang tới. Mới nãy, cô bạn lớp trưởng đã mang qua cho Rintaro.

Cô bé là Yuzuki, nhà ngay gần đây, quen Rintaro từ thời tiểu học. Nhưng Yuzuki tính mạnh mẽ táo bạo như con trai, hẳn nhiên không hợp cạ với Rintaro ít nói và khép kín. Lúc mang sổ qua, thấy Rintaro lơ đãng ngó lên kệ sách trong tiệm, cô bé chẳng thèm giữ ý mà thở dài thườn thượt.

“Lúc nào cũng đeo bộ mặt không màng thế sự mà rúc trong xó nhà. Ông có ổn không đấy?”

“ Có ổn không ” ư? Rintaro nghiêng đầu bối rối. Cô bạn lớp trưởng nhăn tít cặp lông mày, quay sang Akiba đứng ngay bên cạnh.

“Anh tụ tập chơi bời với cậu này không sao chứ? Mấy người trong câu lạc bộ bóng rổ tìm anh đấy.”

Nói với đàn anh mà Yuzuki chẳng thèm khách khí. Cô bé chỉ nói có thế rồi đi thẳng.

So với những quan tâm thừa thãi hay ánh mắt cảm thông, cái lối cục mịch thẳng thừng ấy chân thật tự nhiên hơn nhiều, và tạo ra một ấn tượng kỳ lạ rất “Yuzuki”.

“Lớp trưởng lớp em lúc nào cũng nhiệt huyết nhỉ?”

“Bạn ấy có trách nhiệm thật đấy. Đâu cần tự mình cất công mang sổ liên lạc tới tận đây cơ chứ...”

Có thể vì gần nhà nên cô bé đã trực tiếp mang qua luôn, nhưng trong những ngày rét thở ra khói trắng này thì chỉ tiện đường ghé qua thôi chắc cũng lấy làm phiền lắm, Rintaro thật lòng thấy cảm thương.

“Vậy, tổng cộng 6000 yên ạ”

Rintaro đứng dậy, nói. Akiba nhướng một bên mày.

“Giảm giá xả kho gì mà không rẻ lắm nhỉ...”

“Giảm 10% thôi. Anh đừng có mặc cả nữa đấy, toàn danh tác cả.”

“Đúng là Natsuki.”

Akiba cười, rút tiền khỏi ví, nhặt khăn quàng và găng tay vứt bừa bãi trên bàn lên, vừa đeo cặp lên vai vừa nhắn nhủ.

“Mai đến trường đi nhé.”

Cậu nở nụ cười rạng rỡ như mọi khi rồi bước ra khỏi tiệm.

Đột ngột, tiệm sách chìm vào im lặng. Rintaro chợt nhận ra, bên kia tấm cửa lưới, hoàng hôn đang buông xuống, bầu trời nhuộm màu đỏ rực. Trong góc tiệm, chiếc lò sưởi sắp cạn dầu cất tiếng kẽo cà kẽo kẹt ai oán.

Đã đến giờ phải lên lầu chuẩn bị cơm tối. Hồi sống cùng ông, Rintaro cũng lo việc nấu cơm tối, nên đối với nó đó cũng chỉ là một công việc thường nhật bình thường.

Nhưng lúc này, nó cứ đứng chôn chân, nhìn mãi ra ngoài cửa.

Trời tối hơn, lò sưởi đã cạn dầu, cái rét bắt đầu bao trùm lấy gian tiệm, nhưng Rintaro vẫn đứng im lìm.