29 - Những Khía Cạnh Của Tuổi Trẻ

Trên màn ảnh truyền hình, thỉnh thoảng chúng ta nhìn thấy cảnh các thiếu niên tay mang còng, đang bị cảnh sát áp dẫn lên xe, hay các báo chí tường thuật những vụ cướp bóc, hãm hiếp mà thủ phạm phần lớn là những thiếu niên tuổi từ 14 tới 20 học sinh các lớp trung học.

Tìm hiểu về thân thế các em, thuộc đủ thành phần, hoàn cảnh khác nhau. Có em mồ côi cả cha lẫn mẹ, hay cha mẹ chưa đi được, gởi con đi trước để làm đầu cho sau này bảo trợ cho cả nhà đi tỵ nạn nước ngoài. Trước khi đi, các em đã được cha mẹ ân cần dặn dò nói rõ gia đình đặt hết hy vọng vào em. Cả nhà phải nhịn ăn nhịn mặc, còn phải vay nợ mới đủ tiền mua chỗ cho em vượt biển ra khỏi quê hương đau khổ. Em mang trong đầu một hy vọng, một tương lai cho gia đình, em đè nén lòng nhớ nhung cha me, lấy hết can đảm, liều lĩnh ra đi một mình, chịu biết bao những sự sợ hãi đói khát mới qua tới trại tỵ nạn, bị người ra hất hủi ngược đãi, tứ cố vô thân, tìm chỗ bám víu, rút cục cũng nhập với những em đồng trang lứa, đồng hoàn cảnh, lang thang ngày này sang ngày khác, chờ các phái đoàn đến phỏng vấn, cứ bị chê là thiếu niên độc thân. Chán nản thất vọng, ở trại quá lâu người ta cũng nhận cho em đi vì “nhân đạo”.

Đến được đất nước tự do với biết bao mộng đẹp, được người bảo trợ giúp đỡ, đưa đi học, đi làm, em không chịu khép mình vào vòng trật tự như mọi người. Khốn thay! Trước kia trong thời gian ở trại không người dẫn dắt, em sống buông thả tụ tập nhau đi lêu lổng, quen nhiều thói hư tật xấu, lười biếng. Đến khi hết hạn chính phủ trợ cấp lại không chịu đi tìm việc làm hay đi học, đương nhiên em phải rơi vào vòng du đãng. Trường hợp trên không do lỗi hay trách cha mẹ được.

Có nhiều em từ nhỏ vẫn học hành ngoan ngoãn, nhưng cha mẹ sinh con, trời phú tính nên ở trường học các thày, các cô cũng phân chia ra trong lớp những em cùng trình độ học riêng với nhau. Cha mẹ không chịu tìm hiểu về con khi thấy con học hành thua kém, cha mẹ chỉ biết mắng chửi là lười biếng ngu dốt, hắt hủi em: xấu hổ nhục nhã, tức nước vỡ bờ, nên tìm lối thoát bỏ nhà ra đi du đãng, cướp bóc hay cầm súng giết người để tỏ tính cách anh hùng của tuổi trẻ.

Người ta thường nói, dậy con từ thuở lên ba, lòng trí chúng như tờ giấy trắng, hay bắt chước, nên ngày xưa có câu chuyện Mạnh mẫu, mẹ ông Mạnh Từ phải dọn nhà đi chỗ khác để tránh cho con khỏi lấy gương xấu của người trong xóm. Trẻ con hay quan sát lối sống của cha mẹ. Nếu chúng thích những gì chúng nhìn thấy hàng ngày, nếu những việc làm của cha mẹ làm chúng cảm kích, thích thú, chúng sẽ bắt chước và rập khuôn lối sống đó. Hãy tập cho chúng biết ngoan ngoãn với người lớn, biết nhường nhịn nhau, biết thương yêu người đau khốn cùng, biết thông cảm với những cảnh thương tâm đang tiếp diễn nhiều nơi.

Trong công viên hay ngoài bãi biển, những ông bố bà mẹ để kiệu con trên vai thình thoảng lại chọc cho con cười, còn có cảnh nào sinh động đẹp đẽ hơn. Nhiều ông bà già dắt cháu đi chơi, mỏi chân lại ngồi xuống ghế, kể truyện thần tiên cổ tích cho các cháu nghe. Sau khi đi làm về, chiều đến, cả nhà tề tựu chung quanh bàn ăn, bố mẹ mỉm cười vừa ăn vừa nghe các con tíu tít kể lại truyện ở nhà trường, mầm mống hạnh phúc đang phát triển.

Biết các con có lỗi, không bao giờ nên mắng nhiếc các con trong bữa ăn, “Trời đánh còn tránh miếng ăn”, hãy để lúc thuận tiện gọi riêng con tới một chỗ cắt nghĩa lỗi lầm của con, tránh cho nó khỏi xấu hổ hay gương xấu trước mặt anh chị em nó. Các con khoe với bố mẹ được điểm tốt ở nhà trường, thắng được một trò chơi nào, tập được một bàn đàn hay, bố mẹ đừng tiếc một lời khen với bộ mặt hân hoan dù trong người bố mẹ có nhiều điều không vui, cũng nên cố gắng làm vui lòng con.

Phải công bằng, đừng bao giờ tỏ ra con yêu con ghét, đối với con có nhiều tính tốt đáng yêu cũng như con có nhiều tính xấu đáng ghét.

Mỗi tuổi mổi lớn, các em bắt đầu tìm hiểu để ý đến đối tượng, cha mẹ nên thận trọng hơn, theo dõi các con giao du với bạn bè thuộc thành phần nào hầu kịp thời khuyên bảo ngăn chăn những bạn xấu rủ rê con mình vào đường bất chính.

Có thời giờ chuyện vãn với con để tìm hiểu, thông cảm suy tư của con cái, kịp thời dậy dỗ hướng dẫn con đi vào đường ngay nẻo chính. Đừng bao giờ bắt nó giống mình, hãy làm gương, không cần nói, không chửi mắng, từ từ bằng công việc làm săn sóc, hỏi han, yên ủi, khuyến khích.

Cây xanh thì lá cũng xanh, cha mẹ hiền lành để đức cho con. Tự thân cha mẹ thế nào? Có tu thân thì mới tề gia… Bố mẹ nói dối lừa đảo, đâu có thể trách con trộm cướp du đãng. Cha mẹ với lối sống buông tuồng, rượu chè, cờ gian bạc lận, chửi nhau, đánh nhau, làm gương xấu cho các con như trong Thánh kinh có nói: “Thà buộc đá vào cổ con mà ném xuống sông”. Luôn luôn nói lời thô bỉ, tục tĩu, nói xấu nhau, ông ăn chả bà ăn nem, vì thế không khí gia đình trở nên nặng nề u uất. Con cái sẽ đi tìm “thiên đường hưởng thụ” ở những nơi khác thay vì gia đình.

Nếu chúng ta nhận được nhưng ưu khuyết điểm nay, làm ăn lương thiện, luôn luôn cầu tiến thì con cái sẽ học nơi cha mẹ và trở thành nhưng người hữu dụng sau này.

Nghệ thuật giáo dục là lắng nghe và khuyến dụ hướng dẫn các em tin tưởng, tự tìm niềm tin, tự ý làm phải, lớn lên với ý thức trách nhiệm và áp dụng sáng kiến.

Mong các bậc phụ huynh hãy tìm một đường hướng thích hợp để cứu vãn một số thanh thiếu niên đang đi lầm đường để biến các em thành người hữu dụng cho tổ quốc, cho giống nòi.