Ba anh dốt làm thơ Và-Con chó đá

Ba anh học trò gặp nhau ở giữa đường lấy làm mừng rỡ, tay nắm mặt mừng, rồi nói với nhau: “Mang tiếng là học trò mà mình không làm nên thơ phú, khiến người đời không phục. Vậy sẵn đây ba ta nên hợp sức làm thơ”.

Cả ba người đều vui mừng đắc ý. Anh thứ nhất nhìn quanh quất thấy một cái hang, có một con cóc từ trong hang nhảy ra, tức thì anh ta làm nên câu thơ:

Con cóc trong hang, con cóc nhảy ra,

Anh thứ hai làm tiếp câu thứ nhì:

Con cóc nhảy ra, con cóc ngồi đó

Anh thứ ba cũng trổ tài nhả ngọc phun châu:

Con cóc ngồi đó, con cóc nhảy đi.

Làm xong, mỗi anh một câu thơ như vậy rồi, cả ba đọc đi đọc lại và lấy làm ưng ý lắm. Một anh bỗng giật mình nói:

- Hễ học hành giỏi thì thế nào cũng phải chết, mình như vầy thì trời chắc không để yên.

Nói rồi cả ba sai tiểu đồng đi mua ba cỗ quan tài để dành sẵn đó. Thằng tiểu đồng lơn tơn tới một cái quán ghé vào uống nước. Một anh kia thấy vậy hỏi thăm. Nó khoe rằng ba ông thầy của nó thông minh tài giỏi hơn người, chỉ trong chốc lát làm xong bài thơ, làm rồi sợ Trời quở nên sai nó mua hòm sẵn chờ chết đem chôn. Anh kia bèn hỏi bài thơ thế nào, thằng tiểu đồng đọc một mạch xong ba câu thơ con cóc.

Anh kia bật cười nghiêng cười ngửa, cười sằng sặc đỏ cả mặt tía cả tai, rồi nói với thằng tiểu đồng:

- Mầy có đi mua hòm nhớ mua giùm tao một cái.

Thằng tiểu đồng hỏi mua hòm làm chi vậy, anh kia mới nói rằng:

- Tao cũng phải mua hòm để sẵn đó, nếu có cười lỡ đứt ruột thì có sẵn mà chôn.

Con chó đá

Có hai anh em nhà kia, người anh thì gian ngoan còn người em thì hiền từ, người anh lợi dụng đoạt hết cả của cải trong nhà sau khi cha mẹ chết. Người anh chỉ thí cho vợ chồng người em một túp lều rách nát và cũng không buồn giúp đỡ món gì. Tuy vậy, vợ chồng người em cũng cắn răng chịu đựng cảnh cơ hàn.

Vào một buổi chiều, vợ chồng người em vừa nấu xong nồi cháo ngồi lại chia nhau ăn, thì từ bên ngoài có một cụ già gầy yếu, mình mẩy lở lói bước vào kêu đói.

Vốn tánh nhân từ, vợ chồng người em liền bước ra cửa dắt cụ già vào trong nhà, nhường cả nồi cháo cho cụ già đang đói.

Ăn xong, da thịt cụ già trở nên hồng hào, cụ gọi vợ chồng người em bảo rằng:

- Vợ chồng nhà ngươi thật là tốt bụng, nhà không đủ gạo nên mới nấu cháo mà ăn, nhưng khi thấy ta đói khát thì lại nhịn nhường, khiến ta mang ơn rất nặng. Để đền đáp lại, xin vợ chồng nhà ngươi hãy theo ta vào núi, ta sẽ trả ơn cho.

Nói rồi cụ già dắt vợ chồng người em đến bên một con chó đá, cầm cây gậy đập vào đầu chó đá ba cái, chó liền há miệng ra. Cụ già bảo người em:

- Trong miệng chó là cả một kho tàng, nhà ngươi hãy để tay vào muốn lấy bao nhiêu thì lấy.

Người em làm theo lời. Quả nhiên trong miệng chó đá đầy cả vàng khối. Nhưng người em chỉ lấy đủ dùng thôi. Trở về nhà, vợ chồng người em mang vàng làm vốn buôn bán, chẳng bao lâu giàu to.

Nhân đi qua làng, người anh thấy người em nay được nhà cao cửa rộng, quần áo phủ phê, thì tò mò muốn biết bí quyết làm giàu, mới ghé vào nhà em giả là thăm viếng rồi hỏi qua công chuyện làm giàu.

Người em thật thà có sao nói y như vậy.

Người anh lập tức trở về nhà biểu vợ ngã heo giết gà làm một mâm cỗ thật long trọng để đi mời cụ già ăn xin đói khát tới ăn. Người anh khỏi mất công đi tìm, cụ già chống gậy tìm tới nhà đúng vào lúc đói. Vợ chồng người anh mừng rỡ thỉnh cụ già lên ngồi ván giữa ép ăn, ép uống rồi xin cụ đưa tới chỗ con chó đá đặng lấy vàng.

Khi tới nơi, cụ già cũng cầm gậy đập vào đầu chó đá ba cái, miệng chó há ra. Nhìn vào trong thấy vàng khối rực, người anh động lòng tham, đút cả hai tay vào miệng chó, hốt cả đống vàng. Miệng chó thì nhỏ, cả hai tay đút vào đã chật rồi lại còn cả một đống vàng thì tài nào rút ra được.

Người anh loay hoay một hồi, đến giờ chó ngậm miệng lại, kẹp cả hai tay người anh ở trong không làm sao rút ra được. Người anh kêu cứu thì cụ già đã biến mất rồi.

Không còn biết làm sao, người anh đành để hai tay kẹp trong miệng chó đá từ ngày này qua ngày nọ cho đến chết.