Ý Nghĩ Mới.

Khi Cô-xchi-a đã lau sạch máng và đã thay thế chiếc áo ngắn em vẫn mặc khi làm việc bằng áo bông chần, Ca-chi-a đề nghị:

- Cậu có đi xem bộ phim “Đánh tan bọn Đức ở ngoại ô Mát-xcơ-va” không?

Cô-xchi-a đồng ý: nếu bạn đã muốn giảng hoà thì em cũng bằng lòng.

Phải nửa tiếng đồng hồ nữa buổi chiếu phim ở câu lạc bộ mới bắt đầu. Cô-xchi-a đi thong thả từ phân xưởng này tới phân xưởng kia, hai tay chắp sau lưng, lòng đầy tự hào về thành tích em đạt được hôm nay. Bảy mươi lăm phần trăm có phải chuyện đùa đâu: như vậy đã là ba phần tư định mức rồi. Cần tranh thủ thời gian thêm nữa, bố trí thời gian chặt chẽ hơn nữa, là khắc đạt một trăm phần trăm định mức! Lúc sáng em lại thay dao luôn, tiếc quá đi mất!

Trước hết em vào thăm Nhi-na Páp-lốp-na. Thời gian gần đây chị gần như ở lại nhà máy suốt và mải mê làm việc đến nỗi mặt chị hốc hác hẳn đi. Nhi-na Páp-lốp-na đang đứng bên cạnh bể tôi điên: chị nhìn chiếc đồng hồ đeo tay xinh xinh của mình, còn ông Đi-kéc-man, thợ tôi chính của phân xưởng nhiệt luyện, thì dùng kẹp giữ một chi tiết đã được nhúng vào trong chì nóng chảy.

- Theo dõi thời gian! – Nhi-na Páp-lốp-na ra lệnh.

- Một! – ông Đi-kec-man nhấc chiếc cốc nóng đỏ ra khỏi chì. – Hai! – ông hô và đập mạnh chiếc kẹp vào thành bể tôi làm những giọt chì óng ánh bắn khỏi chiếc cốc; ông nhúng cốc vào thùng dầu, giữ nguyên nó trong đó một chút rồi rút ra. – Bây giờ ba này! – ông nói rồi nhẹ nhàng đặt cái cốc màu đen ấy lên bàn sắt.

- Chào cháu! – Nhi-na Páp-lốp-na chào Cô-xchi-a. - Đợi cô một tí nhé. - Chị tới chỗ các nhân viên kiểm tra, trao đổi tình hình công việc với họ, rồi quay trở lại, kéo tay áo len trùm lên chiếc đồng hồ đeo tay và nói: - Hôm nay chúng ta làm thế là đủ. Trong lô vừa rồi có bảy chiếc đạt yêu cầu trong số mười chiếc, và một chiếc phế phẩm cho phép… Có thể coi chúng ta đạt bảy mươi lăm phần trăm… “Thành tựu rực rỡ” là thế đấy. Chán quá đi mất… Ngày mai chúng ta sẽ thử phương thức của giáo sư Cô-lư-sép.

Ông Đi-kec-man lấy khăn tay lau bộ râu rễ tre bạc trắng, rồi lại cầm lấy kẹp.

- Xin lỗi đồng chí kỹ sư! – ông bực tức nói. – Có lẽ đồng chí còn nhớ trong cuộc họp đảng uỷ mọi người đã nói với chúng ta những gì chứ? Dù có phải tôi cái cốc quỷ quái này trong vàng, chúng ta cũng sẽ được cung cấp vàng nguyên chất kia mà. Nghĩa là chúng ta phải làm việc và không chán nản. Tôi nói điều đó với tư cách một người đã già và một Đảng viên trẻ của Đảng.

Đồng chí làm việc suốt từ sáng rồi. Đồng chí hãy nghỉ một chút đi.

- Từ sáng đồng chí cũng có nghỉ ngơi gì đâu. Nhưng tất nhiên, nếu đồng chí nhất quyết yêu cầu, thì tôi cũng có thể nghỉ chút ít. Mà giáo sư Cô-lép-sư khuyên chúng ta nên làm thế nào nhỉ?

Hai người bắt đầu bàn bạc xem phải để cốc trong chì bao lâu. Nhi-na Páp-lốp-na quên bẵng Cô-xchi-a đang đứng chờ, nhưng như thế lại hóa hay. Vừa mới đây em còn muốn khoe thành tích của em, nhưng niềm vui sướng của em đã tan biến mất. Vẻ mặt đăm chiêu, em đi sang phân xưởng hai.

Xtu-ca-tsép đành nửa ca để dạy các thiếu niên, anh chỉ đứng máy có nửa ca, nhưng anh vẫn hoàn thành một định mức rưỡi như anh đã cam kết hôm cuối năm, bởi vậy đôi khi anh phải ở lại làm thêm. Xung quanh cỗ máy của anh các công nhân đang tranh cãi sôi nổi.

- Tốc độ cắt cao và sản phẩm nhiều thì dễ hiểu rồi - một người nói, - Xtu-ca-tsép, cậu làm như vậy chẳng có gì là lạ. Nhưng bây giờ đã hết dao bằng “Hợp kim cứng pô-bê-đít”, còn thép gió thì bị cháy ngay. Cậu hãy thử phương thức gia công mới xem nào!

- Tớ sẽ chứng minh rằng théo gió chịu đựng được, nếu ta làm nguội nó, - Xtu-ca-tsép đáp lại bằng một giọng thách thức.

- May là cỗ máy của cậu đã có bộ phận bơm nhũ tương làm nguội, chứ chúng tớ yêu cầu làm bộ phận ấy mãi rồi mà cứ như húc đầu vào đá. Công việc tiến hành chậm như rùa, dao thì cháy… Chả biết làm thế nào!

Các công nhân tiện trở về máy của họ, còn Cô-xchi-a đứng nhìn như dán mắt vào dải phoi kim loại màu xanh chạy từ dao ra.

Một tia nhũ tương vàng vàng rơi vào dao và phụt hơi ra xì xì khi chạm vào kim loại nóng bỏng.

- Cắt khoẻ vào nhé, thật khoẻ vào! – Xtu-ca-tsép đẩy chiếc mũ lưỡi trai lên đỉnh đầu và nói. – Ta sẽ chứng minh rẳng có thể nâng chế độ gia công lên gấp rưỡi. Chỉ cần…

Bỗng có tiếng rít chối tai mà Cô-xchi-a đã có dịp nghe thấy khi Ca-chi-a làm cháy dao. Nụ cười biến mất khỏi gương mặt Xtu-ca-tsép.

- Vẫn cứ bị cháy! – anh lẩm bẩm và tắt máy rồi nhìn con dao, đăm chiều suy nghĩ. – Đúng là mình cho tốc độ cắt cao quá. Ở phân xưởng chưa ai làm như vậy. Nhưng làm theo lối cũ mình lại chẳng thấy thích nữa.

- Có thể nâng cao chế độ làm việc ở máy “Bu-sơ” được không anh? – Cô-xchi-a rụt rè hỏi. – Nâng thêm một chút cũng được… chứ “Bu-sơ” cứ bò như rùa ấy anh ạ.

- Em không trông thấy dấu chì ở máy à? Cho phép các em thay đổi chế độ gia công ấy à, các em có mà làm loạn! Và nói chung, thấy người ta đang gặp chuyện thế này, phải biết đi chỗ khác đi chứ!

Đành phải đi chỗ khác thôi, thế là chẳng được việc gì. Sao lại chẳng được việc gì thế nhỉ? Trong đầu em trăn trở bao ý nghi băn khoăn. Mới ban nãy em còn thấy bảy mươi lăm phần trăm là một ngọn núi cao, nhưng bây giờ, con số ấy đã trở nên thấp hơn cả một ụ kiến.

Quên cả buổi chiếu phim, em bước ra sân. Ở đấy mọi người đang bốc dỡ phôi được chở từ nhà máy cán ống tới. Thủ kho vật liệu, một người béo lùn, đang hò hét điều khiển việc bốc dỡ. Dọc các bờ tường là một đống ống cao, trông giống như một tổ ong. So với đống kim loại này, cỗ máy Bu-sơ có vẻ bé nhỏ, bất lực.

Khi Cô-xchi-a nhớ tới chuyện xem phim, thì hoá ra buổi chiều đã hết và mọi người đã về cả.