Chương Năm - Lộ Bí Mật.
Một hôm, Nhi-na Páp-lốp-na và Cô-xchi-a cùng đi làm từ lúc trời còn chưa sáng rõ. Đợt giá rét đã dứt hẳn, thời tiết ấm áp, hai cô cháu thong thả bước.
- Công việc của cô chưa ổn, cháu ạ! – Nhi-na Páp-lốp-na phàn nàn. – Bao nhiêu nhà bác học đã tới đây, chính giáo sự Cô-lư-sép đã đỡ đầu chúng ta, nhưng trong số mười chiếc “cốc” đem tôi, vẫn chỉ có bảy chiếc rưỡi hoặc tám chiếc thành công. Tổng cục chấp nhận tỉ lệ phế phẩm khi tôi tốc là từ mười lăm đến hai mười phần trăm. Nhưng cứ một trăm chiếc lại mất mười lăm, hai mươi chiếc thì tiếc lắm cháu ạ! Bằng bất cứ giá nào cũng phải hạ tỉ lệ phế phẩm xuống mức thấp nhất mới được!
Từ trên cao, hai người trông thấy một đống lửa do các công nhân đào mương đốt.
Con mương đang tiến dần về phía quả đồi.
- Chẳng bao lâu nữa chúng ta sẽ có thêm một phân xưởng lắp ráp, chúng ta càng cần có nhiều sản phẩm mới hơn nữa, - Nhi-na Páp-lốp-na nói. – Công việc của cô phải được đẩy nhanh lên mới được. Còn các cháu, các cháu hãy sản xuất thêm nhiều “ống” nữa đi. Nhà máy ra lại mới nhận một nhiệm vụ cao hơn mức bình thường. Bắt đầu những ngày khẩn trương nhất đấy cháu ạ. - Chị im lặng một chút rồi hơi nhếch mép cười, nói: Cô-xchi-a, cô đến thất vọng về cháu mất thôi. Lúc đầu, cháu đã đạt ít nhiều kết quả, chẳng hạn cháu đã bắt buộc được Xe-va phải giúp đỡ các bạn gái, không khí ở nhóm bộ tứ của cháu đã khá hơn, nhưng… Cháu có cho rằng Xê-va đã làm việc tốt rồi không?
- Rõ ràng là bạn ấy đã làm việc tốt hơn cô ạ. Hôm qua, bạn ấy đã đạt định mức.
- Cô nghĩ rằng định mức không thể chứng minh được điều gì. Xê-va chưa thực sự ham thích công việc, công việc chưa trở thành hứng thú chủ yếu của bạn ấy. Bà An-tô-nhi-na An-tô-nốp-na nhận thấy một hiện tượng kì lạ lắm cháu ạ: Xê-va bí mật sấy khô bánh mì bỏ vào cái túi để ở dưới gầm giường. Bạn ấy còn dành dụm đường nữa chứ…
Bí mật đã bị lộ tẩy. Cô-xchi-a bối rối chờ xem phần tiếp của câu chuyện ra sao.
- Cô có cảm giác như Xê-va định trốn khỏi nhà máy thì phải, - Nhi-na Páp-lốp-na kết luận. - Tất nhiên không đời nào cô nghĩ rằng cháu cũng định trốn cùng với bạn ấy. Có phải thế không?
- Vâng ạ, - Cô-xchi-a trả lời.
- Cháu có hiểu rằng đó sẽ là một sự phản bội xấu xa không bao giờ có thể tha thứ được, không bào giờ có thể lãng quên được, cháu có hiểu như vậy không?
- Cháu hiểu ạ… Rồi Xê-va cũng sẽ quen công việc, không bỏ đi nữa đâu. Đó chẳng qua chỉ là sự dại dột thôi cô ạ…
- Cô thấy sợ một sự dại dột như thế! – Nhi-na Páp-lốp-na nói. - Nếu ko can ngăn được Xê-va, thì phải báo cáo với Di-na và bác Ba-bin. Đó là nghĩa vụ của cháu, vì hình như cháu có biết về ý định của Xê-va, cái mà cháu vừa gọi là sự dại dột ấy. Đã đến lúc Xê-va cần hiểu rằng chúng ta phải giúp đỡ các chiến sĩ ngoài tiền tuyến, không nghĩ quẩn nghĩ quanh gì nữa, phải cống hiến toàn bộ sức lực, toàn bộ tâm trí cho sản xuất. Cháu sẽ nói chuyện với Xê-va chứ?
- Vâng ạ, - Cô-xchi-a hứa, em vui mừng thấy Nhi-na Páp-lốp-na còn chưa nói chuyện này với ai.
- Còn Ca-chi-a thì cũng không được khoẻ lắm, - Nhi-na Páp-lốp-na băn khoăn nói. – Nó gầy tọp đi, chỉ còn thấy hai con mắt và tính khí của nó mà thôi. Chắc chắn không phải chỉ vì những hậu quả của đợt ốm hồi nọ đâu. Rõ ràng là nó giấu giếm một nỗi đau khổ gì đó, một nỗi lo lắng gì đó, cho nên sức lực mới kiệt quệ đi. Không có gì nặng nề hơn là nỗi đau đớn ra phải gánh chịu một mình. Cô-xchi-a, cháu hãy khuyên Ca-chi-a đi khám bệnh đi! Cháu hãy thuyết phục bạn ấy bằng được nhé!
Cuộc nói chuyện bất ngờ ấy kết thúc ở đó.