Một Trái Tim.
Vậy là ở sau hàng cột trong phân xưởng thanh niên có bốn công nhân mới đến làm ở nhà máy chưa được bao lâu. Vừa nắm được kỹ thuật chút ít, các công nhân trẻ này liền quyết định làm thế nào để chiếc máy “Bu-sơ” cũ kỹ trở thành một cỗ máy khỏe, mà muốn vậy thì phải làm thế nào để bốn trái tim công nhân kết hợp lại thành một trái tim lớn và khỏe.
Sau khi Cô-xchi-a nhận được chiếc phong bì màu xám, đôi khi em cảm thấy mình cô độc.
Bây giờ, cảm giác nặng nề ấy không quay trở lại với em nữa, bởi vì em quan tâm không những tới bản thân em, mà còn tới cả Ca-chi-a, Lê-na và Xê-va. Khi các bạn vui sướng em cũng vui sướng, còn khi các bạn buồn phiền, em cố gắng làm thế nào để nỗi buồn mau chóng qua đi.
Nếu Cô-xchi-a có điều gì không ổn, Ca-chi-a thế nào cũng hỏi: “Cậu sao thế, Cô-xchi-a?” – và tất cả đội đều giúp đỡ em.
Các em cùng đi làm, cùng về, cùng đến nhà ăn, cùng đi xem phim. Nếu có em nào đi đâu không rõ, tất cả đều lo lắng, còn nếu ai giữ bí mật điều gì, thì tất cả đều mếch lòng cho tới khi điều bí mật được bộc lộ ra mới thôi.
Trước kia Ca-chi-a cho rằng em giỏi hơn những người khác, còn bây giờ em tự hào đội của các em là đội ưu tú nhất trong phân xưởng. Lê-na vẫn hay kêu “ôi!” và vẫn thì thầm với Ca-chi-a như trước, nhưng em làm việc mỗi ngày một tốt hơn và đang chuẩn bị gia nhập Đoàn thanh niên cộng sản.
Xê-va thì sao? Xê-va có lẽ còn nhiều điều chưa rõ lắm. Cậu ta đã thôi hẳn, không chơi với Cô-li-a nữa, cậu ta làm việc không kém người khác, nhưng các em thấy hình như cậu ta vẫn có chuyện gì bí mật. Có lần cậu ta ra thành phố suốt một ngày nghỉ, lúc trở về cậu ta rất phấn khởi sôi nổi, mang cho mỗi người một chiếc kẹo hình con gà cắm trên cái que, rồi các em ngồi uống trà, mút kẹo – vui nhộn lắm. Nhưng chắc hẳn là đâu phải vì mấy chiếc kẹo hình con gà mà Xê-va đi suốt cả một ngày trời!
Ngoài ra, cậu ta còn đến ban quản trị nhà máy hỏi xem cậu ta có thư không, nhưng các em không biết cậu ta chờ thư của ai.
Ông đốc công già tin chắc rằng Cô-xchi-a là một cán bộ chỉ huy khá.
Cô-xchi-a đặt ra cho đội một nền nếp chặt chẽ - ngay cả việc sơn lại các tủ và các giá, em cũng bố trí vào những ngày nhất định. Em thường làm như sau. Thoạt tiên, em trình bày trong cuộc họp những điều em đã nghĩ ra được, em cố gắng làm thế nào để các bạn công nhận rằng em nghĩ đúng, sau đó, nếu có ai làm sai đi, em nói: “Sao, cậu không làm chủ được lời nói của cậu à?”. Lê-na thường ủng hộ em. Cán bộ chỉ huy những đội xung kích mới của thanh thiếu niên hay đến hỏi ý kiến em về vấn đề nền nếp. Em sẵn lòng góp ý kiến, sau đó em theo dõi xem tình hình ở các đội bạn ra sao.
Nhiều sự kiện lớn đã xẩy ra trong đời sống của hội. Chẳng hạn cả đội đã tham gia đại hội công nhân tiên tiến toàn thành phố tại nhà hát nhạc kịch.
Cô-xchi-a rất thích nhà hát to đẹp này, em học được ở các bạn mấy từ mới – “pác-te”[ix], “ban-công”, “ghế lô” – và được nghe những câu chuyện rất hay về việc các công nhân nấu thép, cán thép, những người chế tạo súng đại bác, những người chế tạo máy đang thực hiện lời thề của nhân dân vùng U-ran như thế nào.
Ca-chi-a và Lê-na mua cho hai bạn nam bàn chải đánh răng. Cô-xchi-a học ngay được cách đánh răng, một việc chẳng có gì khó, nhưng em bỗng nảy ra ý định sấy bàn chải trên lò, thế là bàn chảy bị cháy ngay. Em liền đề nghị Xê-va cho dùng chung bàn chải, nhưng Xê-va giải thích răng như thế mất vệ sinh, tức là có hại cho sức khỏe. Thế là Cô-xchi-a lại biết thêm được một điều hay nữa. Em mua bàn chải mới, còn tốt hơn chiếc trước…
- Cô-xchi-a, ra tớ bảo một tí!
Cô-xchi-a vừa chạy ra sân xem lấy phôi ở đống nào tốt hơn, thì trông thấy Cô-li-a. Hai em ra sau Hi-Mã-Lạp-Sơn, nơi phoi đổ cao như núi.
Cô-li-a giậm giậm chân tại chỗ rồi hỏi:
- Nghĩa là chấm dứt câu chuyện đi tìm vàng ở rừng tai-ga đấy phải không? Xê-va nó cứ lờ phờ thế nào ấy…
Vàng à? Tai-ga à? Đã lâu rồi Cô-xchi-a không nghe nói tới những điều ấy, lâu đến nỗi bây giờ nghe Cô-li-a hỏi, tim em đập mạnh hẳn lên. Có thể tim em đập mạnh hẳn lên còn vì từ trên mái nhà đã có những que băng nhỏ đầu tiên rủ xuống, có thể tim em đập mạnh hẳn lên vì ở chỗ chan hòa ánh nắng trên đống phoi Hi-Mã-Lạp-Sơn, tuyết đã sẫm màu và rỉ ra những giọt nước đùng đục. Cô-xchi-a chăm chú nhìn Cô-li-a, nhìn anh chàng Cô-li-a đau khổ mà cho tới nay, các bạn ở phân xưởng thanh niên vẫn còn nhắc đến chuyện cậu ta đã bị “hố” như thế nào khi đội xung kích đang tuyên thệ. “Nhà hoạt động bí mật” mếu xệch cái miệng nhỏ xíu, mỉm một nụ cười thảm hại.
- Tớ không chịu trách nhiệm về Xê-va. – Cô-xchi-a nói – Cậu đi mà nói chuyện với cậu ấy.
- Nhất định rồi! Tớ cũng định nói, nhưng nó quát lên: “Cậu cút đi với những thứ đồ chơi ngu xuẩn của cậu. Cần quái gì cậu cơ chứ! Cậu phải cám ơn Cô-xchi-a, vì nếu không có cậu ấy, tớ đã nói chuyện với cậu bằng cách khác rồi” – và nó giơ quả đấm ra như tớ là đứa trẻ con ấy. Thế có gớm không! Hay nó đã tìm được đứa khác cùng đi với rồi hả cậu?
- Chưa… chưa tìm được. – Cô-xchi-a suy nghĩ một chút rồi trả lời – Mà có lẽ chính Xê-va cũng không đi nữa đâu… - Em đưa vai hích Cô-li-a một cái rồi nói thêm – Cậu đừng buồn, mọi chuyện sẽ ổn cả thôi! Tớ có ý nghĩ… - rồi em chạy vào phân xưởng.
Đầu em nghĩ tới điều gì khi em nói lên những lời khiến Cô-li-a phải ngạc nhiên ấy? Đúng là hình như Cô-xchi-a có một ý nghĩ gì thật, nhưng đó là ý nghĩ gì thì chính em cũng không biết. Em chỉ nghĩ rằng ở phân xưởng sửa chữa có anh chàng Cô-li-a đang đi rông bên cạnh những cỗ máy “Bu-sơ” chưa làm việc hết công suất. Người lớn ở phân xưởng nhỏ bé này thay đổi luôn, không có ai quản lý Cô-li-a, cho nên cậu ta sinh lười nhác.
Chẳng bao lâu sau đã xảy ra những sự việc làm ý nghĩ của Cô-xchi-a trở nên hoàn toàn rõ ràng.