Chương Ba - Mẩu Thư Của Va-XI-LI.

Nhi-na Páp-lốp-na mệt mỏi buông người ngồi xuống chiếc ghế dài ở bên cổng nhà bà An-tô-nhi-na An-tô-nốp-na và nhắm mắt lại.

- Cô ngồi một tí đã, - chị bảo Cô-xchi-a. – Sao bây giờ cô thấy mọi chuyện lại khó thế nhỉ… Cô sẽ nói gì với Ca-chi-a đây? Cô sẽ nghe thấy nó nói những gì đây?

- Đừng ngồi đây cô ạ, - Cô-xchi-a trả lời. Em hoảng sợ khi nghĩ rằng nếu bây giờ không đạt được điều đó, thì sẽ không bao giờ đạt được nữa.

Mãi giờ đây em mới thấy rõ Nhi-na Páp-lốp-na đã thay đổi như thế nào trong mấy tháng nay, kể từ ngày em gặp lần đầu tiên. Vầng trán u tối, má hóp lại, mắt trũng sâu, còn đôi môi thì tái, hai khoé miệng hằn những nếp nhăn cay đắng. Nhìn gương mặt biến đổi hẳn vì đau khổ ấy, ai cũng phải thương xót.

- Ca-chi-a đang đợi đấy cô ạ, - em nhắc để đưa Nhi-na Páp-lốp-na ra khỏi trạng thái đờ đẫn, sững sờ.

Chị giật mình, đứng dậy rồi đi thảơng vào nhà; chị khẽ chào bà An-tô-nhi-na An-tô-nốp-na, hỏi thăm sức khoẻ Ca-chi-a, cầm lấy tay nắm cửa và ngoảnh về phía Cô-xchi-a. Bây giờ mặt chị nhợt nhạt, đôi mắt sáng rực. Có lẽ chị đang đợi một sự hỗ trợ.

- Bà ơi, mấy giờ rồi hả bà? Trời đã tối rồi mà vẫn chưa ai về bà nhỉ, - có tiếng nói yếu ớt từ phòng khách vọng ra.

Nhi-na Páp-lốp-na ưỡn thẳng người lên, bước qua ngưỡng cửa.

- Dì đây, Ca-chi-a, - chị bình tĩnh nói. – Con cảm thấy trong người thế nào?

Cô-xchi-a cũng vào phòng khách, để phòng xa, nhỡ Nhi-na Páp-lốp-na có cần đến em chăng. Bắt đầu một phút im lặng dài lê thê. Phút ấy kết thúc bằng một tiếng thở phào nhẹ nhõm khi Ca-chi-a lên tiếng:

- Dì đấy à, dì Nhi-na! Dì đến đây với con!

Trong cảnh tranh tối tranh sáng, Cô-xchi-a không trông rõ vẻ mặt Ca-chi-a, lúc ấy vẫn ngồi trên chiếc đi-văng nhỏ, và vẻ mặt của Nhi-na Páp-lốp-na, vừa ngồi xuống ghế bênh cạnh Ca-chi-a. Bây giờ Ca-chi-a phải trả lời câu Nhi-na Páp-lốp-na hỏi về sức khoẻ của em, nhưng em im lặng và Nhi-na Páp-lốp-na cũng không hỏi gì cả. Hai bóng người lặng lẽ ngồi trong bóng tối lờ mờ. Cô-xchi-a đứng yên không nhúc nhích, hoàn toàn bất động, bất động hơn cả khung cửa em đang tựa lưng vào.

Bỗng Nhi-na Páp-lốp-na chuyển nhanh sang ngồi bên đi-văng ôm lấy Ca-chi-a, siết chặt vào người mình rồi hôn đôi tay Ca-chi-a đang che mặt.

- Con yêu quý của dì… - Nhi-na Páp-lốp-na nói, giọng như ngạt thở. – Con gầy quá, con bé nhỏ quá… Sao ngón tay con ướt thế này… Con khóc thầm phải không?.. Con thầm lặng, thầm lặng mãi thế… - Rồi chị hôn, hôn mãi Ca-chi-a.

Cô-xchi-a rời phòng khách về gian nhà phụ. Sự việc em vẫn hằng mong muốn, em vẫn nghĩ tới đã bao lâu, nay đã xảy ra. Nhưng Cô-xchi-a chưa lần nào nghĩ tới điều gì sẽ xảy ra sau khi Nhi-na Páp-lốp-na và Ca-chi-a hoà giải với nhau, mà đó lại là điều nặng nề nhất. Em vừa vui sướng lại vừa đau xót, đau xót đến nỗi suýt nữa em gào lên khóc. Ngay sau đó người em rã rời, và em lại cảm thấy như lúc ban trưa ở sau hàng cột, khi em thấy em là người thưa. Cô-xchi-a lại cô độc, còn cảnh yên tĩnh cứ vây quanh em, đè nặng trái tim em.

Cánh cửa kêu két một tiếng, mở toang, để Nhi-na Páp-lốp-na bước ra, rồi nhẹ nhàng đóng lại.

- Cô-xchi-a, cháu ở đây đấy à? - chị hỏi và ngồi xuống giường, sau đó chị nói rất khẽ và dường như vẫn bình tĩnh: - Chú Va-xi-li hy sinh rồi cháu ạ…

Em không hiểu gì cả. Nhi-na Páp-lốp-na gục mặt xuống giường, hai tay ôm lấy đầu khóc nức nở.

Cô-xchi-a ngồi yên, đầu óc rối tung lên không suy nghĩ gì được nữa. Bỗng Nhi-na Páp-lốp-na nín bặt, dường như linh hồn đã rời bỏ thể xác mệt nhoài vì đau khổ của chị.

- Không phải như thế… cô nói không đúng,- Cô-xchi-a ấp úng.

- Không… hình như đúng đấy, - Nhi-na Páp-lốp-na đáp vẻ mệt mỏi, hờ hững. - Thế mà cô cứ hy vọng mãi! Cứ ấp ủ hy vọng mãi!… Hoá ra Ca-chi-a đã nhận được mẩu thư ấy.

Một người bạn chiến đấu của thượng uý Va-xi-li đã gửi cho Ca-chi-a bức thư do bố em viết vào phút cuối cùng trước khi Va-xi-li cùng nhóm của anh lên đường đi chọc thủng vòng vây của địch. Nhóm của anh đánh lên phía bắc, mở đầu một cuộc giao chiến kịch liệt, làm bọn phát xít lạc hướng, trong khi đó toàn bộ sư đoàn U-ran đánh mạnh ở phía khác và thoát khỏi vòng vây.

Nhi-na Páp-lốp-na và Cô-xchi-a khó lòng hiểu nổi hành động chiến đấu được mô tả vắn tắt đó, nhưng có lẽ va-xi-li biết rằng anh đã cầm chắc cái chết trong tay. Ở gian nhà phụ đã tối hẳn, Nhi-na Páp-lốp-na đọc thuộc lòng mẩu thư kết thúc bằng những lời như trong một bản di chúc: “Hãy nhớ bố nhé, hãy trở thành một con người Xô viết trung thực, hãy yêu quí dì Nhi-na, con gái yêu của bố, và đừng mất hy vọng”.

- Chú ấy không viết gì cho cô cả, - Nhi-na Páp-lốp-na nói, giọng trách móc và than vãn. - Chắc hẳn thời giờ ít ỏi quá… Nếu không, tất nhiên thế nào chú ấy cũng viết…- Chị thở dài não ruột rồi băn khoăn nói thêm: - Có lẽ tôi khóc sưng húp mắt lên đấy. May mà chưa có điện, Ca-chi-a không trông thấy cô như thế nào… Nó đang khóc bên kia, vậy mà cô lại… ngối chúi ở đây! Cháu sang phòng khách đi, Cô-xchi-a, chứ cô ở bên cạnh nó, cô cảm thấy nặng nề quá… - Chị thì thầm những lời tha thiết: - Bởi vì cô cần phải hy vọng, cần phải hy vọng cháu ạ, mà hình như cô không thể… Đùng một cái, mọi chuyện lại xảy ra như vậy… Chú Va-xi-li hiện ở đâu? Chú ấy đang ra sao? Nếu sư đoàn đã thoát khỏi vòng vây, thì có thể cả đội của chú ấy cũng đã chọc thủng được ra ngoài rồi chăng?..

Cánh cửa khép lại sau lưng chị.