Nỗi Xúc Động.

Ngày hôm ấy, kỹ sư nhiệt luyện Nhi-na Páp-lốp-na và giáo sư Cô-lư-sép ở Viện kim loại bàn giao cho hội đồng chuyên môn một phương pháp mới – đó là quy trình kỹ thuật mới để tôi một chi tiết mỏng thành mà ở nhà máy mọi người vẫn gọi là “cốc”.

Cuộc đấu tranh với những cái “cốc” dễ hỏng đã đi tới giai đoạn kết thúc. Những biểu đồ treo bên cạnh các bể điện phân chì đã nói lên điều đó: trong hoạt động bình thường, phân xưởng đã tôi được chín mươi phần trăm số “cốc” đạt yêu cầu hoặc nhiều hơn nữa. Bây giờ, trước mặt hội đồng, phân xưởng phải tôi năm trăm chiếc “cốc”. Nhiều nhà máy tôi các chi tiết mỏng thành cho “ca-chiu-sa” quan tâm tới kết quả cuộc thử nghiệm này.

Đã đến giờ phút trọng thể có tính chất quyết định trong sinh hoạt của nhà máy trẻ tuổi, trong đời sống của Nhi-na Páp-lốp-na. Trong phân xưởng yên lặng như tờ, yên lặng đến nỗi nếu chiếc băng chuyền có cót két một chút thôi, Ba-la-kin cũng nghe thấy ngay, nhưng cả băng chuyền cũng chạy rất êm. Bác công nhân lò đặt “cốc” và các giỏ lưới. “Cốc” nối tiếp nhau dịch chuyển tới bể điện phân. Các thợ tôi dùng kẹp lấy “cốc”, nhúng vào chì, giữ trong chì một lát, nhấc ra, gõ kẹp vào thành bể cho các giọt chì rơi xuống, nhúng “cốc” vào dầu rồi đặt lên mặt bàn trượt, còn các nhân viên kiểm tra thì đo những chiếc “cốc” đã nguội. Dòng “cốc” cứ trôi đi liên tục không cần đến sự tham gia của Nhi-an Páp-lốp-na.

Chị cúi xuống một ông già to béo, bệ vệ đang ngồi trên ghế tựa, hai nắm tay tì vào đầu gối và chăm chú theo dõi thợ tôi làm việc:

- Thưa giáo sư, đã tôi xong một trăm chiếc đầu tiên…

Lại yên lặng… Bí thư đảng ủy thì thầm giảng giải điều gì cho các đồng chí ở thành ủy. Các thành viên trong hội đồng chuyên môn của tổng cục xúm lại bên bàn kiểm tra. Đợt kiểm tra lô “cốc” đầu tiên gồm một trăm chiếc đã xong. Những chiếc “cốc” đạt yêu cầu được đánh dấu chữ “đ” bằng phấn – “đạt” – và được xếp thành một hình tháp. Những chiếc phế phẩm bị đánh số “O” có gạch ngang thì được để riêng ra.

- Trong một trăm “cốc” đầu tiên có chín mươi mốt chiếc đạt yêu cầu, trong số đó có ba chiếc mang khuyết tật cho phép, - một thành viên trong hội đồng nói với giáo sư. – Mở đầu như thế là tốt lắm…

- Chúng tôi thường đạt chín mươi chiếc không mang khuyết tật gì cơ đấy, - giáo sư bình tĩnh trả lời. – Tôi chưa hài lòng với kết quả vừa rồi.

- Có khi còn đạt chín mươi hai chiếc không mang khuyết tật, - ông Đi-kéc-man trầm ngâm nói.

- Có mỗi hai lần đạt được mức ấy, - Nhi-na Páp-lốp-na đáp lại.

- Nhưng dù sao chúng ta cũng đã từng đạt được! – Và ông Đi-kéc-man đạp nhanh kẹp vào thành bể cho các giọt chì rơi xuống.

- Tôi luôn luôn có cảm giác rằng cái bể chì bị nguội – ông giáo sư nói. – Nhi-na Páp-lốp-na, chị hãy kiểm tra lại nhiệt độ đi.

- Vâng, - chị trả lời bằng một giọng thờ ơ, như người sợ đứt mất mối liên hệ của một ý nghĩ nào đó, và chị vẫn tiếp tục theo dõi công việc của những người thợ tôi, cặp lông mày chị nhíu lại đầy vẻ băn khoăn.

Những chiếc “cốc” bằng thép cứ liên tiếp chuyển qua tay nhóm thợ tôi. Những chiếc “cốc” cứng và mỏng, đồng thời lại dễ nứt rạn đến nỗi đi bên cạnh chúng chỉ còn mỗi một cách là phải nhón chân và nín thở. Những chiếc “cốc” bất trị đã khiến cả phân xưởng phải lo lắng biết bao nhiêu!

- Thưa giáo sư, vâng ạ, - Nhi-na Páp-lốp-na nhắc lại, chị quên bẵng là chị đã trả lời ông giáo sư, rồi chị vẫn đứng yên, vẫn bận tâm suy nghĩ điều gì, người vẫn thẫn thờ.

Nhưng chị khó tập trung tư tưởng lại quá, chị không sao kết hợp được những điều phỏng đoán mơ hồ nào đó thành một chuỗi có liên hệ với nhau. Tiếng ồn ào gì ở ngoài cửa phân xưởng thế nhỉ? Tiếng ai ngân vang “Nhanh lên các cậu ơi, ta vào thôi!” - ở đâu thế nhỉ? Ai đang chạy vùn vụt qua phân xưởng kia nhỉ? Ca-chi-a ư? Đúng rồi, Ca-chi-a chạy vào cùng với một quân nhân lạ mặt chân như vướng víu trong hai tà áo ca-pốt, còn một tay thì đưa lên giữ kính cặp mũi.

- Dì Nhi-na! – Ca-chi-a gọi. – Dì Nhi-na yêu quý! Bố con vẫn còn sống! Dì hãy nhìn chiếc bót thuốc lá của bố con đây này! Thay cho thư đấy, dì ạ!... Dì có nhớ chiếc bót thuốc lá của bố con không… chiếc bót dì tặng bố con ấy mà!

Ấp tay lên ngực, Nhi-na Páp-lốp-na tựa vào lưng ghế và nói:

- Sao các bác lại… lắc “cốc” mạnh thế! Nó mỏng thành lắm…

Chị lảo đảo, cầm chiếc bót thuốc lá ở tay Ca-chi-a, đưa lên sát mắt để nhìn như người bị mù, rồi chị đi về phòng thí nghiệm, không để ý tới một điều gì hết, không biết rằng trên mặt mình nước mắt đang chảy ròng ròng. Chị quên hết mọi thứ trên thế gian này, thậm chí chị quên cả hội đồng chuyên môn của tổng cục, quên cả những chiếc “cốc” đã chịu khuất phục chị. Ca-chi-a kéo người sĩ quan theo sau. Nói chung, em đã bạo dạn với người bạn này của bố em.

Mọi chuyện diễn ra trong có chưa đầy một phút. Người đầu tiên trấn tĩnh lại là ông tổ trưởng tổ thợ tôi.

- Không được lắc mạnh “cốc”! – ông bảo các bác thợ tôi. – Nhớ đấy nhé! “Cốc” mỏng thành lắm, phải hiểu như vậy mới được… Ý kiến đồng chí kỹ sư của chúng ta quý lắm!

Ông lấy chiếc “cốc” tiếp theo ra khỏi bể, nhưng không đập kẹp vào thành bể để giũ sạch các giọt chì đi nữa, mà nhúng luôn “cốc” xuống dầu, sau đó, ông nín thở rón rén đem chiếc “cốc” nóng bỏng về phía mặt bàn.

- Thế mà tôi không đoán ra được là chính chúng ta đã làm hỏng thêm “cốc”!.. – Ông cười vang sung sướng. – Vậy là chồng chị Nhi-na Páp-lốp-na còn sống à? Tuyệt thật! Bây giờ tôi xin bảo đảm chín mươi chín phần trăm số “cốc” sẽ đạt yêu cầu tuyệt đối. Phải không các đồng chí?

Mãi đến giây phút này tất cả mọi người mới trấn tĩnh lại và xôn xao chuyện trò với nhau về sự kiện lạ thường trong cuộc đời chị kỹ sư quản đốc phân xưởng nhiệt luyện.