Mười một Minh Thảo

Minh Thảo, con gái rượu của Thành Đạt chào đời tại thành phố Cảng khi mà bố cô đang là Phó Giám đốc nổi tiếng trong ngành công nghiệp địa phương toàn miền Bắc. Giữa những năm Mỹ đánh phá miền Bắc, tàn phá thành phố Cảng vô cùng ác liệt, nhà máy cơ khí do Đạt làm Phó Giám đốc vẫn luôn luôn hoàn thành nhiệm vụ, liên tục cho ra những sản phẩm phục vụ sản xuất và chiến đấu. Năm 1972, dưới mưa bom, Đạt và đồng đội đã thi công trụ điện cao thế một trăm mười kilôvôn vượt sông Cái. Thời ấy, đây là một chiến công phi thường!

Mùa Xuân năm 1974, Đạt có con gái đầu lòng. Ông Hoàng, bà Ngọc vô cùng sung sướng. Cháu gái được bà nội chăm sóc kỹ lưỡng, nâng như nâng trứng, hứng như hứng hoa. Năm 1977, đúng vào lúc Đạt được đề bạt lên thay ông Giám đốc nghỉ hưu thì ông Hoàng, bà Ngọc chuyển cả gia đình vô Sài Gòn. Hoàng thuyết phục con trai vào Sài Gòn theo mình. Minh Thảo đi nhà trẻ, rồi mẫu giáo ở trường Mười chín Tháng Năm, gần Dinh Thống Nhất. Càng lớn, Minh Thảo càng giống cha, cao ráo và xinh đẹp. Thảo học giỏi cả văn lẫn toán, lý, hóa, thích làm thơ, hát hay, năm nào cũng đứng đầu lớp. Năm 1991, Thảo tốt nghiệp loại ưu tú của Trường phổ thông chất lượng cao Lê Hồng Phong, và được học bổng đi du học tại Australia. Tại trường Đại học Tổng hợp Sydney, một trong những trường đại học lớn và danh tiếng, Thảo lại đạt danh hiệu thủ khoa, được giữ lại học tiếp chương trình Master, chuyên ngành quản trị kinh doanh. Suốt thời gian hơn sáu năm cô du học nước ngoài, gia đình cô lâm vào bi kịch. Ba năm đầu mọi người giấu cô. Nhưng đến năm thứ tư, biết cháu mình là người có bản lĩnh, thì ông Hoàng quyết định không giấu cô nữa.

Sau phiên tòa phúc thẩm của Tòa án Nhân dân tối cao tại Sài Gòn, Dương được tự do, còn Đạt thì lãnh án mười lăm năm tù. Ông Hoàng biết mình không thể gục ngã lúc này. Nếu ông không trụ vững, cả nhà ông sẽ tan nát! Ông mà chán nản thì không xứng là đấng trượng phu. Ông nhớ đến gương của một số người đi làm cách mạng ngay từ những ngày đầu gian khổ, nhưng khi hòa bình, gặp chuyện này chuyện kia, chông gai cản trở, bất đắc chí, bỏ sự nghiệp về quê, rồi kết thúc cuộc đời trong nheo nhóc, bần cùng…

Hoàng dành toàn bộ thời gian và tâm sức tìm mọi cách minh oan cho con trai mình. Ông du lịch sang Nga, Đức, Ba Lan, Tiệp Khắc… nhằm tìm bằng được những người từng cộng tác với Đạt, nay đang làm ăn buôn bán ở Đông Âu.

Giữa năm 1999, cháu gái nội ông Hoàng, con gái Đạt, thạc sỹ Nguyễn Minh Thảo từ Australia về nước.

Việc đầu tiên, cô lên trại Z30 D ở Hàm Tân thăm cha. Nhìn con lớn bổng lên, xinh đẹp, Đạt mừng, nhưng nước mắt cứ ràn rụa, chỉ nắm chặt bàn tay con gái, suốt buổi không nói câu nào! Thảo biết tâm trạng cha mình, cô nói:

- Ba ơi, cả nhà tin ba, không ai nghi ngờ tư chất của ba. Ông nội đang tìm mọi cách làm rõ mọi việc. Con tin rằng ba sẽ sớm được minh oan, sớm về với gia đình. Mong ba ráng giữ sức khỏe, ba à!

Thảo ôm chầm ba khóc nức nở. Cô thương ba, một ngày trong tù bằng ngàn thu ở ngoài, sức khỏe ba cô suy sụp lắm rồi, liệu có trụ được không? Gia cảnh sa sút, đời sống bây giờ trông vào lương hưu của ông bà nội. Cô phải làm gì ra tiền, nhiều tiền để nuôi ba trong tù? Đi làm Nhà nước thì lương quá thấp, làm sao sống?

Ngay sau khi đi thăm cha về, một tháng liền, Thảo đi tìm việc. Cô đăng ký phỏng vấn ở ba công ty có vốn đầu tư nước ngoài, nhưng mức lương thấp quá, chỉ có hai triệu đồng sau ba tháng thử việc. Cô không chịu! Đúng lúc ấy, cô đọc được thông báo Công ty Toàn Cầu tuyển trợ lý giám đốc, tiêu chuẩn đòi hỏi rất cao, nhưng lương khởi điểm cũng rất cao: năm triệu đồng. Nếu làm tốt, sau một năm sẽ tăng lên bảy triệu! Tuyệt quá, như vậy là cao hơn cả những công ty có vốn đầu tư nước ngoài. Cô quyết định đến Toàn Cầu nộp hồ sơ xin phỏng vấn.

Cô gặp may!

Ngọc Bắc trực tiếp phỏng vấn Minh Thảo. Những lần trước, Bắc giao cho phòng tổ chức - nhân sự lo việc này. Họ chỉ chăm chăm vào chuyện bằng cấp và ngoại ngữ. Ngoại ngữ rất cần thiết, vi tính cũng thế, nhưng ở cương vị trợ thủ cho giám đốc, chỉ thạo ngoại ngữ và vi tính không thôi, chưa đủ. Hai điều đó chỉ đủ tiêu chuẩn của một nhân viên văn thư! Bắc cần sự hiểu biết phong phú và sâu sắc. Nói cho đúng, Bắc cần một người có cái đầu có thể thay giám đốc tính toán, quyết định mọi việc. Người đó, chỉ có thể là Phương Nam, ngoài Phương Nam ra, Ngọc Bắc nghĩ không thể tìm ai hơn. Nhưng khi anh ngỏ lời mời, Phương Nam từng thẳng thắn trả lời anh:

- Nam cám ơn anh, nhưng Nam đã quyết định sẽ không đi làm cho Nhà nước, không làm ở các công ty ngoài quốc doanh, cũng như công ty có vốn đầu tư ngoại quốc. Anh đừng buồn Nam! Hãy coi Nam như một người bạn! Cũng như Nam luôn coi anh là người bạn thân thiết, hơn thế, một người tri âm tri kỷ! Được không anh? - Phương Nam nhìn Bắc, đôi mắt bồ câu đen láy, ấm áp, thân thương, tin cậy - Nam có thể giúp anh trong việc thu nhận thông tin về các lĩnh vực mà anh quan tâm.

Không lay chuyển được cô bạn gái thông minh và bản lĩnh, Bắc vừa buồn, vừa vui…

Anh biết năng lực của mình có hạn, mà Công ty Toàn Cầu thì không thể giẫm chân tại chỗ. Rồi đây, Việt Nam sẽ có thị trường chứng khoán, anh muốn đưa Toàn Cầu gia nhập thị trường giao dịch chứng khoán trong nước và nước ngoài. Muốn vậy, công ty anh phải có thật nhiều, thật nhiều người tài giỏi. Các công ty có vốn đầu tư nước ngoài có hẳn một chương trình săn chất xám, có nơi còn gọi bằng cái tên rất ghê là săn đầu người. Họ rất khôn khi tính toán rằng đưa một chuyên gia từ nước họ sang, phải chi phí tiền nhà, tiền đi lại, tiền lương hơn chục ngàn đôla một tháng, trong khi mướn một người tài giỏi tại chỗ chỉ mất có vài triệu đồng Việt Nam. Bởi thế, họ tới các trường đại học, tìm những sinh viên xuất sắc, mua ngay từ khi sinh viên chưa tốt nghiệp.

Họ từ xa tới mà còn làm được, chẳng lẽ ta lại chịu thua? Bắc tung người đi săn tìm người tài giỏi ở các thành phố lớn, sục vào các trường đại học, rồi đăng báo công khai. Nhưng những kết quả thu về chưa làm Bắc vừa ý. Những người khá nhất trong số đó cũng chưa thể nghĩ thay được giám đốc, khi cần. Anh cần một người như Phương Nam. Anh quyết định trả lương thật cao. Chỉ có chi lương cao thì mới quy tụ được người tài. Đồng tiền đi trước là đồng tiền khôn mà! Và, hôm nay, anh hẹn tiếp một cô vừa du học từ Australia về.

Thanh là nhân viên trực lễ tân, cao một mét sáu mươi lăm, đưa khách vào. Ngọc Bắc sững người: Cô ta nhỉnh hơn Thanh một chút về chiều cao, dáng đẹp thế kia thì… làm ăn ra sao? Dường như mình đã gặp cô ta ở đâu rồi, quen lắm?! Sau vài phút, Bắc mới nhận ra rằng anh chưa hề gặp Minh Thảo, anh cảm thấy quen chỉ vì Minh Thảo quá giống, giống như hai chị em sinh đôi với nữ ca sỹ Hương Quỳnh hát cho ban nhạc Thái Nga ở hải ngoại. Ngọc Bắc mê giọng ca trong vắt, ngọt ngào, không hề có tỳ vết của Hương Quỳnh từ khi cô ca sỹ này mới nổi ở Sài Gòn, với cái tên Quỳnh Hương. Quỳnh Hương có vẻ đẹp nền nã, truyền thống. Thân hình cô quá chuẩn, duyên dáng, ra sân khấu mặc áo dài rất đẹp, đúng thần thái của thanh nữ Việt Nam. Người đẹp lại hát hay như vậy, hiếm lắm, là Trời cho! Rồi Bắc nghe tin Quỳnh Hương đi định cư ở nước ngoài cùng gia đình. Anh thấy tiếc… Một lần đi Mỹ, anh đã cất công bay từ New York về tiểu bang California để xem một đêm đại nhạc hội, cốt để gặp Hương Quỳnh! Cô ấy vẫn đẹp, giọng hát vẫn rất trong, ngọt ngào và nồng nàn, chuyên hát những bản tình ca…

Minh Thảo mặc quần trắng, áo dài màu thiên thanh, tóc dài, dáng đi khoan thai, duyên dáng và tự tin. Cô hơi nghiêng người, cười rất duyên lộ ra hàm răng trắng bóng với một chiếc răng khểnh, giọng trong veo, chào Bắc. Anh đưa tay ra bắt tay cô, bàn tay cô thon mềm, mắt anh nhìn thẳng vào đôi mắt đen ánh lên vẻ thông minh của cô:

- Chào Hương Quỳnh, à quên, - Ngọc Bắc bật cười vang - chào Minh Thảo! Xin lỗi, tôi nhầm cô với ca sỹ Hương Quỳnh! Hai người sao mà giống như chị em sinh đôi?!

Minh Thảo cũng bật cười, khi cười gương mặt cô vốn đẹp càng quyến rũ. Đang đi xin việc, lần đầu tiên gặp sếp để được phỏng vấn mà lại cười tự nhiên như thế, chứng tỏ cô rất tự tin:

- Anh lầm hay là chọc quê em? Em đâu có diễm phúc được làm ca sỹ!

- Cô giống Hương Quỳnh lắm! Chả giấu gì cô, tôi thích giọng hát Hương Quỳnh. Ở Việt Nam mình, nữ ca sỹ tôi chỉ thích ba bốn giọng ca, trong đó có Hương Quỳnh… Mà, nếu Minh Thảo là ca sỹ thì tôi đâu có diễm phúc đón cô tới công ty!

- Dạ, em đang đi xin việc mà!

- Nào, để khỏi mất thời gian, chúng ta vào việc nhé! Hồ sơ của cô, tôi đã xem kỹ. Cô là thạc sỹ quản trị kinh doanh, được một trường đại học danh tiếng cấp bằng loại ưu. Những tiêu chuẩn mà công ty tôi đưa ra, hầu như cô có đủ. Bây giờ tôi xin phép hỏi cô ba câu.

- Dạ, em sẵn sàng…

- Thứ nhất, cô nói cho tôi nghe một cách vắn tắt tình hình thị trường chứng khoán của ba trung tâm lớn: London, New York và Tokyo trong vòng một tuần nay. Thứ hai, cô có thể cho biết nhận xét của riêng cô về cái yếu nhất của nền kinh tế nước ta hiện nay. Cuối cùng, hãy đọc cho tôi nghe một bài thơ tình của một nhà thơ Việt Nam mà cô thích. Chỉ có vậy thôi!

- Chỉ có vậy thôi sao? – Minh Thảo lại cười khanh khách, giọng cười hồn nhiên, rất tự tin - Anh vừa nêu ra ba vấn đề rất lớn để sát hạch trình độ tri thức, năng lực của một người, nhưng lại nói bằng một lối nói nhẹ tựa lông hồng! Từ hôm đi xin việc đến nay, lần đầu tiên em được một ông giám đốc tiếp, và có cách phỏng vấn vô cùng độc đáo, thú vị. – Mắt Minh Thảo nhìn Ngọc Bắc, có vẻ như lúng liếng, nhưng thực ra cô đang vui chứ không hề làm duyên làm dáng, nhất là lúc này - Bây giờ anh cho phép em trả lời câu thứ nhất…

Minh Thảo nhìn chiếc computer đã mở sẵn trên bàn dành cho người được phỏng vấn. Cô lướt những ngón tay xinh xắn như múa trên bàn phím. Cô truy cập những trang web tài chính quen thuộc với cô, rồi ngước nhìn chủ nhà. Cô nói bằng giọng ngọt và rõ ràng, không mônôtôn, không quá nhanh, nhưng rất linh hoạt khi cần nhanh, cần chậm, cần khoảng dừng, biết nhấn giọng đúng chỗ. Ngay từ đầu, Ngọc Bắc thật sự bị giọng nói Minh Thảo cuốn hút. Bắc rất không ưa thói nói nhanh của các nhân viên Toàn Cầu tại Hà Nội. Nói chậm rề rà là hỏng, nhưng nói nhanh tới mức nuốt âm nuốt từ thì không thể chấp nhận, nói như thế Bắc không nghe nổi. Tệ nhất là thói nói nhanh ngày càng lan rộng trong giới thanh niên, học sinh, đến mức khi được phóng viên truyền hình phỏng vấn, sinh viên trả lời mà không ai hiểu nổi họ đang nói gì. Ngọc Bắc rất khó chịu. Anh yêu cầu nhân viên trong Công ty Toàn Cầu khi nói với khách hàng cũng như nói với nhau phải nói đàng hoàng, giữ sự trong sáng của tiếng mẹ đẻ, và tăng sức truyền cảm, thuyết phục. Dù bận rộn kinh doanh là thế, anh đã từng viết bài đăng báo phê phán tệ nói nhanh. Bởi thế nghe phong cách nói năng của Thảo, anh rất thích.

Minh Thảo tóm tắt trong vòng năm phút bức tranh toàn cảnh của thị trường chứng khoán thế giới. Cô đưa ra mấy con số tiêu biểu trong tuần của ba thị trường chứng khoán hàng đầu thế giới, rồi phân tích tại sao chỉ số công nghệ cao đang lên vùn vụt, và nó sẽ lên tới mức nào. Cô nhấn mạnh tác động xấu của tình hình chính trị đang rất rối ren tại các nước trùm sản xuất dầu mỏ và cuộc chiến tranh tại Kôsôvô gây khủng hoảng toàn diện cho cả vùng Bancăng. Nga là một nước lớn, dưới thời Boris Elsin bị khủng hoảng trầm trọng, nay đang cố vùng vẫy thoát ra. Nước Mỹ dưới thời tổng thống Bill Clinton suốt hai nhiệm kỳ đã tạo được thế phát triển kinh tế liên tục, lên tới đỉnh điểm vào năm 1998 và năm nay, 1999. Tỷ lệ hộ nghèo giảm thấp nhất kể từ khi tổng thống Lydon B. Johnson phát động chiến dịch xóa nghèo đói. Tuy nhiên, theo các chuyên gia phân tích kinh tế gốc châu Á thì quy luật âm dương, và quy luật sinh khắc ngũ hành sẽ bộc lộ mạnh mẽ khi nền kinh tế Hoa Kỳ phát triển tới đỉnh điểm. Dự tính đến năm 2000, kinh tế Mỹ sẽ chững lại và khủng hoảng cục bộ trong các năm 2001, 2002, để rồi sẽ hồi phục vào năm 2003; từ 2004 trở đi sẽ phát triển mạnh hơn theo chu kỳ mới. Kinh tế Hoa Kỳ phát triển sẽ tác động mạnh vào kinh tế toàn cầu, nhất là khi không còn đối cực Nga - Mỹ như trước đây… Thảo phân tích về mối quan hệ giữa đầu tư gián tiếp và đầu tư trực tiếp của các nhà đầu tư khổng lồ, các tập đoàn đa quốc gia vào các nước thuộc thế giới thứ ba. Cô nhận xét khá sắc về hậu quả cuộc khủng hoảng kinh tế khu vực Đông Nam Á đang tác động lên toàn cầu, kể cả thị trường EU và Mỹ. Các chuyên gia dự đoán những con rồng châu Á chỉ có thể hồi phục từ năm 2000…

Những điều nghe được khiến Bắc rất hài lòng! Anh rót nước từ chai La Vie ra ly, mời Thảo. Thảo tiếp:

- Trả lời câu hỏi thứ hai, thưa anh, em có thể nói hết một buổi. Nhưng, em cũng có thể chỉ cần mười phút! Anh cho phép em nói trong bao lâu?

Ngọc Bắc đang mải mê ngắm cái miệng rất duyên, đôi môi dầy, hồng thắm, nghe Thảo hỏi, giật mình:

- Hả, cô nói sao? À… một buổi ư? Để khi khác tôi sẽ nghe suốt buổi. Hôm nay thì mời cô nói mười phút thôi!

- Câu thứ hai… Trong thời gian còn học ở nước ngoài, em có điều kiện thường xuyên tiếp nhận thông tin về kinh tế xã hội Việt Nam cũng như các nước. Ở nước ngoài, thông tin nhanh và phong phú lắm! Cái yếu nhất của nền kinh tế nước ta hiện nay là sự mất cân đối! Mất cân đối thứ nhất là với bốn chục ngàn doanh nghiệp nhà nước, quá lớn về số lượng, nhưng số doanh nghiệp hoạt động thực sự có hiệu quả thì quá ít! Đó là những cái máy ngốn ngân sách Nhà nước. Phải cổ phần hóa càng nhanh càng tốt, nếu không thì chỉ có nước sập tiệm. Nhà nước cần xã hội hóa một số lĩnh vực, huy động, khai thác thế mạnh trong dân, thì nền kinh tế ắt phát triển. Các doanh nghiệp ngoài quốc doanh - trong nước - thì mới quá, cái ra đời sớm nhất cũng chỉ từ năm 1988. Họ là doanh nghiệp nhỏ, yếu, thiếu tri thức quản lý, thiếu vốn, không có điều kiện đầu tư vào máy móc thiết bị và công nghệ hiện đại. Không ít những doanh nghiệp này làm ăn theo kiểu buôn gánh bán bưng hoặc là chụp giựt! Hàng hóa Việt Nam làm ra không có tính cạnh tranh, giá thành cao, hầu hết là không có thương hiệu, khó chen được vào thị trường châu Âu và Bắc Mỹ. Nền kinh tế, vì thế trông cả vào kim ngạch xuất khẩu dầu thô! Rồi dầu thô sẽ cạn kiệt, trông vào cái gì? Xuất khẩu gạo ư? Giá gạo của ta xuất rất thấp, mà nông dân mình làm ra hạt gạo vẫn theo kiểu nhờ Trời. Nghe câu ca dao xưa mà thương bà con nông dân mình, đến nay vẫn vất vả trăm chiều:

Cày đồng đang buổi ban trưa.

Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày

Ai ơi bưng bát cơm đầy

Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần…

Tính toán một cách chi ly thì xuất khẩu gạo hiện nay hiệu quả không cao, người nông dân, chỉ cần một năm thất mùa, do lũ lụt chẳng hạn, là lại lâm vô bần cùng!

Riêng kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may là ảo, vì giá trị lao động trong một sản phẩm rất nhỏ. Chúng ta nói hơi bị nhiều về ngành dệt may có lẽ vì nó giải quyết được nạn thất nghiệp cho hàng vạn lao động, ngoài ra, nền kinh tế chả nhờ cậy vào nó được là bao! Mặt khác việc mua bán quota hàng dệt may vào thị trường EU đã và đang là cái nôi của tiêu cực, hối lộ, tham nhũng… Thứ hai, là vấn đề lao động. Lao động ở ta tưởng như là thứ có sẵn nhất, rẻ nhất, nhưng vẫn thua xa Trung Quốc! Hơn thế, chúng ta chỉ có rặt lao động phổ thông, mà ngay cả lao động phổ thông của ta cũng khó xuất khẩu vì không có thói quen, tác phong lao động công nghiệp, không biết tiếng để giao tiếp sinh hoạt thì làm sao hiểu được mệnh lệnh, yêu cầu của người chỉ huy sản xuất; lại không được giáo dục về tập quán văn hóa quốc tế… Nghịch lý lớn nhất là mặc dù hiện có gần bốn chục triệu lao động nhưng Việt Nam đang thiếu lao động trầm trọng, đó là lao động có nghề, có kỹ thuật. Những gia đình có thể cho con ăn học, ai cũng mong cho con vào đại học, không ai muốn cho con học nghề! Việt Nam rất ít trường dạy nghề; giáo trình, dụng cụ dạy nghề thì xưa như trái đất! Kết quả là các doanh nghiệp trong nước cần lao động có kỹ thuật, kiếm không ra, nói chi đến xuất khẩu! Mất cân đối thứ ba là về giáo dục và đào tạo. Báo chí đã phê phán nhiều, quá nhiều, nhưng cái gốc là ở đâu? Ngành này tụt hậu nhất thiên hạ. Giáo trình lạc hậu, chất lượng dạy và học quá thấp, không có đầu tư, từ hạ tầng cơ sở cho đến đầu tư nghiên cứu khoa học kỹ thuật. Bằng cấp thật giả lẫn lộn, người tài vẫn có nhưng người dốt cũng đầy! Sản phẩm của ngành giáo dục và đào tạo đưa ra xã hội xem chừng quá nhiều phế phẩm! Công tác nghiên cứu khoa học tiếng là vẫn có nhưng hiệu quả thì quá bé nhỏ so với nhu cầu…

Nhìn ra thế giới, Nước Mỹ với hơn hai trăm bảy chục triệu dân, có tới hai ngàn trường đại học và cao đẳng, hàng chục ngàn thư viện… Hàng năm, Chính phủ Hoa Kỳ tài trợ tới sáu chục phần trăm kinh phí cho công tác nghiên cứu khoa học của các trường đại học. Năm 1997, con số này là mười bốn tỷ ba trăm triệu đôla. Bốn chục phần trăm còn lại do các trường đại học tự lo, chủ yếu là liên kết với các doanh nghiệp. Có như vậy mới có công nghệ mới, sản phẩm mới. Nền kinh tế muốn phát triển thì phải trông vào công nghệ mới, sản phẩm mới có hàm lượng trí tuệ cao, trông vào tri thức, chứ không chỉ trông mãi vào sản lượng xuất dầu thô, gạo, hàng dệt may và lao động phổ thông!

- Em nói đúng, nói hay, dù với anh… không mới, nhưng chứng tỏ em bám rất sát đời sống kinh tế xã hội trong nước.

Ngọc Bắc không nhận ra mình đã kêu Thảo bằng em, nhưng Thảo thì nhận ra điều đó. Cô rất vui:

- Bây giờ, thưa anh, em trả lời câu thứ ba. Khi hỏi câu thứ ba, em biết anh muốn gì. Đời sống tinh thần là rất quan trọng cho một người làm doanh nghiệp, phải không anh? Không có nội tâm phong phú thì con người ta chỉ như robot, cuộc sống sẽ đơn điệu, tẻ nhạt biết chừng nào. Em xin đọc anh nghe một bài thơ, bài này lạ lắm. Tác giả là nhà thơ Hoàng Cầm, người đã viết trường ca Bên kia sông Đuống. Tựa đề bài thơ chỉ có một từ: Mới. Mới được sáng tác năm 1953, đã in trên một tờ báo ở Hà Nội năm 1958, tờ này có dính đến vụ Nhân văn Giai phẩm nên ra được vài số thì đóng cửa, có lẽ vì thế nên rất ít người được đọc bài thơ này! Một người bạn của bố em kể: “Khi tôi vớ được tờ báo kia, bài thơ đã gây ấn tượng quá mạnh, tôi phải chui vào đọc lén ở trong… nhà xí! Đọc hai lần là tôi thuộc ngay, thuộc rồi không bao giờ có thể quên được nữa!”. Bài thơ được viết ra giữa lúc cuộc kháng chiến chống Pháp đang ở giai đoạn ác liệt nhất - cách nay bốn mươi tám năm, nhưng bố cục, ngôn từ rất hiện đại, nó như một cuốn tiểu thuyết cô đặc lại. Trong kho tàng thơ kháng chiến, nếu chọn ra mười bài thơ tình hay nhất thì bài thơ sau đây phải nằm trong số đó. Em đọc nhé!

Đôi vợ chồng mới cưới

Sáng dậy giặc bủa vây

Đôi lứa xuống hầm bí mật

Tiếng cuốc bổ miệng hầm bần bật

Như quỷ nhập tràng

Nậy nắp áo quan

Dựng người còn sống

Một mũi kim luồn nhanh qua xương sống

Người vợ lao lên

Một tràng đạn tiểu liên

Im lặng

Mười năm sau

Người chồng đi lấy vợ

Anh nói như người say

Trên vai mềm vợ mới:

“Một suối máu hôm qua

Nở thành em hôm nay

Yêu nhau sao cho vừa

Cho xứng với tình cao cả ngày xưa”

Người sống nói nhiều

Người chết không nói nữa

Từ nơi vô cùng chỉ gật đầu cười nụ

Trên nắm xương gửi lại đã tàn dần…

Đúng chất Hoàng Cầm, phải không anh? Tình cảm nén chặt, càng nén càng như chực bùng lên, dữ dội. Ngôn từ thì cô đặc như cao, quá kiệm lời, chỉ có một trăm hai mươi ba từ kể cả tựa đề! Điệu thơ giản dị, tự do, nhưng lại cứ như mũi khoan xoáy vào tâm hồn, tấm lòng người ta. Bài thơ Mới đúng là một cuốn tiểu thuyết đã được rút gọn đến tận cùng, không thể nào gọn hơn được nữa: Chồng là bộ đội, vợ là du kích; giữa hai trận chống càn, họ cưới nhau. Đêm tân hôn chưa trọn thì giặc bất ngờ bủa vây. Họ xuống hầm bí mật. Bọn giặc, có kẻ phản bội chỉ điểm, đã cuốc đúng hầm của họ. Tiếng cuốc bần bật như quỷ nhập tràng nậy nắp áo quan để dựng người còn sống. Trong tình thế ấy, con người không khỏi run sợ. Dân gian nói: sợ lạnh cả xương sống! Sự sợ hãi mà Hoàng Cầm viết khủng khiếp hơn: Một mũi kim luồn nhanh qua xương sống. Sự sợ hãi tất yếu, nhưng chỉ trong khoảnh khắc mà thôi. Ngay sau đó, người vợ tung nắp hầm lao lên quyết tử với giặc. Tại sao lại là vợ chứ không phải chồng? – Minh Thảo nhìn như xoáy vào mắt Bắc, giọng cô khi trầm khi bổng, hai bàn tay xinh đẹp xòe ra, những ngón tay khít lại, giang ra, nắm lại, nâng lên, hạ xuống… làm điệu bộ phụ họa cho giọng nói. Phong thái diễn đạt của Thảo rất tự nhiên, không hề cường điệu. Bắc thấy hai cánh tay cô chưa bao giờ giang rộng quá vai và giương cao quá đầu - Người phụ nữ Việt Nam vốn có truyền thống anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang, sẵn sàng hy sinh cho tình yêu, cho chồng, cho con, cho Tổ quốc. Người vợ đã thuyết phục chồng để lao lên, hay là đã giành phần hy sinh để cứu chồng? Không ai biết đích xác, tác giả không kể lại đoạn đối thoại ở dưới hầm của đôi vợ chồng mới cưới. Chỉ biết rằng, khi người vợ bật nắp hầm lao lên thì một tràng đạn tiểu liên xối xả đã biến người nữ du kích anh hùng ấy thành suối máu. Suối máu chảy tràn xuống người chồng, dòng máu ấm nóng ngập tràn, nồng cháy yêu thương, dòng máu anh hùng… Mười năm sau, những mười năm chứ không phải là ba năm sau khi mãn tang, người chồng đi lấy vợ. Mười năm ấy, anh đã sống trong nỗi đau vô cùng vô tận. Thế nên khi đi lấy vợ, trong đêm tân hôn, Anh nói như người say/ Trên vai mềm vợ mới: “Một suối máu hôm qua/ Nở thành em hôm nay/ Yêu nhau sao cho vừa/ Cho xứng với tình cao cả ngày xưa”! Tưởng như không còn lời nói nào chân thành hơn, tha thiết hơn trong giây phút đó. Tình yêu mãnh liệt mười năm trước không bao giờ chết, nó bất tử, nó hóa thân vào tình yêu mới. Hạnh phúc hôm nay đã phải đổi bằng bao nhiêu mất mát đau thương. Những người đang sống phải sống làm sao cho ra sống, cho xứng đáng với sự hy sinh của những người đã khuất. Và, sau khi kể lại câu chuyện, bây giờ tác giả mới nói ra lời của mình: Người sống nói nhiều/ Người chết không nói nữa/ Từ nơi vô cùng chỉ gật đầu cười nụ/ Trên nắm xương gửi lại đã tàn dần… Hai câu đầu của đoạn cuối bài thơ như triết lý về sự tất yếu . Câu cuối cùng của bài thơ vẫn là một nốt nhấn đau thương. Thế nhưng nụ cười của người nữ du kích anh hùng năm xưa thì còn mãi mãi với đất, trời, sông, núi, cỏ, cây, còn mãi mãi với thời gian, với kiếp người, để nhắc nhở, để nâng đỡ và hy vọng…

Ngọc Bắc cúi đầu, cố giấu giọt nước mắt chực lăn ra khỏi khóe mắt có đuôi dài. Anh nhớ đến mẹ, mẹ đã hy sinh tuổi trẻ cho hoà bình thống nhất đất nước, đã quên mình cho cuộc sống hạnh phúc của nhân dân… Anh thầm hỏi: Cha ơi, giờ này cha ở đâu? Có bao giờ cha nhớ tới mẹ con? Minh Thảo nén khóc, mắt ướt long lanh! Hiệu ứng tình cảm thật là thiêng liêng. Cả hai im lặng khá lâu, Thảo nói:

- Anh biết không, nhân ngày tình yêu vừa rồi, cũng là tiệc chia tay để em về Việt Nam, mọi người yêu cầu em hát, em đã đọc bài thơ này, dịch cho các bạn nghe. Các bạn người nước ngoài nghe em đọc thơ, bình thơ đều… khóc! Họ hỏi Việt Nam có nhiều những bài thơ tình như vậy không, em trả lời: Thơ tình thì rất nhiều, nhưng thơ hay như thế thì ở nước nào cũng hiếm!

Ngọc Bắc xúc động thực sự, anh ngồi yên lặng rất lâu. Không rõ anh xúc động vì lẽ gì, vì bài thơ, vì cách bình thơ và giọng nói truyền cảm của Minh Thảo; hay là vì bài thơ gợi lòng anh nhớ thương mẹ, khao khát tìm ra cha mình? Hay anh xúc động, sung sướng vì gặp được người cần tìm? Anh bảo Thảo đọc bài thơ lần nữa, đúng là Thảo có giọng đọc thơ giàu cảm xúc, tác động mạnh vào tâm hồn người nghe! Anh mê quá, nói cô chép bài thơ cho anh. Thảo cười:

- Em xin lỗi, em viết tay xấu lắm, đánh vô máy được không ạ?

- Được. - Bắc cười, nhìn Thảo nói tiếp – Em lười viết tay rồi phải không? Anh ngó chữ em trong đơn xin việc rất đẹp, không phải ai cũng có chữ đẹp như thế. Anh có một người bạn, - Bắc nghĩ đến Phương Nam - người ấy cũng có chữ rất đẹp, như chữ cô giáo dạy anh ngày trước…

- Anh nói trúng quá! Em lười viết tay! Đơn xin việc là… ngoại lệ, em phải ráng hết sức! Còn không, em viết chỉ được năm dòng đầu ra hồn chữ, đến dòng thứ sáu là nguệch ngoạc như gà bươi rồi! Em không biết những nhà văn như Nam Cao, Vũ Trọng Phụng, Nguyên Hồng, Tô Hoài, Nguyễn Khải… viết văn bằng tay, mấy trăm trang sách thì viết làm sao nhỉ? Các cụ ấy tài thật!

Câu chuyện chuyển sang hướng khác, không còn là cuộc phỏng vấn tuyển nhân viên nữa. Thoắt một cái mà đã mười hai giờ ba mươi rồi. Ngọc Bắc mời Thảo đi ăn trưa. Cô biết như vậy là mình đã được tuyển dụng! Cô vui lắm, nhưng sau khi cám ơn anh, cô từ chối, xin hẹn dịp khác, lấy cớ là trưa nay cô có công chuyện… Cô hiểu rằng, người con gái như cô cần phải làm gì để khi đã gây được sự cảm mến của người ta thì phải biết giữ mãi tình cảm đó. Con người, đẹp nhất là khi làm cho đồng loại cảm mến, cuốn hút!

Ngọc Bắc thấy không còn lý do gì chần chờ nữa, anh ra quyết định tiếp nhận Minh Thảo vào Toàn Cầu.

Như là tiền định, Minh Thảo bị Ngọc Bắc lôi cuốn ngay lần đầu tiên gặp anh. Vốn tính sôi nổi, trẻ trung, cô không giấu được tình cảm của mình. Càng giấu, nó càng bộc lộ rõ hơn, trong ánh mắt say đắm nhìn anh khi có dịp, trong nụ cười và giọng nói… Ngọc Bắc có nhận ra điều đó hay không, cô không biết, chỉ biết rằng anh nhiều lần khen ngợi cô, tỏ ra rất hài lòng về năng lực làm việc và phong cách giao tiếp với khách hàng của cô.

Thảo nghĩ, cách tốt nhất để chiếm được cảm tình của sếp là phải làm việc thật tốt, thật xuất sắc. Hiệu quả công việc sẽ chứng tỏ năng lực của mình.

Một tuần trôi đi thật lẹ! Công việc mà Ngọc Bắc giao cho Thảo rất phù hợp. Cô đang rất vui, nếu không vì chuyện ba cô còn trong tù thì có lẽ đây là thời kỳ cô sung sướng nhất. Cô cảm thấy được trân trọng. Bắc là người say mê công việc. Trong giờ làm việc, thật khó mà chiếm được vài phút của anh cho chuyện riêng tư… Thảo tự hỏi: Anh làm việc như vậy thì thời gian đâu cho tình yêu? Hay là cũng giống như mình, suốt hơn sáu năm qua chỉ lao vào học như con thiêu thân, không bao giờ nghĩ tới chuyện yêu ót, bồ bịch. Lúc nào Thảo cũng tâm niệm một điều: Phải tranh thủ cơ hội bằng vàng trên nước bạn để học thành tài, học càng nhiều sau này càng có ích. Niềm ham học có sẵn trong máu cô, do ông nội và cha cô truyền lại, nay ở giữa một đất nước văn minh, có môi trường rất thuận lợi tất yếu thăng hoa, giúp cô đạt kết quả cao nhất. Chương trình học ở Đại học Tổng hợp Sidney cũng như chương trình sau đại học tại đó rất tuyệt. Việc đào tạo nhắm đến mục tiêu là người được cấp bằng phải là người có đủ trình độ, năng lực hành nghề ngay sau khi ra trường.

Chỉ sau hai tuần quan sát, kiểm chứng bằng những vụ việc tại công ty, Ngọc Bắc kết luận rằng Minh Thảo chính là người mà Trời ban cho công ty của anh! Chủ nhật thứ hai sau ngày Thảo vô làm cho Toàn Cầu, Bắc mời Thảo đi nhà hàng.

Đó cũng là ngày Phương Nam đích thân mang thư mời Ngọc Bắc dự lễ tốt nghiệp khóa đầu tiên, đồng thời khai giảng khóa thứ hai của Trường Ngọc Phương Nam. Cô không gọi điện thoại báo trước. Bốn tháng nay họ không gặp mặt nhau. Cả hai cùng quá bận. Nói cho đúng, họ có gặp nhau một lần qua điện thoại. Ngoài chuyện bận rộn công việc ra, lý do thầm kín mà họ không gặp mặt nhau là: Một người muốn ngỏ lời yêu, định bụng rằng lần tới gặp nhau là sẽ cầu hôn… nhưng mà chưa dám, sợ người kia từ chối thì… Còn người kia như con chim bị tên một lần rồi, nay hoảng loạn, thấy cành cong là sợ, không còn tin tưởng, không còn thiết tha chi nữa! Cả hai cùng lao vào công việc. Khi công việc cuốn hút họ, niềm say mê thực hiện những dự tính của họ cuốn hút họ thì họ ít còn những giây phút gió sớm mưa chiều tương tư buồn hay gặm nhấm nỗi nhớ mong. Sự nghiệp, công việc của Bắc, của Nam giờ đây với họ cũng như là một thứ ma túy. Thế nhưng đâu phải lúc nào họ cũng để cho lý trí chế ngự con tim. Đã và hơn một lần con tim họ thổn thức, đòi quyền yêu… Với Bắc thế nào Nam không rõ, còn Phương Nam, đó là sau cái bận cô truy cập vào website... Cô mất ngủ, ăn không vô. Cô rơi vào tình trạng sống trong chân không, chân đi như không bén đất, đêm nào cũng thức, trằn trọc… Ba buổi sáng liền cô không dậy nổi để cùng ông nội đi tập thể dục, đầu óc khi thì nhức nhối tưởng như không thể chịu đựng, khi thì đắm chìm nghĩ ngợi, tơ tưởng, mong đợi, ước ao…

Rồi mọi sự cũng qua, chính là nhờ công việc.

Ba chục tuổi, tam thập nhi lập! Cô gặp may. Phương Nam hiểu rõ mình chẳng phải thần cơ diệu toán gì, chẳng thể nào bì được với giới doanh nhân lọc lõi kinh nghiệm hơn chục năm nay, mà chỉ là chớp đúng thời cơ, đưa ra đúng cái mà xã hội đang cần! May mắn nữa! Không may mắn thì làm sao cô mướn được mặt bằng khang trang như vậy! Trường đào tạo lao động Ngọc Phương Nam nhanh chóng trở thành sự kiện thời sự. Điều quan trọng nhất giữa thời buổi thất nghiệp đầy đường là phải lo cho được đầu ra. Phương Nam có ưu thế ở khâu này. Còn một tháng nữa mới kết thúc khóa đào tạo thứ nhất, thế mà danh sách học viên được các doanh nghiệp đến tận trường xin nhận về làm việc đã vừa khít với danh sách học viên khi nhập học! Rồi người ta đặt hàng trước khóa thứ hai, đặt luôn khóa thứ ba. Tiếng lành đồn xa… Hàng trăm sinh viên đã ra trường từ Hà Nội và các tỉnh phía Bắc gửi hồ sơ xin nhập trường.

Sáng thứ hai, Phương Nam làm lễ tốt nghiệp khóa đầu tiên với hai trăm lao động, đồng thời khai giảng khóa mới với năm trăm học viên. Việc chiêu sinh đã thực hiện trước đó một tuần. Khách khứa mời dự lễ đã gửi xong thư mời. Chỉ còn một người khách đặc biệt, Phương Nam tự đi. Cô rất muốn ngày mai có mặt Ngọc Bắc để anh chia vui cùng cô. Cô sinh trước Bắc vài tháng, nhưng tư chất, phong thái của Bắc khiến cô rất nể trọng, một người đàn ông đích thực, ý chí mạnh, cơ thể khỏe đẹp như vận động viên thể dục dụng cụ; nhất là tâm hồn trong sáng, phong phú, nụ cười sao mà thân thương, như là kiếp trước cô đã gặp…

Văn phòng Công ty Toàn Cầu nằm trên con đường rợp bóng cây dầu rái cổ thụ. Ngọc Bắc có một mình nên nghỉ tại văn phòng. Đó chính là nơi mà trước đây Phương Nam đã gặp Bắc lần đầu tiên để… dạy tiếng Anh cho anh. Cô còn nhớ bài học đầu tiên cô dạy là phương pháp soạn thảo thư công tác, hợp đồng kinh tế và những giao dịch hành chính theo đúng tập quán quốc tế. Thấm thoắt đã ba năm rồi, kể từ bài học đầu tiên… Ba năm ấy, biết bao nhiêu tâm sự mà cả hai cùng kìm nén vì họ rất tôn trọng nhau, cả hai cùng sợ mình thô thiển xúc phạm bạn hiền. Họ đối với nhau như tri âm, tri kỷ. Phải chăng tình bạn tri kỷ tri âm mới là cao đẹp nhất?

Người vệ sỹ kiêm lái xe cho Bắc nhận ra Phương Nam. Anh vồn vã chào hỏi, và nói cho cô biết Bắc đang đi ăn ở nhà hàng Hội Nhập số Một. Ba năm qua, hệ thống gồm hơn chục nhà hàng mang tên như thế đã trở thành địa chỉ của giới ăn nhậu. Riêng cái số Một và số Tám là hai nhà hàng mà giới doanh nhân thường lui tới. Ở đó, họ được phục vụ chẳng khác nào vua! Phương Nam biết rõ là Bắc thường tiếp khách quý ở Hội Nhập Một, biết rõ cả cái bàn quen thuộc của anh, nó nhìn ra mặt sông, qua một thửa vườn nhỏ toàn hoa hồng. Hơn một lần Bắc đã mời Nam tới đó. Nơi này món ăn ngon, phục vụ ân cần lịch sự, âm nhạc chủ yếu là nhạc hòa tấu chọn lọc, âm thanh vừa đủ nghe mà vẫn nói chuyện được. Cô tính gửi thư mời lại cho người tài xế tên Phương, nhưng chợt cô đổi ý. Tự nhiên cô muốn gặp Bắc. Cô nhớ anh…

Phương Nam bước vào phòng ăn quen thuộc, hướng mắt về cái bàn quen thuộc. Chợt cô khựng lại. Ngọc Bắc đang ngồi đối diện với một cô gái trẻ và… đẹp, rất giống một cô ca sỹ hình như là Hương Quỳnh! Anh nhường cho khách quay mặt ra phía sông, còn anh quay lưng về phía cửa chính, thế nên anh không thấy Phương Nam đang đứng nhìn… Họ đang nói chuyện say sưa, tất nhiên, có thể nhận ra nhiều điều qua ánh mắt tràn đầy tình cảm của cô gái đang nhìn như thôi miên Bắc. Tưởng chỉ có thế, nào ngờ Bắc lấy bàn tay phải của anh nắm lấy bàn tay cô gái, tay họ ấp lên nhau, thật lâu… Những ngón tay động đậy, mơn trớn, quấn quýt. Tay trong tay là nụ hôn thần thánh… Bất giác Nam nhớ đến câu danh ngôn của phương Tây mà lòng cô thắt lại. Hay là đất dưới chân cô bị sụt lở? Một cái gì chặn ngang ngực khiến cô đau nhói, khó thở. Cô đứng chết trân như thế khoảng hai phút cho đến khi một người đã đứng tuổi, chắc là métđôten* mặc đồng phục rất sang, khác hẳn đồng phục nhân viên chạy bàn, đến bên cô, lễ phép:

Phát âm tiếng Pháp của Maitre d’hotel: Người chỉ huy, quán xuyến mọi mặt từ khâu bếp đến khâu phục vụ trong một phòng tiệc, phòng ăn của khách sạn, nhà hàng.

- Thưa, cô đi mấy người? Mời cô ngồi!

- Ồ không, xin lỗi, - Nam lúng túng vừa nói vừa vội vàng bước ra ngoài - tôi đi kiếm bạn nhưng có lẽ nhầm địa chỉ. Cám ơn!

Cô ra nơi để xe, lúng túng mãi không cắm được chiếc chìa khóa vào ổ công tắc. Sau khi đẩy xe ra giao cho khách, thấy khách đầy vẻ bối rối, nhân viên bãi xe nói:

- Xin chị vui lòng để tôi giúp!

Người coi xe nổ máy cho Phương Nam, cô nói lời cám ơn rồi ngồi trên xe mãi mới trấn tĩnh lại, rồi vô số, kéo ga. Và, đêm ấy, cô thấy mình tức cười, cô tự nhạo báng mình. Mi là cái chi của anh mà tò mò tọc mạch? Ảnh có quyền có bạn gái, có quyền thoải mái trong các mối quan hệ, bởi anh có ràng buộc chi mô? Thật nực cười, mi ghen sao? Vì sao mi ghen? Vô lý! Ảnh tha thiết mời mi bao lần để mi về làm việc cùng anh, mi toàn từ chối. Ảnh đâu có xử tệ với mi khi nào? Mi thật ích kỷ. Giả sử ảnh là anh trai của mi, mi cũng ghen là cái chắc! Thật cắc cớ! Rồi cô mệt quá, thiếp đi trong giấc ngủ đầy mộng mị, không yên…

*

Nửa năm nữa trôi qua, Phương Nam hầu như không gọi điện thoại cho Ngọc Bắc. Tình cờ, khi coi tivi, cô thấy một phóng sự khá dài nói về Ngọc Viễn Đông của Công ty Toàn Cầu. Công trình của anh đã hoàn thành bước một và đưa vào khai thác, vậy mà anh không hề báo cho mình! Trong phóng sự này, có phát biểu của Giám đốc Toàn Cầu Nguyễn Ngọc Bắc, có trả lời phỏng vấn của cô gái xinh đẹp mà Phương Nam đã chứng kiến bàn tay hai người quấn quýt lấy nhau… tại nhà hàng Hội Nhập Một. Cô gái nói năng sắc sảo, khoan thai và cuốn hút. Cô nói về mô hình công viên văn hóa thu nhỏ nền văn minh các dân tộc trên thế giới. Cô nói về khu thể thao giải trí và quy mô đáp ứng được các cuộc tranh tài thể thao khu vực châu Á. Cô nói về hướng đi lên của Toàn Cầu sau công trình này là sẽ đa dạng hóa sở hữu, cụ thể là sẽ thu hút vốn mạnh hơn bằng phương thức cổ phần hóa nhằm biến Toàn Cầu thành một tập đoàn lớn. Khi mà Việt Nam có thị trường chứng khoán, Toàn Cầu sẽ là một trong những công ty đầu tiên niêm yết tại thị trường chứng khoán Việt Nam. Khi hình ảnh cô gái xuất hiện được hai giây, thì màn ảnh hiện chữ: Thạc sỹ Nguyễn Minh Thảo, Giám đốc điều hành Khu Du lịch, Công viên văn hóa dân tộc và thể thao giải trí Ngọc Viễn Đông .

À, ra thế! Ngọc Bắc đã tìm ra người mà anh cần. Bắc ơi, thảo nào anh không còn nhớ đến Nam nữa!

Phương Nam đau khổ, đau khổ hơn sự tan vỡ mối tình đầu rất nhiều lần, không sánh nổi! Vì dù sao, mối tình đầu tan vỡ là phải, là tất yếu, bởi Đạt là tội phạm. Còn nay, tình bạn, tình thương mến thương của cô hà cớ gì mà tiêu tan? Một tuần liền, không đêm nào cô ngủ được. Phương Nam kiên quyết không dùng thuốc ngủ. Má Lịch đi mua những vị thuốc chế từ thảo dược theo đúng như đơn thuốc thuốc mà ông nội kê. Ông nội xuống bếp tự tay sắc thuốc, rót vô ly, chờ cho thuốc bớt nóng, bảo cô uống. Cô nhìn nội, một trăm lẻ tư tuổi rồi mà da dẻ đỏ au, mắt tinh, lưng chưa hề còng, chỉ có tai bên phải là không nghe được. Nhìn bàn tay ông nội run run rót thuốc, thương nội quá, và cô thấy vui! Cô biết cả nhà thương cô, lo cho cô. Cô biết cả nhà tự hào về cô. Từ khi mở trường đến nay, cô thành người… nổi tiếng! Các phương tiện truyền thông đại chúng thường nói về cô. Ảnh cô không ít lần xuất hiện trên trang nhất những tờ báo có số lượng phát hành lớn nhất. Gia đình cụ Nguyễn tự hào là phải. Truyền thống gia đình dường như được tích tụ lại để rồi phát huy thông qua cháu gái Phương Nam! Từ ý chí, tấm lòng, đến phương pháp hành động, ứng xử và hiệu quả công việc của Phương Nam thực sự làm cho gia đình cụ Nguyễn tìm lại sinh khí. Việc làm của cô, ông Hòa khen ngợi là giỏi, biết chớp thời cơ, đi trước thiên hạ… Còn cụ Nguyễn lại nghiêng về giá trị tâm linh. Cụ bảo: Cháu làm việc ấy là để lại phúc đức cho đời sau, cháu đang thực sự vì dân, vì nước!

Đó là những liều thần dược đối với Phương Nam. Cô say sưa làm việc, càng làm càng ham, và cô vẫn có thời gian dịch sách văn học. Đó là niềm vui, hơn thế, đó còn là phương pháp giữ cho tâm hồn luôn tươi mới trẻ trung. Hàng ngày, cô vẫn dành hơn một tiếng đồng hồ luyện tập thân thể. Buổi sáng là thời gian cô được ở bên ông nội, bên má Lịch. Những bữa ăn chính, cô được sống hồn nhiên trong tình cảm gia đình. Chỉ tiếc rằng cha cô, độ rày ít ăn cơm nhà…

Đây là thời gian cô cảm thấy hài lòng về mình. Thế nhưng tự trong đáy lòng, Phương Nam không lúc nào quên Ngọc Bắc! Cô nhớ Bắc, vì tự ái, vì giận, vì ghen, cô không thèm!

Tưởng là sẽ chẳng bao giờ cô gọi cho anh nữa, nhưng lý trí không phải lúc nào cũng thắng tình cảm. Con tim có lý lẽ riêng của nó! Kết thúc khóa đào tạo thứ hai, cô lại làm giấy mời khách tới dự lễ bế giảng và khai giảng khóa thứ ba. Cô lại không may rồi! Ngọc Bắc đi Nhật Bản ký hợp đồng du lịch trọn gói với một công ty du lịch hàng đầu của Nhật. Buồn nhớ lại trào dâng, lại dồn nén tâm can. Khi người ta trẻ, sao người ta có quá nhiều nỗi buồn? Hay là phải có thật nhiều nỗi buồn thì người ta mới già đi, nếu không, chắc là sẽ trẻ hoài!

Chuyến đi Nhật Bản, Bắc đi một mình. Từ ngày Minh Thảo vô Toàn Cầu, cô được đi nước ngoài với anh ba lần rồi. Lẽ ra chuyến này cô tháp tùng Bắc, nhưng công việc triển khai đợt hai của dự án Ngọc Viễn Đông quá nhiều. Khách đổ xô tới khiến cho Ngọc Viễn Đông có lúc quá tải. Trên bán đảo Thủ Thanh, trước khi Ngọc Viễn Đông khánh thành, nhà hàng Hội Nhập Bảy vô cùng đông khách. Từ khi Ngọc Viễn Đông hoạt động, khách đổ xô đến, khiến cho Hội Nhập Bảy thành ra ế ẩm… Thực trạng này khiến chủ Công ty Tri Âm điên tiết lên. Chủ của Hội Nhập là X.O chứ có phải là con nít đâu mà chịu thua thằng cha Bắc Kỳ con!

Điều ấy Ngọc Bắc không hề hay biết! Anh quá say mê khi ý tưởng của anh đã thành hiện thực, cơ ngơi của anh, mới đưa vào khai thác giai đoạn một mà đã gây tiếng vang lớn trong thiên hạ, tiếng thơm lan xa từ Nam chí Bắc. Càng đông khách càng dễ sơ hở khiến khách mất lòng. Trong kinh doanh, Ngọc Bắc hiểu rằng chỉ cần một người khách không vừa lòng là anh sẽ mất đi rất nhiều người khách khác! Trong những chuyến đi Mỹ, anh hiểu được tín niệm của giới doanh nhân Hoa Kỳ là luôn luôn bảo đảm 100% customer satisfaction! - thoả mãn khách hàng một trăm phần trăm! Phương châm của Ngọc Bắc mà anh yêu cầu nhân viên phải tuân theo là không bao giờ được nói không khi khách yêu cầu, chỉ được nói có, và không bao giờ làm điều gì khiến mất lòng khách. Ai vi phạm điều này, không có chỗ đứng trong Toàn Cầu! Bắc vừa quyết định cho anh chị em nhân viên luân phiên đi nghỉ mát một tuần tại Đà Lạt. Năm sau sẽ đi Nha Trang hoặc xa hơn, ai ở Sài Gòn thì đi Hạ Long, ai ở Hà Nội thì vô Vũng Tàu. Đối với các phòng ban chuyên môn, nghiệp vụ thì một tuần đi nghỉ cũng là một tuần training, Ngọc Bắc mời chuyên gia người nước ngoài đến giảng. Rất tốn kém, chi phí cho một chuyên gia nước ngoài đắt gấp mười chuyên gia nội địa, nhưng hiệu quả có thể sờ thấy được! Đầu tư lớn thì sẽ có lợi nhuận lớn. Đó là những phương sách mà Minh Thảo đề nghị Bắc áp dụng.

Tình cảm giữa Thảo với Bắc ngày càng thắm thiết, không phải lửa rơm mà là cầm sắt, là lửa đượm giữa vỉa than đá… Sự nghiệp Ngọc Bắc giao cho cô quán xuyến thật lớn, đòi hỏi sự thông tuệ và lịch thiệp, đã đành, nhưng còn là tính cẩn trọng, chi ly, và phải quên mình. Nếu không yêu sự nghiệp này, không coi nó chính là một phần của cuộc đời mình thì sẽ không thể làm tròn trách nhiệm mà Ngọc Bắc giao cho. Quả là khó có ai có thể làm việc hiệu quả được như Minh Thảo.

Cô yêu anh bằng cả trái tim cô.

Tình trong như đã, mặt ngoài còn e … Ngọc Bắc và cô đều hiểu họ đã thuộc về nhau, nhưng chưa ai dám ngỏ lời.

Đêm đêm, cô thường mơ thấy anh. Giờ này anh đang ở đâu, làm gì? Anh bảo đi chậm nhất là năm ngày sẽ về, hôm nay là bốn ngày rồi, vẫn không thấy gọi điện thoại cho em? Hay là… có một thiếu nữ xinh đẹp xứ Phù tang quyến rũ anh? Anh là đa tình số một! Em biết người như anh, có nhăn nhăn nhó nhó khó khăn mấy, các cô gái đẹp vẫn đua nhau lao vào!

Mười hai giờ đêm, Minh Thảo bật dậy, mở máy, cô viết thư cho Bắc:

Ngọc Bắc vô cùng yêu dấu của em!

Em chỉ sợ những dòng chữ không mang dấu này, lại gửi qua internet, chứ không phải là lá thư truyền thống có dán con tem ngày xưa… không mang nổi nỗi nhớ anh trong em. Nên em gửi vào mây, vào gió, vào nắng, vào mưa, vào đất trời vô tận này nỗi nhớ anh khôn cùng… Để, dù bất cứ anh đang ở đâu, và đang làm gì thì trong từng giây, từng phút, từng nhịp thở của đất trời… em vẫn luôn luôn ở bên anh, mãi mãi… Em yêu anh! Anh là người mà bấy lâu nay em hằng ao ước! Em yêu anh đến trọn đời!

Minh Thảo

Thảo đọc lại thư bốn năm lần và lưỡng lự không dám nhấn nút send. Anh đã bao giờ ngỏ lời yêu mình? Mình đã bao giờ chủ động nói yêu anh? Có nên đốt cháy giai đoạn thế này? Liệu cuộc tình này sẽ đi tới đâu, hay là bế tắc, hay là có đi tới một bước để rồi… cầm bằng theo gió bay đi? Hay là thành duyên cầm sắt để suốt đời thủy chung như nhất bên nhau, hy sinh cho nhau, mang hạnh phúc đến cho nhau? Hay là chỉ được vài năm hương lửa nồng nàn rồi tắt lịm như là cha mẹ mình đã từng yêu nhau, đã từng hạnh phúc, đã từng thất vọng, rồi hành nhau, làm khổ nhau bao nhiêu năm đằng đẵng trước ngày ra tòa ly dị?

Ôi kiếp con người, sao mà phức tạp, sao lắm buồn đau? Một mình trong căn phòng riêng mà ông bà nội dành cho, Minh Thảo suy nghĩ trong nỗi nhớ Bắc ngày càng bỏng rát. Cô hướng con chuột vào chữ send rồi khựng tay lại. Chỉ cần ngón trỏ của cô nhẹ nhàng ấn xuống phím trái con chuột, những dòng chữ nhỏ bé mong manh kia sẽ trở thành có cánh, sẽ thay cô bay đến với anh, sẽ nhập vào mắt anh, óc anh, tim anh. Liệu anh tiếp nhận nó như thế nào? Trong suốt thời gian qua, tuy chưa là dài, nhưng hầu như lúc nào cô cũng thấy anh hiển hiện trong tâm mình. Dù công việc bộn bề cách mấy, tuần nào họ cũng ít nhất một hai lần gặp nhau, khi thì ở phòng làm việc, khi thì ở phòng ăn của công ty. Thỉnh thoảng anh mời cô đi nhà hàng. Thú vị nhất là nhà hàng bên sông, nơi có cửa sổ ngó ra mặt sông, qua một mảnh vườn nhỏ toàn hoa hồng, lúc nào cũng tươi rói, hương thơm của hoa bay qua cửa sổ vào ôm tỏa lấy gương mặt anh, gương mặt Thảo. Họ ăn uống, chuyện trò, và bao giờ tay anh cũng tìm đến tay Thảo. Bàn tay to, những ngón tay dài quấn quýt lấy những ngón tay búp măng của cô. Bàn tay anh, to và ấm, ôm ấp bàn tay cô. Cô cảm thấy mình trở nên mong manh, bé nhỏ trước anh! Những giây phút ngắn ngủi ấy, Thảo cảm nhận được máu anh đang chảy qua sắc da tay hồng hào, cánh tay rắn chắc và gợi cảm quá chừng. Ước gì dù chỉ một lần được ngạt thở trong vòng tay ấy! Liệu anh có cảm nhận được nhịp đập tim em, mạch máu em đang tăng tốc khi anh ấp bàn tay anh lên bàn tay bé nhỏ của em? Liệu anh có nhận ra tín hiệu của con tim em muốn gửi tới anh với tất cả tình yêu thương mãnh liệt và sự chân thành, khao khát? Tất cả chỉ có thế, mới dừng lại ở điểm đó. Không lẽ chỉ mãi mãi như vậy sao?

Hai giờ sáng. Thêm một ngày mới bắt đầu. Nếu đúng hẹn thì tối nay anh bay về tới Sài Gòn. Nghĩa là… em lại được ở bên anh! Ngón tay trỏ của Minh Thảo toan nhẹ nhàng nhấn xuống phím trái con chuột. Nhưng cô ngừng lại. Chưa thể, cần phải để cho thật chín mùi! Cần nghe thêm tiếng lòng mình một thời gian nữa! Hai mươi lăm tuổi, Thảo vẫn chưa thể nghĩ rằng tình yêu đến với mình lẹ như thế, thì ra đúng là có cú đờ phút thật! Du học nước ngoài, bạn bè từ Việt Nam cùng sang một lượt với Thảo có năm cô gái. Hai người ở Hà Nội thì đã lấy chồng Australia, ở lại sống, làm việc bên đó. Ba người ở Sài Gòn thì hai người đã lập gia đình sau khi nhận bằng cử nhân, chỉ có Thảo là phòng không, người yêu cũng chưa có nói chi lấy chồng? Vì sao? Vì cô từ chối thẳng thừng những lời tán tỉnh, cầu hôn… tập trung cho việc học thành tài. Cô có cực đoan? Muốn đạt mục đích, người ta phải cực đoan thôi. Lịch sử chiến tranh và cách mạng đã chứng tỏ điều đó. Lịch sử của những danh nhân cũng vậy. Thảo biết mình không là danh nhân hay vĩ nhân chi cả, nhưng muốn học cho ra học thì khoan nói chuyện tình ái. Nay học xong rồi, đã tới lúc nói chuyện ấy chưa? Tại sao không nhấn ngón trỏ vào phím trái chuột? Tại sao? Mi còn e ngại? Mi thiếu tự tin hay là mi e ngại anh sẽ khinh khi mình, cho mình là kẻ tham tài sản của anh chứ yêu đương gì mà lẹ thế? Ôi, bối rối quá, không biết hỏi ai? Mẹ thì đi bước nữa, theo người ta qua Mỹ định cư rồi, ba thì đang đau khổ trong tù, hỏi ai bây giờ? Hỏi ông bà nội? Nhưng ông nội thì dành trọn thời gian còn lại của ông cho việc minh oan cho con trai. Chỉ còn bà nội. Hỏi bà nội là phải nhất! Bà nội cũng đang mụ cả người về chuyện con trai lâm vào lao lý, phải lựa lúc nào thích hợp mà hỏi chứ?

Thảo quyết định chưa gửi lời của trái tim cô tới Bắc, cô lưu vào một thư mục riêng, định bụng từ nay cứ mỗi ngày cô lại viết cho anh, những lá thư không gửi, khi nào anh ngỏ lời với cô thì cô đưa những lá thư đó cho anh, bằng không, cô cứ viết, viết cho đến… già! Rồi, như một cái máy, côcheck mail hy vọng nhận được thư anh từ Nhật gửi về. Không hiểu sao cô lại nghĩ rằng thế nào anh cũng mail cho cô.

Một thanh niên của thế hệ hiện đại, du học ở Australia hơn sáu năm trời về mà không hề tiêm nhiễm lối sống phương Tây, kể cũng lạ! Đó là cảm nhận đầu tiên của Ngọc Bắc trong lần gặp đầu tiên để phỏng vấn Minh Thảo. Toàn bộ con người cô từ dáng vẻ, nụ cười, ánh mắt, cử chỉ, giọng nói, lối nói, nhất là tri thức của cô đều mang vẻ đẹp của truyền thống, nói chính xác hơn, mang tinh hoa của truyền thống phụ nữ Việt Nam: dịu dàng, nhân hậu, kín đáo, khiêm nhường… Bắc rất có lý khi nghĩ cô giống hệt ca sỹ Hương Quỳnh. Thời kỳ còn là Quỳnh Hương đi hát trong nước, Quỳnh Hương đẹp như một nàng tiên, luôn luôn ra sân khấu trong chiếc áo dài càng tôn lên vẻ đẹp thân hình và giọng hát! Thi thoảng xem một VCD, có Hương Quỳnh biểu diễn, Bắc rất hài lòng khi thấy nữ ca sỹ này vẫn trung thành với chiếc áo dài Việt Nam. Minh Thảo mặc áo dài cũng rất đẹp, vẻ đẹp nền nã nhưng càng nền nã lại càng quyến rũ. Trừ những ngày đi công tác bằng xe hơi hoặc khi ra hiện trường, Thảo mặc đồ tây: quần jean, áo thun trắng bỏ trong thùng, thắt giây lưng da, gọn gàng, khỏe mạnh; còn ở văn phòng, cô chỉ mặc áo dài. Người như cô mặc chi cũng đẹp, mặc đồ đầm càng đẹp, nhưng Thảo luôn mặc áo dài. Ngọc Bắc ghen với những chiếc áo dài ấy.

Máy báo có thư! Thảo sung sướng quá! Ước chi được nấy! Chắc chắn là thư của anh rồi! Thảo nhấp chuột, quả nhiên! Bõ công cô thao thức chờ mong mấy ngày nay. Thư Bắc viết:

Minh Thảo thân yêu!

Em đừng giận anh khi anh viết như thế! Anh đã tính, sau chuyến đi này, sẽ chính thức ngỏ lời cầu hôn với em, nhưng anh không thể đợi đến ngày về. Anh nóng lòng muốn thổ lộ cùng em tiếng nói của con tim mình. Nhưng, nói thật em đừng cười, anh nhát lắm! Trước mặt em, anh lúng ba lúng búng, muốn nói A thì lại nói chuyện B, muốn thố lộ tâm tư mình với em thì lại nói chuyện công việc, rất nhiều lần như thế rồi. Tại anh nhát quá, Thảo ơi! Thành thử, tốt nhất là anh nói lúc này, khi ở xa em gần chục giờ bay, anh nói qua mạng! Mấy ngày qua, anh cố ý không e-mail, cũng không phone cho em, cốt để làm gì em biết không, cốt để coi xem trái tim dễ vỡ của anh có chịu nổi những ngày hai đứa mình xa cách. Nó không chịu nổi, Thảo ơi! Nó trỗi dậy phản kháng anh, nó đòi anh phải nói ngay với em rằng nó đã thuộc về em ngay từ cái ngày Trời định cho anh phải mời em đến công ty để phỏng vấn! Không có một người chủ công ty nào, ngay sau khi phỏng vấn lần đầu tiên để tìm người giúp việc mà lại chân thành mời người đó đi nhà hàng ăn trưa. Có thể có, nhưng với anh, điều đó thật khó hiểu. Điều đó chỉ có thể giải thích rằng trái tim anh đã thuộc về em, rằng từ giây phút đó, anh sẽ mãi mãi không bao giờ xa em.

Thảo ơi! Bữa đi Đà Lạt làm việc với Chủ tịch tỉnh về dự án nâng cấp các hồ ở Đà Lạt thành địa chỉ du lịch đạt tầm cỡ quốc tế, anh làm việc xong rồi, ký bản ghi nhớ rồi, lẽ ra đêm ấy phải có giấc ngủ thật sâu để sớm hôm sau về Sài Gòn. Lạ thay, bữa đó trời mưa thật nhiều, mưa suốt ngày. Từ trong khách sạn nhìn ra rừng thông Đà Lạt, anh nhớ em kinh khủng! Giá như có em lúc đó, anh sẽ dắt em đội mưa đi vào rừng thông, để hai đứa mình chìm trong mưa, chìm trong hương sắc hư ảo của rừng thông Đà Lạt trong mưa. Anh không biết làm thơ, nhưng mê thơ. Vậy là trong khoảnh khắc vô cùng thương nhớ em, anh đã đọc to lên những câu sau đây, nó chắc không phải là thơ, em ạ, nhưng nó là tiếng nói của trái tim anh đang thổn thức. Em đừng giận anh nghe! Anh yêu em, Minh Thảo! Em là giấc mơ của anh! Xin đừng giận anh, em nhé. Anh phải ở lại Tokyo thêm hai ngày, do công việc. Nhận được thư này, em nhớ hồi âm cho anh đỡ nhớ em! N.B.

Minh Thảo mở bài thơ, những câu thơ hiện ra:

KHAO KHÁT TRONG MƯA ĐÀ LẠT

Đà Lạt trong mưa rừng thông xanh như ngọc