Phần 1 - Chương 1 Vượt rừng cứu em.

Minh theo mẹ lên nhà rẫy. Nhà rẫy ở khá xa phải đi qua ba quả núi sừng sững trước mặt. Mẹ dậy sớm thổi mèn mén. Không cần mẹ gọi vì mùi thơm của mèn mén điếc mũi Minh. Mẹ để khay mèn mén trước mặt Minh:

- Ăn nhanh rồi đi, qua cổng trời nắng đổ vỡ đầu đấy.

Mẹ vừa quệt mèn mén đưa lên miệng vừa xếp đồ cho vào gùi. Mẹ gói mèn mén vào lá chuối tươi, hai gói, một bình tông nước uống.

Minh vừa ăn vừa ngủ gật đầu đập xuống bàn. Mẹ xách tai Minh giục:

- Đi thôi.

Trời vẫn tối đen. Minh đi theo cái bóng của mẹ đằng trước. Sương sớm phả vào mặt mát lạnh xua cơn ngái ngủ. Mẹ ngoái lại phía Minh:

- Đừng để ngã xuống đất.

Rồi mẹ cất tiếng hát. Giọng mẹ vang và ấm. Con gà gáy le té le sáng rồi ai ơi gà gáy te lè té le sáng rồi ài ơi. Nắng sớm lên rồi dậy đi thôi đã sáng rồi ai ơi. Rừng và nương rẫy đã sáng rồi ai ơi. Minh sướng cái bụng quá, nó lẩm bẩm hát theo mẹ. Mẹ chỉ hát có một bài, hát đi hát lại. Mẹ hát bằng tiếng phổ thông không ngọng tí nào, Minh bỗng nhận ra sự khác biệt đó. Sao mẹ không hát bài khác đi, nó thích nghe mẹ hát mà. Mải nghĩ nó đã không theo kịp bước chân của mẹ. Bỗng nó nghe thấy những tiếng đập cánh rất nhẹ rồi ngay sau đó là tiếng hót lảnh lót của chú chim dậy sớm. Tiếng một chú chim khác đáp lại. Và cả một dàn đồng ca của chim rừng miên man. Minh ngẩn ngơ đứng như chôn chân xuống đất mặt ngửng lên để nghe. Vui quá. Sao lại vui thế này chứ, cái bụng cứ rộn ràng cả lên, cái quả tim thì nhảy chân sáo. Minh vui không thể tả được cứ thế hét toáng:

- Hót nữa đi chim rừng ơi.

Nó cứ hét thế cùng với lũ chim hót mê mải bài ca ban mai cho đến khi nghe tiếng mẹ:

- Minh cất chân lên.

Minh chạy nhanh về phía mẹ. Khi khoảng cách ngắn dần mẹ quay người bước về phía trước. Minh nhìn theo lưng của mẹ chỉ thấy một cái gùi. Đầu mẹ cúi xuống, mắt nhìn bước chân. Minh nghĩ ngợi: mẹ đã đánh thức núi rừng thức dậy sao mẹ lại không nhìn lên. Đất có bao giờ ngủ đâu mẹ nhìn xuống đấy làm gì?

Nắng đã tràn ngập cả khu rừng. Những tia nắng sớm khỏe khoắn chọc thủng vòm lá dày chiếu xuống đất lấp lánh. Dưới bước chân nó chưa có đường. Mẹ đi trước rẽ đám dây leo quấn quýt. Minh nghếch mặt lên trời để chơi với nắng. Mỗi khi hứng được giọt nắng rơi vào giữa mặt nó thích thú cười vang. Thực ra là nó nhắm tịt mắt lại vì chói lắm. Sự thích thú của nó tươi rói vì lần đầu tiên nó được đi nhà rẫy. Khi nó còn bé lắm chỉ cưỡi trên lưng mẹ ngủ ngặt nghẽo thì đã nhớ được gì. Bây giờ nó đã mười hai tuổi học xong lớp 7 rồi. Nghỉ hè xong nó sẽ vào lớp 8.

Mải nghếch mắt lên nhìn trời Minh ngã nhào vào đám dây rừng, bùng nhùng mãi không đứng lên được. Mẹ quay lại kéo nó đứng lên.

- Đi đứng cẩn thận chứ, không nhìn lên trời nữa nhìn xuống dưới chân để bước cho chắc. Nhanh lên trời sắp đổ nắng xuống đầu đấy.

Quả là Minh không dám nghếch mắt lên nhìn vòm cây, nó cắm cúi leo dốc. Không phải con dốc thoai thoải mà là từng phiến đá gập gềnh đụng cả vào mũi. Chân thằng Minh còn ngắn cũn nó phải đu vào dây leo. Mẹ vẫn đi trước với những dây leo thả xuống cho nó. Nó không thở phì phò, mẹ cũng không thở phì phò. Leo dốc mà thở phì phò là không được rồi, là cái lá phổi không nở được to rồi, không nở được to là không có khí nhiều trong phổi rồi. Có cái khí nhiều trong phổi thì người nó mới nhẹ chứ. Cha thằng Minh đã dặn hai anh em nó như thế. Nó đu dây để leo dốc, nó cảm nhận được sự nhẹ bẫng của thân thể. Tuy thế nó cũng chợt nghĩ ra là cái gùi ngô của cha mẹ địu từ nhà rẫy về nhà có phổi để đựng không khí đâu, vậy thì nó sẽ ắt nặng như đá.

- Ngồi xuống nghỉ một lát đi, mỏi cái chân rồi.

Mẹ chỉ một phiến đá phẳng như cái phản nhà ông trưởng bản, dưới tán lá cây rất to, bảo nó.

Minh nằm sõng soài, giang chân giang tay. Nó cảm nhận được sự sảng khoái. Cái áo nó mặc ướt đẫm mồ hôi áp xuống phiến đá mát như kem vậy.

- Mẹ cũng nằm xuống nghỉ đi.

- Nằm rồi khó dậy lắm, ngồi thôi.

- Con nhắm mắt ngủ một chút có được không?

- Đừng ngủ, ngại dậy đấy. Lên nhà rẫy rồi ngủ.

- Uống nước không?

- Con đói ăn mèn mén được không?

- Ăn đi này.

Mẹ đưa cho Minh một gói.

- Ngon quá! Sao ngon thế này Giàng ơi. Hôm nay mẹ cho thêm cái ngon vào mèn mén à?

Mẹ cười ròn lắm.

- Mẹ chỉ cho thêm cái đói vào bụng con thôi mà. Uống ngụm nước nữa rồi đi.

Vẫn leo dốc nhưng phẳng rồi không có đá lởm chởm. Bắp đã chín đỏ trên nương.

- Ngủ đi, leo lên nhà ngủ đi.

- Thế mẹ có ngủ không?

- Mẹ đi hái bắp.

- Con cũng hái với mẹ.

- Ừ, đã sắp trở thành một người đàn ông trong nhà rồi.

Khi đống ngô cao như một cái nấm đất thì Minh không thể chống hai mí mắt lên được nữa. Nó bò lên cầu thang rồi đổ sập xuống sàn nhà. Cái ngủ bắt nó rồi.