Chương 5
Minh luẩn quẩn không cất bước chân đi nổi. Hình như có ai cứ níu lấy chân nó. Nó đã đi hết lối mòn của nghĩa địa để vào rừng già, rậm rạp cây cối, chưa có đường dưới chân. Thì ra nó vẫn chưa qua chào bà. Nó lộn lại con đường cũ, chân bước thoăn thoắt như có ai dẫn đường. Một loáng nó đã đến ngôi mộ mà đêm qua nó nằm vật trên đó ngủ. Nó không hiểu tại sao, nó đang đi tìm ngôi mộ của bà nội mà. Ngôi mộ của bà dưới một cây to, thì đây một cây to rợp bóng. Nó vội vàng vạch cỏ để tìm tên của bà trên bia mộ. Tên bà đây rồi. Nó nằm sấp xuống nấm mộ giang hai tay để ôm chặt lấy. Nó thì thầm:
- Bà ơi, con nhớ bà lắm. Đêm qua con đã ngủ với bà cả đêm mà con không biết. Bà đã ủ ấm cho con. Đến sáng bà để con lạnh cho con tỉnh giấc đi tìm em, đúng không bà? Con yêu bà lắm. Bà cứ ở yên đây nhé. Khi con tìm được em Thu về con sẽ ra chơi với bà.
Minh phấn khích đứng bật dậy và bước đi vững chãi. Ý nghĩ của nó lại quay về với một ngày của năm trước khi bà nội mất. Bà đã già lắm. Bà không bước chân ra khỏi khung cửa bà vẫn ngồi hàng ngày. Nhưng đôi tay bà vẫn không rời cây kim với những sợi chỉ màu. Bà thêu những chiếc mũ cho trẻ con. Bà thêu những chiếc váy cho các cô gái. Và cái ngày ấy bà vẫn ngồi ở khung cửa, tay bà vẫn cầm kim và mảnh vải chàm. Nắng ấm rọi vào bà ấm áp. Mọi người vẫn làm việc như mọi ngày. Buổi trưa bác dâu dọn cơm cho bà, tưởng bà đang ngủ liền ôm vai bà để lay bà dậy. Mãi bà vẫn không dậy. Bác dâu cuống quýt gọi chồng và các anh em. Cha với bác ba đi vào rừng chặt luồng. Ba cây to nhất và dài nhất. Cha vác hai cây. Bác tư, bác năm và cô tám chẻ luồng vót thật nhẵn, rồi đan thành một cái nôi rất to. Cha chặt bốn sợi mây dài để treo cái nôi lên nhà bác trưởng. Bác dâu đã tắm cho bà bằng nước lá thơm, mặc cho bà bộ váy áo đẹp nhất. Cha nói:
- Em xin các anh chị để cho em được bế mẹ lên nôi.
Bác trưởng nói:
- A Thảo út nhất được sống với mẹ ít nhất được quyền bế mẹ.
Cha bồng bà nội nhẹ nhàng đặt vào nôi. Bà nằm thung thăng như em bé đang ngủ.
Bà nội sinh được bảy người con trai và ba người con gái. Cha là con trai út. Đám tang của bà được sắp đặt bởi bác trưởng:
- Trừ chú út làm cán bộ, mỗi chú dắt một con trâu đến làm đám tang tiễn mẹ về trời với cha.
Ngoài sân rộng nhà bác trưởng tấp nập người ra người vào. Người bản trong bản ngoài đến cả. Đến bữa bác dâu sắp một mâm cơm để bà ăn. Con cháu đứng xung quanh bà nắm xôi bé bằng quả trám chấm vào miệng của bà, tỏ ý đút cơm cho bà. Nhưng bà có ăn được nữa đâu. Chấm vào miệng bà rồi thì đút vào miệng vẫn há được của mình ăn thôi.
Tối hôm ấy Minh nghe mẹ nói với cha:
- Anh phải ngăn các anh trai, đừng lãng phí thế. Chỉ cần giết một con trâu và một con lợn thôi. Anh làm cán bộ mà nhà mình vẫn sống theo nếp cũ thế này thì sao dân họ nghe mình.
Cha lặng thinh một hồi lâu mới nói:
- Anh là con út anh không được quyết chuyện trong nhà. Bác trưởng chỉ đạo anh phải nghe thôi.
Mẹ cũng không nói gì nữa. Rồi mẹ quay sang dặn Minh và Thu:
- Hai đứa đừng chấm xôi vào miệng bà rồi lại ăn nhé. Bà lên trời rồi không ăn được nữa đâu.
Minh không nghe lời mẹ. Nó vo một nắm xôi to rồi chấm vào miệng bà, nó còn lẩm bẩm:
- Bà ơi, bà há miệng ra Minh bón cho bà miếng xôi nóng ạ.
Nó chỉ nghĩ đến cái ngày còn bé bà thường đút cháo cho nó ăn. Bà thổi phù phù mà cháo chưa chịu nguội. Cháu cứ khóc đòi ăn. Bà bèn ngậm vào mồm để cháo nguội. Bón cháo cho cháu háu ăn, có hôm miệng bà bị bỏng khi ăn cơm đau mãi.
Bà nằm trong nhà hai ngày. Ngày thứ ba bác trưởng nói:
- Hôm nay nắng đẹp, đưa mẹ ra nằm với nắng. Nắng sưởi ấm cho mẹ.
Đến ngày thứ tư bà nội được đặt nằm xuống đất. Các bác không ai khóc cả chỉ có cha là rấm rức khóc một mình. Bác ba nhìn thấy cha trốn sau những bao ngô để khóc bèn mắng:
- Chú đừng có khóc thế, mẹ bịn rịn không đi xa được đâu.
- Em đau lòng lắm, xin anh để cho em khóc một tí cho bớt đau anh ơi.
Bác ba cũng òa lên khóc:
- Anh cũng đau lòng lắm, em đừng cho ai biết anh cũng khóc nhé.
Minh cũng trốn sau bao ngô khóc vì nhớ bà bèn lặng im không dám khóc nữa, nhỡ đâu cha và bác ba biết.
Ở đây đám tang không ai được khóc để cho người chết đi xa vào nơi sung sướng.