LỜI CẢM ƠN
Cuốn sách này ra đời nhờ sự hội tụ của hai trí tuệ và hai con đường đời khác nhau. Don Tapscott là lãnh đạo một chương trình nghiên cứu tổ chức trị giá 4 triệu đô-la, được biết đến với tên gọi Mạng lưới Giải pháp Toàn cầu (Global Solution Networks – GSN) tại Trường Quản lý Rotman thuộc Đại học Toronto. Chương trình này nhằm mục đích nghiên cứu các mô hình mạng lưới mới mẻ để giải quyết và quản lý các vấn đề toàn cầu. Don đã nghiên cứu cách thức hệ sinh thái đa thành viên quản lý Internet và ngày càng thích thú với tiền số cũng như cách thức quản lý hệ thống này. Trong khi đó, vào năm 2013, Alex Tapscott đang là ủy viên ngân hàng đầu tư Canaccord Genuity và nhận thấy ngày càng có nhiều người dành sự quan tâm đặc biệt đến giai đoạn sơ khai của bitcoin và các công ty blockchain. Qua nhiều nỗ lực, Alex quyết định đưa công ty mình vào hoạt động trong lĩnh vực này. Trong một chuyến đi trượt tuyết của hai cha con tới Mont-Tremblant đầu năm 2014, chúng tôi cùng ăn tối và suy nghĩ về việc hợp tác trong chủ đề blockchain. Alex đồng ý chịu trách nhiệm một dự án nghiên cứu về quản lý tiền số và cho ra đời ấn phẩm A Bitcoin Governance Network (Mạng lưới quản trị bitcoin). Càng nghiên cứu sâu vào vấn đề này, chúng tôi càng nhận thấy đây có thể là loại hình công nghệ đột phá tiếp theo.
Trong khi đó, đại diện của chúng tôi là Wes Neff tại Leigh Bureau cùng nhà xuất bản của Don, Adrian Zackheim tại Portfolio/Penguin (từng phát hành cuốn Wikinomics – Bách khoa toàn thư nền kinh tế, Macrowikinomics – Bách khoa toàn thư nền kinh tế vĩ mô) đều thúc giục Don cho ra ý tưởng về một cuốn sách mới. Khi tác phẩm của Alex được công chúng đón nhận rộng rãi và Alex được coi là người có tư tưởng đi đầu trong lĩnh vực này, Don đã đề nghị Alex viết sách cùng mình. Chúng tôi cũng phải nhắc tới Adrian khi anh đưa ra đề nghị mua lại tác phẩm với mức giá mà chúng tôi không thể từ chối và cuốn sách không cần phải mang đấu giá như bình thường nữa.
Sau đó, chúng tôi hiểu rằng đây là một quyết định thông minh. Chúng tôi tìm gặp biên tập viên sách báo hàng đầu mà chúng tôi quen biết, Kirsten Sandberg. Cô từng là thành viên của Hội đồng Trường Kinh doanh Harvard và chúng tôi đã đề nghị cô biên tập cho cuốn sách này. Cô đã hoàn thành công việc một cách xuất sắc và quá trình hợp tác ăn ý đến nỗi chúng tôi quyết định mời cô trở thành một thành viên chính thức của đội nghiên cứu. Kirsten tham gia vào hơn 100 cuộc phỏng vấn, đóng góp công sức trực tiếp vào việc giải quyết vô số các vấn đề; cũng như phát triển hàng loạt các công thức dễ hiểu nhất để giải thích những kiến thức chuyên ngành với bạn đọc không rành về công nghệ. Cô đã giúp chúng tôi biến những câu chuyện đó thành hiện thực. Như vậy, cô là đồng tác giả và cuốn sách này sẽ không thể hoàn chỉnh như hiện nay nếu không có sự hỗ trợ của Kirsten. Chúng tôi gửi lời cám ơn về những nỗ lực đó và tất cả những phần dẫn nhập và hài hước mà cô đã chắp bút.
Chúng tôi chân thành cảm tạ đóng góp của những cá nhân sau vì họ đã dành thời gian quý báu và chia sẻ biết bao hiểu biết với chúng tôi. Cuốn sách này cũng không thể ra mắt bạn đọc nếu thiếu họ. Theo thứ tự bảng chữ cái, chúng tôi xin vinh danh những người hỗ trợ:
Jeremy Allaire, nhà sáng lập, Chủ tịch và Tổng Giám đốc Điều hành Công ty Circle
Marc Andreessen, đồng sáng lập Andreessen Horowitz
Gavin Andresen, Trưởng ban Khoa học Tổ chức Bitcoin
Dino Angaritis, Tổng Giám đốc Điều hành Công ty Smartwallet
Andreas Antonopoulos, tác giả cuốn Bitcoin thực hành và Internet của tiền tệ*
[*]: Hai cuốn sách do Alpha Books chuyển ngữ và phát hành tại Việt Nam năm 2017, cùng thuộc tủ sách Bitcoin & Blockchain với cuốn sách này.
Federico Ast đến từ CrowdJury
Susan Athey, giảng viên khoa Công nghệ Kinh tế tại trường Kinh doanh Stanford
Adam Back, đồng sáng lập kiêm Chủ tịch Blockstream
Bill Barhydt, Tổng Giám đốc Điều hành Abra
Christopher Bavitz, Giám đốc Quản lý tại Cyberlaw Clinic thuộc Đại học Luật Harvard
Geoff Beattie, Chủ tịch Công ty Đầu tư Relay
Steve Beauregard, Tổng Giám đốc Điều hành kiêm nhà sáng lập GoCoin
Mariano Belinky, thành viên ban quản lý công ty Santander InnoVentures
Yochai Benkler, Giáo sư Berkman thuộc Viện Nghiên cứu Kinh doanh, trường Luật Harvard
Jake Benson, Tổng Giám đốc Điều hành kiêm nhà sáng lập LibraTax
Tim Berners-Lee, nhà phát minh ra World Wide Web
Doug Black, Thượng Nghị sĩ thuộc Thượng nghị viện Canada, chính phủ Canada
Perriane Boring, nhà sáng lập kiêm Chủ tịch Tổ chức Thương mại Điện tử
David Bray, đồng nghiệp của Eisenhower từ 2015 kiêm khách mời của chương trình Visiting Executive in Residence của Đại học Havard (chương trình chuyên mời các nhà lãnh đạo doanh nghiệp thành công đến trường để chia sẻ)
Jerry Brito, Giám đốc Điều hành Trung tâm Tiền ảo
Paul Brody, nhà hoạch định chiến lược Mỹ thuộc nhóm công nghệ EY (ban đầu là IoT tại IBM)
Richard G. Brown, Giám đốc công nghệ R3 CEV (cựu Giám đốc Thiết kế của bộ phận Cải tiến Công nghiệp và Phát triển Kinh doanh – IBM)
Vitalik Buterin, nhà sáng lập Ethereum
Patrick Byrne, Tổng Giám đốc Điều hành Overstock
Bruce Cahan, học giả ngắn hạn tại Cơ quan Kỹ thuật Stanford, ngân hàng Sáng kiến Bền vững Stanfor James Carlyle, kỹ sư trưởng MD, R3 CEV
Nicolas Cary, đồng sáng lập Công ty Trách nhiệm Hữu hạn Blockchain
Toni Lane Casserly, Tổng Giám đốc Điều hành CoinTelegraph
Christian Catalini, trợ giảng tại trường Quản lý Sloan thuộc Viện Công nghệ Massachussets
Ann Cavoukian, Giám đốc Điều hành Viện Bảo mật và Dữ liệu Lớn thuộc Đại học Ryerson
Vint Cerf, đồng sáng tạo Internet kiêm trưởng bộ phận truyền giáo Internet tại Google
Ben Chan, kỹ sư phần mềm cấp cao tại BitGo
Robin Chase, đồng sáng lập kiêm cựu Tổng Giám đốc Điều hành Zipcar
Fadi Chehadi, Tổng Giám đốc Điều hành ICANN
Constance Choi, Hiệu trưởng Trung tâm Seven Advisory
John H. Clippinger, Tổng Giám đốc Điều hành ID3, nhà khoa học nghiên cứu tại Phòng Thí nghiệm Truyền thông, Viện Công nghệ Massachussets
Bram Cohen, nhà sáng tạo BitTorrent
Amy Cortese, nhà báo, nhà sáng lập Locavest
J-F Courville, Giám đốc Điều hành tại Công ty Quản lý Tài sản RBC
Patrick Deegan, Giám đốc Công nghệ tại Personal BlackBox
Primavera De Filippi, nghiên cứu viên dài hạn tại CNRS và khoa liên kết tại Trung tâm Berkman trong khoa nghiên cứu Internet và Xã hội học tại Đại học Luật Harvard
Hernando de Soto, Chủ tịch Viện Tự do và Dân chủ
Peronet Despeignes, Giám sát Hoạt động Đặc biệt tại Augur
Jacob Dienelt, kiến trúc sư blockchain và Giám đốc Tài chính tại itBit và Factom
Joel Dietz từ Swarm Corp
Helen Disney từ (từng công tác) Tổ chức Bitcoin
Adam Draper, Tổng Giám đốc Điều hành kiêm nhà sáng lập Boost VC
Timothy Cook Draper, nhà đầu tư mạo hiểm; nhà sáng lập Draper Fisher Jurvetson
Andrew Dudley, nhà sáng lập kiêm Tổng Giám đốc Điều hành tại Trung tâm Quan sát Trái đất
Joshua Fairfield, Giáo sư Luật tại Đại học Washington and Lee
Grant Fondo, thành viên đến từ bộ phận Tranh tụng Chứng khoán và Bảo vệ Nhân viên, thuộc bộ phận Đảm bảo Riêng tư và Bảo mật Dữ liệu, công ty luật Goodwin Procter
Brian Forde, cựu cố vấn cao cấp tại Nhà Trắng; Giám đốc Tiền số tại Phòng Thí nghiệm Truyền thông thuộc Viện Công nghệ Massachussets
Mike Gault, Tổng Giám đốc Điều hành Guardtime
George Gilder, nhà sáng lập kiêm thành viên Quỹ Công nghệ Gilder
Geoff Gordon, Tổng Giám đốc Điều hành Vogogo
Vinay Gupta, điều phối viên xuất bản tại Ethereum
James Hazard, nhà sáng lập Common Accord
Imogen Heap, nhạc sĩ kiêm nhà soạn nhạc từng giành giải Grammy
Mike Hearn, cựu kỹ sư Google tại Vinumeris/Lighthouse
Austin Hill, đồng sáng lập kiêm trưởng ban hành động tại Blockstream
Toomas Hendrik Ilves, Chủ tịch của Estonia
Joichi Ito, Giám đốc Phòng Thí nghiệm Truyền thông, Viện Công nghệ Massachussets
Eric Jennings, đồng sáng lập kiêm Tổng Giám đốc Điều hành Filament
Izabella Kaminska, phóng viên tài chính của tờ Financial Times
Paul Kemp-Robertson, đồng sáng lập kiêm Giám đốc Xuất bản của Contagious Communications
Andrew Keys đến từ Hệ thống Đồng thuận
Joyce Kim, Giám đốc Điều hành Tổ chức Phát triển Stellar
Peter Kirby, Tổng Giám đốc Điều hành kiêm đồng sáng lập Factom
Joey Krug, lập trình viên cốt lõi tại Augur
Haluk Kulin, Tổng Giám đốc Điều hành Personal BlackBox
Chris Larsen, Tổng Giám đốc Điều hành Ripple Labs
Benjamin Lawsky, cựu giám sát dịch vụ tài chính bang New York; Tổng Giám đốc Điều hành tập đoàn Lawsky
Charlie Lee, nhà sáng tạo, Giám đốc Công nghệ; cựu Giám đốc Kỹ thuật của Litecoin
Matthew Leibowitz, thành viên của Plaza Ventures
Vinny Lingham, Tổng Giám đốc Điều hành Gyft
Juan Llanos, Phó Giám đốc Điều hành của Cơ quan Hợp tác Chiến lược Nâng cao Minh bạch Bitreserve.org
Joseph Lubin, Tổng Giám đốc Điều hành của Hệ thống Đồng thuận
Adam Ludwin, nhà sáng lập Chain.com
Christian Lundkvist đến từ Balanc3
David McKay, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Điều hành RBC
Janna McManus, Giám đốc Quảng cáo Toàn cầu BitFury
Mickey McManus đến từ Viện Maya
Jesse McWaters, chuyên gia đổi mới tài chính đến từ Diễn đàn Kinh tế Thế giới
Blythe Masters, Tổng Giám đốc Điều hành công ty cổ phần Tài sản Số
Alistair Mitchell, thành viên ban quản lý Generation Ventures
Carlos Moreira, nhà sáng lập, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Điều hành WISeKey
Tom Mornini, nhà sáng lập kiêm Luật sư Khách hàng tại Subledger
Ethan Nadelmann, Giám đốc Điều hành của Drug Policy Alliance
Adam Nanjee, trưởng nhóm FinTech đến từ MaRS
Daniel Neis, Tổng Giám đốc Điều hành kiêm đồng sáng lập KOINA
Kelly Olson, nhà sáng lập Doanh nghiệp Mới tại Intel
Steve Omohundro, Chủ tịch Self-Aware Systems
Jim Orlando, Giám đốc Quản lý OMERS Ventures
Lawrence Orsini, đồng sáng lập kiêm Giám đốc LO3 Energy
Paul Pacifico, Tổng Giám đốc Điều hành Featured Artists Coalition
Jose Pagliery, phóng viên tại CNNMoney
Stephen Pair, đồng sáng lập kiêm Tổng Giám đốc Điều hành BitPay Inc.
Vikram Pandit, cựu Tổng Giám đốc Điều hành Citigroup; Nhà đầu tư Coinbase tại Portland, thành phố Square
Jack Peterson, lập trình viên cốt lõi tại Augur
Eric Piscini, Giám đốc mảng Ngân hàng/Công nghệ tại công ty Tư vấn Deloitte
Kausik Rajgopal, lãnh đạo văn phòng Thung lũng Silicon, McKinsey and Company
Suresh Ramamurthi, Chủ tịch kiêm Giám đốc Công nghệ Ngân hàng CBW
Sunny Ray, Tổng Giám đốc Điều hành Unocoin.com
Caterina Rindi, Giám đốc Truyền thông Swarm Corp
Eduardo Robles Elvira, Giám đốc Công nghệ Agora Voting
Keonne Rodriguez, trưởng nhóm sản phẩm tại Công ty Trách nhiệm Hữu hạn Blockchain
Matthew Roszak, nhà sáng lập kiêm Tổng Giám đốc Điều hành Tally Capital
Colin Rule, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Điều hành Modria.com
Marco Santori, chuyên gia tư vấn viên đến từ Pillsbury Winthrop Shaw Pittman LLP
Frank Schuil, Tổng Giám đốc Điều hành Safello
Barry Silbert, nhà sáng lập kiêm Tổng Giám đốc Điều hành tập đoàn Tiền số
Thomas Spaas, Giám đốc Hiệp hội Bitcoin Bỉ
Balaji Srinivasan, Tổng Giám đốc Điều hành của công ty 21; thành viên của Andreessen Horowitz
Lynn St. Amour, cựu Chủ tịch của tổ chức Internet Society
Brett Stapper, nhà sáng lập kiêm Tổng Giám đốc công ty TNHH Điều hành Vốn Toàn cầu Falcon
Elizabeth Stark, học giả ngắn hạn tại trường Luật Yale
Jutta Steiner đến từ Ethereum/Provenance
Melanie Swan, nhà sáng lập Viện Nghiên cứu Blockchain
Nick Szabo đến từ công ty Luật GWU
Ashley Taylor từ Hệ thống Đồng thuận
Simon Taylor, hợp tác kinh doanh tại Barclays
David Thomson, nhà sáng lập Artlery
Michelle Tinsley, Giám đốc Mobility and Payment Security, Intel
Peter Todd, trưởng ban Phản biện tại CoinKite
Jason Tyra đến từ CoinDesk
Valery Vavilov, Tổng Giám đốc Điều hành BitFury
Ann Louise Vehovec, Phó Chủ tịch Cấp cao về Dự án Chiến lược tại Tập đoàn Tài chính RBC Roger Ver, tác giả cuốn The Bitcoin Jesus, Memorydealers KK
Akseli Virtanen, Giám đốc Quỹ Đại chúng từ Công ty Quản lý Tài sản Robin Hood
Erik Voorhees, Tổng Giám đốc Điều hành kiêm nhà sáng lập ShapeShift
Joe Weinberg, đồng sáng lập kiêm Tổng Giám đốc Điều hành Paycase
Derek White, Trưởng ban Thiết kế và Điện tử tại Ngân hàng Barclays
Ted Whitehead, Giám đốc Quản lý Cấp cao tại Quản lý Tài sản Manulife
Zooko Wilcox-O’Hearn, Tổng Giám đốc Điều hành tại Least Authority
Carolyn Wilkins, Phó Thống đốc Cấp cao tại Ngân hàng Canada
Robert Wilkins, Tổng Giám đốc Điều hành myVBO
Cameron Winklevoss, nhà sáng lập Winklevoss Capital
Tyler Winklevoss, nhà sáng lập Winklevoss Capital
Pindar Wong, trưởng ban Internet, Chủ tịch của VeriFi
Gabriel Woo, Phó Chủ tịch chịu trách nhiệm Cải tiến tại Tập đoàn Tài chính RBC
Gavin Wood, Giám đốc Công nghệ tại Tổ chức Ethereum
Aaron Wright, Giáo sư tại trường Luật Cardozo thuộc Đại học Yeshiva
Jonathan Zittrain đến từ Đại học Luật Harvard
Chúng tôi cũng gửi lời cảm ơn đến rất nhiều người đã nhiệt tình hỗ trợ chúng tôi. Anthony Williams và Joan Bigham từ dự án GSN đã theo sát Alex trong quá trình thai nghén tác phẩm về quản lý tiền số đầu tiên. Cựu giám sát viên của Cisco, Joan McCalla, đã tiến hành nghiên cứu chuyên sâu về các chương trình liên quan đến Internet Vạn vật (IoT) cũng như chính phủ và dân chủ. Chúng tôi cũng nhận được hỗ trợ từ những thành viên trong gia đình. Người chịu trách nhiệm về công nghệ, Bob Tapscott đã dành rất nhiều ngày để tải và tìm hiểu về toàn bộ hệ thống blockchain bitcoin nhằm giúp chúng tôi có cái nhìn cơ bản về các vấn đề kỹ thuật. Thành viên phụ trách mảng công nghệ Bill Tapscott đã nghĩ ra ý tưởng đột phá về hệ thống blochchain dựa trên hệ thống giao dịch tín dụng cacbon* cá nhân. Các thành viên chịu trách nhiệm về công nghệ khác là Niki Tapscott cùng chồng, nhà phân tích tài chính James Leo đã tích cực tranh luận và đóng góp ý kiến trong suốt quá trình biên soạn. Katherine MacLellan từ Tập đoàn Tapscott (hiện đang là luật sư) đã giải quyết những vấn đề khó nhằn nhất về hợp đồng thông tin cũng như điều hành quá trình phỏng vấn. Hằng ngày, Phil Courneyeur có nhiệm vụ chăm chỉ tìm kiếm những thông tin về nhiều lĩnh vực. David Ticoll hỗ trợ chúng tôi trong việc cung cấp thông tin về vai trò nhà nước trong kỷ nguyên số đến thời điểm hiện tại. Wes Neff và Bill Leigh từ Leigh Bureau đã giúp chúng tôi định hình ý tưởng của cuốn sách (bao nhiêu cuốn sách rồi, thưa quý độc giả?) Và như mọi khi (hơn 20 năm đã qua), Jody Stevens vẫn cần mẫn làm nhiệm vụ quản lý toàn bộ dự án từ cơ sở dữ liệu, tài chính, tài liệu cũng như hỗ trợ trong khâu soát lỗi và sản xuất. Đây là công việc toàn thời gian bên cạnh những nhiệm vụ khác tại Tập đoàn Tapscott.
[*]: Sự ra đời của Nghị định thư Kyoto năm 1997 với cam kết cắt giảm 5% lượng khí nhà kính (so với mức của năm 1990) đã tạo điều kiện cho sự hình thành và phát triển của một loại thị trường đặc biệt – thị trường buôn bán sự phát thải, hay còn gọi là “thị trường cacbon” (carbon market).
Trên thị trường cacbon, việc mua bán sự phát thải khí cacbon được thực hiện thông qua tín dụng cacbon (carbon credit). Mỗi một công ty gây ô nhiễm sẽ có một hạn mức xả thải cacbon nhất định mà nếu muốn vượt qua hạn mức này họ cần phải bỏ tiền ra mua thêm hạn mức, gọi là tín dụng cacbon. Tín dụng cacbon có thể có được thông qua đầu tư một số dự án góp phần làm giảm phát thải cacbon hoặc được mua lại từ các công ty khác.
Chúng tôi cũng gửi lời cảm ơn đặc biệt đến Dino Mark Angaritis, Tổng Giám đốc Điều hành của công ty blockchain Smartwallet; Joseph Lubin, Tổng Giám đốc Điều Hành Hệ thống Đồng thuận Phát triển Ethereum; và Carlos Moreira của công ty bảo mật đang trên đà phát triển WISeKey. Họ là những người đã không ngần ngại dành thời gian cho chúng tôi với nhất nhiều ý tưởng giá trị. Họ đều là những người tài giỏi và tốt bụng khi tận tình giúp đỡ chúng tôi. Hiện tại, chúng tôi cũng rất vui mừng vinh danh đội hỗ trợ tuyệt vời tại Penguin Random House với sự dẫn dắt của Jesse Maeshiro và giám sát bởi Adrian Zackheim.
Quan trọng hơn hết, chúng tôi gửi lời cảm ơn từ tận đáy lòng đến những người vợ yêu dấu, Ana Lopes (vợ Don) và Amy Welsman (vợ Alex). Họ đã hiểu và thông cảm niềm đam mê trong việc tìm hiểu nền tảng công nghệ khổng lồ này trong suốt năm qua. Cả hai chúng tôi đều rất may mắn có được những người vợ tuyệt vời như vậy.
Có thể nói, viết cuốn sách này là một trải nghiệm đầy niềm vui với chúng tôi. Công bằng mà nói, chúng tôi yêu thích từng giây phút miệt mài nghiên cứu ấy. Như một vĩ nhân từng nói: “Nếu việc gì cũng nhất trí thì không cần tới hai người giải quyết công việc.” Mỗi ngày chúng tôi đều thử thách lẫn nhau về niềm tin và hiểu biết. Cuốn sách này chính là bằng chứng sống về kết quả của sự hợp tác lành mạnh và sôi nổi. Như độc giả thấy, chúng tôi hợp tác ăn ý với nhau cũng là nhờ cùng chung dòng máu và đã trải qua hành trình khám phá thế giới trong suốt hơn 30 năm qua. Chúng tôi thực sự hy vọng quý độc giả sẽ tìm được nhiều điều bổ ích và lý thú từ cuốn sách này.
Don Tapscott và Alex Tapscott,
Tháng 1 năm 2016