Bảng niên đại
Khoảng 1900-1800 Tr.CN. Jerusalem được đề cập là Rushalimum trong các bản văn Execration
Khoảng 1200 Tr.CN. Xuất hiện dân Israel ở Canaan
587-586 Tr.CN. Nebuchadnezzar phá đền thờ đầu tiên của Do Thái giáo
538 Tr.CN. Những kẻ tha hương quay về xây lại Đền thờ Thứ Hai
332 Tr.CN. Alexander Đại Đế chinh phục Palestine
164 Tr.CN. Judah Maccabee lãnh đạo cuộc nổi dậy chống lại nhà cầm quyền Seleucid và giải phóng Jerusalem
63 Tr.CN. Palestine rơi vào ảnh hưởng của Roma, Pompey chiếm Jerusalem và bổ nhiệm Hycanus II là Thầy cả Thượng phẩm
Khoảng 7-6 Tr.CN. Chúa Jesus giáng sinh
70 CN. Đền thờ Thứ Hai bị phá hủy khi các dạo quân Roma đàn áp cuộc Nổi dậy Đầu tiên
135 CN. Cuộc Nổi dậy Thứ Hai của Bar-Kochba bị đè bẹp. Người Do Thái bị cấm không được tới Jerusalem
200-499 CN. Tập hợp những văn bản cổ về luật và truyền thống của Palestine và Babylon được biên soạn
336 CN. Constantine hoàn tất việc xảy Mộ Chúa Jesus để tăng cường sự thừa nhận Kito giáo của Đế chế Roma
Khoảng 570 CN. Muhammad ra đời
638 CN. Omar Ibn al-Khattab chinh phục Jerusalem
692 CN. Vòm Đá được Vua Hồi Abdel-Malik hoàn tất
1099.Quân Thập Tự chinh chiếm Jerusalem. Godtrey de Bouillon trở thành nhà cai trị Latinh đầu tiên
1187 Saladin đánh bại quân Thập Tự chinh trong trận Hattin
1260 Trong trận Ayn Jalut, quân Mameluke đáng bại quân Mông cổ của Hulagu và đuổi được hết quân Thập Tự chinh
1537-41 Jerusalem bị bao vây suốt triều đại của Suleiman the Magniticent
1798 Chiến dịch Napoleon ở Ai Cập và Palestine. Năm sau ông bị đẩy lùi ở Acre
1831-40 Ibrahim Pasha, thủ hiến Ottoman ở Ai Cập, nắm quyền kiểm soát Palestine, và đàn áp cuộc nổi dậy lớn tập trung ở Palestine
1853-56 Cuôc chiến Crimea
1867 Mark Twain thăm Palestine
1881-82 Làn sóng giết hại người Do Thái ỏ Nga sau khi Sa hoàng Alexander II bị ám sát. Khởi đầu cuộc di dân của phong trào Phục quốc Do Thái, hay cuộc hồi hương (aliyah). Rison le-Zion được thành lập năm 1882
Herzl viết cuốn Nhà Nước Do Thái sau vụ việc Dreytus
Đại hội Phục quốc Do Thái lần đầu ở Basle khởi đầu chương trình tái định cư người Do Thái ở Palestine
Herzl thăm Palestine
1902 Herzl viết cuốn Vùng Đất Tân Cựu
1904-14 Cuộc hổi hương thứ hai, với tỉ lệ lớn những người tiên phong xã hội chủ nghĩa, định cư ở Palestine theo sau cuộc tàn sát mới ở Nga
1905 Nagib Azoury xuất bản cuốn sự Thức tỉnh của Nhà Nước Ả Rập, tiên đoán cuộc xung dột tương lai giữa chủ nghĩa Phục quốc Do Thái và chủ nghĩa dân tộc Ả Rập
1908 Các đại biểu Palestine tới nghị viện Ottoman đưa ra những cảnh báo vể việc tiếp quản của Do thái
1910 Khu kiều dân Degania được thành lập
1011 Filastin, nhật báo lớn của Palestine, được phát hành ở Jaffa
1914 Khởi phát Thế chiến I. Thổ Nhĩ Kỳ liên minh với Đức và lực luợng Trung ương
1016 Sharit Hussein of Mecca đề xướng cuộc Nổi dậy Ả Rập được Anh hỗ trợ, hứa hẹn ủng hộ việc tạo lập vương quốc Ả Rập đặt cơ sở ở Damacus
1917 Chính quyền Anh đưa ra Tuyên ngôn Balfour ủng hộ việc thành lập nhà nước Do Thái ở Palestine. Tướng Allenby vào Jerusalem
1918 Thế chiến I kết thúc. Các đồng minh chia cắt Trung đông và Anh lấy Palestine.
Các đại biểu Palestine tới Đại hội Ả Rập tuyên bố Palestine là một phẩn của nam Syria
1920 Năm tai họa đầu tiên. Hoàng tử Faisal bị quận Pháp đuổi khỏi Damascus. Trong cảnh hỗn loạn, người Ả Rập tấn công Tel Hai và Yoset Trumpeldor bị giết. Những cuộc nổi loạn ở Musa. Hội nghị San Remo chỉ định Anh ủy trị Palestine. Đại hội Dân tộc Palestine lần đầu đòi độc lập cho Palestine
1920 Hagana được hình thành
1921 Những cuộc nổi dậy của Ả Rập ở Jaffa
1929 Những cuộc nổi dậy Ả Rập khắp vùng nông thôn. 250 người bị giết, kể cả 60 người Do Thái ở Hebron
1935 Lãnh tụ Hổi giáo lzz al-Din al-Qassam bị quân Anh giết khi ông lãnh đạo cuộc nổi dậy vũ trang dầu tiên chống lại sự cai trị của Anh
1936-39 Cuộc Nổi dậy Ả Rập hoành hành khắp nước. Hagana hợp tác với lực lượng Anh để trấn áp tình trạng náo động sau khi quân phiến loạn kiểm soát phần lớn các tỉnh nội địa và cả Jerusalem trong một thời gian ngắn
1937 Etzel (Irgun Tzva’i Leumi), nhóm bí mật Do Thái. Được hình thành để phản ứng lại cuộc Nổi dậy Ả Rập. Hội đồng Peel đề nghị chia Palestine thành nhà nước Do Thái và Ả Rập sát nhập thành Transjordan. Cả hai bên phản đối dể nghị này
1939 Anh đưa ra Sách Trắng hứa Palestine do Ả Rập cai trị độc lập trong vòng mười năm, và hạn chế sự di dân và việc mua đất của người Do Thái. Trong vòng vài tháng, Thế chiến II bùng nổ
1940 Lehi (Lohamei Herut Israel) hình thành nhóm ly khai sau khi Etzel tuyên bố ngừng bắn
1942 Anh đẩy lùi Rommel ở Al-Alamein
1944 Etzel tuyên bố nổi dậy chống thực dân Anh
1945 Thế chiến II kết thúc. Hagana kết hdp cuộc nổi dậy Do Thái chống lại người Anh ở Palestine và ủng hộ việc di dân “bất hợp pháp” của người Do Thái
1947 Anh giao vấn đề Palestine cho Liên Hiệp quốc để biểu quyết việc chia thành nhà nước Do Thái và Ả Rập, thành Jerusalem là thành phố quốc tế
1947-48 Giao tranh nổ ra ngay. Khi lực lượng Do Thái thắng thế, cuộc ra đi của người Palestine bắt đầu. Israel tuyên bố lập quốc khi thời hạn ủy trị của Anh chấm dứt ngày 14 tháng Năm 1948, và đẩy sự xâm lược của quân phối hợp Ả Rập
1948 “Chính phủ Toàn Palestine” được thành lập ở Gaza vào tháng Chín với sự đỡ đầu Ai Cập tồn tại không lâu. Transjordan đáp trả bằng việc triệu tập đại hội Palestine để tuyên bố bãi bỏ "chính phủ” và kêu gọi sự hợp nhất hai bờ Jordan
1949-56 Du kích quân Palestine liên tục xâm nhập khiến Israel leo thang chiến dịch những cuộc trả đũa qua biên giới
1956 Theo thỏa thuận ngầm của Anh và Pháp, Israel xâm lấn Sinai vào tháng Mười, để cho lực lượng châu Âu có cớ "can thiệp” và lấy lại Kênh Suez đã bị Gamal Abdel-Nasser quốc hữu hóa. Nhưng chiến dịch này chấm dứt trong thất bại khi Mỹ buộc các đổng minh rút lui
1959 Yasser Arafat thành lập phong trào Fatah ở Kuwait
1964 Hội nghị thượng đỉnh Ả Rập lần đầu ở Cairo vào tháng Giêng quyết định thành lập Tổ chức Giải phóng Palestine. Hội dồng Quốc gia Palestine họp lần đầu ở derusalem vào tháng Năm, dưới sự lãnh đạo của Ahmad Shukayri
1965 Fatah thực hiện cuộc tấn công vũ trang lần đầu vào tháng Giêng
1967 Trong Cuộc chiến Sáu Ngày vào tháng Sáu, Israel chiếm Sinai, Bờ Tây, và Cao nguyên Golan. Đông Jerusalem bị thôn tính. Dayan bảo ông "đang đợi cú điện thoại,” nhưng người Ả Rập trả lời là không khoan nhượng ở hội nghị thượng đỉnh Khartoum
1968 Các lực lượng dân quân Palestine, được lực lượng Jordan hỗ trợ, gây ra cuộc chống trả đáng đổng tiền bát gạo ở Karameh thuộc Jordan vào tháng Ba khi Israel chuẩn bị đột kích trả đũa vụ đánh bom xe bus chở học sinh.
1969 Yasser Arafat tiếp quản Tổ chức Giải phóng Palestine
1970 Lực lượng dân quân Palestine bị trục xuất khỏi Jordan trong “Tháng Chín Đen”
1972 Các thành viên PLO, sử dụng tên mã hiệu Tháng Chín Đen, giết 11 vận động viên Israel ở Thế vận hội Munich
1973 Cuộc chiến Yom Kippur nổ ra vào tháng Mười với cuộc tấn công kinh hoàng của Ai Cập và Syria. Với cầu hàng không quản sự của mỹ, Israel đánh bại quân tấn công
1974 Golda Meir từ chức sau vài tháng thắng cử và trao quyền cho Yitzhak Rabin. Yasser Arafat được mời để đọc diễn văn ở Đại Hội đồng Liên Hiệp quốc
1975 Nội chiến ở Li Băng. Palestine liên minh với những người cánh tả Hồi giáo chống lại Cánh hữu Kitô giáo
1977 Cuộc cách mạng chính trị ở Israel khi đảng Likud nắm quyển. Sadat thăm Jerusalem
1978 Hiệp ước Trại David ký kết ở Hoa Thịnh Đốn
1979 Hòa ước Ai Cập-lsrael
1982 Tháng Tư, Israel sơ tán khu định cư Yamid ở Sinai và xâm chiếm Li Băng vào tháng Sáu. Arafat đưa tập thể lãnh dạo PLO lánh ở Tunis sau hai tháng bị bao vây. Các đồng minh Phalanx tàn sát người Palestine ở Sabra và các trại tị nạn Shatila ở Beirut vào tháng Chín
1987 Cuộc Nổi dậy Palestine được gọi là Intifada nổ ra ở trại tị nạn Jabalya ở Dải Gaza vào tháng Mười Hai
1988 Arafat tuyên bố quốc gia Palestine ở cuộc họp Algeria của Hội đổng Quốc gia Palestine. Ông công bố vể chính sách khủng bố
1990 Iraq xâm lược Kuwait. Khi lực lượng do Mỹ chỉ huy đổ quân vào Ả Rập Saudi, quân Iraq đưa ra điểu kiện là nếu họ rút khỏi Kuwait thì Israel phải rút khỏi các lãnh thổ chiếm đóng
1991 Lực lượng Iraq rút khỏi Kuwait tháng Hai. Khoảng 300.000 người Palestine bị trục xuất khỏi Kuwait. Việc thừa nhận sự ủng hộ của các nước Ả Rập chống lại liên minh Iraq, Mỹ triệu tập hội nghị hòa bình Madrid vào tháng Mười. Người Palestine có tham dự, nhưng chỉ là thành phần đại biểu của Jordan-Palestine
1992 Lãnh đạo đảng Lao động Yitzhak Rabin thắng cử hứa theo đuổi hòa bình. Việc đầy 400 binh sĩ Hổi giáo để phản ứng lại những cuộc tấn công gia tăng của Hamas và Thánh chiến Hồi giáo
1993 Hiệp ước Oslo được ký ở Hoa Thịnh Đốn sau những thương thảo ngẩm giữa Israel và PLO
1994 Baruch Goldstein, một cư dân, giết hại 29 người Palestine đang cầu nguyện ở Hang Hebron của các Giáo phụ, hay nhà thờ Hổi giáo Ibrahimi. Hamas đáp trả bằng những vụ đánh bom tự sát. Tuy nhiên, quản Israel rút khỏi Gaza và Jericho, và Yasser Aratat trở về đất Palestine
1995 Yitzhak Rabin bị Yigal Amir, người Do Thái mộ đạo cánh hữu, ám sát. Người kế vị ông, Shimon Peres, buộc phải ra lệnh rút khỏi các thành phố chính ở Bờ Tây
1996 Arafat thắng cử tổng thống vào tháng Giêng. Nhưng Israel giết kẻ chế tạo bom Yihya Ayyash. Hamas và Thánh chiến Hồi giáo đáp trả bằng làn sóng đánh bom vào tháng Hai và Ba. Quân Israel thả bom Nam Li Băng vào tháng Tư để dập tắt những cuộc tấn công tên lửa của Hizbollah Katyusha, nhưng việc đánh trúng căn cứ Liên Hiệp quốc làm chết khoảng 100 dân làng đã gây ra phản ứng của quốc tế. Shimon Peres thất cử hồi tháng Sáu nhường chỗ cho lãnh đạo đảng Likud. Binyamin Netanyahu. Israel mở đường hầm khảo cổ ở căn cứ Núi Đền Thánh, khiêu khích những cuộc nổi dậy và những trận giao tranh đầu tiên giữa lực lượng Israel và Palestine hồi tháng Chín
1997 Tháng Giêng, Netanyahu đồng ý rút khỏi bốn phần năm Hebron, bỏ mũi nhọn lãnh thổ do Israel nắm giữ để bảo vệ khoảng 500 cư dân ở trung tâm thành phố. Tháng tiếp theo, ông cho xây khu định cư mới của Do Thái ở Đông Jerusalem, làm phát sinh những phản kháng, nổi loạn, và sự phê phán của quốc tế
1999 Netanyahu thất cử trước Ehud Barak thuộc đảng Lao động, nguời hứa rút khỏi Lebanon và làm hòa với người Palestine vào năm sau
2000 Quân đội rút khỏi Nam Lebanon “Vùng An ninh” hồi tháng Năm. Hội nghị thượng đỉnh Trại David vào tháng Sáu không đạt thỏa thuận nào giữa Israel và người Palestine. Tháng Chín, Ariel Sharon thăm nhà thờ Hồi giáo Al-Aqsa, làm nổ ra cuộc Nổi dậy Al-Aqsa
2001 Trong cuộc bầu cử hồi tháng Hai, Barak thất cử trước Ariel Sharon. Ổng thành lập chính phủ thống nhất dân tộc. Sau vụ tấn công khủng bố 11 tháng Chín vào Mỹ, tổng thống George Bush ủng hộ việc thành lập nước Palestine và chính quyền của ông đóng vai trò trung gian mới. Nhưng sự leo thang bạo lực cô lập Chính quyển Palestine. Sharon tuyên bố Arafat là “không thích hợp” và vây hãm ông ta ở Ramallah
2002 Các đặc công Israel bắt được một tàu chất đầy vũ khí từ Iran cho chính quyền Palestine hồi tháng Giêng. Tổng thống Bush tố cáo Arafat gia tăng khủng bố, nhưng các nước châu Âu cố gắng phục hồi các cuộc thương lượng hòa bình vào tháng sau khi khoảng 200 sĩ quan dự bị Israel ký đơn thỉnh cầu tuyên bố họ sẽ không phục vụ trong các lãnh thổ chiếm đóng
HẾT