- 22 -

CÓ DỄ PHẢI ĐẾN HƠN BA THÁNG VŨ NGUYÊN MỚI TẠM dứt được công việc để về thăm gia đình. Nói đúng hơn là về thăm con chứ trong anh từ đã lâu rồi làm gì còn có khái niệm về một gia đình nữa. Nặng nề lắm. Mệt mỏi lắm. Có lẽ anh sẽ vẫn còn lần lữa nếu như ông già Thái không làu bàu một câu mà không quen nghe thì không chịu nổi: “Ông tính làm để chết hay để sống? Đêm nào ông cũng chong đèn đến hai, ba giờ sáng là nghĩ làm sao? Ông tưởng không có ông thì cách mạng đi xuống chắc? Gớm! Ông thử soi vào gương xem cái mặt ông có gớm không kìa. Hom hem cứ như ông bố già của cái ông giám đốc độ mới về. Bệnh đầy người, thuốc y tế phát cho cũng chẳng chịu uống. Ông muốn chết hay thích một ngày nào đó người ta đưa ông đi bệnh viện? Nghỉ đi ông ạ! Về với thằng nhỏ chút đi! Mấy lần nó gọi điện đến, ông toàn đi vắng, hỏi có nhắn gì bố không, nó không trả lời, cúp máy. Cả như tôi, tôi không có gia đình, tôi ở lại đã đành, còn ông… phì!”

Đã nói với nhau đến nước ấy thì chẳng có lý do gì mà nấn ná nữa. Một ký hạt tiêu, một ký bột sắn, năm ký khoai lang, đó là quà của con người đó bắt anh đem về cho con, còn bảo: “Để cho thằng nhỏ nó nhớ đời ông già nó sinh ra, lớn lên ở đâu, lơ mơ là nó quên ráo trọi”.

Gia đình anh lúc đó còn tá túc ở thành phố chứ chưa chuyển về vùng bán sơn địa chỗ anh ở như sau này. Một gian nhà tập thể có hai phòng 15 thước vuông trong một căn hẻm nhỏ, đồ đạc chưa có gì ngoài một chiếc ti vi cho bà vợ xem tối và chiếc xe máy 50 phân khối mua rẻ lại được của một người quen cho thằng bé sáng đi học. Trưa. Không có ai ở nhà. Cửa khoá trái. Nắng trát vào bức tường loang lổ. Ngồi xuống bậc cửa chờ. Hôm kia anh đã điện về, thằng bé đang tiết học, nhưng còn bà ấy, đi đâu? Tiếng tào phớ vọng lên từ lòng đường như tiếng của trăm năm nắng nôi và mưu sinh. Nóng. Chả có tí gió nào. Rõ là không bù cho với những cánh rừng ngàn ngạt gió dưới kia. Bỗng thoáng một chút chạnh lòng thương bâng khuâng. Đang ở ngoài kia khang trang rộng rãi, vợ anh, con gái út của một vị tiền bối Cách mạng kia mà, theo anh vào đây gần hai chục năm sống ở con hẻm vắng gió này… Thực ra cô ấy cũng đâu có lỗi gì, chỉ có một cái lỗi là không tạo được tình yêu ở anh khi điểm bắt đầu của nó đã quá ư nhọc nhằn. Hai chục năm ăn ở với nhau là hai chục lá đơn ly dị được hình thành. Cả hai chục lá đều do cô ấy viết, điên lên thì viết, viết để doạ, viết vì không còn cách nào khác để biểu thị được sự tấm tức của lòng mình, viết vì biết chắc cái anh chồng quá nhu nhược vì thương con kia sẽ không ký. Rồi một lần anh ký. Thế là bù lu bù loa, là rít rầm, là đòi uống thuốc chuột Trung Quốc nửa gói chết ngay, là sẽ xách con trở ra với ông bà ngoại ngoài kia. Anh đành xé. Lại xé. Từ ấy chột, không viết nữa. Chuyển sang cào. Không tuần nào trên thân thể anh không có những vết cào ngứa ghẻ hờn ghen. Và chửi: “Phải lấy một thằng nhà quê sặc mùi mồ hôi dầu như anh là tôi đã hạ cố, là tôi đã phạm một sai lầm lớn nhất trong đời”. Nội dung chửi còn tận ngôn hơn nữa, anh cắn răng chịu. Thậm chí nửa đêm tao tao mày mày, anh vẫn cho qua. Không sợ thiên hạ cười mà chỉ sợ thằng bé nghe thấy. Đôi mắt ánh xanh to tướng của nó không thể cho lọt vào những tính từ, đại từ, trạng từ ghê rợn của người lớn như thế. Vả lại, anh hiểu chứ, người đàn bà có thể chịu được mọi điều, kể cả những điều xấu xa, lỗ mãng nhất của chồng nhưng một khi người chồng ấy lại giở trò lạnh lẽo, dửng dưng chuyện gối chăn thì dứt khoát phải nổ như nổ vào một sự xúc phạm lớn nhất trong lịch sử giới tính loài người. Mà thực ra anh đâu có dửng dưng, thậm chí còn gắng sức tiến tới sự nồng nàn nhưng… cái ấy nó có chịu nồng nàn cho đâu, làm cách chi nó cũng vẫn xuội đơ như vắt đói. Và bằng cả những vết móng tay rớm máu, anh hiểu cô ta vẫn yêu mình, quá yêu, không yêu làm sao có thể cào cấu dại cuồng được như thế. Nên nhịn. Tội tày liếp mà còn gân cổ lên thì ra cái giống gì. Nhưng đến khi mọi chuyện vượt ra khỏi phòng the, tức là vợ mượn tổ chức để trị chồng, đã rùm beng kiện cáo, đã đòi phải tống cổ cái con đĩ ba vành chuyên cướp chồng thiên hạ tên là Thương ra khỏi Công ty thì cái sự nhịn bỗng đứt phựt. Tạt tai! Cú tạt tai đầu tiên trong đời trước một người đàn bà rồi xách túi ra khỏi nhà, làm kiếp ly thân. Ly thân chứ chưa đủ gan ly dị bởi không muốn thằng bé đứng ngơ ngác giữa đời hỏi bố đâu, mẹ đâu? Đó cũng chính là lúc Hà Thương quyết định trốn chạy khỏi anh sau một giờ đồng hồ nói chuyện hoà bình và trực diện với nạn nhân… Hà Thương! Sao vẫn là Hà Thương! Cô ta còn có nghĩa gì nữa trong cuộc đời này? Kệ cô ta với cái gã trông như lực sĩ chuyên đóng thế đầy những hình xăm loang lổ ở ngực ở bụng ấy, nghĩ đến làm gì nữa, lực sĩ… mèo mả gà đồng, đàn bà là vậy, lẳng lơ và phản chắc, dẹp sang bên cho khoẻ…

- Ôi, Bác Nguyên đấy ư? Dạo này nhìn bác sao khác thế? Bác ốm ư? Mà sao bác lại ngồi đây?

Tiếng nói đầy những thán từ và nghi vấn từ một bà hàng xóm người ngợm đét đẹt như hình nhân đi làm về đổ xối xả xuống đầu anh. Anh biết bà này, ngược cảnh với anh, bà ta lại luôn luôn là cái thùng nước gạo để mỗi bận người chồng đi uống rượu về thoả sức chút rác rưởi xuống. Một người bị vợ hành hạ, người kia bị chồng đoạ đày, hèn chi mà trong câu chào hỏi lại cứ sáng rỡ lên cái cảm khoái đồng cảnh ngộ như thế.

- Bà ấy đi lễ từ hôm qua rồi. Lễ xa lắm, nghe đâu mãi tận Lâm Đồng hay Buôn Mê kia. Bác vào nhà tôi ngồi nghỉ, uống chén nước đã, chắc chắn thằng cháu cũng sắp về. Khổ! Lâu lâu về thăm vợ con ai lại ngồi bậu cửa thế này! Chả bù cho lão nhà tôi, gớm thôi là cứ…

- Cám ơn chị, tôi ra phố đón cháu.

Phố xá giờ cao điểm toàn thấy bánh xe, không thấy mặt đường. Những sinh vật người ngược xuôi ngang dọc, lo toan, day dứt, hỉ hả, hứng khởi, càu cạu, mồ hôi, nhăn nhó, toét cười… kia đang trôi đi đâu thế nhỉ? Một cuộc sống thẳng căng, cuồng nộ để rồi điểm cuối của nó là gì nhỉ? Ôi những con vi khuẩn đực, vi khuẩn cái đang cõng trên lưng mình một sức nặng kinh khủng gọi là linh hồn… Kiếm một quán cà phê khuất trong vòm me bên đường, anh ngồi nhìn về phía ngã tư, nơi thằng bé sẽ xuất hiện. Đẻ thiếu tháng, nặng có hai cân bảy, nằm đỏ hỏn trên tay bà đỡ chỉ thấy mồm không thấy người, còi cọc suốt tuổi thiếu niên, đến năm 14 mới nhấc cao lên được một chút. Bố chất độc đầy người, mẹ riết róng cho đến tận lúc vỡ ối, nó không thiếu chân thiếu tay, không lông lá bê bết là may rồi. Chỉ phải cái học không giỏi. Chăm mà không giỏi thì rõ ràng cái di chứng hoá học ở rừng chất cũng phần nào nhuốm vào nó. Nhưng cái ánh buồn trong đáy sâu mắt nó lại là tội của kẻ sinh ra. Mười bảy tuổi đầu đi qua hơn 17 lá đơn ly hôn, đi qua một trăm bảy mươi lần những cuộc cãi vã và gấp mười như thế những ngày không có bố. Lỗi tại anh. Đắng lòng, đắng cà phê, hai cái đắng đụng nhau sao không thành cái ngọt…

Thằng bé kia rồi! Kính cận, khổ thân nó bị cận từ hồi nhỏ, áo trắng quần xanh, đăm chiêu trước tuổi, ngồi xe máy mà chậm hơn kẻ xe đạp, giống anh một cách kinh khủng như một lần Hà Thương nhận xét. Há mồm định gọi lại thôi. Đằng nào nó cũng về nhà. Tính nó không ồn ào. Không thích để lộ tình cảm ra ngoài nhất là lại ở giữa đường giữa phố, dẫu rằng anh biết nó rất yêu anh, yêu thầm lặng, thậm chí tôn thờ anh.

… Suốt ba ngày bà vợ không về và vì thế cũng là ba ngày ngập tràn hạnh phúc đối với anh. Sáng con đi học thì bố nhẩn nha đi thăm bạn bè, trưa về đã có cơm hợp khẩu vị do bố tự tay đi chợ, tự tay nấu nướng. Phải bữa mất điện, bố rủ con đi ăn hiệu, con trả lời ăn hiệu làm gì, vừa không ngon vừa ồn ào nhức đầu lắm. Nó thương bố, nó biết bố không giống người ta, bố nghèo, bố cần phải tiết kiệm. Phát hiện đó làm anh nôn nao. Giá nó cứ nghĩ bố nó xênh xang, tiêu tiền không nghĩ như các ông bố giám đốc khác, nay nó đòi cái này, mai nó đòi cái khác thì có khi lòng dạ còn vơi nhẹ hơn, chí ít anh cũng có cách giải thích để nó hiểu. Đằng này…

- Bố…

- Con nói đi! Con có cần gì không? Bố có thể…

- Con cần bố.

-!!!

- Dạo này mẹ hay vắng nhà lắm…

- Bố hiểu.

- Mẹ bắt đầu chơi đề…

- Bố biết.

- Không, bố chả hiểu, bố chả biết gì cả. Con cũng không hiểu nên có lần con đã nói với bố là nếu không ở được thì bố… nhưng bố đi rồi, con thấy mẹ buồn lắm, thay đổi lắm. Có lúc con cảm thấy mẹ như ghét cả con.

- Để bố nghĩ thêm.

Thằng bé im lặng anh cũng im lặng. Bát canh cá nấu lá giang chua bốc khói bẽ bàng. Thằng bé đã gợi đúng lòng anh. Anh đã định kì này về, nếu thái độ cô ấy mềm hơn, có đôi chút ăn năn tỏ ra biết điều hơn thì có thể anh sẽ chủ động chấm dứt tình trạng ly thân. Vì con, tất nhiên rồi nhưng cũng vì anh, vì còn có ai nữa để vướng bận khi người ta đã hoàn toàn dứt áo, vả lại đâu cũng còn trẻ trung gì, tuổi suýt soát năm mươi rồi, nghe trong người đã có chiêu rệu rã rồi, cũng thấy cần có một chỗ để đi về, dù rằng không ấm cúng. Cả để chết nữa. Chả lẽ khi việc ấy xảy ra lại côi cút chết giữa đường giữa chợ ư.

Bất ngờ, để củng cố thêm cho anh cái suy nghĩ xế chiều ấy, buổi sáng cuối cùng, khi thằng bé đi học, vô tình anh gặp lại một người bác sĩ hồi trước có mổ cho anh một vết thương ở đùi nay đã là một giáo sư có tên tuổi. Đôi hồi trò chuyện chưa được dăm câu, bỗng người bạn nhìn chăm chú vào mặt anh, hỏi:

- Cậu đang bệnh?

- Thiếu bệnh gì. Thằng nào ở rừng ra chả đeo theo một bệnh viện đa khoa trong người.

- Ví dụ? – Giọng hỏi chợt nghiêm.

- Đủ! Khớp, đái đường, u sơ tiền liệt, thiểu năng tuần hoàn máu, mỡ máu…

- Gì nữa?

- Thế mà không đủ bỏ mẹ rồi à?

- Sáng nay cậu làm gì?

- Chờ con.

- Bao giờ về công ty?

- Sáng mai.

- Vậy ngay bây giờ tôi mời cậu về chỗ tôi.

- Để làm gì?

- Thì cứ về hẵng hay.

Thì về. Sáng choang và lạnh buốt những thiết bị y tế anh mới chỉ nhìn thấy vài lần khi đi nước ngoài hoặc có dịp ra Hà Nội thăm mấy cán bộ cấp cao cũ đang nằm điều trị. Nằm lên, ngồi xuống, cởi áo, thở đều, vào toalet đái ra vài giọt, cái gì ở tim thế này, ven đâu, cần làm chút sinh thiết… Hai giờ đồng hồ sau, người bạn đóng cửa lại, nét mặt tỏ ra phiền muộn như có bà vợ lại đẻ con gái: “Đái tháo đường lâu chưa?” “Từ ngày chuyển sang làm kinh tế” “Đã chữa trị ở những đâu rồi?” “Chưa ở đâu cả” “Tim của cậu có vấn đề!” “Thì đi qua chiến tranh, sốt rét liên tục, tim phổi thằng nào chả có vấn đề” “Nhưng ở cậu là không đùa được. Bệnh đái tháo đường của cậu đã biến chứng vào tim. Từ tim nó sẽ dẫn tiếp đến nhồi máu và nếu không cẩn thận tình trạng đột tử sẽ rất có thể xảy ra” “Đột tử kia à? Nghe hấp dẫn nhỉ!” “Nghiêm túc, tuần sau trở lại, mình sẽ xét nghiệm kĩ lại một lần nữa. Nếu cần phải có chế độ điều trị cẩn thận, chết thật thôi.”

Cười, bắt tay, biết chắc rằng chả làm gì có lần sau nữa. Đột tử ư. Chiến tranh đã chả đột tử nữa là bây giờ. Mấy ông bác sĩ nhìn đâu cũng chỉ thấy chết chóc, chán ốm, tim! Dẫu sao đó cũng là một bệnh trang sang trọng đấy chứ. Hơn đứt cái anh dạ dày dạ mỏng hay trĩ nội trí ngoại ghê chết! Bạn bè cùng cánh rừng, cùng một nồng độ chất độc hoá học đã lần lượt ra đi từng đứa rồi, mình vẫn còn sống sờ sờ như thế này, lãi quá! Ấy vậy nhưng đêm về, lặng nhìn con ngủ thiêm thiếp trong màn, gió đánh khe khẽ nơi cửa sổ, quả tim trong ngực anh dường như chợt đập chậm lại, yếu ớt và cả một vùng ngực cứ đau cuộn lên như có gọng kìm nào đang vặn xoắn ở trong đó. Mình sống đủ rồi, coi như xong rồi nhưng còn nó, mới mười bảy tuổi đầu, biết cái gì may rủi đang chờ phía trước, nếu chẳng may ba cái tim mạch ấy nó giở trò thật thì rồi đời nó sẽ ra sao trong khi… Châm một điếu thuốc, anh hút như hút lửa để khoả đi một chút yếu đuối đang dâng lên rất cụ thể nơi khoé mắt…

- Bố đừng hút thuốc nữa – Hoá ra thằng bé chưa ngủ, nó trở nghiêng quay mặt ra phía bố.

- Ừ, bố hứa bố sẽ cai.

- Sao cái gì bố cũng hứa mà bố chẳng làm được gì.

- Có lẽ con nói đúng. Bố… Bố tệ quá!

- Không! Tại bố tốt quá! Bố…

- Gì con?

- Hồi bố ở biên giới, cô Hà Thương có đến trường thăm con hai lần.

- Cô Thương đến thăm con à? Mẹ có… không, bố xin lỗi, bố không định hỏi câu đó.

- Cô bảo dẫn con đi mua máy vi tính nhưng con nói chưa cần.

- Con làm thế là phải. Hè này bố sẽ mua máy vi tính cho con. Chắc cũng không đắt lắm… Mà thôi, con ngủ đi, mai còn đi học sớm. Bố cũng đi nằm đây. Dạo này sức khoẻ của bố không được tốt.

Nhưng anh không đi nằm mà ra ban công ngồi. Phố xá về đêm tĩnh lặng và yên bình như trong chuyện cổ. Cô Hà Thương đến thăm con… Anh biết đêm nay anh sẽ lại không ngủ được vì cái thông báo vô tình ấy, khốn khổ.

Sáng hôm sau, vào lúc chuẩn bị đi thì bà vợ về. Vẫn đẹp và sang trọng như hồi ở Hà Nội cách đây hơn chục năm. Đôi mắt mà ngày đầu quen nhau anh gọi là xanh biếc Hồ Gươm nhìn anh như người lạ.

- Chào…

- Không dám, tưởng ông đi rồi.

- Nghe mới sướng chửa!

- Chùa chiền độ này có vui không?

- Người ta thế nào thì mình thế ấy, có đi theo giai đâu mà vui. Long ơi, ra mang đồ cho mẹ này.

- Nó đi học rồi.

- Mới sáng ra đã oi thế này, rồi cả ngày hôm nay là khốn khổ khốn nạn đây.

- Tôi đi đây.

- Tôi cũng nghĩ vậy. Chào ông!

Cánh cửa đóng nhanh. Sững lại một chút, bật một tiếng cười vô nghĩa, nhạt thếch rồi anh cũng đi xuống cầu thang. Thôi thế cũng xong. Kiểu này có muốn hàn gắn lại cũng vô ích. Không hoàn toàn tại bố đâu, Long hiểu cho bố nhé!

Đi đâu anh Hai? Một chiếc xe ôm trờ tới. Cho ra bến xe Miền Đông. Có ngay! Ủa, nhưng mà dòm anh Hai quen quen. Trời đất cha mẹ ơi, Nguyên phải không? Có đúng thằng Nguyên đại đội trưởng đại đội 2 không?... Bằng đây, Bằng cùn. Dẹp! Miền đông miền tây cũng dẹp, mày phải ở lại chơi với tụi tao một bữa, có mấy thằng ngày xưa cùng tiểu đoàn, cuộc sống cũng còn khó khăn lắm nhưng kệ cha nó, gặp mày chắc chúng nó vui dữ lắm, nhậu thả dàn…

Những con người thất cơ lỡ vận này ít hôm sau có mặt ở công ty, bắt đầu một cuộc đời trồng trọt. Họ làm sao có thể hiểu và bản thân người cưu mang họ cũng chẳng thể nào hiểu rằng cái việc cỏn con ấy mấy năm sau đã biến thành một chi tiết nhức nhối trong hồ sơ tội án.