Phố xá bùi ngùi!

nhớ những người bạn học cũ ở Qui NhơnTừ Đức, Khôi “meo” cho tôi: “Tao có một tin rất vui muốn báo cho mi đây. Nếu rảnh, xin vào blog của tao sẽ biết…” . Tôi vào blog của Khôi như một người bạn đến muộn vì trước đó đã thấy nhiều entry chúc mừng Khôi rồi.

Tin vui mà Khôi “hoan hỉ” muốn chia sẻ cho nhiều người thật sự còn là một tin “nóng hổi”, đặc biệt ấn tượng. Nhân Hội thảo lần thứ 18 về ghép gan và nghiên cứu gan mật thực nghiệm và lâm sàng, Hội đồng xét duyệt luận án xuất sắc năm 2007 cho Tiến sĩ Y khoa Lê Minh Khôi (dù thực sự Khôi chưa phải là Tiến sĩ) thuộc trường Đại học Rostock để ghi nhận đóng góp khoa học qua đề tài: “Hiệu quả của dẫn xuất Erythropoietin, Darbepoeitin alpha, trong điều trị suy gan cấp do nhiễm trùng huyết thực nghiệm”.

Tôi hoàn toàn mù tịt trước “Hiệu quả dẫn xuất” gì gì đó. Nhưng quả thật thấy Khôi rất đáng nể khi biết tham dự giải này là những Luận án Tiến sĩ được hoàn thành từ năm 2005 đến 2007 trong toàn nước Đức. Giải thưởng chỉ có một, với Hội đồng xét duyệt chủ yếu là các giáo sư cửa trường ĐH Heidelberg - một trường Đại học hàng đầu về Y khoa của Đức.

Và Khôi đã “ẵm” ngon lành giải thưởng duy nhất đó. Nghe nói trị giá “tiền mặt” của giải thưởng bằng gần 2-3 năm lương của Khôi ở Bệnh viện TW Huế…Lê Minh Khôi trong… thế giới blog với tên ảo là Mạc Đại chắc hẳn đã được rất nhiều người biết. Và bây giờ, chắc chắn nhiều người biết rành Mạc Đại còn hơn tôi - một người bạn cũ khi còn học ở Qui Nhơn.

Qui Nhơn - Trường chuyên tỉnh Nghĩa Bình, những năm bao cấp cuối cùng. Lũ chúng tôi là những nhóc học trò nhà quê không hẹn mà gặp, không rủ mà đến, đã cùng nhau sống chung dưới mái trường nội trú. Lê Minh Khôi ngày đó có biệt danh “Khôi bự”. Gọi “bự” vì Khôi tướng tá hơi “đẫy đà” và cũng là để phân biệt với Khôi cận ốm nhom học chuyên toán. Trong lớp học chuyên văn ngày ấy, dân “Quảng Ngãi hay lo” của chúng tôi có ba chàng: Lê Minh Khôi, Nguyễn Văn Đinh và Tôi - Trần Trung Việt. Khôi thông minh, hoạt bát; Đinh chăm chỉ, trầm lắng. Còn tôi thì… rất bình thường.

Như một lẽ tự nhiên, ba đứa Quảng Ngãi kết thành một tụ. Tuy ngang tuổi nhau nhưng tôi và Khôi đều coi mình như là… anh trai của Đinh. Có lẽ một phần vì trông Đinh rất nhỏbé. Cái biệt danh “Đinh đèo” cũng có từ đó. Đinh mồ côi mẹ từ nhỏ, sống với bà ngoại (hay nội tôi không còn nhớ), cha Đinh có vợ khác ở Gia Lai (?!). Đinh trầm lắng, sống thường trực trong mặc cảm vì nghèo. Tôi đã từng được Khôi dẫn về thăm nhà Đinh (ở Sơn Tịnh - Quảng Ngãi). Thật lòng mà nói, đó không phải là một căn nhà mà là một túp lều.

Cái nghèo thời ấy dường như không thể che giấu được. Đã nghèo là nghèo quần nghèo áo, xanh xao làn da, thui thủi dáng đi… Tôi quý mến Đinh lắm, vì biết nó thường lén giấu những giọt nước mắt để vươn lên. Đinh rất dễ bị tổn thương, chỉ cần một câu nói vô tình đụng chạm là nó co mình lại. Tôi cũng là đứa rất nhạy cảm, nhưng Đinh còn nhạy cảm hơn tôi gấp trăm lần. Chúng tôi thường ăn cùng mâm với nhau. Bữa cơm tập thể nội trú ngày nào cũng đậy hũ, rau muống, canh… toàn quốc. Được cái cơm thì… đủ no. Nhưng là cơm gạo mốc để lâu ngày trong kho, ăn miết ngán không chịu nổi. Mâm bọn tôi ngoài “Khôi bự” còn lại là những thằng “ống điếu” nên khoản cơm không có vấn đề gì. Còn mâm những đứa khác, thỉnh thoảng thấy… giành ăn căng thẳng đến mức bưng thay cơm… đổúp lên đầu nhau. Ôi, nói ra thật xấu hổ. Nhưng đó là sự thật của cái đói. Cũng vì đói mà ngày đó chúng tôi bày ra những cuộc thi không giống ai, ví dụ: thi ăn một lúc hết… sáu ly chè, một ổ bánh mì ăn trong… một phút v.v…Tôi còn nhớ khu nội trú um sùm bông giấy nằm ngay trong trường học, gần Bệnh viện Đường sắt. Một ngôi trường cũ, một khu nội trú đìu hiu. Mỗi buổi chiều cơm nước xong, chúng tôi thường đi ra đường Nguyễn Thái Học, ngang qua Nhà hát tuồng Đào Tấn ngược lên khu Nghĩa địa Phật Giáo, rồi quành ra Ghềnh Ráng, đi xuống tuốt eo biển gần trường Đại học Sư Phạm Qui Nhơn… Ngày đó, đi đâu cũng cuốc bộ, đi đâu cũng có dăm ba thằng, những câu chuyện râm ran không ngớt…Ngoài Đinh và Khôi, tôi không thể không nhắc thêm một người bạn đó là Yên -Nguyễn Phong Yên. Yên quê Tây Sơn - đất võ. Nó cũng là dân võ nhà nòi. Ngày đó có thểnói tôi rất mê Yên vì tính phóng khoáng, lãng tử của nó. Mỗi khi đi tắm ngoài giếng, Yên thường gồng bụng cho tôi tha hồ… tung cước. Tôi hết hơi ráng sức tung những cú đấm thật mạnh vào bụng nó, nhưng không hề hấn gì, chỉ thấy nó… cười rất tươi. Yên lãng tử và hơi “hoang” trong mắt của nhiều người vì biết hút thuốc uống rượu. Tôi cũng có lần ngồi quán cà phê với Yên uống Rum “sếch”. Yên có kiểu uống rất “giang hồ” là… búng tàn thuốc vào ly Rum “sếch” rồi uống. Nhưng nhớ nhất là lần chúng tôi mượn tiền tụi con gái đón xe đò lên nhà Yên chơi. Từ Qui Nhơn lên Tây Sơn, đám chúng tôi ngồi ngất ngưởng trên mui xe hát hò nhí nhố. Tôi lãnh nhiệm vụ giữ tiền. Vì có đúng một tờ duy nhất, nên chốc chốc tôi lại lôi tờ tiền từ trong túi ra kiểm tra sợ nó… biến mất. Nghĩ cũng buồn cười. Đến lần đó khi vừa lôi tờ tiền trong túi ra thì bị… gió cuốn đi. Tôi hốt hoảng đập xe kêu dừng lại.

Xe giảm tốc độ, nhưng chưa kịp dừng hẳn thì tôi đã… phi thân xuống. Kết quả là hai đầu gối quần rách toạc, tóe máu. Vì chỉ mặc duy nhất một bộ trên người nên mấy ngày sau tôi lang thang ở thị trấn Phú Phong với cái quần… te tua hai đầu gối. Nhưng mà vui. Và, nhớnhất là món bột mì nhứt chấm với mắm nêm mà bà nội Yên làm đãi chúng tôi ăn bữa sáng.

Vì lâu nay ăn toàn gạo mốc, nên khi ăn món bột nhứt chấm với mắm nêm nóng hổi thơm ngon, đứa nào cũng ních căng bụng, đã no mà cứ thòm thèm hoài.

Lại nhớ có lần một mình tôi về nhà Khôi chơi. Hình như bữa đó được đãi món cá rô đồng nướng dằm nước nắm với chả hột vịt. Bữa cơm chiều chạng vạng trong le lói ngọn đèn dầu chỉ đạm bạc vậy mà sao thấy ngon lành, đậm đà tình cảm quá.

Nhớ nhớ, quên quên. Gần hai mươi năm trôi qua, thú thật là có nhiều chuyện mà tôi không còn nhớ. Chúng tôi đã mất đứt liên lạc nhau từ khi nào? Từ khi tỉnh Nghĩa Bình tách ra làm hai: Quãng Ngãi, Bình Định thì ai về quê nấy. Từ khi tôi vào Sài Gòn học cùng với muôn vàn khó khăn cay đắng, thì chính tôi cũng quên mất “nẻo về”. Nghe nói, Khôi có mấy lần tìm vào nhà thăm tôi, nhưng tôi đâu có nhà mà tìm. Còn Đinh, tôi có tình cờ gặp ởtrường Đại học Sư Phạm Qui Nhơn khi tôi đi bán tạp chí Sinh viên ở đó. Năm đó thôi học năm hai khoa Văn Đại học Tổng hợp, còn Đinh thì học khoa Văn Đại học Sư phạm Qui Nhơn. Vậy là Đinh vẫn quyết tâm đeo đuổi ước mơ nghề giáo. Đêm đó, trong một cái quán gió trước cổng trường chúng tôi ngồi im lặng bên nhau. Tôi còn nhớ hình ảnh con còng gió bò trên tấm nhựa che mưa phất phơ. Chúng tôi ngồi trong gió lạnh, rồi chia tay nhau.

Những ngày sau tôi còn tiếp tục “hành nghề” ở Tuy Phước, Phù Cát, Tây Sơn… nên không gặp lại Đinh. Không ngờ, đó là lần gặp cuối cùng. Mãi đến gần đây khi vào blog của Khôi tôi mới biết Đinh đã mất vì tai nạn giao thông trong một đợt đi thực tập ở Kontum. Có nghĩa là Đinh chưa thực hiện được ước mơ làm thầy giáo của mình. Tôi đã suýt khóc khi đọc được tin này (!).

Với “Khôi bự” có thể nói là một “cú ngoặt” ngoạn mục. Từ một đứa “chiên văng”, nó gạt ngang tất cả, theo Y khoa và đã “lập công trạng” hiển hách. Nhưng mà lạ, tôi thấy Khôi vẫn còn “mặn” với văn chương lắm. Blog của Mạc Đại viết rất duyên, nhiều thông tin rất thú vị, bổ ích. Khôi còn là một cây bút thơ khá quen thuộc của Áo Trắng. Thơ Khôi, đến bây giờ vẫn trong sáng một khoảng trời mộng riêng.

Đinh “đèo” ngày xưa cũng rất mê thơ. Hình như cũng là cộng tác viên thường xuyên của mấy tờ báo học trò. Tôi lấy làm tiếc là mình đã không được đọc những bài thơ của Đinh.

Nguyễn Phong Yên ngày xưa cứ… ba bước một bài thơ. Sống phóng túng, hào sảng là thế, vậy mà sau này không hiểu sao Yên lại rơi vào trầm uất khá nặng. Nhiều năm nay “cái đầu Yên đau quá không làm gì được”. Yên đã rời Sài Gòn và về ở hẳn trong ngôi nhà vườn ở Phú Phong. Yên không thể làm gì, ngay cả suy nghĩ. Lần nào về thăm Yên, chúng tôi cũng ngồi bên nhau rất lâu, cùng nhìn ra ngoài vườn mà không biết nói với nhau câu gì.

Biết đến bao giờ Yên mới hết bệnh, cái đầu Yên hết đau?!

Những người bạn cũ thời học Qui Nhơn, nếu kể tiếp vẫn còn nữa. Còn muôn vàn những kỷ niệm vui buồn mà tôi tin là mình có thể viết thành một cuốn sách nho nhỏ. Viết để nhớ lại một thời áo trắng đơn sơ, hồn nhiên mà biết bao nỗi niềm…

Làng Mai 20/6/2007